LABORATORIUM WYSOKICH NAPIĘĆ

LABORATORIUM WYSOKICH NAPIĘĆ LABORATORIUM AKREDYTOWANE PRZY POLSKIM CENTRUM AKREDYTACJI Certyfikat Akredytacji Laboratorium Badawczego Nr AB 272 SPRAWOZDANIE Z BADAŃ Nr Badania typu, badania specjalne i badania dodatkowe przekładnika kombinowanego typu PVA 123 produkcji ABB sp. z o.o. Warszawa, grudzień 2011 r.

Str. 2/39 SPRAWOZDANIE Z BADAŃ OBIEKT BADAŃ: Przekładnik kombinowany typu PVA 123 nr fabryczny: 2GKP011K1084500 i 2GKP011K1084502 ZLECENIODAWCA: ABB Sp. z o.o. 04-713 Warszawa, ul. Żegańska 1 ZLECENIE: Nr 4500339007 31.05.2011 ODZAJ BADAŃ: Badania typu, badania specjalne, badania dodatkowe PROCEDURA BADAŃ: Zgodna z: PN-EN 60044-1:2000 (EN 60044-1:1999) PN-EN 60044-2:2001 (EN 60044-2:1999) PN-EN 60044-3:2006 (EN 60044-3:2003) DATA OTRZYMANIA OBIEKTU: czerwiec 2011 r. DATA WYKONANIA BADAŃ: czerwiec 2011 r. sierpień 2011 r. i grudzień 2011 r. WYNIK BADAŃ: Podano w dalszej części sprawozdania Wynik badań odnosi się wyłącznie do badanego obiektu. Badania obserwowali przedstawiciele ABB sp. z o.o. : mgr inż. Marcin Tarnowski mgr inż. Paweł Dębski mgr inż. Jarosław Duzdowski mgr inż. Zbigniew Wesołowski KIEROWNIK BADAŃ: mgr inż. Jerzy Mikołajczyk Podpis KIEROWNIK ZAKŁADU WYSOKICH NAPIĘĆ: prof. nadzw.dr hab. inż. J. L. Mikulski Warszawa, grudzień 2011 r. Podpis Bez pisemnej zgody laboratorium nie zezwala się na publikowanie lub reprodukowanie sprawozdań w innej postaci niż jego kompletna kopia

Str. 3/39 SPIS TREŚCI 1. KOMPETENCJE LABORATORIUM 4 2. OPIS OBIEKTU BADAŃ 5 3. UZGODNIONY ZAKRES BADAŃ 6 4. PRZEBIEG BADAŃ 8 4.0 Próba wyrobu i pomiar błędów części prądowej i części napięciowej przekładnika przed rozpoczęciem prób w IEn oraz po ich zakończeniu 8 4.1 Próby prądem krótkotrwałym 9 4.2 Próba nagrzewania 10 4.3 Próba napięciem udarowym piorunowym 11 4.4 Próba napięciowa na mokro 12 4.5 Próba odporności na zwarcie w obwodzie głównym 14 4.6 Sprawdzenie dokładności oraz sprawdzenie oddziaływania wzajemnego 14 4.6.1 Pomiary błędów 14 4.6.2 Sprawdzenie współczynnika bezpieczeństwa przyrządu FS dla uzwojeń pomiarowych części prądowej przekładnika 17 4.6.3 Sprawdzenie współczynnika granicznego dokładności ALF dla uzwojeń do zabezpieczeń części prądowej przekładnika 18 4.6.4 Badania wpływu przekładnika prądowego na przekładnik napięciowy 18 4.6.5 Badanie wpływu przekładnika napięciowego na przekładnik prądowy 23 4.7 Pomiar zakłóceń radioelektrycznych 31 4.8 Próba izolacji uzwojenia pierwotnego udarem uciętym 33 4.9 Pomiar pojemności i współczynnika strat dielektrycznych 33 4.10 Próby mechaniczne 34 4.11 Pomiar przepięć przenoszonych 35 4.12 Próba rozładowania kondensatora 35 5. PODSUMOWANIE 37 6. SPIS ZAŁĄCZNIKÓW 38 Sprawozdanie zawiera: 39 stron kolejno numerowanych W sprawozdaniu zamieszczono: 5 rysunków 1 numerowaną tablicę 6 załączników oraz nienumerowane wykresy i tablice

Str. 4/39 1. KOMPETENCJE LABORATORIUM Laboratorium Wysokich Napięć posiada akredytację Polskiego Centrum Badań i Akredytacji (Certyfikat Akredytacji Laboratorium Badawczego Nr AB 272) w zakresie badań: Izolatorów i łańcuchów izolatorów Stacje rozdzielcze Wyłączniki, rozłączniki Odłączniki próby napięciem udarowym: piorunowym i łączeniowym próby napięciem przemiennym 50 Hz pomiary zakłóceń radioelektrycznych próby napięciem udarowym: piorunowym i łączeniowym próby napięciem przemiennym 50 Hz pomiary zakłóceń radioelektrycznych próby napięciem udarowym: piorunowym i łączeniowym próby napięciem przemiennym 50 Hz pomiary zakłóceń radioelektrycznych próby napięciem udarowym: piorunowym i łączeniowym próby napięciem przemiennym 50 Hz pomiary zakłóceń radioelektrycznych Przekładniki prądowe i napięciowe próby napięciem udarowym: piorunowym i łączeniowym Transformatory Odgromniki i ograniczniki przepięć Kable i osprzęt kablowy Osprzęt linii napowietrznych i stacji Sprzęt BHP próby napięciem przemiennym 50 Hz próby napięciem udarowym: piorunowym i łączeniowym próby napięciem przemiennym 50 Hz próby napięciem udarowym: piorunowym i łączeniowym próby napięciem przemiennym 50 Hz próby napięciem udarowym: piorunowym i łączeniowym próby napięciem przemiennym 50 Hz pomiary zakłóceń radioelektrycznych próby napięciem przemiennym 50 Hz Uwaga! Badania opisane w punktach 4.6.2, 4.6.3, 4.9, 4.12 niniejszego sprawozdania wykraczają poza zakres akredytacji laboratorium. Niniejsze sprawozdanie odnosi się do wyników badań uzyskanych w innych kompetentnych laboratoriach (Załączniki 2,3,4) : Laboratorium Urządzeń Rozdzielczych Instytutu Energetyki w Warszawie posiadające Certyfikat Akredytacji Laboratorium Badawczego PCA Nr AB 324 Laboratorium Wielkoprądowe Instytutu Energetyki w Warszawie posiadające Certyfikat Akredytacji Laboratorium Badawczego PCA Nr AB 323 Laboratorium Fabryczne ABB sp. z o.o. w Przasnyszu punkt legalizacyjny OUM Warszawa - pomiar uchybów oraz badania w zakresie próby wyrobu wykonywane pod nadzorem przedstawicieli Laboratorium Wysokich Napięć Instytutu Energetyki w Warszawie.

Str. 5/39 2. OPIS OBIEKTU BADAŃ Badaniom poddano przekładnik kombinowany typu PVA 123 produkcji ABB sp. z o.o. 04-713 Warszawa, ul. Żegańska 1 o następujących podstawowych parametrach: Przekładnik kombinowany A Numer seryjny 2GKP011K1084500 (84500/11) Znamionowe napięci pierwotne 110 / 3 kv Znamionowy prąd pierwotny 50 100 200 A Częstotliwość znamionowa 50 Hz Znamionowy poziom izolacji LI 550kV/ AC 230kV Znamionowy krótkotrwały prąd cieplny 10 20 40 ka Znamionowy prąd dynamiczny 25 50 100 ka Minimalna droga upływu 3640 mm (izolator porcelanowy) Przekładnik kombinowany B Numer seryjny 2GKP011K1084502 (84502/11) Znamionowe napięci pierwotne 110 / 3 kv Znamionowy prąd pierwotny 3000 A Częstotliwość znamionowa 50 Hz Znamionowy poziom izolacji LI 550kV/ AC 230kV Znamionowy krótkotrwały prąd cieplny 63 ka Znamionowy prąd dynamiczny 158 ka Minimalna droga upływu 3800 mm (izolator kompozytowy) Widok tabliczek znamionowych badanych przekładników przedstawia rys.1. A B Rys. 1 Tabliczki znamionowe badanych przekładników

