Wybrane elementy infrastruktury technicznej w publicznych szpitalach województwa łódzkiego

Wybrane elementy infrastruktury technicznej w publicznych szpitalach województwa łódzkiego RAPORT PRZYGOTOWANY NA ZLECENIE ZARZĄDU WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO OPRACOWAŁ: WITOLD PONIKŁO ŁÓDŹ WRZESIEŃ 2005 LUTY 2006

Spis treści: 1. Cel projektu 3 2. Uzasadnienie wyboru elementów infrastruktury technicznej 4 3. Metodologia 6 4. Analiza danych opisujących wybrane elementy infrastruktury 9 4.1.Bloki operacyjne 10 4.2.Centralna sterylizatornia 13 4.3.Instalacje gazów medycznych 13 4.4.Zasilanie w energię elektryczną 15 4.5.Zasilanie w wodę 17 4.6. Oddziały intensywnej opieki medycznej 17 4.7.Ogólna ocena infrastruktury technicznej 18 5.Wnioski 26 Załącznik do opracowania: Indywidualne metryki szpitali. 2

1. Cel projektu Infrastruktura techniczna 1 systemu ochrony zdrowia stwarza warunki do efektywnego i bezpiecznego prowadzenia procesu diagnozowania, leczenia i rehabilitacji pacjentów. Z punktu widzenia formalnego, infrastruktura techniczna szpitali może być zgrupowana w oparciu o kryteria kwalifikacji środków trwałych GUS: budynki, budowle i obiekty inżynieryjne (grupa 1-2 według klasyfikacji środków trwałych GUS); urządzenia techniczne i środki transportu (grupa 3-7); wyposażenie - urządzenia medyczne (grupa 8) 2. Przedmiotem niniejszego opracowania są wybrane elementy infrastruktury. Kryterium wyboru tych elementów była ich rola w szpitalach, rozumiana jako zapewnienie szeroko rozumianego bezpieczeństwa procesu leczenia w publicznych instytucjach opieki zdrowotnej (województwa łódzkiego). W oparciu o kryterium bezpieczeństwa, wyselekcjonowano następujące elementy infrastruktury technicznej: blok operacyjny; centralna sterylizatornia; zasilanie szpitala w gazy medyczne; zasilanie szpitala w energię elektryczną; zasilanie szpitala w wodę. Analiza stanu wskazanych powyżej elementów infrastruktury technicznej w publicznych szpitalach Województwa Łódzkiego zlecona została przez Zarząd Województwa Łódzkiego (umowa nr 123/2005 z dnia 12 września 2005 roku wraz z późniejszymi aneksami). Celami projektu było ustalenie: stanu technicznego wybranych elementów infrastruktury technicznej w poszczególnych szpitalach; ewentualnych odstępstw (i ich skali) od standardów infrastruktury wyznaczonych Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 22 czerwca 2005 w sprawie wymagań, jakie powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej (zwane w dalszej części tego opracowania Rozporządzeniem). Bazując na niniejszym raporcie, możliwe jest: uzyskanie obrazu potrzeb wybranych (kluczowych) systemów infrastruktury technicznej; przygotowanie strategii działań inwestycyjnych; przeprowadzenie oceny niezbędnych nakładów oraz ich harmonogramu. 1 infrastruktura (infra- + struktura łc. structura budowa, sposób budowania ) ekon. zagospodarowanie danego terenu dla funkcjonowania określonych działów lub całej gospodarki, przemysłu itp. 2 Aparatura medyczna w publicznych szpitalach województwa łódzkiego jest przedmiotem oddzielnego opracowania. 3

2. Uzasadnienie wyboru elementów infrastruktury technicznej Nadrzędnym kryterium wyboru elementów infrastruktury jest szeroko pojęte bezpieczeństwo zarówno pacjentów, personelu medycznego jak i osób postronnych. Uzasadnienie wyboru zestawiono poniżej: Blok Operacyjny. Zabiegi operacyjne przeprowadzane na bloku operacyjnym wymagają - oprócz kwalifikacji personelu medycznego odpowiednich warunków do minimalizacji ryzyka zagrożenia zdrowia lub życia (znieczulonego ogólnie) pacjenta. Szczególną rolę odgrywa tu zachowanie szczególnie w obszarze sali operacyjnej - odpowiednich warunków sanitarnych, poprzez: stosowanie materiałów i narzędzi o gwarantowanej sterylności; zachowania izolacji ruchu czystego i brudnego oraz stworzenie barier higienicznych (śluzy); stosowanie właściwego systemu wentylacji mechanicznej, zapewniającego kontrolowany przepływ powietrza i eliminującego możliwości zakażeń. Ze względu na brak komunikacji werbalnej i pozawerbalnej personelu medycznego z pacjentem poddanym znieczuleniu ogólnemu, sala operacyjna musi posiadać zasilanie w energię elektryczną o wysokim stopniu niezawodności (brak energii elektrycznej zagraża bezpośrednio życiu pacjenta), a także zasilanie w gazy medyczne i skuteczny system wentylacji mechanicznej. Zatem blok operacyjny stanowi szczególny element infrastruktury technicznej szpitala, którego stan techniczny przekłada się bezpośrednio na bezpieczeństwo pacjenta. Centralna sterylizatornia. Proces sterylizacji jest działaniem umożliwiającym uzyskiwanie materiału sterylnego. Poszczególne etapy tego procesu (dezynfekcja, mycie, pakietowanie, sterylizacja) wymagają spełnienia ściśle określonych standardów. Ich dotrzymanie możliwe jest tylko przy spełnieniu jednoznacznych wymogów, szczególnie dotyczących warunków, w jakich prowadzony jest proces sterylizacji. Oznacza to konieczność podziału obszaru centralnej sterylizatorni na strefy (brudną, czystą, sterylną) i instalację odpowiedniego wyposażenia (myjnie, sterylizatory). Wobec braku możliwości natychmiastowego stwierdzenia sterylności poprzez pomiar, dotrzymanie wszystkich standardów procesu jest jedynym wiarygodnym sposobem uzyskania produktu sterylnego. Sterylność materiałów medycznych i narzędzi stosowanych w procedurach medycznych jest krytycznym elementem decydującym o bezpieczeństwie zdrowotnym pacjenta. Zasilanie szpitala w gazy medyczne. W budynkach szpitalnych mogą funkcjonować instalacje następujących gazów medycznych: tlen medyczny; sprężone powietrze; podciśnienie; inne gazy, w ograniczonym zakresie (np. instalacja tlenku azotu w obrębie bloku operacyjnego). Dostępność gazów medycznych jest niezbędna do prowadzenia określonych procedur medycznych, z których część decyduje o możliwości podtrzymania życia pacjenta na przykład sztuczna wentylacja płuc z użyciem respiratora. Z tego względu, utrzymanie ciągłości zasilania gazów medycznych jest ważne z punktu widzenia bezpieczeństwa pacjenta. 4

