Prawo cywilne - zobowiązania Świadczenie odszkodowawcze Zobowiązania przemienne Wielość wierzycieli i dłużników Naprawienie szkody Szczególny rodzaj świadczenia Uszczerbek Majątkowy (szkoda) Niemajątkowy (krzywda) Świadczenie odszkodowawcze: delikt Odpowiedzialność kontraktowa Inne (ubezpieczenia, art. 142, 182, 438 kc) Funkcje odpowiedzialności Kompensacyjna Prewencyjno wychowawcza Repartycyjna (odszkodowanie) Represyjna 1
Pojęcie i rodzaje szkody Uszczerbek majątkowy Za zgodą lub bez zgody poszkodowanego Zgoda może wyłączyć odszkodowanie Szkoda na mieniu i na osobie Postaci uszczerbku Strata rzeczywista Utracone korzyści Ujemny interes umowny Ustalanie wysokości szkody Metoda różnicowa Wartość w pieniądzu (362 kc) Chwila ustalenia wysokości szkody? Miernik wartości: Cena rynkowa Wartość dla poszkodowanego Wartość z upodobania Odszkodowanie - granice Wola stron Przepis ustawy Compensatio lucri cum damno Przyczynienie poszkodowanego Trudność w ustaleniu wysokości szkody Ius moderandi (art. 440 kc) Tylko delikty Tylko osoby fizyczne 2
Sposoby naprawienia szkody Rodzaje odszkodowania Przywrócenie stanu poprzedniego Zapłata odszkodowania Przypadki szczególne Zwrot nakładów i wydatków Nakłady konieczne Inne nakłady (użyteczne i zbytkowne) Zadośćuczynienie za krzywdę Zobowiązania przemienne Spełnienie świadczenia przez wybór jednego z kilku świadczeń Wyboru zasadniczo dokonuje dłużnik Wyjątki Umowa Zwłoka dłużnika z dokonaniem wyboru Upoważnienie przemienne Prawo do jednostronnego zwolnienia się z długu przez spełnienie innego świadczenia, niż świadczenie główne. Przysługuje Dłużnikowi Wierzycielowi wyjątkowo (914 kc) Jeden przedmiot świadczenia, różne sposoby spełnienia. 3
Wielość wierzycieli i dłużników Po każdej ze stron stosunku zobowiązaniowego może się pojawić więcej niż jedna osoba Co się dzieje z długiem i wierzytelnością? Skutki zależą od Charakteru świadczenia Solidarności wierzytelności lub długu Świadczenie podzielne Może być spełnione częściami bez istotnej zmiany przedmiotu lub wartości Dług i wierzytelność dzielą się na tyle części, ilu jest wierzycieli i dłużników. Skutki dla wierzyciela: Może żądać przypadającej na niego części Ponosi ryzyko niewypłacalności dłużnika Świadczenie niepodzielne Kilku współdłużników odpowiadają tak, jak dłużnicy solidarni Każdy odpowiada za całość świadczenia Kilku współwierzycieli Każdy może żądać spełnienia świadczenia Skutki sprzeciwu wierzyciela Świadczenie wszystkim łącznie Złożenie do depozytu sądowego 4
Zobowiązania solidarne Źródło: ustawa lub umowa Ma charakter wyjątkowy Solidarność czynna (wierzycieli) Dłużnik spełnia świadczenie do rąk któregokolwiek z wierzycieli Spełnienie powoduje wygaśnięcie świadczenia Przywilej dla dłużnika Solidarność bierna Przywilej wierzyciela. Może żądać świadczenia od Wszystkich dłużników Niektórych z nich lub mażdego z osobna Spełnienie świadczenia przez jednego zwalnia pozostałych Wszyscy dłużnicy zobowiązani do chwili całkowitego zaspokojenia wierzyciela Skutki solidarności biernej Reprezentacja na korzyść dłużników Zwłoka wierzyciela wobec jednego skutkuje wobec wszystkich Wyrok na korzyść jednego (wspólne zarzuty) skuteczny wobec pozostałych Niezależność położenia dłużników Zdarzenia korzystne (art. 373 kc ) Zdarzenia niekorzystne (art. 372, 371 375 kc) 5
Regresy Rozliczenia pomiędzy współdłużnikami po spełnieniu świadczenia O zakresie decyduje stosunek wewnętrzny między stronami Wyjątkowo w częściach równych Przepisy stosujemy także do zobowiązań niepodzielnych 6