Str. 6/39 Identyfikację badanego obiektu dokonano na podstawie następujących dokumentów załączonych do niniejszego sprawozdania (Załącznik 1): Deklaracja Zgodności Producenta Nr 1/2011 (28.09.2011), Rysunek wymiarowy nr 2GKK610211/ (12.07.2011), Rysunek wymiarowy nr 2GKK610212/ (12.07.2011), Rysunek złożeniowy nr 2GKK314001M (26.05.2011), Schemat elektryczny przekładnika nr 50-100-200 A (25.07.2011), Schemat elektryczny przekładnika nr 3000 A (25.07.2011). 3. UZGODNIONY ZAKRES BADAŃ Zgodnie ze zleceniem wykonano badani typu i wybrane badania specjalne według wymagań następujących norm: PN-EN 60044-1:2000 + A1:2003 +A2:2004 Przekładniki. Część 1: Przekładniki prądowe (EN-60044-1:1999 + A1:2000 + A2:2003 Instrument transformers. Part 1: Current transformers ), PN-EN 60044-2:2001 + A1:2003 +A2:2004 Przekładniki. Część 2: Przekładniki napięciowe indukcyjne (EN-60044-2:1999 + A1:2000 + A2:2003 Instrument transformers. Part 2: Inductiv voltage transformers ), PN-EN 60044-3:2006 Przekładniki. Część 3: Przekładniki kombinowane (EN-60044-3:2003 Instrument transformers. Part 1: Combined transformers ). Na życzenie Zleceniodawcy wykonano próby dodatkowe. Wszystkie wykonane próby przedstawia tabela 1.

Str. 7/39 Tabela 1. Zestawienie wykonanych badań Lp. Rodzaj badania Wymagania BADANIA TYPU 1 Próby prądem krótkotrwałym PN EN 60044-1, p.7.1 2 Próba nagrzewania PN EN 60044-1, p.7.2 PN EN 60044-2, p.8.1, 13.6.1 PN EN 60044-3, p.7.2 Próba napięciem udarowym piorunowym PN EN 60044-1, p.7.3 3 PN EN 60044-2, p.8.3 PN EN 60044-3, p.7.3 4 Próba napięciowa na mokro PN EN 60044-1, p.7.4 PN EN 60044-2, p.8.4 5 Próba odporności na zwarcie w obwodzie wtórnym PN EN 60044-2, p.8.2, PN EN 60044-1, p. 11.4, 11.6, 6 Sprawdzenie dokładności 12.4, 12.5 oraz sprawdzenie oddziaływania wzajemnego PN EN 60044-2, p. 12.3, 13.6.2, PN EN 60044-3, p. 11 7 Pomiar zakłóceń radioelektrycznych BADANIA SPECJALNE 8 Próba izolacji uzwojenia pierwotnego udarem uciętym 9 Pomiar pojemności i współczynnika strat dielektrycznych 10 Próby mechaniczne 11 Pomiar przepięć przenoszonych PRÓBY DODATKOWE PN EN 60044-1/A1, p. 7.5 PN EN 60044-2/A1, p. 8.5 PN EN 60044-1, p. 9.1 PN EN 60044-2, p. 10.1 PN EN 60044-3, p. 7.3 PN EN 60044-1, p. 9.2 PN EN 60044-2, p. 10.2 PN EN 60044-3, p. 9.2 PN EN 60044-1, p. 9.3 PN EN 60044-2, p. 10.3 PN EN 60044-1/A2, p. 9.3 PN EN 60044-2/A2, p. 10.3 PN EN 60044-3, p. 9.3 12 Próba rozładowania kondensatora C=6µF, U= 1,1 2 110 / 3 kv Brak uszkodzeń i przyrostu temperatury powyżej 65 K.

Str. 8/39 W trakcie przeprowadzania wymienionych powyżej badań w Laboratorium Fabrycznym ABB sp. z o.o. Odział Przasnysz, 06-300 Przasnysz, ul. Leszno 59, wykonywano pomiary błędów dokładności przekładnika w celu potwierdzenia pozytywnych wyników poszczególnych prób. Wykonano też kompletne badania wyrobu zgodnie z wyżej wymienionymi normami. Badania nadzorowali przedstawiciele Laboratorium Wysokich Napięć Instytutu Energetyki potwierdzając otrzymane wyniki. Stanowiska do sprawdzania dokładności przekładników prądowych i napięciowych podlegają nadzorowi Okręgowego Urzędu Miar w Warszawie (nr stanowiska S08/OUM1-5/01 XVI i S08/OUM1-5/01 XVII). 4. PRZEBIEG BADAŃ 4.0 Próba wyrobu i pomiar błędów części prądowej i części napięciowej przekładnika przed rozpoczęciem prób w IEn oraz po ich zakończeniu Przed dostarczeniem przekładnika do laboratoriów IEn oraz po zakończeniu wszystkich prób typu i prób specjalnych, wykonano w Laboratorium Fabrycznym w ABB sp. z o.o. Odział Przasnysz, pod nadzorem przedstawiciela IEn, próbę wyrobu i pomiary błędów. W próbie wyrobu sprawdzono: oznaczenie zacisków, izolację uzwojenia pierwotnego napięciem przemiennym 50 Hz, Up = 230 kv, t = 60 s, poziom wyładowań niezupełnych, q<10pc (U m ) q < 5pC (1,2 U m / 3 ), izolację uzwojeń wtórnych napięciem przemiennym 50 Hz, Up = 3 kv, t = 60 s, izolację międzyzwojową napięciem przemiennym 50 Hz, Up = 4,5 kv, t = 60 s, dokładność (pomiar błędów). Wyniki pomiarów przedstawiono w załączonych do niniejszego sprawozdania protokółach (Załącznik 2): Badania przed próbami typu i próbami specjalnymi - Protokół nr 2GKP011K1084500 27.07.2011, Badania przed próbami typu i próbami specjalnymi - Protokół nr 2GKP011K1084500 11.08.2011, Badania po zakończeniu prób typu i prób specjalnych - Protokół nr 2GKP011K1084502 20.06.2011, Badania po zakończeniu prób typu i prób specjalnych - Protokół nr 2GKP011K1084502 1.08.2011.

Str. 9/39 Stwierdzono, że wszystkie próby wymagane w badaniu wyrobu dały wynik pozytywny. Stwierdzono, że własności metrologiczne przekładnika są zgodne z przypisanymi klasami dokładności poszczególnych uzwojeń. Pomiary te stanowią odniesienie do późniejszych pomiarów błędów klasy dokładności w celu weryfikacji pozytywnych wyników prób opisanych poniżej. 4.1 Próby prądem krótkotrwałym Próbę prądem krótkotrwałym wykonano w Laboratorium Urządzeń Rozdzielczych Instytutu Energetyki w Warszawie. Próba polegała na doprowadzeniu do toru prądowego przekładnika prądu zwarciowego cieplnego i dynamicznego (dwie próby). Przekładnik kombinowany A Badany zakres prądowy 50 A, I th = 10 ka, I dyn = 25 ka, t = 1 s Badany zakres prądowy 100 A, I th = 20 ka, I dyn = 50 ka, t = 1 s Badany zakres prądowy 200 A, I th = 40 ka, I dyn = 100 ka, t = 1 s Przekładnik kombinowany B Badany zakres prądowy 3000 A, I th = 63 ka, I dyn = 158 ka, t = 1 s Zachowanie przekładnika w trakcie próby było prawidłowe. Po próbie nie stwierdzono uszkodzeń ani wycieku oleju. Wynik sprawdzenia pozytywny. Szczegółowe informacje dotyczące układu probierczego, przeprowadzonych badań i ich wyników oraz zapisy oscylograficzne przedstawiono w oddzielnym sprawozdaniu nr EUR/33/E/11-1E - 25.07.2011 i EUR/33/E/11-2E - 10.08.2011 (Załącznik 3) Po próbie prądem krótkotrwałym wykonano w Laboratorium Fabrycznym w ABB sp. z o.o. Odział Przasnysz, pod nadzorem przedstawiciela IEn, pomiary błędów. Wyniki pomiarów przedstawiono w załączonym do niniejszego sprawozdania protokóle nr 2GKP011K1084500 11.08.2011 i 2GKP011K1084502 1.08.2011. (Załącznik 2). Stwierdzono, że własności metrologiczne przekładnika są zgodne z przypisanymi klasami dokładności poszczególnych uzwojeń oraz że zmierzone wartości są praktycznie identyczne z wielkościami zmierzonymi przed wykonaniem prób (punkt 3.0 niniejszego sprawozdania). Potwierdza to pozytywny wynik próby prądem krótkotrwałym.