Generalnie, źródła gazów medycznych muszą posiadać zabezpieczenia rezerwowe. Wymóg ten jest relatywnie łatwo realizowany gdyż: źródłem rezerwowym zasilania w tlen jest zwykle rampa tlenowa (zasilająca całą instalację tlenową) lub pojedyncza butla z tlenem (dla potrzeb indywidualnego pacjenta); zasilanie instalacji w sprężone powietrze i w podciśnienie jest rezerwowane przez zdublowanie źródeł zasilania (przynajmniej dwa kompresory sprężające powietrze i przynajmniej dwie pompy ssące zasilające instalację podciśnienia). Zasilanie szpitala w energię elektryczną. Funkcjonowanie szpitala możliwe jest tylko w sytuacji, gdy jest on zasilany w energię elektryczną. Wysoki poziomu niezawodności zasilania szpitala w energię elektryczną jest zatem warunkiem bezpieczeństwa wszystkich pacjentów, a w szczególności tych, którzy poddawani są zabiegom i/lub procedurom medycznym ingerującym w funkcje życiowe organizmu. Uzyskanie takiego, pożądanego poziomu niezawodności możliwe jest poprzez zastosowanie zasilania elektrycznego z wielu źródeł. W praktyce, realizowane jest to poprzez stosowanie kombinacji poniższych rozwiązań zasilania: podwójne zasilanie z sieci energetycznej (tzw. zasilanie dwustronne); stosowanie zasilania własnego szpitala (generator spalinowy); zasilanie krytycznych odbiorców (odbiorników) z użyciem zasilaczy bezprzerwowych (UPS); lokalnego zasilania wybranych obwodów elektrycznych z użyciem baterii akumulatorów (lampy operacyjne). Należy podkreślić, że niezawodność zasilania w energię elektryczną musi być postrzegana nie tylko poprzez pryzmat dostępności źródeł rezerwowych, ale także w aspekcie szybkości dokonywania przełączenia. Zasilanie szpitala w wodę. Woda jest drugim po energii elektrycznej medium niezbędnym do funkcjonowania szpitala. Zasilanie szpitala w wodę może odbywać się z jednego z dwóch podstawowych źródeł: z sieci komunalnej; z własnego ujęcia wody (studnia głębinowa). Przyjmuje się, że w szpitalu powinny być dostępne obydwa źródła. W warunkach awaryjnych brak zasilania z jednego ze źródeł podstawowych zasilanie szpitala w wodę odbywa się ze źródła rezerwowego. Jeżeli szpital dysponuje tylko jednym źródłem zasilania podstawowego, do źródeł zasilania rezerwowego zalicza się dedykowany zbiornik wody, o odpowiedniej (w stosunku do potrzeb szpitala) pojemności. Podkreślając ważność zasilania szpitala w wodę należy jednak zauważyć, że oprócz zasilania w wodę stanowisk do hemodializy przerwa w dostawie wody nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla pacjenta. 5

3. Metodologia Podstawowym narzędziem wykorzystanym do realizacji niniejszego projektu były ankiety opisujące każdy ze wskazanych powyżej elementów infrastruktury technicznej. Na ich podstawie zestawiono dane opisujące stan infrastruktury technicznej szpitali pod kątem spełniania standardów narzuconych przez Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 czerwca 2006 w sprawie wymagań jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej.. W badanych placówkach przeprowadzono również wizyty studialne bloków operacyjnych i centralnych sterylizatorni. Niniejsze opracowanie zawiera indywidualną ocenę badanych elementów infrastruktury technicznej dla każdego z publicznych szpitali województwa łódzkiego. Listę szpitali objętych badaniem przygotował Departament Polityki Zdrowotnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Łódzkiego. Wybrane systemy infrastruktury technicznej oceniano pod kątem szeroko pojętego poziomu bezpieczeństwa pacjenta i personelu medycznego. Kryterium podstawowym było posiadanie przez dany szpital wybranych systemów. Następnie oceniane było bezpieczeństwo eksploatacyjne tych systemów (przekładające się na bezpieczeństwo pacjentów i personelu medycznego), związane przede wszystkim z: rezerwowaniem systemów zasilania; rozwiązaniami technicznymi zastosowanymi w ocenianych systemach infrastruktury technicznej. Ze względu na charakter wytypowanych systemów infrastruktury technicznej, należy uznać je za bezwzględnie potrzebne dla sprawnego i bezpiecznego świadczenia usług medycznych w szpitalach. Oceny infrastruktury dokonano dwuetapowo: ocena cząstkowa dotyczy wytypowanego do badania elementu infrastruktury. Ocenę (cząstkową) stanu poszczególnych elementów infrastruktury technicznej - bazującą na ankietach - wykonano przypisując każdemu z ocenianych parametrów ocenę w konwencji zero jedynkowej (odpowiedź tak =1 lub nie = 0). Liczbę parametrów ocenianych dla każdego z ocenianych elementów infrastruktury zestawiono w poniższej tabeli (tabela nr 1). Należy zauważyć, że: o niektóre z pytań w ankietach mają charakter rozbudowany, dzięki czemu, odpowiadając pozytywnie na podpytania, ankietowany może uzyskać dodatkowe punkty; o niektóre z pytań w ankietach nie są oceniane, gdyż mają charakter informacyjny lub weryfikujący; o wszystkim ocenianym parametrom infrastruktury technicznej przypisano taką samą wartość punktową za pozytywną odpowiedź 1 punkt. ocena zbiorcza dotyczy całości infrastruktury szpitala. Ocenę tę wykonano przypisując punktację od 1 do 4 (tabela 2) wynikom oceny cząstkowej danego elementu infrastruktury i sumując wyniki tej oceny. Przyjęto, że każdy z elementów infrastruktury ma taką samą wagę dla celów oceny zbiorczej. 6

Tabela 1. Zestawienie maksymalnej liczby punktów w ankietach Element infrastruktury Liczba pytań w ankiecie Maksymalna liczba punktów blok operacyjny 23 19 centralna sterylizatornia 16 15 zasilanie szpitala w gazy medyczne zasilanie szpitala w energię elektryczną 14 11 11 7 zasilanie szpitala w wodę 4 1 Pytania w ankiecie o charakterze kontrolnym (bez punktów) 1. Liczba sal na bloku 2. Podręczna sterylizatornia 3. (Pod)pytania dotyczące klimatyzacji (weryfikacja pozytywnej odpowiedzi TAK 2 pytania) 1. Pytanie o rodzaj sterylizacji niskotemperaturowej 1. Pytanie o pojedyncze instalacje (nr 1) 2. Pytanie o źródło podstawowe tlenu (nr 8) 3. Pytanie o uszczegółowienie innych instalacji gazów (nr 14) 1. Pytanie o moc szczytową 2. Pytanie o liczbę generatorów 3. Pytanie o rok produkcji generatorów 4. Pytanie o liczbę wyłączeń 1. Pytanie o źródło zasilania podstawowe 2. Pytanie dzienne o zużycie wody 3. Pytanie o źródło rezerwowe Poszczególnym ocenom (cząstkowym) elementów infrastruktury technicznej przypisano wartość punktową (tabela nr 2). Tabela 2. Kryteria oceny Element infrastruktury Maksymalna liczba punktów Bez zastrzeżeń Dobra niewielkie odstępstwa od standardów Zadowalająca odstępstwa od standardów Niezadowalająca znaczne odstępstwa od standardów blok operacyjny 19 19 18-17 16-14 13-0 centralna sterylizatornia 15 15 14-13 12-10 9-0 zasilanie w energię elektryczną 7 7 6 5 4-0 zasilanie w wodę 1 1 brak brak 0 zasilanie w gazy medyczne 11 11 10 9-8 7 0 Wartość oceny danego elementu dla oceny całkowitej stanu 20* 4 3 2 1 infrastruktury technicznej * liczba ocenianych elementów pomnożona przez maksymalną ocenę 4. 7

