Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Finansowanie gospodarki odpadami Finansowanie gospodarki odpadami dr MAŁGORZATA SKUCHA Z-ca Prezesa Zarządu NFOŚiGW 1
Rok 2009 jest pierwszym rokiem wdrażania w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej nowych dokumentów strategicznych przyjętych 23 września 2008 roku przez Radę Nadzorczą Funduszu: Strategii działania Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na lata 2009 2012, Wspólnej strategii działania Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej na lata 2009-2012 2
Zasadniczym dokumentem wprowadzonym w NFOŚiGW w 2009 roku jest Program Priorytetowy, który jest podstawą przyjmowania i opracowania wniosków o dofinansowanie 3
Program priorytetowy zawiera następujące elementy: cel programu, wskaźniki osiągnięcia celu, podstawy prawne dofinansowania, budżet Programu, okres wdrażania, rodzaje beneficjentów, rodzaje przedsięwzięć, formę i warunki dofinansowania oraz maksymalny poziom dofinansowania, terminy składania wniosków, kryteria wyboru, odnośniki do kosztów kwalifikowanych, odnośniki do wzorów wniosków o dofinansowanie. 4
Program priorytetowy jest opracowany zgodnie z Listą programów priorytetowych finansowanych za środków NFOŚiGW w 2009 roku Lista programów priorytetowych została przyjęta uchwałą Rady Nadzorczej Funduszu nr 129/08 z dnia 23 września 2008 r. 5
Przyjęta przez Radę Nadzorczą Lista programów priorytetowych zawiera w sobie 48 programów podzielonych na 5 grup: Programy dofinansowania przedsięwzięć ochrony wód, ziemi i powietrza, które uzyskały dofinansowanie ze środków Funduszu ISPA/Funduszu Spójności w okresie programowania lata 2000 2006 r., Programy uzyskujące wsparcie funduszami unijnymi, Programy uzyskujące wsparcie ze środków krajowych NFOŚiGW, Programy zgłoszone przez Ministra Środowiska, Prezesa KZGW, Głównego Geologa Kraju, Głównego Inspektora Ochrony Środowiska oraz Ministra Infrastruktury, Programy obsługiwane przez NFOŚiGW, a nie uzyskujące jego dofinansowania. 6
Programy dofinansowania przedsięwzięć gospodarki odpadami które uzyskały dofinansowanie ze środków ISPA/Funduszu Spójności w okresie programowania 2000 2006 r.: pożyczki inwestycyjne i dopłaty do kredytów, pomoc finansowa dla projektów z przekroczeniami kosztów, pożyczki na zachowanie płynności finansowej. 7
Dofinansowanie dla przedsięwzięć z zakresu gospodarki odpadami i ochrony ziemi uzyskujących wsparcie środkami unijnymi 2007-2013: dopłaty do kredytów i pożyczki inwestycyjne dla przedsięwzięć ochrony ziemi uzyskujących wsparcie ze środków Funduszu Spójności II oś priorytetowa POIiŚ, dopłaty do kredytów dla przedsięwzięć realizowanych przez przedsiębiorstwa dostosowywujące się się do wymogów ochrony środowiska uzyskujących dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego IV oś priorytetowa POIiŚ, 8
Programy priorytetowe NFOŚiGW dla przedsięwzięć: 1. w zakresie redukcji ilości składowanych odpadów poprzez uzupełnianie i rozbudowę systemów służących ich zagospodarowaniu. 2. w zakresie zamykania i rekultywacji składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, niespełniajacych wymogów obowiązującego prawa. 3. w zakresie likwidacji mogilników zawierających przeterminowane środki ochrony roślin. 4. w zakresie usuwania i unieszkodliwiania PCB i PCT. 5. w zakresie wsparcia zbierania i demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji oraz gospodarowanie odpadami powstałymi w wyniku demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji. 6. w zakresie wsparcia gospodarowania odpadami zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz edukacji ekologicznej i rozwoju technologii w tych dziedzinach. 9