Str. 10/39 4.2 Próba nagrzewania Próbę nagrzewania wykonano w Laboratorium Wielkoprądowym Instytutu Energetyki w Warszawie. Próby wykonano przy jednoczesnym nagrzewaniu części prądowej napięciowej przekładnika. Przekładnik kombinowany A Próbę wykonano w trzech etapach na identycznym przekładniku nr 2GKP011K1084501: Etap 1 Prąd grzewczy 400 A (200 ext. 200%) przy napięciu 1,2 110 / 3 kv, znamionowe obciążenie części napięciowej. Czas próby do ustalenia temperatury, Etap 2 Prąd grzewczy 400 A (200 ext. 200%) przy napięciu 1,9 110 / 3 kv, znamionowe obciążenie uzwojeń pomiarowych i uzwojenia dodatkowego części napięciowej. Czas próby 8 godzin, Etap 3 Prąd grzewczy 400 A (200 ext. 200%) przy napięciu 110 / 3 kv, obciążenie uzwojeń pomiarowych mocą graniczną, Czas próby do ustalenia temperatury. Przekładnik kombinowany B This test was performed in three stages: Etap 1 Prąd grzewczy 3000A przy napięciu 1,2 110 / 3 kv, znamionowe obciążenie części napięciowej. Czas próby do ustalenia temperatury, Etap 2 Prąd grzewczy 3000A przy napięciu 1,9 110 / 3 kv, znamionowe obciążenie uzwojeń pomiarowych i uzwojenia dodatkowego części napięciowej. Czas próby 8 godzin, Etap 3 Prąd grzewczy 3000A przy napięciu 110 / 3 kv, obciążenie uzwojeń pomiarowych mocą graniczną, Czas próby do ustalenia temperatury. i części Przyrost temperatury w stanie ustalonym nie przekroczył dopuszczalnej 65 K + 10 K = 75 K (zgodnie z p. 5.4 normy PN-EN 60044-2 i p. 4.2 normy PN-EN 60044-3). Wynik sprawdzenia pozytywny. Szczegółowe informacje dotyczące układu probierczego, przeprowadzonych badań i ich wyników przedstawiono w oddzielnym sprawozdaniu nr EWP/38/E/2011-2 - 9.09.2011 i EWP/69/E/2011-28.12.2011 (Załącznik 4).

Str. 11/39 4.3 Próba napięciem udarowym piorunowym Próbę wykonano w układzie probierczym generatora udarowego typu Haefely 5 MV, 375 kj. Schemat zastępczy układu przedstawia rysunek 2. Badania wykonano znormalizowanym napięciem udarowym piorunowym 1,2/50µs. Próba miała na celu sprawdzenie izolacji wewnętrznej przekładnika i nie uwzględniano wpływu warunków atmosferycznych na wartość napięcia probierczego. Próbę wykonano łącznie z próbą izolacji uzwojenia pierwotnego udarem uciętym (punkt 3.8 sprawozdania). Przekładnik kombinowany A i przekładnik kombinowany B Warunki próby: Napięcie probiercze udarów pełnych U = 550 kv, Napięcie probiercze udarów uciętych 1,15 550 kv = 632,5 kv, Sekwencja udarów: biegunowość dodatnia 15 udarów pełnych, biegunowość ujemna 1 udar pełny, 2 udary ucięte, 14 udarów pełnych, Rejestracja napięcia probierczego oraz prądu płynącego przez cały przekładnik. JUK PVA 123b Rys. 2 Schemat zastępczy układu probierczego napięć udarowych piorunowych: C g = 0,125 µf, C u = 1,2 nf, R t = 175 Ω, R r = 600 Ω, R d = 8,95 Ω. Niepewność pomiarowa 1,5 %

Str. 12/39 Rejestracje oscylograficzne z prób przekładnika A i przekładnika B nie wskazują na uszkodzenie izolacji przekładnika. Wynik sprawdzenia dodatni. Oscylogramy wszystkich przyłożonych udarów przedstawiono w Załączniku 5 do niniejszego sprawozdania. 4.4 Próba napięciowa na mokro Próbę wykonano w układzie probierczym transformatora typu TuR 700kV, 0,5A. Schemat zastępczy układu przedstawia rysunek 3. Transformator TP-700 kv C 50Hz Regulator JUK PVA 123b C HAEFELY Typ 51 Rys. 3 Schemat zastępczy układu probierczego napięć przemiennych 50 Hz: C = 200 pf (C szeregowo z C ) Niepewność pomiarowa 1,5 % Przekładnik kombinowany A i przekładnik kombinowany B Próbę wykonano na modelu przekładnika ze zdemontowanymi uzwojeniami (rysunek 3.). Wszystkie zewnętrzne elementy przekładnika mogące wpłynąć na wynik próby były identyczne z przekładnikiem kompletnym. Próba ta miała na celu sprawdzenie wytrzymałości elektrycznej osłony porcelanowej, narażonej w eksploatacji na warunki atmosferyczne.

Str. 13/39 Rys. 4 Próba przekładników PVA 123 napięciem przemiennym 50 Hz na mokro Wytrzymałość izolacji wewnętrznej przekładnika nie zależy od warunków atmosferycznych i była sprawdzona podczas próby wyrobu wykonanej w laboratorium fabrycznym (Protokół ABB sp. z o.o. Oddział Przasnysz nr 2GKP011K1084500 27.07.2011 i 2GKP011K1084502 20.06.2011). W jednym i w drugim przypadku napięcie probiercze U=230 kv zostało doprowadzone na czas 1 minuty. Przy próbie na mokro przekładnik był zraszany sztucznym deszczem o parametrach: - składowa pionowa opadu H v = 1,4 mm/min - składowa pozioma opadu H h = 1,5 mm/min - rezystywność wody ρ= 103 Ωm Napięcie probiercze skorygowano z uwagi na gęstość powietrza. W trakcie próby nie wystąpiły przeskoki ani uszkodzenia izolacji. Wynik sprawdzenia pozytywny.

Str. 14/39 4.5 Próba odporności na zwarcie w obwodzie wtórnym Próbę odporności na zwarcie w obwodzie wtórnym części napięciowej przekładnika kombinowanego wykonano w Laboratorium Urządzeń Rozdzielczych Instytutu Energetyki w Warszawie. Próba polegała na doprowadzeniu do przekładnika napięcia znamionowego 110 / 3 kv na czas 1 s przy zwartym uzwojeniu wtórnym. Próbę wykonano dwa razy, raz zwierając uzwojenie pomiarowe i raz zwierając uzwojenie dodatkowe. Przekładnik kombinowany A (Część napięciowa przekładnika kombinowanego B była identyczna.) Warunki próby: Up = 63,5 kv, t = 1 s Zachowanie przekładnika w trakcie próby było prawidłowe. Po próbie nie stwierdzono uszkodzeń ani wycieku oleju. Wynik sprawdzenia pozytywny. Szczegółowe informacje dotyczące układu probierczego, przeprowadzonych badań i ich wyników oraz zapisy oscylograficzne przedstawiono w oddzielnym sprawozdaniu nr EUR/33/E/11-2E of 10.08.2011 (Załącznik 3). Po próbie odporności na zwarcie w obwodzie wtórnym wykonano w Laboratorium Fabrycznym w ABB sp. z o.o. Odział Przasnysz, pod nadzorem przedstawiciela IEn, pomiary błędów. Wyniki pomiarów przedstawiono w załączonym do niniejszego sprawozdania protokóle nr 2GKP011K1084500 11.08.2011 (Załącznik 2) Stwierdzono, że własności metrologiczne przekładnika są zgodne z przypisanymi klasami dokładności poszczególnych uzwojeń oraz że zmierzone wartości są praktycznie identyczne z wielkościami zmierzonymi przed wykonaniem prób (punkt 3.0 niniejszego sprawozdania). Potwierdza to pozytywny wynik próby odporności na zwarcie w obwodzie wtórnym. 4.6 Sprawdzenie dokładności oraz sprawdzenie oddziaływania wzajemnego 4.6.1 Pomiary błędów Pomiary błędów części napięciowej i części prądowej przekładnika wykonywano w Laboratorium Fabrycznym ABB sp. z o.o. Odział Przasnysz pod nadzorem przedstawiciela IEn. Pomiary wykonywano dwukrotnie:

