Światowy dzień wody Dzień 22 marca został ustanowiony przez Organizację Narodów Zjednoczonych w 1992 roku Światowym Dniem Wody. W bieżącym roku obchodzony jest pod hasłem Woda dla dużych miasta (Water for cities). Woda jest jednym z najważniejszych składników środowiska, w którym żyjemy. Jest ona oprócz powietrza podstawowym elementem potrzebnym do życia. Zwartość wody w organizmie człowieka wynosi od 70% do 90 % i zmienia się wraz z wiekiem, występuje we wszystkich tkankach naszego ustroju. Dzienne zapotrzebowanie człowieka wynosi ok. 2,5 litra wody, co oznacza wymianę w ciągu doby od 3 6 % wody ustrojowej. Całość wody w naszym organizmie wymieniona jest w przeciągu 20 dni. Jest sprawą oczywistą zatem, że przy tak olbrzymim znaczeniu wody dla życia ludzkiego, jakość wody musi być odpowiednia pod względem zdrowotnym. W związku z faktem, iż woda jest doskonałym rozpuszczalnikiem, lepszym niż inne ciecze nie istnieje idealnie czysty zbiór cząsteczek H2O. W wodzie zachodzą nieustannie reakcje chemiczne między substancjami rozpuszczalnymi. Woda przeznaczona do spożycia i na potrzeby gospodarcze musi spełniać podstawowe warunki sanitarno-epidemiologiczne. Woda powinna być klarowna, bezbarwna, bezwonna, nie może zawierać składników trujących, ani też nadmiernych ilości związków żelaza, manganu i wapnia oraz magnezu. Nie powinna również zawierać bakterii chorobotwórczych, pasożytów zwierzęcych oni ich larw i jaj. Niemal wszystkie wody naturalne, przed ich wykorzystaniem do picia i na potrzeby gospodarcze muszą być odpowiednio przygotowane, co uzyskuje się w procesach ich oczyszczania. Procesy oczyszczania wody można podzielić na fizyczne, chemiczne i biologiczne. Najważniejsze procesy fizyczne to : napowietrzanie i usuwanie gazów rozpuszczonych m.in. siarkowodoru, koagulacja oraz sedymentacja i flotacja oraz filtracja. Procesy chemiczne to przede wszystkim utlenianie chemiczne, które jest często stosowane w celu usuwania związków barwnych oraz zmieniających smak i zapach wody. Utleniaczami
najczęściej wykorzystywanymi w technologii uzdatniania wody są : chlor, ozon, dwutlenek chloru i nadmanganian potasu. Elementem oczyszczania wody w określonych przypadkach jest tez dezynfekcja. Głównym celem dezynfekcji jest zniszczenie mikroorganizmów żyjących w wodzie oraz zabezpieczenie przed wtórnym rozwojem organizmów żywych, głównie bakterii. Do środków dezynfekcyjnych stosowanych w oczyszczaniu wody najczęściej stosuje się : chlor, podchloryn sodu, promienie UV, ozon. Charakterystyka zaopatrzenia w wodę powiatu nowomiejskiego Mieszkańcy powiatu nowomiejskiego są zaopatrywani w wodę do picia z 17 wodociągów publicznych. Wodociągi zaopatrując w wodę ok. 45 tyś mieszkańców powiatu. W ciągu doby średnio produkowały wodę w 2010 r. w ilości 4888 m³. Łączna długość sieci wodociągowej wynosi 930 km (długość sieci głównej bez przyłączy wodociągowych.) Sieć wodociągowa w ok. 95 % jest wykonana z PCV i ok. 5% sieci jest wykonana z azbestocementu, należy jednakże zaznaczyć, że sieci wykonane z azbestocementu nie powodują ujemnego wpływu na jakość zdrowotną wody. Wodociągi zasilane są w wodę obecnie z 31 studni głębinowych (wierconych). Woda ujmowana jest ze studni na głębokościach : od 22 m do 142 m. Studnie ujęcia wody są oczywiście zabezpieczone przed dostępem osób postronnych i znajdują się na terenach ogrodzonych i zamkniętych zwanych strefą ochrony bezpośredniej ujęcia wody. Większość wód podziemnych ujmowana dla celów wodociągowych posiada stabilny skład fizyko-chemiczny i właściwą czystość bakteriologiczną, jednakże wymaga ona uzdatnienia z uwagi na dość dużą zawartość: związków żelaza i manganu w wodze, oraz obecność gazów rozpuszczonych m.in. siarkowodoru. Podwyższone stężenie żelaza, manganu i azotu amonowego tak charakterystyczne dla wody głębinowej wpływa niekorzystnie na dystrybucję wody. Wytrącające się z wody żelazo i mangan tworzą warstwy osadów gromadzących się wewnątrz przewodów. Osady te w wyniku zakłóceń przepływu wody w sieci przedostają się do odbiorców wody, powodując brudzenie armatury sanitarnej oraz plamy na pranej bieliźnie.