7. w zakresie wsparcia gospodarowania odpadami opakowaniowymi i poużytkowymi oraz edukacji ekologicznej i rozwoju technologii w tych dziedzinach. 8. w zakresie wparcia gospodarowania substancjami kontrolowanymi oraz edukacji ekologicznej i rozwoju technologii w tych dziedzinach. 9. związanych z międzynarodowym przemieszczaniem odpadów. 10. w zakresie wsparcia gospodarowania odpadami niebezpiecznymi, w tym niebezpiecznymi odpadami medycznymi i weterynaryjnymi. 11. związanych z realizacja rządowego Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest. 12. zmierzających do zmniejszenia uciążliwości wynikających z wydobywania kopalin i ich wzbogacania oraz ograniczenia negatywnego oddziaływania na środowisko procesów likwidacji zakładów górniczych oraz prac badawczych dla rozpoznania zasobów wód zaliczanych do kopalin. 10
1.1 Program dla przedsięwzięć w zakresie redukcji ilości składowanych odpadów poprzez uzupełnianie i rozbudowę systemów służących ich zagospodarowaniu Rodzaje przedsięwzięć Budowa nowych oraz modernizacja i rozbudowa istniejących instalacji umożliwiających przygotowanie odpadów komunalnych do procesu odzysku, w tym recyklingu, odzysku, w tym recyklingu odpadów komunalnych, termicznego przekształcania odpadów komunalnych, z odzyskiem energii, unieszkodliwiania odpadów komunalnych w procesach innych niż składowanie, wraz z towarzysząca infrastrukturą służącą selektywnemu zbieraniu odpadów komunalnych. Beneficjenci: Jst Przedsiębiorcy 11
1.1 Program dla przedsięwzięć w zakresie redukcji ilości składowanych odpadów poprzez uzupełnianie i rozbudowę systemów służących ich zagospodarowaniu Wybrane informacje: Nabór ciągły do wyczerpania środków z budżetu programu. Forma dofinansowania: oprocentowana pożyczka do 80% kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia 12
1.2 Ograniczanie ilości wytwarzanych odpadów innych niż komunalne. Rodzaje przedsięwzięć Budowa nowych oraz modernizacja i rozbudowa istniejących instalacji w celu zmniejszenia ilości wytwarzanych odpadów innych niż komunalne. Beneficjenci: Przedsiębiorcy Warunki brzegowe Minimalne zmniejszenie strumienia wytwarzanych odpadów 10% (przy założeniu stałej produkcji) 13
2. Program dla przedsięwzięć w zakresie zamykania i rekultywacji składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, niespełniających wymogów obowiązującego prawa Rodzaje przedsięwzięć Projekty dotyczące zamykania i rekultywacji składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, niespełniających wymogów przepisów prawa lub negatywnie oddziaływujących na środowisko, dla których została wydana decyzja o ich zamknięciu określająca datę zaprzestania przyjmowania odpadów do składowania na nie później niż do dnia 31 grudnia 2009 r.. 14
2. Program dla przedsięwzięć w zakresie zamykania i rekultywacji składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, niespełniających wymogów obowiązującego prawa Beneficjentem programu są jednostki samorządu terytorialnego, związki jednostek samorządu terytorialnego oraz spółki prawa handlowego, w których co najmniej 51% udziałów lub akcji posiadają jednostki samorządu terytorialnego Forma dofinansowania: Oprocentowana pożyczka do 75 % kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia (tryb konkursowy), Dopłaty do oprocentowania kredytów preferencyjnych (nabór ciągły). 15
2. Program dla przedsięwzięć w zakresie zamykania i rekultywacji składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, niespełniających wymogów obowiązującego prawa Warunki brzegowe Data zakończenia realizacji przedsięwzięcia nie później niż 31.12.2010 r. Powierzchnia składowiska lub łączna powierzchnia składowisk, której rekultywacja stanowi przedmiot wniosku o dofinansowanie jest większa lub równa 2 ha 16
