Luty Czas trwania: 90 min I. SPOTKANIE FORMACYJNE Temat: Z Ewangelią w Afryce Cel: Poznanie piękna, trudności i różnorodności afrykańskiego kontynentu i warunków życia jego mieszkańców. Kształtowanie postawy: zainteresowania sytuacją afrykańskich rówieśników i solidarności z nimi, życzliwości we współpracy z innymi i umiejętności rozwiązywania konfliktów, zachowania nadziei i ufności w trudnych sytuacjach. Metody i środki dydaktyczne 1 : rozmowa kierowana, praca z tekstem, odgrywanie ról, piosenka z gestami, praca z mapą, prezentacja multimedialna, rysunek, opowiadanie (załącznik 4), Pismo Święte, portret św. Kizito (załącznik 1), rekwizyty do scenki z Ewangelii: materiały w różnych kolorach, dowolne materiały do zaimprowizowania łodzi, sieci i ryb, ewentualnie kartki A4 z fragmentem Ewangelii (do składania papierowej łodzi), duży arkusz papieru (A1) lub mapa z konturami Afryki (załącznik 2), karteczki z nazwami (lub flagami) wybranych krajów afrykańskich (załącznik 3), ilustracje z podstawowymi informacjami o Afryce (fauna, flora, klimat) oraz Świat Misyjny o Afryce np. Świat Misyjny 4/2013, 1/2015, 1/2016, 2/216, odtwarzacz multimedialny. Słowo Boże Łk 5, 4-11 Pewnego razu gdy tłum cisnął się do Niego, aby słuchać słowa Bożego, 1 Młodszym dzieciom możemy zaproponować poznawanie Afryki za pomocą gier edukacyjnych, puzzli lub atlasów dla dzieci (np. Atlas świata z naklejkami, Wydawnictwo Oleksiejuk). 25
a On stał nad jeziorem Genezaret zobaczył dwie łodzie, stojące przy brzegu; rybacy zaś wyszli z nich i płukali sieci. Wszedłszy do jednej łodzi, która należała do Szymona, poprosił go, żeby nieco odbił od brzegu. Potem usiadł i z łodzi nauczał tłumy. Gdy przestał mówić, rzekł do Szymona: «Wypłyń na głębię i zarzućcie sieci na połów!» A Szymon odpowiedział: «Mistrzu, całą noc pracowaliśmy i niceśmy nie ułowili. Lecz na Twoje słowo zarzucę sieci». Skoro to uczynili, zagarnęli tak wielkie mnóstwo ryb, że sieci ich zaczynały się rwać. Skinęli więc na wspólników w drugiej łodzi, żeby im przyszli z pomocą. Ci podpłynęli; i napełnili obie łodzie, tak że się prawie zanurzały.widząc to Szymon Piotr przypadł Jezusowi do kolan i rzekł: «Odejdź ode mnie, Panie, bo jestem człowiek grzeszny». I jego bowiem, i wszystkich jego towarzyszy w zdumienie wprawił połów ryb, jakiego dokonali; jak również Jakuba i Jana, synów Zebedeusza, którzy byli wspólnikami Szymona. Lecz Jezus rzekł do Szymona: «Nie bój się, odtąd ludzi będziesz łowił». I przyciągnąwszy łodzie do brzegu, zostawili wszystko i poszli za Nim. Postać: św. Kizito z Ugandy Polecane strony: Gienek Wasable, Cudowny połów ryb (Komentarz do Ewangelii ks. Piotra Narkiewicza) https://www.youtube.com/watch?v=1gmpkhadguc oraz Kto mieszka w Afryce (scenariusz) http:// www.miedzykulturowa.org.pl/cms/pl/kto-mieszka-w-afryce.html 1. Wprowadzenie Podczas dzisiejszego spotkania będzie nam towarzyszył św. Kizito z Ugandy, patron afrykańskich dzieci i młodzieży. Ten młody chłopiec oddał życie za Pana Jezusa podczas prześladowań w Ugandzie, które miały miejsce ponad 200 lat temu. Ustawiamy portret św. Kizito i zapalamy świecę. Jedno z dzieci odczytuje fragment Ewangelii Łk 5, 4-11. Opisaną scenę można przedstawić w formie teatralnej. Pamiętajmy, by każdy mógł odegrać w niej rolę (może to być nawet rola łodzi, którą mogą 26
