Podstawy Techniki Komputerowej Temat: BIOS
BIOS ( Basic Input/Output System podstawowy system wejścia-wyjścia) zapisany w pamięci stałej zestaw podstawowych procedur pośredniczących pomiędzy systemem operacyjnym a sprzętem. Jest to program zapisany w pamięci ROM (obecnie FLASH) płyty głównej oraz innych kart rozszerzeń takich jak np. karta graficzna.
W wypadku płyty głównej BIOS testuje sprzęt po włączeniu komputera, przeprowadza POST, zajmuje się wstępną obsługą urządzeń wejścia/wyjścia, kontroluje transfer danych pomiędzy komponentami takimi jak dysk twardy, procesor czy napęd CD-ROM. Inicjuje program rozruchowy. BIOS potrzebny jest w komputerach osobistych ze względu na architekturę płyt głównych, ponadto dzięki systemowi ACPI kontroluje zasilanie, jak również monitoruje temperaturę itp. Za pomocą wbudowanego w BIOS interfejsu, nazywanego BIOS setup, można zmieniać ustawienia BIOS-u, np. parametry podłączonych dysków twardych lub zachowanie się komputera po jego włączeniu (np. szybkość testowania pamięci RAM), a także włączać/wyłączać niektóre elementy płyty głównej, np. porty komunikacyjne. Za pomocą niektórych BIOS-ów można też przetaktowywać procesor i pamięci RAM, jednak nie jest to zalecane, ponieważ może doprowadzić do przeciążenia urządzenia, a nawet jego uszkodzenia.
Niektórzy producenci sprzętu komputerowego umieszczają na płytach głównych dodatkowy moduł pamięci flash, która stanowi zabezpieczenie dla podstawowego BIOS-u, gdy ten zostanie np. uszkodzony/zniszczony przez wirusa komputerowego lub w niewłaściwy sposób zaktualizowany. W takim przypadku zawartość zapasowego układu przepisywana jest do pierwszego, podstawowego modułu pamięci flash. Mechanizm ten firma Gigabyte Technology nazywa Dual BIOS.
POST (Power-On Self Test) rodzaj testu poprawności działania podstawowych podzespołów komputera. Test POST jest przeprowadzany w kilku fazach. Faza pierwsza to sprawdzenie obecności i prawidłowości działania układów niezbędnych do działania komputera. Na tym etapie nie jest dostępna jeszcze żadna karta rozszerzenia i błędy są komunikowane przez miniaturowy głośnik umieszczony w obudowie jednostki systemowej. W pierwszej kolejności jest testowana poprawność pracy procesora, później pamięci RAM i następnie karty graficznej. Niepomyślny wynik POSTu skutkuje serią odgłosów wydanych przez głośnik. Odgłosy te, a dokładniej ich ilość i czas trwania są kodem błędu. Korzystając z instrukcji obsługi możemy ustalić, co jest przyczyną problemów. Kolejny etap testu POST wykonywany już po zainicjowaniu większości podzespołów składa się z testu pamięci RAM oraz testu dysków twardych. Gdy test POST zostanie zakończony i nie zostaną znalezione żadne błędy komputer wyda pojedynczy pisk (rzadziej dwa) i rozpocznie procedurę uruchamiania systemu operacyjnego.
ACPI (Advanced Configuration and Power Interface, zaawansowany interfejs zarządzania konfiguracją i energią) otwarty standard opracowany przez firmy Intel, Microsoft i Toshiba, do których później dołączyły HP oraz Phoenix, po raz pierwszy ogłoszony w grudniu 1996. ACPI zwiększa możliwości systemów zarządzania energią oferowane przez wcześniejsze rozwiązanie APM. Umożliwia systemowi operacyjnemu kontrolowanie ilości energii dostarczanej do poszczególnych urządzeń komputera (napędu CD-ROM, twardego dysku oraz urządzeń peryferyjnych) i, podobnie jak APM, umożliwia ich wyłączanie, gdy nie są używane a konieczne jest oszczędzanie energii. Najbardziej rozpowszechnioną częścią standardu jest zarządzanie poborem energii; w tej dziedzinie ACPI wprowadza dwa znaczne usprawnienia. Po pierwsze, zarządzanie poborem energii zostało przekazane systemowi operacyjnemu w odróżnieniu od poprzednio stosowanego standardu, który pozostawiał kwestie poboru energii BIOS-owi komputera. o ustawień tych system operacyjny miał tylko ograniczony dostęp. Według standardu ACPI, BIOS udostępnia systemowi operacyjnemu narzędzia pozwalające na bezpośrednią ingerencję w szczegóły pracy urządzeń, przez co system uzyskuje prawie całkowitą kontrolę nad oszczędzaniem mocy.
Jedno z prawideł informatycznych mówi: jeżeli coś działa dobrze, to nic nie zmieniaj ale są sytuacje, w których aktualizacja BIOS jest zasadna: konflikty w menedżerze urządzeń sytuacja gdy są zainstalowane nowe sterowniki płyty głównej i pojawiają się konflikty urządzeń - zainstalowana wersja BIOS-u jest jeszcze niedopracowana, obsługa nowych urządzeń sytuacja gdy są zainstalowane nowe komponenty a zainstalowana wersja BIOS-u ich nie obsługuje, brak obsługi dużych dysków brak możliwości bootowania niektórych napędów. Najszybszą i najprostszą metodą instalacji nowej wersji BIOS jest automatyczna aktualizacja poprzez sieć internet. Oprogramowanie BIOS-u pozwala automatycznie odnaleźć i zaktualizować BIOS oraz sterowniki płyty głównej.