Przyjęta skala ocen wybranych systemów infrastruktury technicznej zastosowana w indywidualnych metryczkach szpitali - opisana jest w następujący sposób: bez zastrzeżeń - infrastruktura spełnia oczekiwania bezpieczeństwa; dobra, z niewielkimi odstępstwami od standardów - infrastruktura nie spełnia co najwyżej dwóch z ocenianych kryteriów, a doprowadzenie do stanu oczekiwanego wymaga zwykle niewielkich nakładów inwestycyjnych; zadowalająca, z odstępstwami od standardów - infrastruktura nie spełnia kilku ocenianych kryteriów, a doprowadzenie do stanu oczekiwanego wymaga nakładów inwestycyjnych; niezadowalająca, z poważnymi odstępstwami od standardów - infrastruktura nie spełnia kilku ocenianych kryteriów lub jednego z kryteriów (zasilanie w wodę), a doprowadzenie do stanu oczekiwanego wymaga znacznych nakładów inwestycyjnych. W zestawieniu zbiorczym (ocena zbiorcza - tabela 10) podsumowującym wyniki uzyskane przez wszystkie badane szpitale, ocena infrastruktury odniesiona jest do liczby punktów oceny zbiorczej, a nie do wartości punktów uzyskanych z oceny danego (pojedynczego) elementu infrastruktury. 3 W zestawieniu podano: maksymalną liczbę punktów oceny zbiorczej możliwą do uzyskania, liczbę punktów uzyskaną i procent jaki stanowi uzyskana ocena w odniesieniu do maksymalnej liczby punktów. W celu jednoznacznego wskazania stopnia odstępstw danego elementu infrastruktury od obowiązujących standardów, w zestawieniu zbiorczym wyliczono procent oceny maksymalnej jaki stanowi ocena cząstkowa uzyskana przez dany element infrastruktury szpitala. Przyjęto, że akceptowalnym odstępstwem od obowiązujących kryteriów jest spełnianie 70% wymogów, czyli uzyskanie 70% maksymalnej liczby punktów 4. Poziom wykorzystania innych badanych elementów infrastruktury wykonano w oparciu o następujące kryteria oceny: Poziom wykorzystania sal operacyjnych ustalano w oparciu o statystyczną liczbę zabiegów wykonywanych w ciągu roku (250 dni operacyjnych). Przyjęto następującą skalę ocen stopnia wykorzystania: niski mniej niż 1 zabieg dziennie; zadowalający 1 do 2 zabiegów dziennie; dobry 2,01 do 3 zabiegów dziennie; intensywny więcej niż 3 zabiegi dziennie. Wyliczenie średniej liczby zabiegów wykonywano w oparciu o dane za rok 2004. W ocenie nie uwzględniano specjalności medycznej bloku operacyjnego lub sali. 3 Na przykład, jeżeli ocena systemu zasilania w energię elektryczną wynosi 4 punkty (przy maksymalnej liczbie punktów równej 7), to system ten uzyskuje ocenę NIEZADOWALAJACĄ (tabela 2), której przypisany jest 1 punkt oceny końcowej 4 W procesie certyfikacji instytucji medycznych wykonywanym przez Centrum Monitorowania Jakości w Krakowie oraz amerykańska instytucję certyfikującą szpitale Joint Commission International przyjmuje się, że certyfikat uzyskuje szpital, który uzyskał 75% punktów możliwych do uzyskania, zaś szpital który mieści się w przedziale 75 70% uzyskuje certyfikację warunkową. Poniżej 70% możliwych do uzyskania punktów, certyfikacja nie jest wydawana. 8

Poziom wykorzystania oddziałów OIOM oceniano w oparciu o poziom obłożenia łóżek w roku 2004. Przyjęto następującą skalę ocen stopnia obłożenia: niski mniej niż 60%; umiarkowany 60 do 70%; odpowiedni - 71 90%; intensywny 91 100% 4. Analiza danych opisujących wybrane elementy infrastruktury Oceniono wybrane elementy infrastruktury technicznej 48 szpitali. Ocena zbiorcza przedstawia się następująco: Tabela 3 Procent zbiorczej oceny maksymalnej Liczba szpitali Procent 40% lub mniej 21 43,8 od 40,1% do 49% włącznie 6 29,2 od 50,0% do 59,0% włącznie 9 2,1 od 60,0% do 69,0% włącznie 9 18,8 powyżej 70% 3 6,3 Wykres 1 9

4.1.Bloki operacyjne Bloki operacyjne w badanych szpitalach wykazują różne uchybienia w odniesieniu do obowiązujących standardów architektonicznych i sanitarnych. W procesie oceny analizowano następujące elementy bloku operacyjnego: układ bloku, umożliwiający (lub uniemożliwiający) rozdział ruchu brudnego i czystego; śluzy; powierzchnię sal operacyjnych i ich wysokość; dostępność sal pooperacyjnych; dostępność zaplecza socjalnego dla personelu; wyposażenie w wentylację mechaniczną/klimatyzację i podłogę antyelektrostatyczną; zasilanie bloku w energię elektryczną, pod kątem niezawodności zasilania. Jednokorytarzowy układ bloku operacyjnego jest bardzo poważnym mankamentem w wielu badanych szpitalach, a poprawa stanu rzeczy jest w praktyce trudna, o ile w ogóle możliwa. Wynika to przede wszystkim z braku możliwości dowolnego kształtowania powierzchni pomieszczeń w budynkach z konstrukcyjnymi ścianami nośnymi (wskazany problem dotyczy właśnie takich budynków). Kolejnymi czynnikami podważającymi efektywną naprawę ukształtowania bloków operacyjnych są: wskazane powyżej ograniczenie powierzchni oraz konieczność zapewnienia potencjalnie - zmodernizowanym blokom operacyjnym odpowiednich instalacji, w tym szczególnie systemu wentylacji (maszynownia). Obecnie, tylko nieliczne spośród badanych bloków operacyjnych wyposażone są w sprawną wentylacje mechaniczną. Powszechnie stosowanym w badanych blokach operacyjnych materiałem na pokrycie podłóg i ścian są płytki ceramiczne. Taki materiał należy uznać za niewłaściwy, z racji występowania połączeń pomiędzy płytkami, które to połączenia utrudniają skuteczną dezynfekcję powierzchni. Należy także zauważyć, że płytki ceramiczne nie są materiałem antyelektrostatycznym. Poważnym tak w skali szpitala jak i szczególnie sali operacyjnej jest zapewnienie wysokiej pewności zasilania w energię elektryczną. Należy podkreślić, że awaryjne zasilanie w energię elektryczną wyłącznie lampy operacyjnej nie jest rozwiązaniem znacząco podnoszącym bezpieczeństwo pacjenta. Wiele z badanych szpitali nie dysponuje skutecznymi rozwiązaniami rezerwowego zasilania sal operacyjnych w energię elektryczną. Różne bloki operacyjne funkcjonujące w jednym szpitalu uzyskały różne oceny. W poniższym zestawieniu (tabela 4), każdy z bloków oceniano oddzielnie. Ocenę bloków zestawiono w oparciu o procent, jaki stanowi uzyskana ocena w odniesieniu do maksymalnej liczby punktów (19) możliwych do uzyskania. Łącznie oceniono 74 bloki operacyjne w 38 szpitalach. 10

Tabela 4 Procent oceny maksymalnej Liczba bloków Procent bloków 40% lub mniej 26 35,1 od 40,1% do 49% włącznie 10 13,5 od 50,0% do 59,0% włącznie 14 18,9 od 60,0% do 69,0% włącznie 9 12,5 powyżej 70% 15 20,3 Wykres 2 Posługując się wskazanym powyżej kryterium, należy stwierdzić że: 15 bloków operacyjnych (20,30%) kwalifikuje się do eksploatacji; 59 bloków operacyjnych (79,70%) kwalifikuje się do modernizacji. Poziom wykorzystania bloków operacyjnych oceniano w oparciu o liczbę zabiegów wykonywanych w ciągu statystycznego dnia operacyjnego. Przyjęto, że w ciągu roku, 250 dni jest operacyjnych (w ocenie nie uwzględniano specjalności chirurgicznej dla której przygotowany jest blok operacyjny). Za układ odniesienia przyjęto założenia projektowe dla bloku kardiochirurgicznego 5 2 operacje w ciągu 1 dnia na każdym ze stołów operacyjnych. Średnią liczbę zabiegów na każdym stole operacyjnym danego bloku operacyjnego w roku 2004 zestawiono poniżej. W zestawieniu nie uwzględniono sal operacyjnych bloku wynajętego przez jeden ze szpitali (Pabian-Med.) podmiotowi zewnętrznemu. 5 Założenia takie przyjęto dla bloku kardiochirurgii w Specjalistycznym Szpitalu Wojewódzkim im. Jana Pawła II w Krakowie 11

