Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Miasta Rawa Mazowiecka na rok 2010 Rawa Mazowiecka, grudzień 2009
Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Miasta Rawa Maz. na r. 2010 2 TREŚĆ DOKUMENTU Część I Podstawa prawna programu. Część II Mapa problemów alkoholowych na terenie Miasta Rawa Mazowiecka. 1. Podstawowe informacje o Mieście. 2. Stopień nasilenia problemów związanych z sięganiem po substancje psychoaktywne oraz posiadane zasoby ludzkie i instytucjonalne w zakresie rozwiązywania tych problemów. 3. Środki finansowe przeznaczone na profilaktykę i rozwiązywanie problemów alkoholowych. Część III Przeciwdziałanie problemom alkoholowym na terenie miasta 1. Cele programu. 2. Główne kierunki działań oraz planowane do realizacji zadania. 3. Działalność Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. 4. Realizatorzy Programu.
Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Miasta Rawa Maz. na r. 2010 3 Część I Podstawa prawna programu: Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 roku (tekst jednolity Dz. U. z 2001 Nr 128 poz. 1401, Dz. U. z 2002 Nr 147 poz. 1231, Dz. U. Nr 167 poz. 1372, z 2003 Nr 80 poz. 719, Dz. U. Nr 122 poz. 1143); Ustawa o zatrudnieniu socjalnym z dnia 13 czerwca 2003 r. (Dz. U. Nr 122, poz. 1143); Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005r. (Dz. U. z 2005r. Nr 180, poz.1493); Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005r. (Dz. U. z 2005r. Nr 179, poz.1485); Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności poŝytku publicznego i o wolontariacie, (Dz. U. z 2003r. Nr 96 poz. 873), Uchwała Rady Miasta w sprawie określenia liczby punktów sprzedaŝy napojów alkoholowych zasad usytuowania miejsc sprzedaŝy napojów alkoholowych oraz warunków sprzedaŝy tych napojów Nr XXXIX/365/2001 z dnia 25 października 2001r. i zm. Nr XXXVIII/369/06 z dnia 27 kwietnia 2006r.
Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Miasta Rawa Maz. na r. 2010 4 Część II Mapa problemów alkoholowych oraz związanych z przemocą domową na terenie Miasta 1. Podstawowe informacje o Mieście Rawa Mazowiecka jest jednym z miast województwa łódzkiego. Znajduje się pomiędzy dwiema wielkimi aglomeracjami miejskimi (łódzką i warszawską). Obszar miasta znajduje się na Wysoczyźnie Rawskiej nad rzeką Rawką, która jest prawobrzeŝnym dopływem Bzury. Zaletą Rawy Mazowieckiej jest korzystna lokalizacja w układzie komunikacyjnym kraju, połoŝona jest niedaleko Łodzi, przy drodze ekspresowej Warszawa-Wrocław. Wg klasyfikacji odpowiadającej poziomom Nomenklatury Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych, Rawa Mazowiecka naleŝy do podregionu piotrkowsko skierniewickiego, jest miastem powiatowym, pełni waŝne funkcje związane z obsługą administracyjną mieszkańców miasta i powiatu. W roku 2009 liczba osób w wieku produkcyjnym, wg faktycznego miejsca zamieszkania, wynosiła`12.526 tj. 69,6 % ogółu ludności. Bezrobocie zarówno na terenie miasta Rawa Mazowiecka, jak i powiatu rawskiego w latach 2004 2008, wykazuje zdecydowanie tendencję zniŝkową, potwierdzając przedstawioną charakterystykę miasta, jako atrakcyjnego miejsca lokowania nowych inwestycji, oraz tworzenia nowych przedsiębiorstw. Jakość Ŝycia mieszkańców uzaleŝniona jest równieŝ od poziomu bezpieczeństwa na terenie miasta. Według danych statystycznych Komendy Powiatowej Policji w Rawie Mazowieckiej od 2003 roku do listopada 2008 roku stwierdzono łącznie 6061 przestępstw, w tym przestępstw kryminalnych 3783. Największą
Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Miasta Rawa Maz. na r. 2010 5 liczbę przestępstw, wynoszącą 1200 stwierdzono w roku 2006, zaś najmniejszą, wynoszącą 739 w roku 2008. Niepokojącym jest wciąŝ duŝa liczba ujawnień przez policjantów kierujących pojazdami w stanie nietrzeźwości lub po spoŝyciu alkoholu. Na przestrzeni ostatnich sześciu lat średnia zatrzymań tych osób wynosi 183.6 rocznie. W roku 2009 dane statystyczne Komendy Powiatowej Policji wykazują, Ŝe na terenie miasta Rawy Mazowieckiej odnotowano równieŝ zdarzenia związane z nietrzeźwością i narkomanią. 2. Stopień nasilenia problemów związanych z sięganiem po substancje psychoaktywne oraz posiadane zasoby ludzkie i instytucjonalne w zakresie rozwiązywania tych problemów. Działania planowane w Programie odwołują się do diagnozy przeprowadzonej w roku 2008 na populacji młodzieŝy rawskiej. Wnioski i implikacje z wykonanych badań sformułowano następująco: Problem kontaktu młodzieŝy z nikotyną staje się znaczący na poziomie najstarszych klas gimnazjum. Trzeba jednak zaznaczyć, Ŝe w sposób sugerujący na rozwinięcie się uzaleŝnienia od nikotyny pali tylko 4% chłopców i dziewcząt z klas III gimnazjum. Skala zjawiska palenia przez rawską młodzieŝ papierosów jest jednak wyraźnie mniejsza niŝ sięgania po alkohol. Warto podkreślić, Ŝe problemy związane z paleniem papierosów są wśród młodzieŝy z Rawy Mazowieckiej mniej nasilone niŝ w wielu innych badanych gminach, a nawet w danych ogólnopolskich. Świadomość młodzieŝy nt. uzaleŝnienia od nikotyny i ryzyka związanego z uzaleŝnieniem w przypadku palenia papierosów moŝna ocenić jako zadawalającą.
Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Miasta Rawa Maz. na r. 2010 6 Alkohol jest niewątpliwie najbardziej popularną uŝywką w populacji młodzieŝy z terenu Gminy Miasto Rawa Mazowiecka. Większość badanej młodzieŝy ma za sobą kontakt z alkoholem. Wiek inicjacji u większości badanych przypada na 11-13 lat. RóŜnice w zakresie picia u chłopców i dziewcząt są wyraźne- większy odsetek chłopców ma za sobą kontakt z alkoholem i to chłopcy częściej sięgają po alkohol. Warto pokreślić relatywnie duŝą grupę abstynentów w kaŝdej z badanych grup wiekowych, nawet uczniów klas III gimnazjum. W sytuacji, gdy inne obserwacje i badania wskazują, Ŝe jedynie kilka procent najstarszych gimnazjalistów nie miało jeszcze kontaktu z alkoholem, odsetki młodzieŝy rawskiej zachowującej abstynencję napawać mogą pewien optymizm. Mimo, Ŝe uzyskane wskaźniki dotyczące częstości sięgania po alkohol nie są bardzo niepokojące, to jednak niestety znacząca część młodych ludzi pije w sposób wysoce ryzykowny, wypijając jednorazowo znaczne ilości alkoholowe lub upijając się alkoholem. Najbardziej niepokojącym wskaźnikiem jest upijanie się alkoholem. I choć uzyskane dane same w sobie muszą budzić powaŝny niepokój, to równieŝ w tym zakresie uzyskane wyniki są niŝsze niŝ w populacji młodzieŝy ogólnopolskiej. W kategorii upijanie się oraz picie jednorazowo duŝych ilości alkoholu wyraźnie większy odsetek stanowią chłopcy. Im starsza młodzieŝ tym częściej pojawiają się incydenty upijania się. MłodzieŜ zdecydowanie najchętniej sięga po piwo. Wraz z wiekiem jest widoczny bardzo wyraźny wzrost liczby młodych osób korzystających z alkoholu, wzrost ilości wypijanego przez młodzieŝ alkoholu oraz coraz częstszy udział napojów wysokoprocentowych (wódka) w strukturze spoŝycia napojów alkoholowych przez młodzieŝ. Piwo pozostaje jednak
Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Miasta Rawa Maz. na r. 2010 7 najbardziej popularnym napojem alkoholowym, równieŝ najstarszej młodzieŝy. MłodzieŜ, nawet ta z najmłodszej grupy wiekowej doświadcza juŝ z powodu swojego picia określonych szkód, choć nie są to szkody bardzo powaŝne lub rozpowszechnione. Najwięcej róŝnorodnych szkód doświadczyli uczniowie najstarszych klas gimnazjów. Zarówno liczba jak i rodzaj doświadczanych szkód rosną wraz z wiekiem młodych ludzi a uzyskane wskaźniki (głównie w odniesieniu do uczniów klas III gimnazjów) są bardzo niepokojące (zwraca uwagę wyjątkowo wysoki odsetek młodych ludzi prowadzących pojazdy mechaniczne po wypiciu alkoholu). Papierosy i alkohol są podstawowymi substancjami psychoaktywnymi uŝywaną przez młodzieŝ uczącą się w szkołach na terenie Rawy Mazowieckiej. Młodzi ludzie, którzy uŝywają narkotyków lub leków stanowią zdecydowaną mniejszość- jest ich na poszczególnych poziomach wieku do kilku procent ogółu młodzieŝy, z dwoma wyjątkamirozpowszechnione są: marihuana i haszysz (głównie w grupie zarówno uczniów klas III gimnazjów ) oraz leki zmieniające świadomość (najbardziej w najstarszej grupie badanych). Pozostałe grupy narkotyków w zasadzie nie są popularne. Ankietowana młodzieŝ ocenia swoją dostępność do substancji nielegalnych jako małą w młodszych grupach, ale niestety dość duŝą w grupach młodzieŝy starszej. W grupie najstarszej młodzieŝy znalazły się osoby, które przyznają, Ŝe znają osobiście osoby sprzedające substancje nielegalne. Jednocześnie jednak bardzo niepokojące są wyraŝane przez młodzieŝ przekonania o dostępności dla nich alkoholu (zarówno w legalnych jak i nielegalnych punktach sprzedaŝy). Piwo i wino oceniają jako łatwo lub
Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Miasta Rawa Maz. na r. 2010 8 bardzo łatwe dostępne nie tylko uczniowie klas najstarszych klas gimnazjów! Przekonania młodych ludzi co do konsekwencji uŝywania alkoholu są najzdrowsze w grupie uczniów najmłodszych. Dominują u nich sądy o negatywnych konsekwencjach sięgania po alkohol. Jednak im młodzieŝ starsza, tym bardziej znaczące stają się przekonania o pozytywnych konsekwencjach picia. Np. wśród uczniów klas III gimnazjów rozpowszechnione są juŝ niestety pozytywne oczekiwania związane z piciem alkoholu. Pojawia się równieŝ tendencja do minimalizowania ryzyka wystąpienia negatywnych konsekwencji picia alkoholu. Przekonania normatywne, dotyczące uŝywania przez kolegów i przyjaciół róŝnych substancji psychoaktywnych są najcenniejsze równieŝ w grupie uczniów klas VI szkół podstawowych. Najwięcej pracy profilaktycznej ukierunkowanej na zmianę niekorzystnych przekonań normatywnych wymagać będą grupy młodzieŝy gimnazjalnej (głównie najstarsi uczniowie). MłodzieŜ w sposób niejednoznaczny ocenia przygotowanie nauczycieli do pracy profilaktycznej i interwencyjnej. Im starsza młodzieŝ tym mniejszy poziom zaufania do nauczycieli gorsza ocena kompetencji pedagogów w zakresie zajęć profilaktycznych i działań pomocowych. Warto jednak zaznaczyć, Ŝe poziom kompetencji w dziedzinie profilaktyki, pracujących w rawskich szkołach nauczycieli, został i tak przez ankietowanych oceniony dość dobrze-wyraźnie lepiej niŝ kilku ostatnich badaniach prowadzonych na terenie innych gmin. Wnikliwie analizując wyniki badań nietrudno zauwaŝyć, Ŝe wiedza uczniów zakresie konsekwencji sięgania po uŝywki jest niewystarczająca. Dotyczy to głównie skutków picia alkoholu i sięgania po narkotyki oraz leki zmieniające świadomość. Wiedza ta jest najpłytsza w dziedzinie
Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Miasta Rawa Maz. na r. 2010 9 narkotyków. Badana młodzieŝ nie przekłada wiedzy na temat konsekwencji sięgania po uŝywki na obszar osobistych zagroŝeń. Nawet ci, którzy przyznają, Ŝe sięganie po uŝywki moŝe być niebezpieczne, odnoszą zagroŝenia częściej do innych osób niŝ do siebie. Z analizy ankiet wynika, iŝ wielu badanych w ogóle nie dopuszcza do swojej świadomości informacji, Ŝe mogliby wpaść w nałóg lub ponieść powaŝne konsekwencje wynikające z sięgania po uŝywki. Dane te stanowić powinny teŝ bardzo waŝny punkt odniesienia dla planowanych działań profilaktycznych. Wskazują bowiem kiedy w wieku rozwojowym dzieci i młodzieŝy naleŝy podejmować szczególnie intensywną pracę profilaktyczną. Ujawniają teŝ, Ŝe często wybierana strategia pracy z tzw. młodzieŝą starszą jest w profilaktyce działaniem bardzo potrzebnym, ale niestety juŝ spóźnionym i nieadekwatnym. Profilaktykę alkoholową czy nikotynową, rozumianą jako promowanie zdrowego stylu Ŝycia, a włączoną w szerszy program pracy wychowawczej, naleŝy rozpoczynać w pierwszych latach nauki w szkole podstawowej. Profilaktykę narkotykową rozpoczynać naleŝy w pierwszym roku nauki w gimnazjum. Profilaktyka musi mieć charakter stały, sam proces oddziaływań profilaktycznych musi być długofalowy i wielostopniowy. Wyniki ogólnopolskich badań ankietowych zrealizowanych w roku 2005 oraz 2008 przez PARPA wskazują na kilka bardzo niepokojących zjawisk: Radykalny wzrost w ostatniej dekadzie spoŝycia napojów alkoholowych w Polsce-w ciągu ostatnich trzech lat średnie spoŝycie alkoholu 100% wzrosło prawie o 1/3, a średnie spoŝycie wódki zwiększyło się o ponad 40%,
Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Miasta Rawa Maz. na r. 2010 10 Zmiany w strukturze spoŝycia- najwięcej wypijanych jest alkoholi wysokoprocentowych, Coraz większą dostępność alkoholu na potencjalnego klienta, ze względu na poprawę kondycji ekonomicznej społeczeństwa, Piwo regularnie spoŝywa prawie 80% nastolatków w wieku 14-18 lat. Do najwaŝniejszych problemów wynikających ze spoŝywania alkoholu zaliczamy: 1. UzaleŜnienie od alkoholu: Szacuje się, Ŝe w Polsce Ŝyje ponad 1 mln osób uzaleŝnionych, a około 4 mln. pije alkohol w sposób szkodliwy lub ryzykowny. 2. Szkody zdrowotne u naduŝywających alkoholu osób dorosłych: Szacuje się, Ŝe około 1,5 miliona pacjentów leczących się z powodu róŝnych chorób u lekarzy specjalistów i w podstawowej opiece zdrowotnej powaŝnie naduŝywa alkoholu, choć nie są uzaleŝnieni. W związku z tym ich leczenie jest mniej efektywne, co zwiększa szkody zdrowotne i koszty świadczeń dla tej grupy pacjentów. 3. Szkody występujące u naduŝywającej alkoholu i uŝywającej narkotyków młodzieŝy: W łódzkim, podobnie jak w całym kraju, około 20 % nastolatków naduŝywa alkoholu w sposób przynoszący powaŝne szkody dla rozwoju fizycznego, psychicznego i moralnego. W przypadku dzieci i młodzieŝy w wieku do 18 lat, zachodzą niepokojące zjawiska i procesy. ObniŜa się wiek inicjacji alkoholowej: pierwszy kontakt przed ukończeniem 12 roku Ŝycia dotyczy 64%, pomiędzy 13 a 15 rokiem Ŝycia 32 % dzieci i młodzieŝy, co oznacza iŝ tylko 4% osób sięgnęło po alkohol w późniejszym okresie.
Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Miasta Rawa Maz. na r. 2010 11 Zaciera się róŝnica wieku inicjacji i częstotliwości spoŝywania alkoholu występująca poprzednio pomiędzy chłopcami i dziewczętami. Rośnie częstotliwość spoŝywania alkoholu. 4. Przemoc domowa i inne szkody w rodzinie z problemem alkoholowym: Około 3 do 4 milionów osób (dorosłych i dzieci) Ŝyje w rodzinach, w których z powodu powtarzającej się nietrzeźwości dochodzi do przemocy, zaniedbań, ubóstwa, demoralizacji oraz innych zjawisk powodujących stres, współuzaleŝnienie, zaburzenia rozwoju psychofizycznego dzieci. Badania wpływu alkoholu na Ŝycie rodzinne wykazały, iŝ stymuluje on, bądź pogłębia stany wykolejenia społecznego sprawców przestępstw oraz utrwala procesy dezorganizacji Ŝycia rodzinnego, wywołujące patologiczne typy zachowań dzieci z tych rodzin. 5. Przestępstwa i wykroczenia popełnione przez osoby nietrzeźwe: W tym obszarze szkód na szczególną uwagę zasługują takie zjawiska, jak: nietrzeźwość kierowców i powodowane przez nich wypadki; związek nietrzeźwości z przestępstwami pospolitymi, z recydywą, z agresją w miejscach publicznych; związek nietrzeźwości z przemocą domową i wykorzystywaniem seksualnym. 6. Łamanie prawa związane z handlem napojami alkoholowymi: NajwaŜniejszymi zjawiskami problemowymi są w tym obszarze naruszanie prawa związane ze sprzedaŝą alkoholu osobom nieletnim oraz nielegalny handel napojami alkoholowymi. 7. Alkoholowa dezorganizacja środowiska pracy. Nietrzeźwość w miejscu pracy mimo poprawy sytuacji w ostatnich latach nadal jest częstą przyczyną wypadków i obniŝenia wydajności pracy.
Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Miasta Rawa Maz. na r. 2010 12 3. Środki finansowe przeznaczone na profilaktykę i rozwiązywanie problemów alkoholowych. W budŝecie Miasta Rawa Mazowiecka na realizację Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w roku 2009 przewidziano kwotę 313. 000 zł. Środki te stanowiły przewidywane wpływy z opłat za zezwolenia na sprzedaŝ napojów alkoholowych. W roku 2010 zakłada się wpływy w wysokości 313,000 złotych. Zgodnie z zapisami ustawy o wychowaniu w trzeźwości środki te winny zostać wykorzystane w całości na realizację zadań przewidzianych w programie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Posiadane zasoby ludzkie oraz instytucjonalne: Ogółem na terenie Miasta Rawa Mazowiecka świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej udzielają następujące zakłady : Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej, ul. Warszawska 14, Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Poradnia ogólna i pediatryczna, ul. Niepodległości 8, Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Centrum Medyczne GADENT s.c., ul. Kościuszki 1, Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej RAW-MEDICA, ul. Słowackiego 68, Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej REMEDIUM s.c., Aleja Konstytucji 3 Maja 9B Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej VERBENA ul. Krakowska 9
Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Miasta Rawa Maz. na r. 2010 13 Na terenie Miasta funkcjonuje równieŝ zakład, który nie zawiera umów z Narodowym Funduszem Zdrowia, a lekarze udzielają odpłatnie porad z zakresu specjalistycznej opieki zdrowotnej: Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej BAMED Przychodnia Lekarsko-Pielęgniarska ul. Krakowska 22 b. Pacjenci wymagający hospitalizacji z terenu naszego miasta najczęściej zgłaszają się do najbliŝszego szpitala - Św. Ducha, wchodzącego w strukturę organizacyjną Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Rawie Mazowieckiej. Jest to jedyna tego typu placówka, sprawująca opiekę stacjonarną na terenie Miasta Rawa Mazowiecka, dysponuje obecnie 164 łóŝkami szpitalnymi. W szpitalu funkcjonuje 5 podstawowych oddziałów: połoŝniczo-ginekologiczno-noworodkowy, chorób wewnętrznych, chorób płuc, chirurgiczny, dziecięcy. W celu zaspokojenia potrzeb zdrowotnych mieszkańców Rawy Mazowieckiej waŝną rolę odgrywa równieŝ działalność aptek: Nad Rawką ul. Słowackiego 68 Eskulap ul. Aleja Konstytucji 3 Maja 18 Panaceum ul. K. Wielkiego 36 b Verbena ul. Krakowska 9 Medica ul. Kościuszki 1 Dla Ciebie ul. Aleja Konstytucji 3 Maja 2 Alandra ul. Niepodległości 8 W zakresie instytucji kulturalnych, w Rawie Mazowieckiej funkcjonują następujące ośrodki: Muzeum Ziemi Rawskiej, Miejska Biblioteka Publiczna im. Jana Pawła II, zlokalizowana przy ul. Kard. Stefana Wyszyńskiego 7, posiadająca Oddział dla Dzieci Pl. Piłsudkiego 9. Miejski Dom Kultury.
Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Miasta Rawa Maz. na r. 2010 14 W zakresie dostępu do ośrodków edukacyjnych w Rawie Mazowieckiej funkcjonują następujące szkoły: 3 szkoły podstawowe: Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Tadeusza Kościuszki, Szkoła Podstawowa Nr 2 im. Marii Konopnickiej, Szkoła Podstawowa Nr 4 im. Kornela Makuszyńskiego. Zespół Placówek Specjalnych w Rawie Mazowieckiej im. Marii Grzegorzewskiej 2 gimnazja: Gimnazjum Nr 1 im. Polskich Noblistów, Gimnazjum Nr 2 im. Haliny Konopackiej. 3 Przedszkola Miejskie: Przedszkole Miejskie Nr 1, Przedszkole Miejskie Nr 2, Przedszkole Miejskie Nr 5. Małe Niepubliczne Przedszkole Słoneczny Domek. 3 szkoły średnie, w tym: Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej - Curie Zespół Szkół Centrum Edukacji Zawodowej i Ustawicznej im. Mikołaja Kopernika, Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Władysława St. Reymonta 3 szkoły niepubliczne, w tym: Studium i Liceum Ekonomiczne "FORUM" Szkoła Policealna dla Dorosłych, Technikum Uzupełniające dla Dorosłych. Zaplecze sportowe
Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Miasta Rawa Maz. na r. 2010 15 W Rawie Mazowieckiej funkcjonują ogólnodostępne obiekty sportoworekreacyjne działające w ramach: Ośrodka Sportu i Rekreacji im. Haliny Konopackiej, umoŝliwiający mieszkańcom dostęp do hal sportowych z boiskiem do piłki siatkowej i koszykowej, sauny, siłowni, stołów do tenisa oraz kortów tenisowych. W sezonie letnim w ramach ośrodka funkcjonuje równieŝ przystań wodna, oferująca dostęp do łodzi wiosłowych, kajaków, rowerów wodnych, oraz łodzi Ŝaglowych. Ponadto OSiR od roku 2008 zarządza stadionem miejskim z boiskiem do piłki noŝnej, bieŝnią, trybunami i zapleczem szatniowo - sanitarnym. W roku 2008 przybył nowy ogólnodostępny nowy kompleks sportowy