"Nie-Boska komedia" Zygmunta Krasińskiego Zygmunt Krasiński jest jednym z najwybitniejszych twórców polskiego romantyzmu; znane i cenione są jego listy, opublikowane w wielotomowych dziełach; mają one wybitną wartość literacką; dramaty: Irydion, Nie-Boska komedia (1835); nawiązanie do utworu Dantego pt. Boska komedia; dlaczego komedia u Krasińskiego jest Nie-Boska? autor uważał, że współczesny mu świat i ludzie tworzą historię, dzieje się tylko w wymiarze ludzkim, w świecie, który nie chce znać Boga; tytuł oznacza więc komedię www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 1/14
ludzką, dziejącą się w świecie historycznym; wedle Boskiej komedii człowiek wędrował ku zbawieniu; dodatek NIE w utworze Krasińskiego oznaczać może przedstawienie historii ludzkiej, w której człowiek wędruje ku samozagładzie; kompozycja Nie Boskiej komedii: dzieli się ona na 4 części, z których każda poprzedzona jest zgodnie z romantyczną tradycją gatunku wstępem, będącym zapowiedzią problematyki O CZYM TO UTWÓR? pierwsze dwie części dotyczą dramatu osobistego, rodzinnego hrabiego Henryka; część 3 i 4 tworzą jednolity www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 2/14
tematycznie fragment utworu, dotyczą dramatu społecznego, w którym Henryk występuje jako przywódca obozu arystokratów; w osobie głównego bohatera Krasiński skupił całą krytykę postawy romantycznej; Krasińskiemu nie bardzo podobała się romantyczna postawa stworzona w literaturze; wymyślił bohatera, w którego działaniu i charakterze poza zaletami, wskazującymi na jego wyjątkowość, widać też wszystkie wady i niekonsekwencje bohatera romantycznego Krasiński pokazuje, że hrabia Henryk nie potrafi normalnie funkcjonować w życiu rodzinnym; ma żonę, syna, oboje bardzo go www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 3/14
kochają, jednak Henryk czuje się znudzony, sfrustrowany takim życiem; kiedy pojawia się piękna, tajemnicza Dziewica podąża za nią; ucieleśnia ona ideał kobiecości, rozumianej w romantyzmie jako synteza piękna, subtelności i poezji; Krasiński pokazuje, że ideały miłości romantycznej są niemożliwe do wprowadzenia w życie, że miłość romantyczna niewiele ma wspólnego z prawdziwą miłością, która sprawia, że ludzie chcą i mogą żyć razem; Dziewica będąca uosobieniem tego ideału okazuje www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 4/14
się upiorem, tworem szatańskim śmierdzącym siarka ORCIO: Hrabia krzywdzi tych, których kocha; ruina życia domowego, śmierć żony są tu krytyką romantycznych, ekstremistycznych poglądów; najbardziej skrzywdził chyba swego syna Orcia; Orcio widział i czuł więcej niż dorośli, on też chyba najmocniej przeżył, odczuł tragedię do jakiej doprowadził jego ojciec ; modlitwy jego matki powodują, że chłopiec ten otrzymuje dar talentu poetyckiego; w wieku 14 lat traci wzrok w ten sposób Krasiński sygnalizuje czytelnikowi, że jego bohater nie oczami www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 5/14
będzie patrzył na świat; jest dzieckiem niezwykłym, pełnym wizji, niedostępnych zwykłemu ludzkiemu doświadczeniu POEZJA PRAWDZIWA I NIEPRAWDZIWA: Zygmunt Krasiński wyznawał romantyczny kult poezji i podzielał właściwą epoce gloryfikacją roli poety; w Prologu części pierwszej Nie Boskiej komedii zawarł namiętne potępienie poety, który nie dorósł do swej misji; Krasiński podkreślał, że są dwie koncepcje poezji: PRAWDZIWA i FAŁSZYWA; ideą nadrzędną poezji prawdziwej jest jedność między sercem, słowem i czynem bohatera; tak mówi o tym Anioł Stróż: Pokój ludziom dobrej woli błogosławiony pośród www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 6/14
stworzeń, kto ma serce on jeszcze zbawion być może.; takim człowiekiem nie jest Henryk; tworzy świetną poezję, ale krzywdzi w realnym życiu innych ludzi HISTORIOZOFIA WEDŁUG KRASIŃSKIEGO: od trzeciej części rozpoczyna się problematyka społeczna utworu; Krasiński przedstawia w niej swą wizję historiozoficzną; historiozofia to filozofia dziejów, czyli takie filozofowanie na temat historii, wyciąganie wniosków z przeszłości na temat prawidłowości, powtarzalności wydarzeń; autor wykreował dwa przeciwstawne obozy: www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 7/14