Tabela 5 Liczba operacji/salę/dzień Liczba bloków Procent bloków mniej niż 1 14 18,31 od 1 do 1,99 26 36,62 od 2 do 2,99 18 25,35 3 lub więcej 15 19,72 Dane z powyższej tabeli zestawiono w formie graficznej na wykresie 3. Wykres 3. 4.2.Centralna sterylizatornia Zdecydowana większość ocenianych szpitali dysponuje jedynie miejscem scentralizowanej sterylizacji czyli miejscem, gdzie dokonywana jest sterylizacja materiału czystego dostarczanego z całego szpitala a nie centralną sterylizatornią, spełniająca wymogi Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 czerwca 2005. W procesie oceny analizowano następujące elementy centralnej sterylizatorni: rozdział stref brudnej, czystej i sterylnej; śluzy pomiędzy strefami; wyposażenie sterylizatorni w urządzenie myjące; poziom bezpieczeństwa sterylizacji gazowej; system wentylacji; rozdział ruchu brudnego i czystego. 12

Za wyjątkiem kilku szpitali, centralne sterylizatornie nie spełniają tak podstawowego wymogu jak rozdział na strefy sanitarne. Taka sytuacja jest wynikiem następujących czynników: ograniczonej powierzchni pomieszczeń przeznaczonych do wykonywania sterylizacji. W wielu przypadkach, sterylizacja materiału odbywa się w obrębie bloku operacyjnego lub pomieszczeniach piwnicznych. przestarzałych sterylizatorów jednostronnych, w tym szczególnie często występujących sterylizatorów pionowych, które z istoty swej konstrukcji eliminują podział na strefę czystą i sterylną. poważnych zaniedbań infrastrukturalnych, w tym szczególnie braku wentylacji mechanicznej w pomieszczeniach sterylizatorni; stosowania starych sterylizatorów gazowych, bez katalizatora i aeracji, a także braku zabezpieczeń/ostrzeżeń przed narastaniem w pomieszczeniu stężenia tlenku etylenu (gazu sterylizującego kancerogennego i wybuchowego, który jest gazem bezbarwnym i bezwonnym). Praktycznie, skala wskazanych powyżej uchybień jest tak rozległa, że oprócz kilku centralnych sterylizatorni sterylizatornie kwalifikują się do modernizacji polegającej na przeznaczeniu na ich potrzeby nowej, większej powierzchni i zakupu odpowiedniego całkowicie nowego wyposażenia. Alternatywą tak rozległej modernizacji, może być zlecanie sterylizacji firmie zewnętrznej. Należy ponownie podkreślić, że proces sterylizacji musi spełniać określone standardy technologiczne, by materiał był wiarygodnie sterylny. Oceniono 32 centralne sterylizatornie w 32 szpitalach. Maksymalna, możliwa do uzyskania liczba punktów: 15. Tabela 6 Procent oceny maksymalnej Liczba sterylizatorni Procent 40% lub mniej 16 50,0 od 40,1% do 49% włącznie 3 9,4 od 50,0% do 59,0% włącznie 3 9,4 od 60,0% do 69,0% włącznie 5 15,6 powyżej 70% 5 15,6 13

Wykres 4. Liczba sterylizatorni w funkcji procentu oceny maksymalnej 18 16 16 14 12 10 8 6 5 5 4 3 3 2 0 40% lub mniej od 40,1% do 49% włącznie od 50,0% do 59,0% włącznie od 60,0% do 69,0% włącznie powyżej 70% Warto podsumować, że: 5 centralnych sterylizatorni (15,6%) kwalifikuje się do eksploatacji; 27 sterylizatorni wymaga modernizacji, uzupełnienia wyposażenia lub wręcz utworzenia od podstaw w nowej lokalizacji. 4.3.Instalacje gazów medycznych Stan techniczny instalacji gazów medycznych ustalono poprzez badanie następujących elementów: rodzaju gazów medycznych dostępnych w centralnej instalacji; zasięgu (dostępności) instalacji instalacja rozprowadzona w całym szpitalu, czy tylko w części lub w wybranych punktach; sposobu rezerwowania źródła zasilania poszczególnych gazów; sposobu utrzymania jakości sprężonego powietrza. Część szpitali dysponuje jedynie częściową instalacją gazów medycznych, inne wykazują różne uchybienia, skutkujące obniżeniem oceny. Oceniono instalacje gazów medycznych w 41 szpitalach. Maksymalna liczba punktów możliwych do uzyskania w ocenie wynosi 11. Tabela 7 Procent oceny maksymalnej Liczba szpitali Procent 40% lub mniej 18 43,9 od 40,1% do 49% włącznie 1 2,4 od 50,0% do 59,0% włącznie 5 12,2 od 60,0% do 69,0% włącznie 7 17,1 powyżej 70% 10 24,4 14

Wykres 5. Liczba centralnych instalacji gazów medycznych w funkcji procentu oceny maksymalnej 20 18 18 16 14 12 10 10 8 7 6 5 4 2 1 0 40% lub mniej od 40,1% do 49% włącznie od 50,0% do 59,0% włącznie od 60,0% do 69,0% włącznie powyżej 70% Warto podsumować, że: 10 szpitali (24,4%) dysponuje zadowalającymi instalacjami gazów medycznych; w pozostałych 31 szpitalach instalacja gazów medycznych wymaga modernizacji. 4.4.Zasilanie w energię elektryczną Mimo krytycznej potrzeby utrzymania ciągłości zasilania szpitala w energię elektryczną, wiele szpitali nie dysponuje odpowiednimi systemami rezerwowego zasilania. Wykonano ocenę systemów zasilania w energię elektryczną w 49 obiektach szpitalnych (48 szpitalach 6 ). Ocena dotyczyła następujących elementów: sposobu i pewności zasilania szpitala z sieci energetycznej; parametrów generatora energii elektrycznej; szybkości przejęcia obciążenia przez generator; zastosowania zasilaczy bezprzerwowych dla krytycznych komórek organizacyjnych szpitala. System zasilania szpitali w energię elektryczną wykazuje szereg uchybień. Uchybienia te są szczególnie widoczne w przypadku szpitali niezabiegowych. Poniżej zestawiono liczbę 6 WOJEWÓDZKI ZESPÓŁ ZAKŁADÓW OPIEKI ZDROWOTNEJ CENTRUM LECZENIA CHORÓB PŁUC I REHABILITACJI W ŁODZI rozlokowany jest w 2 niezależnych i odległych lokalizacjach. Każdą z tych lokalizacji oceniono oddzielnie, gdyż jakiekolwiek działania modernizacyjne lub inwestycyjne muszą być w tym przypadku rozpatrywane oddzielnie. 15

punktów uzyskanych przez systemy zasilania szpitali w energię elektryczną. Maksymalna liczba punktów możliwa do uzyskania: 7. Tabela 8 Procent oceny maksymalnej Liczba szpitali Procent 40% lub mniej 10 20,4 od 40,1% do 49% włącznie 8 16,3 od 50,0% do 59,0% włącznie 10 20,4 od 60,0% do 69,0% włącznie 0 0,0 powyżej 70% 21 42,9 Wykres 6. Liczba szpitali w funkcji procentu oceny maksymalnej zasilania w energię elektryczną 25 20 21 15 10 10 8 10 5 0 40% lub mniej od 40,1% do 49% włącznie od 50,0% do 59,0% włącznie 0 od 60,0% do 69,0% włącznie powyżej 70% Należy przyjąć, że polepszenie oceny stanu zasilania szpitali związane jest z reguły z relatywnie dużym wysiłkiem inwestycyjnym i organizacyjnym (współdziałanie z zakładem energetycznym). Podsumowując ocenę systemu zasilania w energię elektryczną, należy stwierdzić, iż: 21 szpitali dysponuje dobrym lub bardzo dobrym systemem zasilania w energię elektryczną; Pozostałe 28 szpitali wymaga modernizacji systemu zasilania. 4.5.Zasilanie w wodę Zasilanie w wodę ocenione zostało jedynie w kategoriach zero jedynkowych. Praktycznie, jedynym warunkiem poprawności zasilania jest posiadanie rezerwowego źródła zasilania. 16