w ramach programu Orlik 2012 Miasto zapewnia pełne zaplecze sportowe dla szkół, których organem prowadzącym jest Miasto Rawa Mazowiecka. W Rawie Mazowieckiej instytucją pomagającą osobom i rodzinom, które utraciły zdolność samodzielnego radzenia sobie w trudnych sytuacjach jest Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej (MOPS). Instytucja ta udziela pomocy w formie finansowej, rzeczowej, pracy socjalnej, poradnictwa prawnego i psychologicznego. Ponadto instytucje, które mogą podejmować współpracę w zakresie realizacji programu: Biuro Rady Miasta Rawa Mazowiecka (Radni Miasta) StraŜ Miejska Powiatowy Urząd Pracy Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Sąd Rejonowy Wydział III Rodzinny i Nieletnich (zespół kuratorski) Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Rawie Mazowieckiej Rawskie Towarzystwo Budownictwa Społecznego
Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Miasta Rawa Maz. na r. 2010 16 Rawsko-Mazowiecka Spółdzielnia Mieszkaniowa Powiatowa Komenda Policji Miejska Komisja do Spraw Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Media lokalne Związki i Stowarzyszenia, w tym: Rawskie Stowarzyszenie Abstynenckie,,Szansa Stowarzyszenie,,Pogotowie Rodzinne im. Jolanty Fadeckiej Stowarzyszenie,,Przymierze Rodzin (Świetlica Środowiskowa) Polski Czerwony KrzyŜ Zarząd Rejonowy w Rawie Mazowieckiej Polski Związek Niewidomych Koło Terenowe Stowarzyszenie Rodziców i Opiekunów dzieci Niepełnosprawnych,,Dobro Dzieci Rawskie Stowarzyszenie Hospicjum,,Obudźmy Nadzieję Rodzinny Ośrodek Formacji Chrześcijańskiej Zgromadzenia Misjonarzy Krwi Chrystusa Parafie Część III Przeciwdziałanie problemom alkoholowym 1. Cele programu. Głównym celem programu z jednej strony jest zmniejszenie rozmiarów problemów alkoholowych, a z drugiej zapobieganie powstawaniu nowych patologii. WaŜnym celem jest takŝe zwiększenie zasobów niezbędnych do radzenia sobie z istniejącymi problemami. 2. Główne kierunki działań oraz planowane do realizacji zadania.
Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Miasta Rawa Maz. na r. 2010 17 Przedstawione poniŝej kierunki działań są zgodne z działaniami zaleconymi przez ustawodawcę oraz rekomendacjami Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Niewątpliwie podstawowym zadaniem, jakie realizować musi miasto jest nowoczesna i skuteczna profilaktyka. Powinna ona być ukierunkowana na: popularyzację wiedzy na temat uzaleŝnień wśród mieszkańców miasta, regularną działalność profilaktyczną w szkołach (Realizację sprawdzonych w kraju programów profilaktycznych), objęcie opieką dzieci i młodzieŝ z rodzin z problemem alkoholowym (Poprzez działania profilaktyczne adresowane do tej grupy odbiorców), edukację osób związanych bezpośrednio z pomaganiem osobom dotkniętym problemem alkoholowym (Członków komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, pedagogów, nauczycieli, pracowników MOPS), stwarzanie warunków do wszechstronnego rozwoju osobistego, rozwijania zainteresowań (głównie dzieci i młodzieŝy, ale takŝe dorosłych). promowanie zdrowego stylu Ŝycia (Poprzez organizowanie powszechnych imprez kulturalno-sportowych). Działania profilaktyczne, aby mogły być skuteczne muszą być długofalowe, powtarzalne, adekwatne do danej grupy odbiorców i prowadzone przez odpowiednio do tego przygotowane osoby. Planowane działania profilaktyczne zawarte w programie będą odnosiły się nie tylko do sfery związanej z przeciwdziałaniem ryzykownym zachowaniom spowodowanym sięganiem po alkohol przez mieszkańców miasta. PoniewaŜ w nowoczesnych koncepcjach profilaktycznych podkreśla się, Ŝe na poziomie wczesnego zapobiegania podział na alkohol, narkotyki i tytoń nie ma uzasadnienia, bowiem mechanizmy i motywy sięgania po środki psychoaktywne są bardzo zbliŝone. Ustawodawca co prawda rozdzielił przeciwdziałanie
Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Miasta Rawa Maz. na r. 2010 18 alkoholizmowi i przeciwdziałanie narkomanii. Dlatego funkcjonować będą w dwa odrębne programy przeciwdziałania wymienionym zjawiskom. Zgodnie z zapisami ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi zadaniem własnym gminy jest prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz integracja społeczna osób uzaleŝnionych od alkoholu (art.4 1 ust 1 ustawy). W szczególności zadania wskazane w ustawie a realizowane w ramach Miejskiego Programu obejmują : 1. zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzaleŝnionych od alkoholu, 2. udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie, 3. prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieŝy uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo wychowawczych i socjoterapeutycznych, 4. wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, słuŝącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych, 5. podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 13 1 i 15 ustawy oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarŝyciela publicznego, 6. zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie centrów integracji społecznej. Zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r.:
Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Miasta Rawa Maz. na r. 2010 19 1. Zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie są realizowane przez organy administracji rządowej i jednostki samorządu terytorialnego na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej ( Dz. U. Nr 64, poz. 593, z późn. zm. 2) ) lub ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi ( Dz. U. Z 2002 r. Nr 147, poz.1231, z późn. zm 3) ), chyba Ŝe przepisy niniejszej ustawy stanowią inaczej. 2. Do zadań własnych gminy naleŝy w szczególności: 1) tworzenie gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie; 2) prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie; 3) opracowywanie i realizacja programów ochrony ofiar przemocy w rodzinie; 4) prowadzenie gminnych ośrodków wsparcia. Planowane działania: W Miejskim Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 2010 w celu realizacji zadań przewiduje się następujące działania: Zadanie pierwsze. Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzaleŝnionych od alkoholu. Realizacja tego zadania odbywać się będzie poprzez:
Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Miasta Rawa Maz. na r. 2010 20 1. Dofinansowanie działalności Punktu Informacyjno Konsultacyjnego dla osób z problemem uzaleŝnienia od alkoholu i ich rodzin, 2. Dofinansowanie szkoleń osób zajmujących się pomocą terapeutyczną i rehabilitacyjną dla osób uzaleŝnionych od alkoholu; 3. Działania Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w przedmiocie motywowania do leczenia oraz kierowania wniosków do sądu o wszczęcie postępowania o zastosowanie obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu; 4. Wnoszenie opłat do sądu za opinie w przedmiocie uzaleŝnienia oraz kierowanie na badanie w celu ustalenia diagnozy uzaleŝnienia od alkoholu; 5. Zakup materiałów oraz literatury fachowej; 6. Dofinansowanie kontraktu z NFZ celem poszerzania oferty zajęć terapeutycznych dla osób uzaleŝnionych, realizowanych przez Poradnię Leczenia UzaleŜnień; 7. Dofinansowanie wyjazdów terapeutycznych dla osób uzaleŝnionych i członków ich rodzin; 8. Pomoc rehabilitacyjną dla osób uzaleŝnionych. Zadanie drugie. Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie. 1. Wspieranie działalności świetlic środowiskowych i socjoterapeutycznych, 2. Finansowanie dyŝurów psychologów w Urzędzie Miejskim,
Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Miasta Rawa Maz. na r. 2010 21 3. Dofinansowanie działalności Punktu Konsultacyjnego dla osób dotkniętych przemocą, 4. Wspieranie działalności grupy samopomocowej dla osób doświadczających przemocy w rodzinie, 5. Prowadzenie programów dla rodziców w formie warsztatów umiejętności rodzicielskich przygotowujących rodziców do wychowywania dzieci bez przemocy, 6. Finansowanie szkoleń dla przedstawicieli grup zawodowych zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy. Z zakresu procedury Niebieskiej Karty, 7. Wspieranie organizacji pozarządowych w zakresie pomocy w zapewnieniu ofiarom przemocy schronienia w sytuacjach kryzysowych, 8. Organizowanie letnich obozów socjoterapeutycznych dla dzieci i młodzieŝy z rodzin dotkniętych problemem alkoholowym, narkomanią lub przemocą w rodzinie, 9. Organizowanie czasu wolnego osobom dotkniętym problemem alkoholowym, narkomanią lub przemocą w rodzinie, Zadanie trzecie. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieŝy, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a takŝe działań na rzecz doŝywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo wychowawczych i socjoterapeutycznych. Realizacja tego zadania odbywać się będzie poprzez:
Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Miasta Rawa Maz. na r. 2010 22 1. Wspieranie działalności świetlic, realizujących zajęcia profilaktyczno wychowawcze dla dzieci z grup ryzyka (rodziny niewydolne wychowawczo, rodziny rozbite, prowadzenie zajęć profilaktycznych, informacyjnych dla rodziców oraz konsultacji i poradnictwa rodzinnego, małŝeńskiego i wychowawczego; 2. Prowadzenie zajęć profilaktycznych, edukacyjnych i rozwojowych dla młodzieŝy w szkole i poza szkołą, a) spotkania psychoedukacyjne na temat problematyki uzaleŝnień, b) programy profilaktyczne dotyczące zapobiegania przemocy i uzaleŝnień, c) programy słuŝące rozwijaniu waŝnych umiejętności społecznych, 3. Prowadzenie zajęć elementami socjoterapii dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym; 