tworzyć dwie osoby). Z przedmiotów dostępnych w salce przygotowujemy rekwizyty: ryby, sieci, łódź. Jakie emocje, waszym zdaniem, towarzyszyły apostołom: a. przed przyjściem Jezusa b. w chwili, gdy prosił ich o wypłynięcie c. podczas połowu z Jezusem d. gdy Jezus mówił do Szymona, że będzie łowił ludzi? Czego może nauczyć nas ta scena? (Warto mieć nadzieję i zaufać Jezusowi). Piosenka: Na jeziorze wielka burza lub Jestem rybakiem Pana 2. Rozwinięcie a. Rozpoznaję: Szymon Piotr był rybakiem. Doskonale znał się na łodziach i połowie ryb. Wyruszymy zatem razem z nim w podróż, by łowić ludzi. Dziś będzie to podróż na kontynent afrykański. Zbudujmy nasze łodzie. Ćwiczenie: Budowanie łodzi. Z kartek A4 budujemy papierowe łódki (można je pokolorować i ozdobić, oznaczyć, że jest to łódź pod banderą Jezusa, a ładunkiem jest Dobra Nowina. Kartka, z której ją zrobimy, może też zawierać przeczytany fragment Ewangelii). Nasze łodzie są już gotowe. Teraz musimy odnaleźć drogę do mieszkańców Afryki. Ćwiczenie Poszukiwanie drogi. Na dużym arkuszu papieru (A1) rysujemy kontury Afryki (możemy skorzystać z mapy świata do malowania 2 ). Rozdajemy dzieciom karteczki z nazwami krajów (zamiast nazw mogą to być flagi, które dzieci muszą odszukać w legendzie mapy, by poznać nazwę 2 Mapa świata dostępna w internetowym sklepiku www.missio.org.pl w cenie 20 zł. 27
kraju załącznik 3). Następnie próbują odnaleźć położenie otrzymanego kraju na mapie Afryki. Kraje: Nigeria, Kamerun, Sudan, Algieria, Etiopia, Madagaskar, Egipt, Demokratyczna Republika Kongo, Botswana, Sierra Leone, Republika Południowej Afryki, Tanzania, Uganda. Ciekawostki o Afryce Afryka to bardzo różnorodny kontynent. Są tam pustynie, sawanny i dżungle. Wysokie góry (szczyt Kilimandżaro) i wielkie rzeki (Nil, Kongo). Zwierzęta pustyń (Sahara, Kalahari) to: wielbłąd (dromader), fenek, koziorożec, skorpion, osioł. Zwierzęta sawanny: lew, żyrafa, nosorożec, hipopotam, słoń, bawół, zebra. Rosną tam też potężne długowieczne baobaby. Zwierzęta lasów tropikalnych (wybrzeże nad Zatoką Gwinejską i dorzecze rzeki Kongo): goryl, małpa, krokodyl, mamba, kameleon, mucha tse- -tse, słoń. W Afryce nowoczesność styka się z tradycją, a dobrobyt z nędzą. W miastach część ludzi żyje podobnie jak mieszkańcy miast Europy czy innych kontynentów. Wieżowce, supermarkety, hotele, restauracje... Ludzie pracują i mieszkają jak w Warszawie czy w Paryżu. Ale większość mieszkańców nie ma stałej pracy i mieszkania, dlatego wokół miast powstają dzielnice nędzy zwane slumsami. W Afryce wielu ludzi żyje w sposób tradycyjny jak ich przodkowie, np. ludy Masajów, Dinków, Tuaregów czy Pigmejów. Tuaregowie to ludzie mieszkający na pustyni, często przenoszą się z miejsca na miejsce. Są pasterzami owiec, kóz i wielbłądów. Na terenach sawanny spotkamy m.in. Dinków (teren Sudanu) oraz Masajów (Kenia i Tanzania). Obydwa ludy prowadzą półkoczowniczy tryb życia i są pasterzami, hodują krowy i kozy. W porze deszczowej uprawiają małe poletka z warzywami i zbożem, zaś w porze suchej wędrują w poszukiwaniu pastwisk. Pigmeje to ludzie, którzy żyją w tropikalnych lasach. Mieszkają w sza- 28