Spośród 49 7 badanych szpitali, 38 (77,5%) dysponuje zasilaniem rezerwowym, a 11 (22,5%) nie dysponuje. 4.6. Oddziały intensywnej opieki medycznej Spośród 48 ocenianych szpitali, 21 nie dysponuje łóżkami intensywnej opieki medycznej. Podstawowe informacje o stanie technicznym oddziałów intensywnej opieki medycznej zawarte są w metryczkach szpitali, stanowiących załącznik do niniejszego opracowania. Poniżej zestawiono obłożenie łóżek intensywnej opieki medycznej w roku 2004. Tabela 9 Procent obłożenia Liczba szpitali Procent 60% lub mniej 13 46,4 od 60,1% do 70% 5 17,9 70,1% do 90,0% 6 21,4 od 90,1% do 100% 4 14,3 Wykres 7 Liczba oddziałów intensywnej terapii w funkcji procentowego obłożenia łóżek w roku 2004 14 13 12 10 8 6 4 5 6 4 2 0 60% lub mniej od 60,1% do 70% 70,1% do 90,0% od 90,1% do 100%. Warto podsumować że: obłożenie łóżek OIOM na poziomie zbliżonym lub równym 100% należy ocenić jako zbyt wysokie dotyczy 4 szpitali; obłożenie łóżek OIOM na poziomie niższym niż 70% należy uznać za niskie (dotyczy ogółem 18 szpitali), a poniżej 60% za wyjątkowo niskie (dotyczy 13 szpitali). 7 Jak przypis 6. 17

4.7.Ogólna ocena infrastruktury technicznej Opisane powyżej oceny elementów infrastruktury technicznej szpitali składają się na ocenę całkowitą. Szczegółowe zestawienie uzyskanych ocen przedstawiono w poniższej tabeli (tabela 10). Opis kolumn w tabeli zbiorczej zamieszczono poniżej. Kolumna 1 Nazwa instytucji. Tabela oceny infrastruktury opis kolumn Kolumna 2 maksymalna liczba punktów uzyskanych z oceny zbiorczej. Maksymalna liczba punktów dla każdego z ocenianych parametrów wynosi 4. Zatem maksymalna liczba punktów możliwych do uzyskania przez daną instytucję stanowi iloczyn liczby ocenianych parametrów i liczby 4. Kolumna 3 Liczba punktów uzyskanych w zbiorczej ocenie infrastruktury przez daną instytucję. Każdy z ocenianych parametrów punktowany był w skali od 1 do 4. Ocena zbiorcza stanowi sumę ocen cząstkowych poszczególnych parametrów. Kolumna 4 Procent jaki stanowi ocena infrastruktury w odniesieniu do maksymalnej liczby punktów jakie mogła uzyskać dana instytucja. UWAGA: Wszystkie dane dotyczące oceny zbiorczej zaznaczono czcionką pogrubioną. Kolumna 5 Liczba punktów uzyskanych przez dany blok operacyjny (w przypadku, gdy szpital dysponuje więcej niż 1 blokiem operacyjnym, każdy z nich oceniany jest oddzielnie). Maksymalna liczba punktów możliwych do uzyskania w ocenie bloku wynosiła 19 punktów. Kolumna 6 Procent jaki stanowi ocena bloku operacyjnego do maksymalnej, możliwej do uzyskania liczby punktów. Kolumna 7 Statystyczna liczba operacji na dzień na 1 salę operacyjną ocenianego bloku. Przyjęto 250 dni operacyjnych w roku. Kolumna 8 Procent obłożenia łóżek OIOM średnia za rok 2004. Kolumna 9 Liczba punktów uzyskanych przez daną centralną sterylizatornię. Maksymalna liczba punktów możliwych do uzyskania w ocenie sterylizatorni wynosiła 15 punktów. Kolumna 10 Procent jaki stanowi ocena centralnej sterylizatorni do maksymalnej, możliwej do uzyskania liczby punktów. Kolumna 11 Liczba punktów uzyskanych przez instalację gazów medycznych. Maksymalna liczba punktów możliwych do uzyskania w ocenie instalacji gazów wynosiła 11 punktów. Kolumna 12 Procent jaki stanowi ocena instalacji gazów medycznych do maksymalnej, możliwej do uzyskania liczby punktów. 18

Kolumna 13 Liczba punktów uzyskanych przez system zasilania w energię elektryczną. Maksymalna liczba punktów możliwych do uzyskania w ocenie zasilania wynosiła 7 punktów. Kolumna 14 Procent jaki stanowi ocena zasilania w energię elektryczną do maksymalnej, możliwej do uzyskania liczby punktów. Kolumna 15 Liczba punktów uzyskanych przez system zasilania w wodę. Maksymalna liczba punktów możliwych do uzyskania w ocenie zasilania wynosiła 1 punkt. Kolumna 16 Procent jaki stanowi ocena zasilania w wodę do maksymalnej, możliwej do uzyskania liczby punktów. Znak X oznacza, że dany element infrastruktury (parametr) nie występuje w szpitalu. 19

