PSY Karolina Matoga
Jack Russell parson
WSTĘP....4 PSIE ZMYSŁY....36 PRACA....60 WYSTAWY....84 POTRZEBY I WYMAGANIA....94
3 Psie obroże i kolczatki zakładane na szyje zostały wymyślone w starożytnej Grecji, a ich nadrzędnym celem było chronienie szyi psa przed kłami atakujących wilków. Na zdjęciu lakeland terrier WSTĘP
4 Po prehistorycznych przodkach psom pozostał silnie rozwinięty instynkt stadny, dlatego każdy dobrze wychowany i ułożony pies traktuje swojego opiekuna jako przywódcę stada. Na zdjęciu border collie oraz labrador Psy są najbardziej zróżnicowanym pod względem wyglądu gatunkiem zwierząt. Wszystkie rasy pochodzą od jednego przodka i przez stulecia zostały tak silnie zmienione przez naturę oraz celową ingerencję człowieka, że obecnie wyróżnia się prawie 400 ras zarejestrowanych przez Międzynarodową Federację Kynologiczną (FCI), a także kilkaset nieuznanych przez tę organizację. Trudno sobie wyobrazić, że tak skrajnie wyglądające zwierzęta, jak miniaturowy chihuahua i ogromny dog niemiecki, mają ten sam kod genetyczny i są blisko spokrewnione z wilkiem. Współczesne psy są całkowicie zależne od człowieka, a jedynymi przedstawicielami rodziny psowatych, które doskonale radzą sobie na wolności, są dingo oraz blisko spokrewnione z nimi dzikie psy azjatyckie. Choć dingo mogą się krzyżować z psami domowymi i wydawać na świat płodne potomstwo, różnią się od swoich udomowionych kuzynów pewnymi cechami anatomicznymi oraz tym, że nie potrafią szczekać. Zwykło się uważać, że charaktery psów są przeciwieństwem zachowań kotów. Ale tak jak małe domowe tygrysy fascynują ludzi swoją niezależnością oraz tajemniczym charakterem, tak nie ma wierniejszego przyjaciela człowieka niż pies. Rzeczywiście, oddanie, jakim psy odwdzięczają się swoim opiekunom za dobre traktowanie, nie może się równać z wiernością żadnego innego zwierzęcia, a także części ludzkich przyjaciół. Trzeba jednak pamiętać, że również wśród psów są indywidualiści, a charakter konkretnego zwierzęcia jest najczęściej uwarunkowany przez specyfikę danej rasy. Poszczególne typy psów były dawniej tworzone przez ludzi w konkretnych celach: miały być znakomitymi tropicielami, oddanymi stróżami obejścia i przewodnikami stad owiec. Choć współcześnie odchodzi się już od wykorzystywania psów w pracy, pewne cechy istotne przy wykonywanych przez nie wcześniej zadaniach nadal determinują usposobienie konkret- 6 PSY WSTĘP
3 Psy policyjne już od szczenięcych lat są specjalne szkolone do tego, aby rozpoznawały chwile, kiedy są na służbie od momentów odpoczynku, podczas których są wolne i mogą się bawić ze swoim opiekunem. Na zdjęciu owczarek niemiecki 3 Nosy, podobnie jak ludzkie odciski palców, są unikatowe i nie da się znaleźć dwóch identycznie ukształtowanych psich trufli, nawet wśród przedstawicieli tej samej rasy. Na zdjęciu beagle 5 Zanim pies ułoży się do snu, na swoim posłaniu wykonuje koła. Jest to nic innego, jak pozostałość po przodkach, którzy robili tak, aby wygodniej ułożyć sobie trawę stanowiącą ich legowisko 44 Psy rasy border collie nej rasy. Dlatego też owczarki i inne psy pasterskie słyną z dominacji i silnych instynktów stadnych, psy myśliwskie mają skłonność do uciekania, a dawne psy stróżujące i obronne to w większości rasy groźne i wymagające długotrwałego szkolenia. W ostatnim półwieczu, kiedy prężnie rozwijała się nauka zajmująca się badaniem i opisywaniem ras psów kynologia, stworzono i zmodyfikowano kilkaset ras przeznaczonych głównie do towarzyszenia człowiekowi oraz prezentowania na licznych konkursach psiej piękności. Obecnie większość psów, również przedstawicieli