Str. 15/39 Badania przed próbami typu i próbami specjalnymi - Protokół nr 2GKP011K1084500 27.07.2011, Badania przed próbami typu i próbami specjalnymi - Protokół nr 2GKP011K1084500 11.08.2011, Badania po zakończeniu prób typu i prób specjalnych - Protokół nr 2GKP011K1084502 20.06.2011, Badania po zakończeniu prób typu i prób specjalnych - Protokół nr 2GKP011K1084502 1.08.2011. Szczegółowe wyniki wszystkich pomiarów zawiera Załącznik 2 do niniejszego sprawozdania. Przekładnik kombinowany A Analizując wyniki dla części napięciowej przekładnika stwierdzono że: Dla uzwojenia pomiarowego 1a-1n i 2a-2n klasy 0,1: - dla napięć 0,8U n, 1U n i 1,2U n błąd U(%) < 0,1% a błąd δ u (min) < 5 min. Dla uzwojenia zabezpieczeniowego 3a-3n klasy 0,2% i 3P: - dla napięć 0,8U n, 1U n i 1,2U n błąd U(%)< 0,2% a błąd δ u (min) < 10 min. - dla napięć 0,02U n, 0,05U n i 1,9U n błąd U(%)< 3% a błąd δ u (min) < 120 min. Dla uzwojenia zabezpieczeniowego 4a-4n klasy 0,5% i 3P: - dla napięć 0,8U n, 1U n i 1,2U n błąd U(%)< 0,5% a błąd δ u (min) < 20 min. - dla napięć 0,02U n, 0,05U n i 1,9U n błąd U(%)< 3% a błąd δ u (min) < 120 min. Dla uzwojenia dodatkowego da-dn klasy 3P: - dla napięć 0,02U n, 0,05U n 1,0U n i 1,9U n błąd U(%)< 3% a błąd δ u (min) < 120 min. Dla każdego z uzwojeń napięciowych wartości błędów mieściły się w zakresie zgodnym z klasą jego dokładności. Analizując wyniki dla części prądowej przekładnika stwierdzono że: Dla uzwojeń pomiarowych 1S1-1S2(5A) klasy 0,5FS5 oraz 2S1-2S2(1A) klasy 0,5FS10: - dla prądów 0,05 I n błąd I(%) < 1,5% a błąd δ u (min) < 90 min. - dla prądów 0,2 I n błąd I(%) < 0,75% a błąd δ u (min) < 45 min. - dla prądów 1,0 I n i 1,2 I n błąd I(%) < 0,5% a błąd δ u (min) < 30 min.

Str. 16/39 Dla uzwojeń do zabezpieczeń 3S1-3S2(5A) klasy 5P30 oraz 4S1-2S2(1A) klasy 5P20: - dla prądów 1,0 I n błąd I(%) < 1% a błąd δ u (min) < 60 min. Dla każdego z uzwojeń prądowych wartości błędów mieściły się w zakresie zgodnym z klasą jego dokładności. Przekładnik kombinowany B Analizując wyniki dla części napięciowej przekładnika stwierdzono że: Dla uzwojenia pomiarowego 1a-1n i 2a-2n klasy 0,2: - dla napięć 0,8U n, 1U n i 1,2U n błąd U(%) < 0,2% a błąd δ u (min) < 10 min. Dla uzwojenia zabezpieczeniowego 3a-3n klasy 0,2% i 3P: - dla napięć 0,8U n, 1U n i 1,2U n błąd U(%)< 0,2% a błąd δ u (min) < 10 min. - dla napięć 0,02U n, 0,05U n i 1,9U n błąd U(%)< 3% a błąd δ u (min) < 120 min. Dla uzwojenia zabezpieczeniowego 4a-4n klasy 0,5% i 3P: - dla napięć 0,8U n, 1U n i 1,2U n błąd U(%)< 0,5% a błąd δ u (min) < 20 min. - dla napięć 0,02U n, 0,05U n i 1,9U n błąd U(%)< 3% a błąd δ u (min) < 120 min. Dla uzwojenia dodatkowego da-dn klasy 3P: - dla napięć 0,02U n, 0,05U n 1,0U n i 1,9U n błąd U(%)< 3% a błąd δ u (min) < 120 min. Dla każdego z uzwojeń napięciowych wartości błędów mieściły się w zakresie zgodnym z klasą jego dokładności. Analizując wyniki dla części prądowej przekładnika stwierdzono że: Dla uzwojenia pomiarowych 1S1-1S2(5A) klasy 0,2FS5: - dla prądów 0,01 I n błąd I(%) < 0,75% a błąd δ u (min) < 30 min. - dla prądów 0,5 I n błąd I(%) < 0,35% a błąd δ u (min) < 15 min. - dla prądów 0,2, 1,0 I n i 1,2 I n błąd I(%) < 0,2% a błąd δ u (min) < 10 min. Dla uzwojenia pomiarowego 2S1-2S2(1A) klasy 0,5FS5: - dla prądów 0,01 I n błąd I(%) < 1,5% a błąd δ u (min) < 90 min. - dla prądów 0,5 I n błąd I(%) < 0,75% a błąd δ u (min) < 45 min. - dla prądów 0,2, 1,0 I n i 1,2 I n błąd I(%) < 0,5% a błąd δ u (min) < 30 min.

Str. 17/39 Dla uzwojeń do zabezpieczeń 3S1-3S2(5A) klasy 5P30 oraz 4S1-2S2(1A) klasy 5P20: - dla prądów 1,0 I n błąd I(%) < 1% a błąd δ u (min) < 60 min. Dla uzwojeń do zabezpieczeń 5S1-5S2(1A) klasy 10P30 oraz 6S1-6S2(1A) klasy 10P10: - dla prądów 1,0 I n błąd I(%) < 3% Dla każdego z uzwojeń prądowych wartości błędów mieściły się w zakresie zgodnym z klasą jego dokładności. 4.6.2 Sprawdzenie współczynnika bezpieczeństwa przyrządu FS dla uzwojeń pomiarowych części prądowej przekładnika Przekładnik kombinowany A Badany przekładnik miał dwa uzwojenia pomiarowe: 1S1-1S2 I n = 5 A, S n =10VA, klasy 0,5 FS5; 2S1-2S2 I n = 1 A, S n =2,5VA, klasy 0,5 FS10. Wyniki pomiaru krzywej magnesowania oraz określenia współczynnika bezpieczeństwa FS przedstawiono w protokóle nr 2GKP011K1084500 27.07.2011 (Załącznik 2) Przekładnik kombinowany B Badany przekładnik miał dwa uzwojenia pomiarowe: 1S1-1S2 I n = 5 A, S n =90VA, class 0,2S FS5; 2S1-2S2 I n = 1 A, S n =45VA, class 0,5S FS10. Wyniki pomiaru krzywej magnesowania oraz określenia współczynnika bezpieczeństwa FS przedstawiono w protokóle nr 2GKP011K1084502 20.06.2011 (Załącznik 2) Stwierdzono, że współczynnik bezpieczeństwa przyrządu FS równy 5 i równy 10 jest określony prawidłowo dla uzwojeń pomiarowych badanych przekładników. Wynik sprawdzenia pozytywny.