Technologiczny proces uzdatniania na przykładzie typowej stacji uzdatniania wody w dużym uproszczeniu przedstawia się następująco : I. Woda ujmowana za pomocą pomp głębinowych w studniach ujęć wody jest tłoczona do hydroforni. II. Zostaje poddana napowietrzeniu w specjalnym mieszalniku wodno-powietrznym. Napowietrzanie usuwa z wody gazy rozpuszczone (CO2, H2S, CH4) i innych powodujących przykry zapach. Poza tym napowietrzanie stwarza warunki do hydrolizy i utlenienia związków żelaza i manganu. III. Właściwa filtracja przeprowadzana jest w zbiornikach ciśnieniowych, w których materiałem filtracyjnym są złoża piasku kwarcowego ułożonego w filtrze w kilku warstwach różnej grubości i granulacji. Dla przykładu obecne złoża filtracyjne składają się z warstw o granulacji złoża 8-16 mm, 4-8 mm, 2-4 mm, 0,8-1,4 mm. Głównym zadaniem filtrów jest przechwytywanie wytrąconych związków żelaza i manganu i innych zawiesin. Właściwa obsługa urządzeń filtracyjnych w celu zachowania ich funkcji wymaga średnio co 3-4 dni przeprowadzania płukania filtrów, które przeprowadza się za pomocą wody i powietrza pod ciśnieniem dostarczanych do zbiorników filtracyjnych w kierunku przeciwnym niż ich zazwyczaj pracują. IV. Elementem uzdatniania wody, który w razie potrzeby może być uruchomiony jest punkt wprowadzania środka dezynfekcyjnego. W wodociągu stosowany jest podchloryn sodu podawany do wody w odmierzonej dawce poprzez chlorator. Środek dezynfekcyjny jednakże jest uruchomiany tylko w przypadku stwierdzonego zanieczyszczenia bakteriologicznego bądź profilaktycznie w przypadku awarii sieci wodociągowej. V. Uzdatniona woda jest wprowadzona do zbiorników retencyjnych magazynujących wodę. Zadaniem zbiorników retencyjnych jest zabezpieczenie potrzebnej ilości wody na wypadek chwilowego znacznego rozbioru wody, a także oszczędza pracę pomp głębinowych w studniach ujęcia wody (pompy rzadziej się włączają). VI. Woda jest podawana do sieci wodociągowej pod odpowiednim ciśnieniem za pomocą zestawu pomp hydroforowych, który pobiera wodę uzdatnioną zgromadzoną w zbiornikach retencyjnych.