4. Prowadzenie konsultacji rodzinnych, poradnictwa wychowawczego i interwencji w sytuacji picia alkoholu przez niepełnoletnich, 5. Współpraca ze szkołami w zakresie działań profilaktycznych; 6. Konsultacje psychologiczne dla nauczycieli, pedagogów, wychowawców w zakresie problematyki uzaleŝnień i przemocy; 7. DoŜywianie dzieci uczestniczących w zajęciach pozalekcyjnych; 8. Szkolenia dla nauczycieli, pracowników socjalnych, kuratorów, policji z zakresu profilaktyki zachowań ryzykownych u dzieci i młodzieŝy, 9. Organizacja spartakiady młodzieŝowej dla dzieci i młodzieŝy oraz innych przedsięwzięć profilaktycznych na terenie miasta, 10. Udział w ogólnopolskich kampaniach profilaktyczno-edukacyjnych, m.in. kontynuowanie działań w ramach kampanii Sprawdź, czy Twoje picie jest bezpieczne,
Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Miasta Rawa Maz. na r. 2010 23 11. Sporządzenie lokalnej diagnozy skali problemów alkoholowych oraz przemocy w rodzinie i narkomanii w populacji dorosłych mieszkańców Miasta. Zadanie czwarte. Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych słuŝącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych. Realizacja tego programu odbywać się będzie poprzez: 1. Współpracę przy realizacji Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych z następującymi podmiotami: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Rawie Mazowieckiej; Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie; Komenda Powiatowa Policji; StraŜ Miejska; Sąd Rejonowy; Organizacje pozarządowe z terenu Miasta; Rawskie szkoły; Poradnia Leczenia UzaleŜnień w Rawie Mazowieckiej; Oddziały UzaleŜnień z terenu województwa łódzkiego, Regionalne Centrum Polityki Społecznej w Łodzi, Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych; Kościoły. 2. Konkursy ofert dla organizacji pozarządowych na realizację zadań wynikających z Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Miasta Rawa Maz. na r. 2010 24 Zadanie piąte. Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art.13 1 i 15 ustawy oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarŝyciela publicznego. Realizacja tego zadania odbywać się będzie poprzez: 1. Kontrole punktów sprzedaŝy i podawania napojów alkoholowych prowadzone przez Miejską Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, StraŜ Miejską i Policję; 2. Występowanie przed sądem w charakterze oskarŝyciela publicznego; 3. Składanie do organów policji wniosków o wszczęcie postępowania dowodowego. Zadanie szóste. Wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie Centrów Integracji Społecznej. 1. Wspieranie klubów integracji społecznej, tworzonych na terenie Miasta Rawa Mazowiecka i prowadzących działalność o charakterze terapeutycznym, samopomocowym, oferującym moŝliwość zatrudnienia osób uzaleŝnionych i karanych sprawców przemocy, 2. Dofinansowanie prowadzenia Domu dla Bezdomnych. 3. Działalność Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Miasta Rawa Maz. na r. 2010 25 a) Kompetencje i zadania KRPA określone są w ustawie o wychowaniu w trzeźwości. NaleŜą do nich: Inicjowanie działań w zakresie realizacji zadań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych, Podejmowanie czynności zmierzających do orzeczenia wobec osoby uzaleŝnionej od alkoholu obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie leczenia odwykowego, Opiniowanie w przedmiocie zgodności postulowanego punktu sprzedaŝy z uchwałą Rady Miasta w sprawie zasad usytuowania punktów sprzedaŝy alkoholu, Kontrola w zakresie zasad i warunków korzystania z zezwoleń na sprzedaŝ lub podawanie napojów alkoholowych. b) Zasady wynagradzania członków Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych: Ustala się ryczałtowe wynagrodzenie dietę wysokości 10% najniŝszego wynagrodzenia ustalanego przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej (za udział w kaŝdym spotkaniu wyjazdowym lub stacjonarnym) Wynagrodzenie za dany miesiąc wypłacane jest na podstawie list obecności do 5 dnia następnego miesiąca. 4. Realizatorzy Programu Realizacja zadań określonych w programie naleŝy do Pełnomocnika ds. UzaleŜnień, powołanego przez Burmistrza Miasta oraz do Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Określone zadania Programu mogą być zlecane osobom fizycznym, instytucjom, organizacjom pozarządowym na podstawie zawieranych umów cywilno-prawnych bądź zlecanych w formie dofinansowanie
Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Miasta Rawa Maz. na r. 2010 26 realizacji zadań własnych Gminy (konkursy ofert dla organizacji pozarządowych) lub teŝ przekazywanych w drodze zawartego porozumienia między Urzędem Miasta a konkretnymi instytucjami.
Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Miasta Rawa Maz. na r. 2010 27