arystokratów, którym przewodzi hrabia Henryk Mąż i rewolucjonistów, na czele których stoi Pankracy; tłem sporu arystokratów z rewolucjonistami jest czas nazywany często przesileniem dziejów, w którym stary porządek czyli rządy arystokracji jeszcze nie upadł, a nowy się jeszcze nie narodził; to oczywiście jest mocno związane z historią Europy w tym okresie; Krasiński ostro krytykuje obie grupy, co ciekawe również arystokrację, z której sam się wywodził; ten negatywny charakter racji cząstkowych ujawnia się www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 8/14
szczególnie w kulminacyjnej scenie dramatu, czyli rozmowie Pankracego z Henrykiem; obaj mają rację głównie w krytyce przeciwnika; świetnym tego dowodem są następujące słowa Pankracego: Otóż mi stara szlachta zawsze pewna swego dumna uporczywa, kwitnąca nadzieją, a bez grosza, bez oręża. Pankracy ma całkowitą rację, ale nie potrafi, nie chce powiedzieć nic konstruktywnego; Hrabia Henryk nie pozostaje mu dłużny, oskarża Pankracego o brak solidarności z ludem i odnawiające się w nim stare wady; Patrzyłem wśród cieniów nocy na pląsy www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 9/14
motłochu, po karkach którego wspinasz się do góry widziałem wszystkie stare zbrodnie świata, ubrane w szaty świeże, nowym kołujące tańcem ale ich koniec ten sam, co przed tysiącami lat rozpusta, złoto i krew. A ciebie tam nie było nie raczyłeś zstąpić pomiędzy dzieci twoje bo w głębi ducha ty pogardzasz nimi. Pankracy i Henryk dwoma biegunami tego samego, tzn. buntu przeciw światu; jeden nie może istnieć bez drugiego, ich konflikt łączy ich w taki dziwny, paradoksalny sposób; może Krasiński chciał tu pokazać, że każda skrajność jest zła, a konflikt w www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 10/14
dłuższej perspektywie jest destrukcyjny dla wszystkich.; charakterystyka rewolucjonistów i arystokratów; tych pierwszych poznajemy w czasie tajnej wędrówki Henryka przez ich obóz; jego przewodnikiem był Przechrzta, czyli Żyd; w czasie tej wędrówki obserwacje Henryka są dwojakie; rewolucjoniści chcą poprawy warunków życia, bieda i cierpienie dominuje we wszystkich grupach; cały obóz jest silnie zdeprawowany, aby to podkreślić autor stylizował wędrówkę hrabiego na drogę przez dantejskie piekło; www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 11/14
w swej drodze napotyka Henryk wielu ludzi, przedstawicieli wielu zawodów, wszyscy jednak zgodnie wołają: Chleba, zarobku, drzewa na opał w zimie, odpoczynku w lecie. Krasiński nie był zbyt przychylny wobec ruchów społecznych, takich jak rewolucja, że dostrzegał w nich zagrożenie, masowe przelewanie krwi: Obuch i nóż to broń nasza, szlachtuz to życie nasze, nam jedno: Czy bydło, czy panów rżnąć; cały obóz rewolucjonistów przedstawia zniszczone budowle arystokratów, ich domy, budowle, kościoły; hrabia Henryk stwierdza: Wszędzie rozwaliny jakiegoś ogromu./ Nimi pogardzam a was nienawidzę; dostrzega on wszystkie krzywdy, których się w życiu dopuścił oraz www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 12/14
klęskę swego obozu; to wszystko skutkuje samobójstwem najwyższym aktem rozpaczy; musiał on walczyć, musiał też zginąć, pozostał samotny wśród swej skarlałej arystokracji; on jeden ratował godność tej warstwy społecznej; Zygmunta Krasińskiego rewolucja i historia interesowała w sposób bezpośredni, szczególnie samoistne kształtowanie się historii; uważał on, że boska opatrzność ostatecznie rządzi światem, to przekonanie, nazywane prowidencjalizmem, uzyskuje wśród wielu poglądów www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 13/14
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org) Ściąga eksperta historiozoficznych w Nie Boskiej rolę przewodnią; dowodem na to są słowa Pankracego: Galilejczyku zwyciężyłeś. Zygmunt Krasiński stworzył w tym dramacie pesymistyczną wizje historii ludzkości; jego poglądy zyskały szacunek już w czasach romantyzmu; dowodem na to są słowa C.K. Norwida: Shakespeare może powiedzieć: Ja znam Zło, a Calderon może powiedzieć: Ja znam Dobro, a Zygmunt może powiedzieć: Ja znam historię www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 14/14