Str. 18/39 4.6.3 Sprawdzenie współczynnika granicznego dokładności ALF dla uzwojeń do zabezpieczeń części prądowej przekładnika Przekładnik kombinowany A Badany przekładnik miał dwa uzwojenia do zabezpieczeń: 3S1-3S2 I n = 5 A, S n =15VA, klasy 5P30; 4S1-4S2 I n = 1 A, S n =15VA, klasy 5P20. Wyniki pomiaru krzywej magnesowania oraz określenia współczynnika granicznego dokładności ALF przedstawiono w protokóle nr 2GKP011K1084500 27.07.2011 (Załącznik 2) Przekładnik kombinowany B Badany przekładnik miał cztery uzwojenia do zabezpieczeń: 3S1-3S2 I n = 5 A, S n =30VA, klasy 5P30; 4S1-4S2 I n = 5 A, S n =90VA, klasy 5P20; 5S1-5S2 I n = 1 A, S n =45VA, klasy 10P30; 6S1-6S2 I n = 1 A, S n =60VA, klasy 10P10 Wyniki pomiaru krzywej magnesowania oraz określenia współczynnika granicznego dokładności ALF przedstawiono w protokóle nr 2GKP011K1084502 20.06.2011 (Załącznik 2) Stwierdzono, że współczynnik graniczny dokładności ALF równy 30, 20 i 10 jest określony prawidłowo dla uzwojeń do zabezpieczeń badanego przekładnika. Wynik sprawdzenia pozytywny. 4.6.4 Badania wpływu przekładnika prądowego na przekładnik napięciowy Przekładnik kombinowany A Pomiary przeprowadzono wymuszając w uzwojeniu pierwotnym o zakresie pomiarowym I n = 200 A członu prądowego przekładnika regulowany prąd przemienny 50 Hz o wartości: 2 I n = 400 A Tor linii zasilającej miał kształt poziomej pętli o kształcie prostokąta o wymiarach ok. 3500 x 1100. Uzwojenia wtórne członu prądowego oraz uzwojenie pierwotne członu napięciowego zostały zwarte. Kolejno na wszystkich uzwojeniach wtórnych członu napięciowego obciążonych mocą 15 VA mierzono napięcie zakłócające miernikiem KEITHLEY typ 2001.

Str. 19/39 Wyniki: Uzwojenie 1a-1n 2a-2n 3a-3n 4a-4n da-dn Obciążenie [VA] 15 15 15 15 15 U [mv] 0,07 0,07 0,07 0,08 0,08 Obliczono: zmianę błędu napięciowego (przy 80% napięcia wtórnego uzwojenia pomiarowego 1a-1n) ε V < (U V 100)/(0,8 U n ) = (70 µv 100)/(0,8 100V/ 3 ) 0,00015% zmianę błędu kątowego (w minutach) dla uzwojenia pomiarowego 1a-1n δ V = ε V 34,4 0,0052 min. zmianę błędu napięciowego (przy 2% napięcia wtórnego uzwojenia do zabezpieczeń 4a-4n) ε V < (U V 100)/(0,02 U n ) = (80 µv 100)/(0,02 100V/ 3 ) 0,007% zmianę błędu kątowego (w minutach) dla uzwojenia do zabezpieczeń 4a-4n δ V = ε V 34,4 0,238 min. zmianę błędu napięciowego (przy 2% napięcia wtórnego uzwojenia dodatkowego da-dn) ε V < (U V 100)/(0,02 U n ) = (80 µv 100)/(0,02 100V/3) 0,012% zmianę błędu kątowego (w minutach) dla uzwojenia dodatkowego da-dn δ V = ε V 34,4 0,413 min. współczynnik proporcjonalności między napięciem indukowanym (zakłócającym) a prądem płynącym w przekładniku prądowym (w miliwoltach na kiloamper) p < U V /(2 I N ) = 0,080 mv / 0,400 ka 0,2 mv/ka Oszacowano maksymalny błąd części napięciowej przekładnika poprzez zsumowanie wyżej obliczonych błędów pochodzących od wpływu toru prądowego na tor napięciowy ze skrajnymi wartościami błędów zmierzonych podczas próby wyrobu dla U = 0,8 U n 1,2 U n (protokół 2GKP011K1084500 27.07.2011, Załącznik 2 do niniejszego sprawozdania). Poniżej przedstawiono wybrane wyniki obliczeń w formie analitycznej i graficznej (dla maksymalnych błędów).

Str. 20/39 Maksymalny możliwy błąd napięciowy uzwojenia pomiarowego 1a-1n (U = 0,8 U n 1,2 U n ) ±ε v = ε v + ε v = 0,036% + 0,00015% = 0,0362 % ±ε v = ε v + ε v = 0,073% 0,00015% = 0,0732 % Maksymalny możliwy błąd kątowy uzwojenia pomiarowego 1a-1n (U = 0,8 U n 1,2 U n ) ±δ v = δ v + δ v = 1,8 min + 0,005 min = 1,805 min ±δ v = δ v + δ v = 0,1 min + 0,005 min = 0,105 min Maksymalny możliwy błąd napięciowy uzwojenia do zabezpieczeń 4a-4n (U=0,02 U n ) ±ε v = ε v + ε v = 0,064% + 0,007% = 0,071 % ±ε v = ε v + ε v = 0,057% 0,007% = 0,064 % Maksymalny możliwy błąd kątowy uzwojenia do zabezpieczeń 4a-4n (U=0,02 U n ) ±δ v = δ v + δ v = -11,3 min - 0,238 min = -11,54 min ±δ v = δ v + δ v = -11,6 min - 0,238min = -11,84 min

Str. 21/39 Przekładnik kombinowany B Pomiary przeprowadzono wymuszając w uzwojeniu pierwotnym o zakresie pomiarowym I n = 3000 A członu prądowego przekładnika regulowany prąd przemienny 50 Hz o wartości: 2 I n = 400 A Tor linii zasilającej miał kształt poziomej pętli o kształcie prostokąta o wymiarach ok. 3500 x 1100. Uzwojenia wtórne członu prądowego oraz uzwojenie pierwotne członu napięciowego zostały zwarte. Kolejno na wszystkich uzwojeniach wtórnych członu napięciowego obciążonych mocą 15 VA mierzono napięcie zakłócające miernikiem KEITHLEY typ 2001. Wyniki: Uzwojenie 1a-1n 2a-2n 3a-3n 4a-4n da-dn Obciążenie [VA] 15 15 15 15 15 U [mv] 0,072 0,0216 0,018 0,018 0,9 Obliczono: zmianę błędu napięciowego (przy 80% napięcia wtórnego uzwojenia pomiarowego 1a-1n) ε V < (U V 100)/(0,8 U n ) = (72 µv 100)/(0,8 100V/ 3 ) 0,00016% zmianę błędu kątowego (w minutach) dla uzwojenia pomiarowego 1a-1n δ V = ε V 34,4 0,0055 min zmianę błędu napięciowego (przy 2% napięcia wtórnego uzwojenia do zabezpieczeń 4a-4n) ε V < (U V 100)/(0,02 U n ) = (18 µv 100)/(0,02 100V/ 3 ) 0,0016% zmianę błędu kątowego (w minutach) dla uzwojenia do zabezpieczeń 4a-4n δ V = ε V 34,4 0,054 min. zmianę błędu napięciowego (przy 2% napięcia wtórnego uzwojenia dodatkowego da-dn) ε V < (U V 100)/(0,02 U n ) = (900 µv 100)/(0,02 100V/3) 0,135% zmianę błędu kątowego (w minutach) dla uzwojenia dodatkowego da-dn δ V = ε V 34,4 4,644 min. współczynnik proporcjonalności między napięciem indukowanym (zakłócającym) a prądem płynącym w przekładniku prądowym (w miliwoltach na kiloamper) p < U V /(1,2 I N ) = 0,072mV / 3,6 ka 0.02 mv/ka

Str. 22/39 Oszacowano maksymalny błąd części napięciowej przekładnika poprzez zsumowanie wyżej obliczonych błędów pochodzących od wpływu toru prądowego na tor napięciowy ze skrajnymi wartościami błędów zmierzonych podczas próby wyrobu dla U = 0,8 U n 1,2 U n (protokół 2GKP011K1084502 20.06.2011, Załącznik 2 do niniejszego sprawozdania). Poniżej przedstawiono wybrane wyniki obliczeń w formie analitycznej i graficznej (dla maksymalnych błędów). Maksymalny możliwy błąd napięciowy uzwojenia pomiarowego 1a-1n (U = 0,8 U n 1,2 U n ) ±ε v = ε v + ε v = 0,120% + 0,00016% = 0,120 % ±ε v = ε v + ε v = 0,094% 0,00016% = 0,094 % Maksymalny możliwy błąd kątowy uzwojenia pomiarowego 1a-1n (U = 0,8 U n 1,2 U n ) ±δ v = δ v + δ v = 2,6 min + 0,0055 min = 2,606 min ±δ v = δ v + δ v = -1,0 min 0,0055 min = 1,006 min Maksymalny możliwy błąd napięciowy uzwojenia do zabezpieczeń 4a-4n (U=0,02 U n ) ±ε v = ε v + ε v = 0,120% + 0,0016% = 0,122 % ±ε v = ε v + ε v = 0,114% 0,0016% = 0,116 %