Działalność Inspekcji Sanitarnej w nadzorze nad zaopatrzeniem w wodę polega głównie na : - przeprowadzaniu okresowych kontroli stanu technicznego urządzeń wodnych, - kontroli stanu sanitarnego oraz zabezpieczenia ujęć wody, - prowadzeniu monitoringu jakości produkowanej wody, - wydawania ocen jakości wody. Prowadzony monitoring jakości wody składa się z monitoringu kontrolnego, który obejmuje podstawowe parametry badania jakości wody oraz monitoringu przeglądowego stanowiącego rozszerzenie badań o wszystkie wskaźniki niezbędne do dokonania pełnej oceny jakości wody uwzględniający m.in. zawartość : metali ciężkich, pestycydów w wodzie. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości związanych z jakością wody bądź stanem sanitarno-technicznym urządzeń wodnych stanowiących naruszenie przepisów Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny wydaje zalecenia w drodze decyzji administracyjnej zobowiązujące administratora do usunięcia nieprawidłowości w wyznaczonym terminie. Na przykład : w przypadku stwierdzenia zanieczyszczenia bakteriologicznego Inspektor Sanitarny wydaje decyzję o rygorze natychmiastowej wykonalności, nakładając na stronę odpowiedzialną za jakość wody obowiązek wprowadzenia bezzwłocznej dezynfekcji wody, przeprowadzania intensywnego płukania całości sieci wodociągowej, poinformowania konsumentów wody o konieczności gotowania wody przed spożyciem. Wszelkie działania podjęte przez administratora są pod ścisłym nadzorem organów inspekcji do czasu uzyskania właściwej jakości zdrowotnej wody odpowiadającej wymogom. W przypadkach, gdy jakość wody może bezpośrednio zagrażać zdrowiu i życiu odbiorcom wody może zostać wprowadzony zakaz używania wody z wodociągu. W tabelach przedstawiono wymagania stawiane wodzie wraz z dopuszczalnymi normami określonymi w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Poniższe parametry i wskaźniki badane są próbach wody pobieranych w ramach prowadzonego monitoringu.
Wymagania mikrobiologiczne, jakim powinna odpowiadać woda do picia Najwyższa dopuszczalna wartość Lp. Parametr liczba objętość mikroorganizmów [jtk] próbki [ml] 1 Bakterie grupy coli 0 100 2 Escherichia coli 0 100 3 Enterokoki 0 100 4 Ogólna liczba mikroorganizmów w 36±2 C po 48 h 50 1 5 Ogólna liczba mikroorganizmów Bez nieprawidłowych w 22±2 C po 72 h zmian 1 Lp. Parametry Wymagania chemiczne jakim powinna odpowiadać woda do picia Najwyższe dopuszczalne stężenie 1 Akryloamid 0,10 µg/l 2 Antymon 5 µg/l 3 Arsen 10 µg/l 4 Azotany 50 mg/l 5 Azotyny 0,50 mg/l 6 Benzen 1,0 µg/l 7 Benzo(a)piren 0,010 µg/l 8 Bor 1,0 mg/l 9 Bromiany 10 µg/l 10 Chlorek winylu 0,50 µg/l 11 Chrom 50 µg/l 12 Cyjanki 50 µg/l 13 1,2-dichloroetan 3,0 µg/l 14 Epichlorohydryna 0,10 µg/l 15 Fluorki 1,5 mg/l 16 Kadm 5 µg/l 17 Miedź 2,0 mg/l 18 Nikiel 20 µg/l 19 Ołów 25 µg/l 20 Ołów 10 µg/l 21 Pestycydy 0,10 µg/l 22 Σ pestycydów 8) 0,50 µg/l 23 Rtęć 1 µg/l Jednostka
24 Selen 10 µg/l 25 Σ trichloroetenu i tetrachloroetenu 10 µg/l 26 Σ Wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych 0,10 µg/l 27 Σ THM 100 µg/l Wymagania organoleptyczne i fizykochemiczne Lp. Parametr Dopuszczalne zakresy wartości 3) Jednostka 1 Amonowy jon 0,50 mg/l 2 Barwa 15 mg/l 5) 3 Chlorki 250 mg/l 4 Glin 0,200 mg/l 5 Mangan 0,050 mg/l 6 Mętność 1 NTU 7 Ogólny węgiel organiczny 5,0 mg/l 8 PH 6,5-9,5 9 Przewodność 2500 µs/cm 8) 10 Siarczany 250 mg/l 11 Smak akceptowalny - 12 Sód 200 mg/l 13 Utlenialność z KMnO 4 5 mg/l 14 Zapach akceptowalny - 15 Żelazo 0,200 mg/l Obecnie na dzień 22.03.2011 jakość wody produkowanej w powiecie nowomiejskim we wszystkich wodociągach publicznych w pełni odpowiada wymaganiom : mikrobiologicznym, organoleptycznym, fizycznym i chemicznym. Co potwierdzają przeprowadzane kontrole jakości wody. Bieżące wyniki badań wody są przedstawione w zakładce komunikaty na naszej stronie internetowej.