łasach, łowią ryby, polują, zbierają jagody, grzyby, miód, termity i larwy. Doskonale znają lecznicze właściwości roślin i drzew, potrafią nawet upolować słonia. Wyrąb lasów niszczy im życie i wygania z ojczyzny. Mieszkańcy afrykańskich wiosek często są jak wielka rodzina. Niezależnie od wyznawanej religii (chrześcijanie, muzułmanie, wyznawcy religii tradycyjnych) wspólnie świętują ważne wydarzenia np. zawarcie małżeństwa, narodziny dziecka, wybudowanie studni. Tak świętowano w wiosce o. Silvanusa jego narodziny, obrzęd inicjacji, a potem święcenia kapłańskie. Choć mieszkańcy jego rodzinnej wioski to w większości muzułmanie, to jednak przyszli na jego Mszę św. prymicyjną i razem z nim świętowali. O dar pokoju katolicy i muzułmanie często się razem modlą przy studni. Wykopali ją wspólnymi siłami i z pomocą katolickich misjonarzy. Kościół w Afryce jest żywy, pełen radości i pobożny. Ale wiara wyznawców Pana Jezusa to nie tylko dźwięk tam-tamów i tańcząca procesja z darami. Wielu Afrykańczyków oddało za Niego życie św. Kizito, Karol Lwanga i wielu innych a. Przyjmuję: Zanim misjonarz wyruszy w drogę, najpierw musi zdobyć wiedzę o kraju, do którego został posłany, oraz jego mieszkańcach. A co my wiemy o mieszkańcach Afryki? Ćwiczenie Poszukiwacze. W widocznym miejscu ustawiamy mapę (Mapę puzzle Świat Misyjny lub inną). Dajemy dzieciom do dyspozycji dodatkowe źródła informacji (ilustracje, zdjęcia, mapy, Świat Misyjny nr 4/2013, 1/2015, 1/2016, 2/216) i zachęcamy je do poszukiwań. Na podstawie zdobytej wiedzy rysują w konturach Afryki wybrane elementy (np. chatę afrykańską, Saharę, baobab, rzekę Nil, Masajów, lwa itp.). W tym zadaniu będą ćwiczyły m.in. umiejętność dokonywania wyboru, szybkiego zapamiętywania, korzystania z ograniczonych źródeł i dzielenia się nimi, ale także dokładność i zaangażowanie. W podsumowaniu zadania powin- 29
niśmy zwrócić uwagę nie tylko na wykonany rysunek, ale także na umiejętności społeczne, jakie dzieci wykazały w tym ćwiczeniu. b. Dzielę się: W Afryce żyje ponad miliard ludzi, a większość stanowią dzieci. Każde dziecko to odrębna historia. Czasem bardzo trudna. Poznamy dziś jedną z takich historii chłopca z Sierra Leone. Odszukajmy na mapie Sierra Leone i posłuchajmy historii Ishmaela (załącznik 4). Ćwiczenie: Na małych karteczkach dzieci piszą słowa otuchy lub modlitwy dla mieszkańców Afryki, po czym robią z nich kolejną łódź i stawiają na dowolnym kraju. 3. Zakończenie Jaka była dla was najważniejsza informacja podczas dzisiejszych zajęć? (Wypowiedzi dzieci). Na zakończenie spotkania proponujemy spontaniczną modlitwę za dzieci świata, a w tle Ojcze nasz w języku suahili (https://www.youtube.com/ watch?v=17svturunuk) Zadanie do domu: Zastanów się, w jaki sposób możesz wspierać misjonarzy i swoich rówieśników w Afryce. 30 II. INNE PROPOZYCJE NA SPOTKANIA OGNISKA Na Światowy Dzień Chorego przygotowujemy laurki dla ludzi chorujących w domu lub ośrodkach leczniczych, które przekazujemy osobiście lub za pośrednictwem księdza kapelana. Do laurek dołączamy foldery papieskich intencji misyjnych oraz Misyjnego Apostolstwa Chorych. Przeprowadzamy zajęcia ze Światem Misyjnym (scenariusz do pobrania www.pdmd.missio.org.pl). III. Nie zapomnij! Wysłać prace na konkurs Moje kolędowanie misyjne.