Tabela 10 Wybrane systemy infrastruktury technicznej w publicznych szpitalach województwa łódzkiego Instytucja maksymalna liczba punktów Ocena infrastruktury uzyskana liczba punktów uzyskana ocena jako % oceny maksymalnej Max. liczba punktów: 19 Blok operacyjny % oceny max. Liczba operacji/salę operacyjną w roku 2004 Intensywna terapia Obłożenie łóżek [%} w roku 2004 Centralna sterylizatornia Max. liczba punktów: 15 % oceny max. Zasilanie w gazy medyczne Max. liczba punktów: 11 % oceny max. Zasilanie w en. elektryczną Max. liczba punktów: 7 % oceny max. Zasilanie w wodę Max. liczba punktów: 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 INSTYTUT MEDYCYNY PRACY 16 7 43,8 x x x 49,0 3 20,0 6 54,5 1 14 1 100 UNIWERSYTECKI SZPITAL KLINICZNY NR 1 - CHIRURGIA OGÓLNA 9 47,37 1,97 UNIWERSYTECKI SZPITAL KLINICZNY NR 1 - CHIRURGIA PLASTYCZNA 7 36,84 3,20 UNIWERSYTECKI SZPITAL KLINICZNY NR 1 - CHIRURGIA SZCZĘKOWO - TWARZOWA 5 31,58 2,36 UNIWERSYTECKI SZPITAL KLINICZNY NR 1 OKULISTYKA 6 32,00 5,84 UNIWERSYTECKI SZPITAL KLINICZNY NR 1 - CHIRURGIA LARYNGOLOGIA 6 31,58 1,71 UNIWERSYTECKI SZPITAL KLINICZNY NR 1 - NEUROCHIRURGIA 40 16 40,0 9 47,37 2,38 90,7 8 53,3 7 63,6 6 85,7 1 100 UNIWERSYTECKI SZPITAL KLINICZNY NR 2 IM. WOJSKOWEJ AKADEMII MEDYCZNEJ CENTRALNY SZPITAL WETERANÓW - NEUROCHIRURGIA I CHIRURGIA NERWÓW OBWODOWYCH 9 47,00 1,03 UNIWERSYTECKI SZPITAL KLINICZNY NR 2 IM. WOJSKOWEJ AKADEMII MEDYCZNEJ CENTRALNY SZPITAL WETERANÓW - OKULISTYKA 10 53,00 4,03 UNIWERSYTECKI SZPITAL KLINICZNY NR 2 IM. WOJSKOWEJ AKADEMII MEDYCZNEJ CENTRALNY SZPITAL WETERANÓW - ORTOPEDIA 8 42,00 1,95 UNIWERSYTECKI SZPITAL KLINICZNY NR 2 IM. WOJSKOWEJ AKADEMII MEDYCZNEJ CENTRALNY SZPITAL WETERANÓW - CHIRURGIA OGÓLNA 7 37,00 1,38 UNIWERSYTECKI SZPITAL KLINICZNY NR 2 IM. WOJSKOWEJ AKADEMII MEDYCZNEJ CENTRALNY SZPITAL WETERANÓW - OTOLARYNGOLOGIA 36 11 30,5 6 32,00 0,97 45,0 3 20,0 3 27,3 6 85,7 0 0 SAMODZIELNY PUBLICZNY ZOZ UNIWERSYTECKI SZPITAL KLINICZNY NR 3 20 5 25,0 11 58,00 1,66 100,0 9 60,0 7 63,6 3 42,9 0 0 % oceny max.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ UNIWERSYTECKI SZPITAL KLINICZNY NR 4 UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO W ŁODZI BLOK CHIRURG. - OKULISTYCZNY 15 78,95 2,63 SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ UNIWERSYTECKI SZPITAL KLINICZNY NR 4 UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO W ŁODZI - LARYNGOLOGIA 24 16 66,7 14 73,68 3,26 86,7 9 60,0 8 72,7 6 85,7 1 100 SP ZOZ UNIWERSYTECKI SZPITAL KLINICZNY NR 5 20 15 75,0 16 84,21 2,62 52,3 10 90,9 10 90,9 7 100,0 1 100 SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ CENTRALNY SZPITAL KLINICZNY UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO W ŁODZI INSTYTUT CENTRUM ZDROWIA MATKI POLKI - BLOK OPERACYJNY - GINEKOLOGICZNO-POŁOŻNICZY A INSTYTUT CENTRUM ZDROWIA MATKI POLKI - BLOK OPERACYJNY - PEDIATRYCZNY B ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ MINISTERSTWA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI W ŁODZI ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ DLA SZKÓŁ WYŻSZYCH W ŁODZI PALMA SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ IM. PRYMASA KARD. ST. WYSZYŃSKIEGO W SIERADZU SAMODZIELNY SZPITAL WOJEWÓDZKI IM. MIKOŁAJA KOPERNIKA W PIOTRKOWIE TRYB. SPECJALISTYCZNY PSYCHIATRYCZNY ZESPÓŁ OPIEKI ZDROWOTNEJ W ŁODZI SZPITAL IM. DR J. BABIŃSKIEGO SPECJALISTYCZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ DLA DZIECI Z CHOROBAMI DRÓG ODDECHOWYCH, ZABURZENIAMI NERWICOWYMI, WADAMI POSTAWY I WADAMI WYMOWY W SOKOLNIKACH 12 8 66,7 x x x x x x x x 6 85,7 1 100 19 89,00 4,32 24 23 93,8 18 89,00 2,158 96,7 14 93,3 11 100,0 7 100,0 1 100 20 13 65,0 12 63,00 2,79 70,0 13 86,7 7 63,6 7 100,0 1 100 12 6 50,0 x x x x x x 2 18,2 1 14,3 1 100 20 13 65,0 18 95,00 2,91 86,0 9 60,0 9 81,8 6 85,7 1 100 20 10 50,0 12 63,00 3,93 73,8 1 6,7 6 54,5 6 85,7 1 100 8 5 62,5 x x x x x x x x 1 14,3 1 100 8 5 62,5 x x x x x x x x 1 14,3 1 100 21

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 SZPITAL WOJEWÓDZKI IM. JANA PAWŁA II W BEŁCHATOWIE - GŁÓWNY 17 89,00 2,67 SZPITAL WOJEWÓDZKI IM. JANA PAWŁA II W BEŁCHATOWIE - CHIRURGIA DZIECIĘCA 11 58,00 2,00 SZPITAL WOJEWÓDZKI IM. JANA PAWŁA II W BEŁCHATOWIE - OKULISTYKA 12 63,00 3,94 SZPITAL WOJEWÓDZKI IM. JANA PAWŁA II W BEŁCHATOWIE - OTOLARYNGOLOGIA 12 63,00 2,01 SZPITAL WOJEWÓDZKI IM. JANA PAWŁA II W BEŁCHATOWIE - GINEKOLOGICZNO - POŁOŻNICZY 36 17 47,2 10 53,00 1,00 75,5 9 60,0 8 72,7 6 85,7 1 100 WOJEWÓDZKI SPECJALISTYCZNY SZPITAL IM. M. PIROGOWA - CHIRURGIA 6 32,00 3,19 WOJEWÓDZKI SPECJALISTYCZNY SZPITAL IM. M. PIROGOWA - LARYNGOLOGIA 24 6 25,0 6 32,00 3,22 87,0 9 60,0 x x 4 57,1 0 0 WOJEWÓDZKI SPECJALISTYCZNY SZPITAL IM. DR WŁ. BIEGAŃSKIEGO W ŁODZI 20 8 40,0 8 42,00 1,65 x 7 46,7 x x 4 57,1 1 100 WOJEWÓDZKI SPECJALISTYCZNY SZPITAL IM. M. MADUROWICZA W ŁODZI 20 6 30,0 6 32,00 2,19 x x x 4 36,4 5 71,4 0 0 WOJEWÓDZKI SZPITAL OPIEKI DŁUGOTERMINOWEJ I HOSPICYJNEJ W SIERADZU 8 5 62,5 x x x x x x x x 4 57,1 1 100 WOJEWÓDZKI SZPITAL PSYCHIATRYCZNY W WARCIE 8 5 62,5 x x x x x x x x 2 28,6 1 100 WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. MARII SKŁODOWSKIEJ-CURIE W ZGIERZU - CENTRALNY 7 37,00 2,60 WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. MARII SKŁODOWSKIEJ-CURIE W ZGIERZU - GINEKOLOGIA 9 47,00 1,18 WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. MARII SKŁODOWSKIEJ-CURIE W ZGIERZU - LARYNGOLOGIA 6 32,00 0,48 WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. MARII SKŁODOWSKIEJ-CURIE W ZGIERZU - OKULISTYKA 5 26,00 0,90 WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. MARII SKŁODOWSKIEJ-CURIE W ZGIERZU - CHIRURGIA SZCZĘKOWA 36 14 38,9 4 21,00 1,40 61,0 5 33,3 8 72,7 5 71,4 1 100 22