Str. 23/39 Maksymalny możliwy błąd kątowy uzwojenia do zabezpieczeń 4a-4n (U=0,02 U n ) ±δ v = δ v + δ v = -11,3 min-0,055 min =-11,36 min ±δ v = δ v + δ v = -12,1 min -0,055min =-12,16 min Stwierdzono, że błędy pochodzące od wpływu toru prądowego na tor napięciowy przekładnika PVA 123 nie powodują utraty własności metrologicznych (klasy) Wynik próby pozytywny. 4.6.5 Badanie wpływu przekładnika napięciowego na przekładnik prądowy Pomiary przeprowadzono doprowadzając do uzwojenia pierwotnego członu napięciowego przekładnika napięcie przemienne 50 Hz o dwóch wartościach: U = 1,9 110 / 3 kv = 121 kv i U = 1,2 110 / 3 kv = 76 kv We wszystkich uzwojeniach wtórnych części prądowej przekładnika mierzono napięcia zakłócające U i. Uzwojenia o prądzie In = 5 A obciążano rezystorem o wartości R = 4 Ω a uzwojenia o prądzie In = 1 A obciążano rezystorem o wartości R = 100 Ω.. Czułość pomiaru wykonywanego miernikiem KEITHLEY typ 2001 wynosiła 1 µv. Dla każdego z uzwojeń wykonywano dwa pomiary napięcia zakłócającego U i uziemiając zacisk wejściowy i uziemiając zacisk wyjściowym uzwojenia. Obliczono: wartość prądu zakłócającego I=U i /R zmianę błędu prądowego (przy 5% prądu znamionowego) ε i =(U i 100)/(R 0,05 I n ) zmianę błędu kątowego (w minutach) δ i = ε i 34,4

Str. 24/39 Przekładnik kombinowany A Wyniki pomiarów i obliczeń przedstawiono w poniższych tabelach. Badane uzwojenie 1s1-1s2 uziemiono 1s1 x U N U i (R=4 Ω) I=U i /R ε i δ i 1,9 1,83 0,458 0,183 6,30 1,2 1,17 0,293 0,117 4,02 Badane uzwojenie 1s1-1s2 uziemiono 1s2 x U N U i (R=4 Ω) I=U i /R ε i δ i 1,9 1,77 0,443 0,177 6,09 1,2 1,13 0,283 0,113 3,89 Badane uzwojenie 2s1-2s2 uziemiono 2s1 x U N U i (R=100 Ω) I=U i /R ε i δ i 1,9 8,30 0,083 0,166 5,71 1,2 5,27 0,053 0,105 3,63 Badane uzwojenie 2s1-2s2 uziemiono 2s2 x U N U i (R=100 Ω) I=U i /R ε i δ i 1,9 8,25 0,083 0,165 5,68 1,2 4,8 0,048 0,096 3,30

Str. 25/39 Badane uzwojenie 3s1-3s2 uziemiono 3s1 x U N U i (R=4 Ω) I=U i /R ε i δ i 1,9 0,56 0,140 0,056 1,93 1,2 0,32 0,080 0,032 1,10 Badane uzwojenie 3s1-3s2 uziemiono 3s2 x U N U i (R=4 Ω) I=U i /R ε i δ i 1,9 0,62 0,155 0,062 2,13 1,2 0,38 0,095 0,038 1,31 Badane uzwojenie 4s1-4s2 uziemiono 4s1 x U N U i (R=100 Ω) I=U i /R ε i δ i 1,9 2,14 0,021 0,043 1,47 1,2 1,3 0,013 0,026 0,89 Badane uzwojenie 4s1-4s2 uziemiono 4s2 x U N U i (R=100 Ω) I=U i /R ε i δ i 1,9 1,89 0,019 0,038 1,30 1,2 1,00 0,010 0,020 0,69 Oszacowano maksymalny błąd części prądowej przekładnika poprzez zsumowanie wyżej obliczonych błędów pochodzących od wpływu toru napięciowego na tor prądowy ze skrajnymi wartościami błędów zmierzonych podczas próby wyrobu dla I = 0,05 I n 2 I n (protokół 2GKP011K1084500 27.07.2011, Załącznik 2 do niniejszego sprawozdania). Poniżej przedstawiono wybrane wyniki obliczeń w formie analitycznej i graficznej (dla maksymalnych błędów).

Str. 26/39 Maksymalny możliwy błąd prądowy uzwojeń pomiarowych (I = 0,05 I n 2 I n ) ±ε i = ε i + ε i = 0,419% + 0,183% = 0,602 % ±ε i = ε i + ε i = 1,291% 0,183% = 1,474 % Maksymalny możliwy błąd kątowy uzwojeń pomiarowych (I = 0,05 I n 2 I n ) ±δ i = δ i + δ i = 27,7 min+7,08 min = 34,78 min ±δ i = δ i + δ i = 34,0 min+7,08min = 41,08 min Maksymalny możliwy błąd prądowy uzwojeń do zabezpieczeń (I = 0,05 I n 2 I n ) ±ε i = ε i + ε i = 0,007% + 0,062% = 0,069 % Maksymalny możliwy błąd kątowy uzwojeń do zabezpieczeń (I = 0,05 I n 2 I n ) ±δ i = δ i + δ i = 5,5 min +2,13 min = 7,63 min

Str. 27/39 Przekładnik kombinowany B Wyniki pomiarów i obliczeń przedstawiono w poniższych tabelach. Badane uzwojenie 1s1-1s2 uziemiono 1s1 x U N U i (R=4 Ω) I=U i /R ε i δ i 1,9 0,88 0,2200 0,088 3,03 1,2 0,55 0,1370 0,055 1,89 Badane uzwojenie 1s1-1s2 uziemiono 1s2 x U N U i (R=4 Ω) I=U i /R ε i δ i 1,9 0,16 0,0400 0,016 0,55 1,2 0,1 0,0250 0,010 0,34 Badane uzwojenie 2s1-2s2 uziemiono 2s1 x U N U i (R=100 Ω) I=U i /R ε i δ i 1,9 0,89 0,0089 0,018 0,61 1,2 0,56 0,0056 0,011 0,39 Badane uzwojenie 2s1-2s2 uziemiono 2s2 x U N U i (R=100 Ω) I=U i /R ε i δ i 1,9 0,22 0,0022 0,004 0,15 1,2 0,14 0,0014 0,003 0,10

Str. 28/39 Badane uzwojenie 3s1-3s2 uziemiono 3s1 x U N U i (R=4 Ω) I=U i /R ε i δ i 1,9 0,19 0,0475 0,019 0,65 1,2 0,12 0,0300 0,012 0,41 Badane uzwojenie 3s1-3s2 uziemiono 3s2 x U N U i (R=4 Ω) I=U i /R ε i δ i 1,9 0,05 0,0125 0,005 0,17 1,2 0,03 0,0075 0,003 0,10 Badane uzwojenie 4s1-4s2 uziemiono 4s1 x U N U i (R=100 Ω) I=U i /R ε i δ i 1,9 0,18 0,0450 0,018 0,62 1,2 0,11 0,0275 0,011 0,38 Badane uzwojenie 4s1-4s2 uziemiono 4s2 x U N U i (R=100 Ω) I=U i /R ε i δ i 1,9 0,14 0,0350 0,014 0,48 1,2 0,09 0,0225 0,009 0,31

Str. 29/39 Badane uzwojenie 5s1-5s2 uziemiono 5s1 x U N U i (R=4 Ω) I=U i /R ε i δ i 1,9 0,17 0,0017 0,003 0,12 1,2 0,11 0,0011 0,002 0,08 Badane uzwojenie 5s1-5s2 uziemiono 5s2 x U N U i (R=4 Ω) I=U i /R ε i δ i 1,9 0,25 0,0025 0,005 0,17 1,2 0,16 0,0016 0,003 0,11 Badane uzwojenie 6s1-6s2 uziemiono 6s1 x U N U i (R=100 Ω) I=U i /R ε i δ i 1,9 0,06 0,0006 0,001 0,04 1,2 0,04 0,0004 0,001 0,03 Badane uzwojenie 6s1-6s2 uziemiono 6s2 x U N U i (R=100 Ω) I=U i /R ε i δ i 1,9 0,24 0,0024 0,005 0,17 1,2 0,15 0,0015 0,003 0,10 Oszacowano maksymalny błąd części prądowej przekładnika poprzez zsumowanie wyżej obliczonych błędów pochodzących od wpływu toru napięciowego na tor prądowy ze skrajnymi wartościami błędów zmierzonych podczas próby wyrobu dla I = 0,05 I n 2 I n (protokół 2GKP011K1084502 20.06.2011, Załącznik 2 do niniejszego sprawozdania). Poniżej przedstawiono wybrane wyniki obliczeń w formie analitycznej i graficznej (dla maksymalnych błędów).