2. Program dla przedsięwzięć w zakresie zamykania i rekultywacji składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, niespełniających wymogów obowiązującego prawa Nabór wniosków w trybie konkursowym I nabór - wnioski złożone do 15.04.2009 r. DODATKOWY - wnioski złożone do 30.06.2009 r. II nabór - wnioski złożone do 31.07.2009 r. III nabór - wnioski złożone do 30.11.2009 r. IV nabór - wnioski złożone do 31.03.2010 r. 17
3. Program dla przedsięwzięć w zakresie likwidacji mogilników zawierających przeterminowane środki ochrony roślin Rodzaje przedsięwzięć Przedsięwzięcia mieszczące się w celach dotyczące: unieszkodliwiania odpadów przeterminowanych środków ochrony roślin i ich opakowań, wydobytych z mogilników, unieszkodliwiania gruzu z likwidowanych mogilników, unieszkodliwiania zanieczyszczonego gruntu, rekultywacji powierzchni terenu zdegradowanego w skutek oddziaływania mogilnika lub likwidacji mogilnika. 18
3. Program dla przedsięwzięć w zakresie likwidacji mogilników zawierających przeterminowane środki ochrony roślin Beneficjentem programu są jednostki samorządu terytorialnego, związki jednostek samorządu terytorialnego, jednostki budżetowe, podmioty wykonujące zadania własne jednostek samorządu terytorialnego oraz podmioty działające w imieniu Skarbu Państwa. Forma dofinansowania: Dotacja Przekazanie środków, Maksymalny dopuszczalny limit dofinansowania do 90% kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia. 19
3. Program dla przedsięwzięć w zakresie likwidacji mogilników zawierających przeterminowane środki ochrony roślin Nabór wniosków w trybie konkursowym I nabór - wnioski złożone do 30.04.2009 r. II nabór - wnioski złożone do 30.10.2009 r. III nabór - wnioski złożone do 31.03.2010 r. 20
9. Program dla przedsięwzięć związanych z międzynarodowym przemieszczaniem odpadów Rodzaje przedsięwzięć 1) gospodarowanie odpadami pochodzącymi z nielegalnego obrotu odpadami, w tym załadunek, transport oraz unieszkodliwienie odpadów, 2) zakup specjalistycznych urządzeń diagnostycznych dla jednostek kontrolnych, 3) wyposażenie jednostek kontrolnych w sprzęt komputerowy, 4) opracowanie i zakup oprogramowania komputerowego służącego kontroli przemieszczania odpadów, 5) organizacja szkoleń z zakresu międzynarodowego przemieszczania odpadów 21
9. Program dla przedsięwzięć związanych z międzynarodowym przemieszczaniem odpadów Beneficjentem programu jest Główny Inspektor Ochrony Środowiska oraz pozostałe organy administracji publicznej wykonujące obowiązki RP związane z kontrolą i nadzorem nad międzynarodowym przemieszczaniem odpadów. Forma dofinansowania: Dotacja Przekazanie środków, Maksymalny dopuszczalny limit dofinansowania wynosi do 100% kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia, z uwzględnieniem przepisów dotyczących udzielania pomocy publicznej Nabór wniosków będzie prowadzony w trybie ciągłym, do wyczerpania środków. 22
10. Program dla przedsięwzięć w zakresie wsparcia gospodarowania odpadami niebezpiecznymi, w tym niebezpiecznymi odpadami medycznymi i weterynaryjnymi Rodzaje przedsięwzięć Projekty inwestycyjne dotyczące unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych oraz rekultywacji skażonego gruntu, likwidujące zagrożenie dla środowiska naturalnego o zasięgu regionalnym lub ponadregionalnym, które uzyskają rekomendacje GIOS, jako stwarzające szczególne zagrożenie dla środowiska. 23
10. Program dla przedsięwzięć w zakresie wsparcia gospodarowania odpadami niebezpiecznymi, w tym niebezpiecznymi odpadami medycznymi i weterynaryjnymi Celem programu jest likwidacja przypadków negatywnego oddziaływania na środowisko odpadów niebezpiecznych określonych przez GIOS, jako bomby ekologiczne stwarzające szczególne zagrożenie dla środowiska. Projekt uzyskał rekomendacje GIOS Wnioski rozpatrywane będą w kolejności wpływu do NFOSiGW. 24