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNYM IM. MIKOŁAJA KOPERNIKA W ŁODZI - CHIRURGIA 15 79,00 6,04 WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNYM IM. MIKOŁAJA KOPERNIKA W ŁODZI - CHIRURGIA GINEKOLOGICZNO - POŁOŻNICZA 7 37,00 0,90 WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNYM IM. MIKOŁAJA KOPERNIKA W ŁODZI - CHIRURGIA KLATKI PIERSIOWEJ 12 63,00 2,92 WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNYM IM. MIKOŁAJA KOPERNIKA W ŁODZI - CHIRURGIA (ODDZIAŁ RATUNKOWY) 17 89,00 0,80 WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNYM IM. MIKOŁAJA KOPERNIKA W ŁODZI - CHIRURGIA ONKOLOGIA 6 32,00 5,01 WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNYM IM. MIKOŁAJA KOPERNIKA W ŁODZI - CHIRURGIA DZIECIĘCA 6 32,00 1,49 WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNYM IM. MIKOŁAJA KOPERNIKA W ŁODZI - CHIRURGIA OTOLARYNGOLOGIA DZIECIĘCA 44 23 52,3 4 21,00 3,13 68,2 x x 8 72,7 6 85,7 1 100 WOJEWÓDZKI SZPITAL ZESPOLONY W SKIERNIEWICACH - CHIRURGIA 10 53,00 1,41 WOJEWÓDZKI SZPITAL ZESPOLONY W SKIERNIEWICACH - LARYNGOLOGIA 11 58,00 0,58 WOJEWÓDZKI SZPITAL ZESPOLONY W SKIERNIEWICACH - OKULISTYKA 13 68,00 1,86 WOJEWÓDZKI SZPITAL ZESPOLONY W SKIERNIEWICACH - ORTOPEDYCZNO - URAZOWY 11 58,00 0,86 WOJEWÓDZKI SZPITAL ZESPOLONY W SKIERNIEWICACH - POŁÓZNICZO - GINEKOLOGICZNY 36 13 36,1 11 58,00 1,41 30,4 8 53,3 3 27,3 4 57,1 1 100 WOJEWÓDZKIE CENTRUM ORTOPEDII I REHABILITACJI NARZĄDU IM DR Z. RADLIŃSKIEGO W ŁODZI 20 5 25,0 10 52,63 1,88 x 2 13,3 x x 3 42,9 0 0 WOJEWÓDZKI ZESPÓŁ ZAKŁADÓW OPIEKI ZDROWOTNEJ CENTRUM LECZENIA CHORÓB PŁUC I REHABILITACJI W ŁODZI - TUSZYN 12 58,00 0,87 35,2 8 53,3 2 18,2 6 85,7 1 100 WZZOZD CENTRUM LECZENIA CHORÓB PŁUC I REHABILITACJI W ŁODZI - OKÓLNA 36 18 50,0 x x x 38,0 3 20,0 5 45,5 5 71,4 1 100 23

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 I SZPITAL MIEJSKI IM. DR E. SONNENBERGA W ŁODZI 20 5 25,0 5 26,00 1,50 x 7 46,7 x x 4 57,1 0 0 II SZPITAL MIEJSKI IM. DR LUDWIKA RYDYGIERA W ŁODZI 20 5 25,0 7 37,00 1,85 x 2 13,3 2 18,2 3 42,9 0 0 III SZPITAL MIEJSKI IM DR KAROLA JONSCHERA W ŁODZI 16 9 56,3 7 37,00 2,20 67,3 2 13,3 7 63,6 5 71,4 1 100 IV SZPITAL MIEJSKI IM H. JORDANA W ŁODZI 20 8 40,0 6 31,58 1,50 x 5 45,5 4 36,4 4 57,1 1 100 ODDZIAŁ CHORÓB WEWNĘTRZNYCH - ODDZIAŁ DLA PRZEWLEKLE CHORYCH POWIATOWEGO ZESPOŁU OPIEKI ZDROWOTNEJ W ZGIERZU 12 3 25,0 x x x x x x 1 9,1 2 28,6 0 0 SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ PODDĘBICE 20 13 65,0 15 79,00 1,11 0* 6 40,0 9 81,8 7 100,0 1 100 SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ W WIERUSZOWIE 20 5 25,0 8 42,00 0,86 x x x x x 2 28,6 0 0 SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ KUTNO 20 15 75,0 18 95,00 2,12 17,1 12 80,0 8 72,7 7 100,0 1 100 SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ W BRZEZINACH - CHIRURGIA 8 42,00 0,9 SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ W BRZEZINACH - ORTOPEDIA 10 52,63 3,40 SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ W BRZEZINACH GIN - POŁOZNICZY 28 15 53,6 10 52,63 0,30 9,9 6 40,0 10 90,9 6 85,7 1 100 SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ W GŁOWNIE 20 9 45,0 15 79,00 2,41 85,0 6 40,0 6 54,5 4 57,1 1 100 SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ W ŁASKU 20 10 50,0 13 68,00 2,37 59,7 6 40,0 6 54,5 6 85,7 1 100 SAMODZIELNY PUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ W WIELUNIU 20 8 40,0 7 37,00 3,56 67,2 x x 7 63,6 2 28,6 1 100 SAMODZIELNY PUBLICZNY ZESPÓŁ OPIEKI ZDROWOTNEJ W ZDUŃSKIEJ WOLI - CHIRURGIA 5 26,00 0,84 SAMODZIELNY PUBLICZNY ZESPÓŁ OPIEKI ZDROWOTNEJ W ZDUŃSKIEJ WOLI - GINEKOLOGICZNO - POŁOŻNICZY 16 5 25,0 6 32,00 0,57 x x x 2 18,2 3 42,9 0 0 24

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 SP ZOZ SZPITAL REJONOWY OPOCZNO 20 8 40,0 13 68,00 1,51 90,3 2 13,3 3 27,3 3 42,9 1 100 SPZOZ W RAWIE MAZOWIECKIEJ 20 8 40,0 5 26,00 1,14 x x x x x 2 28,6 1 100 SZPITAL POWIATOWY RADOMSKO 20 5 25,0 8 42,00 1,72 51,9 3 20,0 x x 2 28,6 0 0 SZPITAL REJONOWY W PIOTRKOWIE TRYBUNALSKIM 20 8 40,0 10 53,00 2,71 x 5 33,3 3 27,3 4 57,1 1 100 SZPITAL REJONOWY W TOMASZOWIE MAZOWIECKIM - CHIRURGICZNO - ORTOPEDYCZNY 11 58,00 1,68 SZPITAL REJONOWY W TOMASZOWIE MAZOWIECKIM - LARYNGOLOGICZNY 12 63,00 1,14 SZPITAL REJONOWY W TOMASZOWIE MAZOWIECKIM - POŁOŻNICZO - GINEKOLOGICZNY 24 10 41,7 11 58,00 1,48 56,7 x x 7 63,6 3 42,9 1 100 ZESPÓŁ OPIEKI ZDROWOTNEJ W ŁOWICZU ZESPÓŁ OPIEKI ZDROWOTNEJ W ŁĘCZYCY - BLOK CHIRURGICZNY 8 42,00 1,92 20 9 45,0 14 74,00 2,62 x x x 6 54,5 4 57,1 1 100 ZESPÓŁ OPIEKI ZDROWOTNEJ W ŁĘCZYCY - BLOK GINEKOLOGIA 24 10 41,7 7 37,00 0,66 48,1 4 26,7 7 63,6 5 71,4 1 100 SPZOZ DLA DZIECI ZE SCHORZENIAMI DRÓG ODDECHOWYCH I ZESPOŁAMI NERWICOWYMI W RAFAŁÓWCE 8 5 62,5 x x x x x x x x 3 42,9 1 100 SPZOZ PABIAN-MED. W PABIANICACH 16 8 50,0 15 78,95 nd** x x x x x 4 57,1 1 100 SPZOZ W PAJĘCZNIE 8 2 25,0 x x x x x x x x 3 42,9 0 0 * brak obłożenia łóżek w roku 2004 ** sala operacyjna wydzierżawiona 25