ras, które dawniej wykonywały różne zadania powierzone im przez ludzi, to wylegujący się na kanapach domowi pupile. Dla tego typu zwierząt organizuje się jednak różne konkursy sprawdzające ich posłuszeństwo i umiejętności współpracy z właścicielem, wyścigi, a także tak zwane próby pracy, na których psy myśliwskie i pasterskie prezentują sprawności związane z ich dawnym przeznaczeniem. Ponadto niektórzy myśliwi hobbystycznie polują z czworonogami. Współcześnie stworzono również psom różnych ras nowe dziedziny, w których okazują się nieocenioną pomocą: służą w wojsku i policji, pełnią funkcje ratunkowe, obronne oraz wykorzystuje się je w terapii psychologicznej. Nie ulega wątpliwości, że obcowanie z psami zapewnia niejednokrotnie także doznania estetyczne, bowiem jest wiele ras, które można określić jako wyjątkowo piękne. Obecność psa w domu daje jednak przede wszystkim poczucie bezpieczeństwa, odpowiedzialności oraz radości, jakiej nie da się przyrównać do kontaktu z żadnym innym zwierzęciem. Każdy, kto miał kiedykolwiek okazję stworzyć emocjonalną więź z czworonożnym pupilem wie, że to pies jest najwierniejszym przyjacielem człowieka. Nigdy nie zdradzi swojego pana i za każdym razem z taką samą wylewnością będzie go witał w domu. PSY WSTĘP 9
3 Berneńskie psy pasterskie potrzebują bliskiego kontaktu z człowiekiem, ponieważ kiedy są pozbawione towarzystwa ludzi, stają się lękliwe. Bardzo wcześnie trzeba oswajać szczenięta z nowymi przedmiotami i sytuacjami PSIE ZMYSŁY
4 Pies porządkuje swój świat na podstawie zapachów i wiąże woń z konkretnymi sytuacjami. Dlatego dość łatwo wyszkolić zwierzę na psa policyjnego, który będzie potrafił nie tylko wykryć narkotyki, ale również podążyć śladem uciekiniera lub osoby zaginionej. Na zdjęciu owczarek niemiecki Ludzie bardzo dosłownie rozumieją powiedzenie, że psy są ich najlepszymi przyjaciółmi. Rzeczywiście, odkąd je udomowiliśmy, towarzyszą nam podczas codziennych zajęć, bronią, chronią i pomagają w ekstremalnych sytuacjach, a ich obecność często umila nam trudne chwile. W opozycji do niezależnych z natury kotów są zwykle ślepo wpatrzone w swojego opiekuna, a radość, z jaką witają nas po całym dniu nieobecności w domu, jest nieporównywalna z jakąkolwiek inną reakcją. Psy zapracowały sobie na krążące o nich pozytywne opinie, jednak trzeba pamiętać, że ich anatomia i konstrukcja psychiczna znacząco odbiegają od specyfiki ludzkiej. Można powiedzieć, że człowiek postrzega otaczającą go rzeczywistość obrazami, ponieważ to wzrok jest głównym i najlepiej rozwiniętym zmysłem u rodzaju ludzkiego. Rozróżniamy wiele barw, co jest możliwe dzięki obecności światłoczułych receptorów w siatkówce oka. Zdolność do rozpoznawania poszczególnych barw jest uwarunkowana gatunkowo i choć ludzie plasują się w czołówce świata zwierząt pod względem liczby widzianych barw, niektóre kręgowce oraz większość stawonogów postrzega fale świetlne niewidoczne dla człowieka, jak na przykład ultrafiolet i podczerwień. Psi wzrok jest kilkakrotnie słabszy niż ludzki, ponieważ natura wyposażyła naszych czworonożnych pupili w zaledwie 1 / 10 receptorów wzrokowych, którymi dysponuje człowiek. Nie jest jednak prawdą, że psy zupełnie nie rozróżniają barw. Ich widzialność jest natomiast ograniczona do szarości, różnych odcieni żółci i niebieskiego. Ponadto psy mają problem z dostrzeżeniem przedmiotów i obrazów dwuwymiarowych, przez co nie są w stanie zareagować na zdjęcie lub namalowany na jakimś podłożu przedmiot. Również obiekty nieruchome sprawiają im kłopot, ponieważ siatkówka psiego oka jest szczególnie uwrażliwiona na ruch. 14 PSY PSIE ZMYSŁY