Str. 30/39 Maksymalny możliwy błąd prądowy uzwojeń pomiarowych (I = 0,05 I n 2 I n ) ±ε i = ε i + ε i = 0,018% + 0,088% = 0,07 % ±ε i = ε i + ε i = 0,059% 0,088% = 0,147 % Maksymalny możliwy błąd kątowy uzwojeń pomiarowych (I = 0,05 I n 2 I n ) ±δ i = δ i + δ i = 0,3 min - 3,03 min = 2,73 min ±δ i = δ i + δ i = 1,0 min + 3,03 min = 4,03 min Maksymalny możliwy błąd prądowy uzwojeń do zabezpieczeń (I = 0,05 I n 2 I n ) ±ε i = ε i + ε i = 0,085% 0,018% = 0,103 % Maksymalny możliwy błąd kątowy uzwojeń do zabezpieczeń (I = 0,05 I n 2 I n ) ±δ i = δ i + δ i = 1,0 min + 0,62 min = 1,62 min

Str. 31/39 Stwierdzono, że błędy pochodzące od wpływu toru napięciowego na tor prądowy przekładnika PVA 123 nie powodują utraty własności metrologicznych (utraty klasy) dla wszystkich prądowych uzwojeń wtórnych. Wynik próby pozytywny. 4.7 Pomiar zakłóceń radioelektrycznych Zgodnie z wymaganiami IEC/CISPR 18-2 pomiary przeprowadzono w układzie pomiarowym przedstawionym na rysunku 5 mierząc napięcie zakłóceń na rezystancji 300Ω przy częstotliwości 0,5 MHz. Przed wykonaniem pomiarów przeprowadzono kalibracje układu stabilnym generatorem sygnałowym określając współczynnik poprawkowy + 23 db. Do pomiarów użyto miernika LMZ-5. Sprawdzono "poziom tła" w zakresie napięć probierczych 0-150 kv. Zakłócenia wprowadzane przez układ probierczy, stacje radiowe itp. były mniejsze niż 5µV (14 db). Zgodnie z PN EN 60044-1/A1 i PN EN 60044-2/A1 napięcie zakłóceń radioelektrycznych nie może przekraczać wartości RIV dop = 2500µV przy napięciu Up=1.1 U m / 3 =78 kv. Badania wykonano miernikiem o skali logarytmicznej: RIV dop = 2500µV 68 db (0 db = 1 µv). Wykonano pomiary w funkcji napięcia probierczego w zakresie 0,3 1,1 U m / 3. Napięcie probiercze obniżano z krokiem 0,1xUp od wartości Up=1,1 U m / 3 do wartości Up=0,3 U m / 3, potem z tym samym krokiem podwyższano i ostatecznie znowu obniżano. Dla każdego z napięć wykonywano pomiar poziomu zakłóceń, a poziom jaki zarejestrowano w czasie ostatniej serii obniżania napięcia wykreślono w funkcji doprowadzonego napięcia probierczego Up. Przekładnik kombinowany B (Przekładnik kombinowany A miał identyczną konstrukcję.)

Str. 32/39 TP-700 DP 100 µh 500 1500 pf Filtr 101 µh 275Ω Kondensator sprzęgający 1000 pf PVA 123 JUK 123b V 3 mh 50Ω Miernik LMZ-5 50Ω Rys. 5 Układ probierczo-pomiarowy do pomiarów zakłóceń radioelektrycznych Wyniki przeprowadzonych pomiarów przedstawia poniższa tabela i wykres. U p [kv] 92 84 75 67 59 50 42 33 25 x Un/ 3 1.1 1.0 0.9 0.8 0.7 0.6 0.5 0.4 0.3 12 11 6 1-1 -3-5 [db] 12 11 6 2-1 -4-5 12 10 5 2-1 -3-5 Wynik: [db] 35 33 28 25 22 20 18 - - [µv] 56 45 25 18 13 10 8 - - 80 70 Poziom dopuszczalny 68 db = 2500 µv 60 50 40 30 Wynik [db] 20 10 25 33 42 50 59 67 75 84 0 92 U n [kv] Zmierzone napięcie zakłóceń radioelektrycznych RIV = 56 µv (35dB) jest znacznie mniejsze od poziomu dopuszczalnego RIV dop = 2500 µv (68dB). Wynik sprawdzenia dodatni.

Str. 33/39 4.8 Próba izolacji uzwojenia pierwotnego udarem uciętym Próba udarem uciętym była uzupełnieniem próby napięciem udarowym piorunowym 1,2/50µs i została opisana w punkcie 3.3 niniejszego sprawozdania. Rejestracje oscylograficzne nie wskazują na uszkodzenie izolacji przekładnika. Wynik sprawdzenia dodatni. Oscylogramy wszystkich przyłożonych udarów przedstawiono w Załączniku 4 do niniejszego sprawozdania. 4.9 Pomiar pojemności i współczynnika strat dielektrycznych Pomiar wykonano mostkiem Scheringa firmy TETTEX Type 2801 z kondensatorem wzorcowym firmy TETTEX typ 3370/100/330kV. Warunki pomiarów: Up = 10 kv; 110 / 3 kv = 63,5 kv; 123 / 3 kv = 71 kv Pomiar w temperaturze otoczenia (ok. 18 º C). Przekładnik kombinowany A Wyniki pomiarów przedstawia poniższa tabela: Up [kv] C x [pf] tgδ [%] 10 1183 0.23 63,5 1183 0,24 71 1183 0,24 Normy przedmiotowe nie podają kryterium dotyczące pojemności i stratności przekładników. Jedynie norma PN-EN 60044-2:2001 zawiera uwagę, że zazwyczaj wartość współczynnika strat dielektrycznych jest mniejsza od 0,5%.

Str. 34/39 4.10 Próby mechaniczne Przekładnik kombinowany A i przekładnik kombinowany B Próby mechaniczne wykonano w Laboratorium Urządzeń Rozdzielczych Instytutu Energetyki w Warszawie. Próby polegały na doprowadzeniu do toru prądowego przekładnika obciążeń mechanicznych statycznych i dynamicznych kolejno w trzech kierunkach. Wartość obciążenia statycznego była o 20 % wyższa niż wymagana w normie dla II klasy obciążeń. Warunki próby: F R = 3600 N, t = 60 s Przyjmuje się, że obciążenie dynamiczne jest 1,4 razy większe od obciążenia statycznego. Zachowanie przekładnika w trakcie próby było prawidłowe. Po próbie nie stwierdzono uszkodzeń ani wycieku oleju. Wynik sprawdzenia pozytywny. Szczegółowe informacje dotyczące układu probierczego, przeprowadzonych badań i ich wyników przedstawiono w oddzielnym sprawozdaniu nr EUR/33/E/11-1E of 25.07.2011 i EUR/33/E/11-2E of 10.08.2011 (Załącznik 3). 4.11 Pomiar przepięć przenoszonych Przekładnik kombinowany B Próba polegała na doprowadzeniu napięcia impulsowego do zacisku wysokiego napięcia przekładnika i rejestrowaniu wartości maksymalnych przepięć powstających w każdym z uzwojeń wtórnych, napięciowych i prądowych. Zgodnie z wymaganiami normy dla napięcia impulsowego o kształcie 0,5/50 µs i wartości U P =1,6 x 2 x U m / 3 160 kv napięcia przenoszonych przepięć do uzwojeń wtórnych nie mogą przekroczyć wartości 1,6 kv. Podczas wszystkich pomiarów do przekładnika doprowadzano napięcie udarowe o wartości dziesięciokrotnie mniejszej U 1 = 16 kv. W związku z tym rejestrowane przepięcia, ze względu na liniowość zjawiska, w tak wykonanej próbie winny mieć wartości mniejsze niż 160 V(wartość pik-pik). Rejestracje wykonano oscyloskopem cyfrowym KIKUSUI COR 5502U o impedancji wejściowej 50 Ω i paśmie przenoszenia 100 MHz.