5. Wnioski Na podstawie zestawionych powyżej danych opisujących infrastrukturę techniczną publicznych szpitali województwa łódzkiego można wyciągnąć następujące wnioski: 1. Infrastruktura techniczna szpitali publicznych w województwie łódzkim wymaga podjęcia rozległych działań o charakterze modernizacyjnym i/lub inwestycyjnym. Sugeruje się, by dla optymalizacji uzyskiwanych efektów, wszelkie tego typu działania miały charakter kompleksowy w ramach danego szpitala. Obserwacje poczynione podczas wizyt studialnych wskazują na tendencje do modernizacji wycinkowych (na przykład fragmenty bloku operacyjnego), których efekt końcowy jest dyskusyjny. 2. Wszelkie prace modernizacyjne w tym szczególnie bloków operacyjnych - winny być wykonywane z uwzględnieniem wieloletniej perspektywy. W czasie wizyty studialnej nagminnie napotykano na niedawno zmodernizowane pomieszczenia, w których podłogę wyłożono płytkami ceramicznymi (nie spełniają wymogów sanitarnych), a krytyczne elementy instalacji na przykład wentylacja mechaniczna nie zostały objęte remontem. 3. Bloki operacyjne w większości ocenianych szpitali wymagają modernizacji (prace budowlane i instalacyjne), z tym, że podstawowym kryterium decydującym o wykonaniu takich prac powinna być możliwość rozdziału ruchu brudnego i czystego, a w konsekwencji systematyczna eliminacja bloków o układzie jednokorytarzowym. Wobec powtarzalności architektury kilku budynków szpitalnych w województwie, celowe wydaje się wykonanie koncepcji architektonicznej i ewentualnego projektu modernizacji bloku jako projektu powtarzalnego. 4. Niezrozumiałym zjawiskiem jest utrzymywanie i eksploatacja w jednym szpitalu kilku bloków operacyjnych, nie spełniających wielu podstawowych wymogów sanitarno technicznych, przy niskim wykorzystaniu (liczba operacji dziennie) każdego z bloków. Dodatkowo, należy zauważyć, że nie istnieje relacja pomiędzy (dobrym) stanem infrastruktury bloku operacyjnego, a liczbą wykonywanych operacji. Proponuje się weryfikację celowości utrzymywania kilku bloków operacyjnych w jednym szpitalu. Uchybienia standardów technicznych i niski poziom wykorzystania winny być tu podstawowym elementem analizy. 5. Centralne sterylizatornie są poważnie zaniedbanym elementem infrastruktury technicznej większości szpitali. Stan techniczny (pomieszczenia i wyposażenie) większości sterylizatorni nie rokuje szans na modernizację. Ze względu na skalę potrzeb, sugeruje się rozważyć w skali województwa 3 poniższe opcje: a. modernizacja a praktycznie wybudowanie nowego pawilonu centralnej sterylizatorni we wszystkich szpitalach zabiegowych, których sterylizatornie uzyskały niską ocenę; b. wybudowanie kilku nowych centralnych sterylizatorni przy wytypowanych szpitalach, z założeniem, że sterylizatornie te pracować będą zarówno na potrzeby szpitala macierzystego jak i innych, pobliskich szpitali (szczególnie zabiegowych), w których zachowana zostanie jedynie możliwość prowadzenia

sterylizacji pilnej (podręcznej), w niewielkich sterylizatorach w podręcznej sterylizatorni na bloku operacyjnym; c. zlecanie usług sterylizacyjnych firmie zewnętrznej. 6. Sterylizacja prowadzona w podręcznej sterylizatorni, w obrębie bloku operacyjnym, jest wprawdzie zgodna z wytycznymi Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 czerwca 2005, jednak nie rozwiązuje problemu sterylizacji w szpitalu, z uwagi na niedopuszczalność wnoszenia materiału brudnego na blok operacyjny. 7. Sterylizacja niskotemperaturowa gazowa, z użyciem tlenku etylenu prowadzona jest z wykorzystaniem przestarzałych sterylizatorów. Stwarzają one zagrożenie dla obsługi sterylizatorów (kontakt z materiałem nie odgazowanym), pacjentów (możliwość użycia materiału nie odgazowanego) i środowiska (tlenek etylenu wydalany jest z komory sterylizatora do atmosfery, bez procesu katalizy). Wziąwszy pod uwagę fakt, że przy stosowanej obecnie przestarzałej technologii sterylizacji niskotemperaturowej (bez napowietrzania) materiał sterylny jest gotowy do użytku po około 8 dniach (kwarantanna), celowe wydaje się scentralizowanie procesu sterylizacji gazowej w skali województwa i prowadzenie go z użyciem nowoczesnych sterylizatorów z funkcją napowietrzania i wyposażonych w katalizator. Już obecnie, kilka szpitali nie prowadzi sterylizacji gazowej, zlecając te usługi innym jednostkom ochrony zdrowia. 8. Instalacje gazów medycznych wymagają uporządkowania i modernizacji w większości szpitali. Obecnie, tylko 10 szpitali dysponuje instalacjami, których eksploatacja nie budzi większych zastrzeżeń. 9. W co najmniej 28 szpitalach (uzyskały w procesie oceny mniej niż 6 punktów) potrzebna jest modernizacja systemu zasilania w energię elektryczną. Dotyczy to zarówno konieczności zasilania szpitala z 2 punktów sieci elektroenergetycznej (tzw. zasilanie dwustronne) jak i zasilania awaryjnego z własnego generatora. W wielu szpitalach brak jest automatyki załączania generatora, co powoduje znaczącą zwłokę (nawet rzędu kilkunastu minut) w przejęciu obciążenia. 10. Wysoce niezadowalający w skali województwa - jest poziom stosowania zasilaczy bezprzerwowych do zasilania awaryjnego sal operacyjnych i sal intensywnej opieki medycznej. 11. Zasilanie szpitali w wodę wydaje się być elementem infrastruktury najbardziej zbliżonym do poziomu oczekiwań. Spośród 49 8 badanych szpitali, 38 dysponuje zasilaniem rezerwowym, a 11 nie dysponuje. Wydaje się, że priorytet działań modernizacyjnych w tym zakresie (wobec wysokiej pewności zasilania w wodę z sieci komunalnej nie jest najwyższy, a uzyskania poprawy dotyczy 11 szpitali relatywnie tanie (zbiorniki rezerwowe). 12. Nie jest zrozumiałe niskie obłożenie łóżek intensywnej opieki medycznej. Mimo że procentowy udział tego typu łóżek w ogólnej liczbie łóżek w większości 8 Jak przypis 6. 27

badanych szpitali jest niższy niż zalecany (2 5%) 9, to są one nisko wykorzystane. Obłożenie łóżek OIOM na poziomie mniejszym niż 70% należy uznać za niskie. Poprawa stanu infrastruktury technicznej szpitali w województwie łódzkim w celu dostosowania do wymogów Rozporządzenia Ministra Zdrowia z 22 czerwca 2005 jest w świetle zebranych danych - zadaniem o poważnej kosztochłonności i czasochłonności. Mimo że działanie to jest nieuniknione, sugeruje się, by jakiekolwiek plany i prace modernizacyjne szpitali poprzedzone były wypracowaniem sieci szpitali publicznych w województwie. Modernizacja wielu bloków operacyjnych, centralnych sterylizatorni oraz samych szpitali (zabiegowych) jest zadaniem niewykonalnym lub niewskazanym (ze względu na wysokość nakładów) w ich obecnej lokalizacji. Szczegółowej analizie winna być poddana działalność 22 szpitali, które uzyskały w końcowej ocenie stanu infrastruktury technicznej 40% lub mniej punktów możliwych do uzyskania. 9 W wielu nowych projektach budynków szpitalnych przyjmuje się, że łóżka intensywnej terapii winny stanowić około 10% całkowitej liczby łóżek. 28