10. Program dla przedsięwzięć w zakresie wsparcia gospodarowania odpadami niebezpiecznymi, w tym niebezpiecznymi odpadami medycznymi i weterynaryjnymi Jednostki samorządu terytorialnego, podmioty publiczne działające w imieniu Skarbu Państwa. Forma dofinansowania: Dotacja Przekazanie środków, Dofinansowanie do 80 % kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia Nabór wniosków będzie prowadzony w trybie ciągłym, do wyczerpania środków. 25
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 26
Priorytet I Gospodarka wodno-ściekowa 2 784 1 216 Priorytet II Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi Priorytet IX Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna 5 594,8 mln 748 Priorytet V Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych 557 200 89,8 Priorytet IV Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska Priorytet III Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska 27
Oś priorytetowa II Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi 28
Działanie 2.1. Kompleksowe przedsięwzięcia z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi ze szczególnym uwzględnieniem odpadów niebezpiecznych Działanie 2.2. Przywracanie terenom zdegradowanym wartości przyrodniczych i ochrona brzegów morskich 29
Oś priorytetowa IV Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska 30
4.1 Wsparcie systemów zarządzania środowiskowego 4.2 Racjonalizacja gospodarki zasobami i odpadami w przedsiębiorstwach 4.3 Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie wdrażania najlepszych dostępnych technik (BAT) 4.4 Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie gospodarki wodno ściekowej 4.5 Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie ochrony powietrza 4.6 Wsparcie dla przedsiębiorstw prowadzących działalność w zakresie odzysku i unieszkodliwiania odpadów innych niż komunalne 31
UWAGA II runda aplikacyjna: Nabór wniosków wstępnych do konkursów o dofinansowanie projektów w ramach IV osi priorytetowej PO IiŚ - Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska, Działania 4.2 4.4 i 4.6. Przewidywana kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów wyłonionych w ramach II rundy aplikacyjnej: Działania 4.2 48 222 899,00 zł Działania 4.3-117 000 545,00 zł Działania 4.4-24 374 405,00 zł Działania 4.6-30 644 327,00zł 32
Umowa o dofinansowanie projektu podpisywana będzie w odniesieniu do projektu: a) który przeszedł pozytywnie wszystkie etapy oceny i został zakwalifikowany do dofinansowania, oraz b) którego dofinansowanie jest możliwe w ramach dostępnej alokacji na dany konkurs. Konkurs nr 2/PO IiŚ/4.2/04/2009: Działanie 4.2 - Racjonalizacja gospodarki zasobami i odpadami w przedsiębiorstwach; Konkurs nr 2/PO IiŚ/4.6/04/2009: Działanie 4.6 - Wsparcie dla przedsiębiorstw prowadzących działalność w zakresie odzysku i unieszkodliwiania odpadów innych niż komunalne; Regulamin konkursu. 33
Minimalna wartość projektu dla małych i średnich przedsiębiorstw 8 mln zł w przypadku MŚP Maksymalny udział środków UE w wydatkach kwalifikowanych - 30% Maksymalny poziom dofinansowania 20 mln zł Ostateczny termin składania wniosków o dofinansowanie mija 20.07.2009 r. o godz. 15.30. Wnioski, które wpłyną po upływie ww. terminu nie będą rozpatrywane. 34
Warunki konieczne do efektywnego wykorzystania środków zarówno krajowych jak i unijnych przeznaczonych na realizację przedsięwzięć z zakresu gospodarki odpadami oraz osiągnięcia postawionych w tym obszarze celów: 1) Zmiany legislacyjne w zakresie władztwa nad strumieniem odpadów 2) Uregulowanie kwestii pomocy publicznej w tym obszarze 3) Szeroka kampania edukacyjna w zakresie bezpiecznego i efektywnego gospodarowania odpadami 35
Dziękuję za uwagę Zapraszam do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ul. Konstruktorska 3a 02-673 Warszawa oraz na naszą stronę internetową: www.nfosigw.gov.pl dr Małgorzata Skucha m.skucha@nfosigw.gov.pl tel. 022-45-90-226 36