Str. 35/39 Wyniki pomiarów przedstawiono w poniższej tabeli. Uzwojenie Wartość przepięcia Procent przepięcia U pik-pik /2 [V] dopuszczalnego [%] 1a-1n 72,5 90,6 2a-2n 69,5 86,9 3a-3n 54,5 68,1 4a-4n 51,0 63,8 da-dn 62,5 81,3 1S1-1S2 70 87,5 2S1-2S2 52,5 38,5 3S1-3S2 75,5 94,4 4S1-4S2 73,0 91,3 5S1-5S2 64,5 80,6 6S1-6S2 64,0 80,0 Stwierdzono, że dla każdego z uzwojeń wtórnych przekładnika, przenoszone przepięcia nie przewyższą wartości 800 V (wartość pik-pik) czyli 50 % wartości dopuszczalnej. Wynik sprawdzenia pozytywny. Oscylogramy wszystkich przyłożonych i rejestrowanych impulsów przedstawiono w Załączniku 6 do niniejszego sprawozdania. 4.12 Próba rozładowania kondensatora Przekładnik kombinowany B (Przekładnik kombinowany A miał identyczną konstrukcję.) Próba rozładowania kondensatora polegała na dziesięciokrotnym rozładowaniu pojemności kondensatora o pojemności C = 6 µv naładowanego do wartości U= 1,1 2 110 / 3 kv 100 kv przez uzwojenie pierwotne części napięciowej przekładnika kombinowanego. Przed próbami i po każdym rozładowaniu mierzono rezystancję uzwojenia i określano przyrost jego temperatury. Rozładowania następowały co 3 minut a wiec w najkrótszym możliwym do zrealizowania czasie ładowania pojemności i dokonywania pomiaru rezystancji. Dodatkowo w celu sprawdzenia procesu stygnięcia przekładnika dokonano pomiaru rezystancji uzwojenia i określono spadek temperatury w czasie 15 min. Temperatura otoczenia (temperatura początkowa przekładnika) wynosiła T 0 = 14 0 C.

Str. 36/39 Przyrost temperatury uzwojenia obliczano według zależności: T R = Ro α gdzie: R przyrost rezystancji uzwojenia; R 0 Rezystancja uzwojenia przed próbą; α współczynnik temperaturowy dla Cu (przyjęto α = 0,004) Wyniki przeprowadzonych prób przedstawia poniższa tabela oraz wykres. t [min] R [Ω] R [Ω] T [K] 0 20420 0 0.00 3 20610 190 2.33 6 20830 410 5.02 9 20990 570 6.98 12 21230 810 9.92 15 21420 1000 12.24 18 21650 1230 15.06 21 21850 1430 17.51 24 22030 1610 19.71 27 22270 1850 22.65 30 22480 2060 25.22 33 22230 1810 22.16 36 21990 1570 19.22 39 21780 1360 16.65 Rise of temperature of transformer PVA 123 during discharging capacitor test C=6uF 30 25 20 T [K] 15 10 5 0 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 t [min]

Str. 37/39 Zmierzony przyrost temperatury przekładnika, ok. 25 K nie jest groźny dla izolacji. Maksymalny dopuszczalny przyrost temperatury w próbie nagrzewania wynosi 65 K. Kryterium te można zastosować do próby rozładowania kondensatora. Zachowanie przekładnika w trakcie próby było prawidłowe. Po próbie nie stwierdzono uszkodzeń ani wycieku oleju. Wynik sprawdzenia pozytywny. Po próbie rozładowania kondensatora wykonano w Laboratorium Fabrycznym w ABB sp. z o.o. Odział Przasnysz, pod nadzorem przedstawiciela IEn, próbę wyrobu (z pomiarem poziomu wyładowań niezupełnych) i pomiary błędów. Wyniki pomiarów przedstawiono w załączonym do niniejszego sprawozdania protokóle nr 2GKP011K1084502 1.08.2011 (Załącznik 2). Stwierdzono, że własności metrologiczne przekładnika są zgodne z przypisanymi klasami dokładności poszczególnych uzwojeń oraz że zmierzone wartości są praktycznie identyczne z wielkościami zmierzonymi przed wykonaniem prób (punkt 3.0 niniejszego sprawozdania). Potwierdza to pozytywny wynik próby rozładowania kondensatora. 5. PODSUMOWANIE Przeprowadzono badania przekładnika kombinowanego typu PVA 123 produkcji ABB sp. z o.o. 04-713 Warszawa, ul. Żegańska 1 o parametrach podanych w punkcie 2 sprawozdania, zidentyfikowanego na podstawie dokumentów Wytwórcy przedstawionych w Załączniku 1. Na przekładniku PVA 123 wykonano z wynikiem pozytywnym próbę typu zgodnie z wymaganiami norm: - PN-EN 60044-1:2000 + A1:2003 +A2:2004 Przekładniki. Część 1: Przekładniki prądowe (EN-60044-1:1999 + A1:2000 + A2:2003 Instrument transformers. Part 1: Current transformers ), - PN-EN 60044-2:2001 + A1:2003 +A2:2004 Przekładniki. Część 2: Przekładniki napięciowe indukcyjne (EN-60044-2:1999 + A1:2000 + A2:2003 Instrument transformers. Part 2: Inductiv voltage transformers ), - PN-EN 60044-3:2006 Przekładniki. Część 3: Przekładniki kombinowane (EN-60044-3:2003 Instrument transformers. Part 1: Combined transformers ), według programu podanego w Tabeli 1 w punkcie 3 sprawozdania.

Str. 38/39 Na przekładniku PVA 123 wykonano z wynikiem pozytywnym próby specjalne według wymagań powyższych norm i według programu podanego w Tabeli 1 w punkcie 3 sprawozdania. Na przekładniku PVA 123 wykonano z wynikiem pozytywnym próby dodatkowe według programu podanego w Tabeli 1 w punkcie 3 sprawozdania potwierdzając prawidłowe własności eksploatacyjne związane ze zjawiskiem łączenia długich linii kablowych lub napowietrznych. 6. SPIS ZAŁĄCZNIKÓW DO SPRAWOZDANIA Załącznik 1 Dokumenty dostarczone przez ABB Sp. z o.o. na podstawie których identyfikowano obiekt badań: Deklaracja Zgodności Producenta Nr 1/2011 (28.09.2011), Rysunek wymiarowy nr 2GKK610211/ (12.07.2011), Rysunek wymiarowy nr 2GKK610212/ (12.07.2011), Rysunek złożeniowy nr 2GKK314001M (26.05.2011), Schemat elektryczny przekładnika nr 50-100-200 A (25.07.2011), Schemat elektryczny przekładnika nr 3000 A (25.07.2011). Załącznik 2 Protokóły prób wyrobu i pomiaru błędów przekładnika PVA 123 wykonanych w Laboratorium Fabrycznym ABB Sp. z o.o. Badania przed próbami typu i próbami specjalnymi - Protokół nr 2GKP011K1084500 27.07.2011, Badania przed próbami typu i próbami specjalnymi - Protokół nr 2GKP011K1084500 11.08.2011, Badania po zakończeniu prób typu i prób specjalnych - Protokół nr 2GKP011K1084502 20.06.2011, Badania po zakończeniu prób typu i prób specjalnych - Protokół nr 2GKP011K1084502 1.08.2011. Załącznik 3 Protokół prób wykonanych w Laboratorium Urządzeń Rozdzielczych Instytutu Energetyki w Warszawie. Raport z badań Nr EUR/33/E/11-1 25.07.2011 Raport z badań Nr EUR/33/E/11-2 10.08.2011 (Próba prądem krótkotrwałym cieplnym, próba odporności na zwarcie i próba mechaniczna)

Str. 39/39 Załącznik 4 Protokół prób wykonanych w Laboratorium Wielkoprądowym Instytutu Energetyki w Warszawie. Raport z badań Nr EWP/38/E/11-2 9.09.2011 Raport z badań Nr EWP/69/E/11 28.12.2011 (Próba nagrzewania) Załącznik 5 Próba napięciem udarowym 1,2/50 µs pełnym i uciętym: Oscylogramy napięć probierczych i prądów detekcyjnych Załącznik 6 Pomiar przepięć przenoszonych: Oscylogramy przepięć przenoszonych do uzwojeń wtórnych