Wiktor Hibner Marian Rosiński. laboratorium techniki cieplnej

Podobne dokumenty
Termodynamika techniczna - opis przedmiotu

Miernictwo cieplno - przepływowe. Inżynieria Środowiska I stopień (I stopień / II stopień) ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny)

Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

Wojskowa Akademia Techniczna Katedra Pojazdów Mechanicznych i Transportu

Metrologia. Wzornictwo Przemysłowe I stopień (I stopień / II stopień) ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny)

METODYKA WYBRANYCH POMIARÓW. w inżynierii rolniczej i agrofizyce. pod redakcją AGNIESZKI KALETY

Metrologia. Zarządzanie i Inżynieria Produkcji I stopień Ogólnoakademicki

Ewa Zaborowska. projektowanie. kotłowni wodnych. na paliwa ciekłe i gazowe

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

Z-ZIP-0101 Metrologia. Zarządzanie i Inżynieria Produkcji I stopień Ogólnoakademicki. Kierunkowy Obowiązkowy Polski Semestr czwarty

Metrologia. Inżynieria Bezpieczeństwa I stopień (I stopień / II stopień) ogólnoakademicki (ogólnoakademicki / praktyczny)

Kontrola procesu spalania

Z-ID-604 Metrologia. Podstawowy Obowiązkowy Polski Semestr VI

Rodzaj nadawanych uprawnień: obsługa, konserwacja, remont, montaż, kontrolnopomiarowe.

KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU

Polskie Normy opracowane przez Komitet Techniczny nr 277 ds. Gazownictwa

ISBN

Rok akademicki: 2012/2013 Kod: RBM s Punkty ECTS: 5. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

Inżynieria Środowiska II stopień (I stopień / II stopień) ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny)

Termodynamika Thermodynamics

SYLABUS. Nazwa jednostki prowadzącej Wydział Matematyczno Przyrodniczy Centrum Mikroelektroniki i Nanotechnologii

Karta (sylabus) modułu/przedmiotu Transport Studia I stopnia. Ekologiczne aspekty transportu Rodzaj przedmiotu: Język polski.

BŁĘDY W POMIARACH BEZPOŚREDNICH

Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2015/2016

SPRĘŻ WENTYLATORA stosunek ciśnienia statycznego bezwzględnego w płaszczyźnie

OPORY PRZEPŁYWU PRZEWODÓW WENTYLACYJNYCH

Metrologia II Metrology II. Transport I stopień (I stopień / II stopień) Ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny)

Energetyka I stopień (I stopień / II stopień) Ogólnoakademicki (ogólnoakademicki / praktyczny) stacjonarne (stacjonarne / niestacjonarne)

Metrologia II Metrology II

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

Metrologia II Metrology II. Automatyka i Robotyka I stopień (I stopień / II stopień) akademicki (ogólno akademicki / praktyczny)

Wentylacja i klimatyzacja. Inżynieria Środowiska I stopień (I stopień / II stopień) ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny)

PLAN STUDIÓW WYDZIAŁ ENERGETYKI I PALIW KIERUNEK TECHNOLOGIA CHEMICZNA STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA

Badanie maszyn-planowanie eksperymentu

Rok akademicki: 2014/2015 Kod: STC TP-s Punkty ECTS: 3. Kierunek: Technologia Chemiczna Specjalność: Technologia paliw

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

Inżynieria Bezpieczeństwa I stopień ogólnoakademicki studia stacjonarne wszystkie Katedra Mechaniki Dr hab. inż. Robert Pastuszko

Materiały pomocnicze do laboratorium z przedmiotu Metody i Narzędzia Symulacji Komputerowej

ZAŁĄCZNIK C do Zarządzenia Nr 12/2015 Dyrektora Okręgowego Urzędu Miar w Gdańsku z dnia 30 września 2015 r.

Sprawdzenie narzędzi pomiarowych i wyznaczenie niepewności rozszerzonej typu A w pomiarach pośrednich

OPORY PRZEPŁYWU PRZEWODÓW WENTYLACYJNYCH

Stacjonarne Wszystkie Katedra Fizyki dr Medard Makrenek. Inny / Techniczny Obowiązkowy Polski Semestr szósty. Semestr letni Statystyka, Fizyka I Nie

LABORATORIUM INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ

SPIS TREŚCI Obliczenia zwężek znormalizowanych Pomiary w warunkach wykraczających poza warunki stosowania znormalizowanych

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

Termodynamika. Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki I rok inż. Pomiary temperatury Instrukcja do ćwiczenia

WZÓR. Raport z Badań. ALNOR systemy wentylacji Sp. z o.o. Ul. Aleja Krakowska Wola Mrokowska

Metrologia II Metrology II. TRANSPORT I stopień (I stopień / II stopień) akademicki (ogólno akademicki / praktyczny)

Karta (sylabus) modułu/przedmiotu Transport Studia I stopnia

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

Ogrzewnictwo. Inżynieria Środowiska I stopień (I stopień / II stopień) ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny)

Katedra Sieci i Instalacji Sanitarnych Dr hab. inż. Łukasz Orman Prof. dr hab. inż. Andrzej Kuliczkowski

HENRYK GRZEGORZ SABINIAK WENTYLACJA

Z-ETI-0605 Mechanika Płynów Fluid Mechanics. Katedra Inżynierii Produkcji Dr hab. inż. Artur Bartosik, prof. PŚk

Ogrzewnictwo / Bożena Babiarz, Władysław Szymański. wyd. 2 zaktualizowane. Rzeszów, cop Spis treści. Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótów 9

Wentylacja i klimatyzacja Ventilation and air conditioning

Inżynieria Środowiska II stopień (I stopień / II stopień) ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny)

Termodynamika. Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki II rok inż. Pomiar temperatury Instrukcja do ćwiczenia

Regulamin zajęć dydaktycznych w Laboratorium Mechaniki Płynów Wydziału Mechanicznego Politechniki Gdańskiej

KFBiEO dr inż. Ewa Zender Świercz prof. dr hab. inż. Jerzy Piotrowski

Mechanika i Budowa Maszyn II stopień ogólnoakademicki studia stacjonarne CAD/CAE Katedra Mechaniki Dr inż. Robert Kaniowski

AKADEMIA GÓRNICZO HUTNICZA INSTRUKCJE DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH: TECHNIKA PROCESÓW SPALANIA

Liczba godzin/tydzień: 2W/1W e, 1Ćw, 2L PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

Metrologia II. Mechanika i Budowa Maszyn I stopień (I stopień / II stopień) ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny)

Wentylacja i klimatyzacja. Inżynieria Środowiska I stopień (I stopień / II stopień) ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny)

Elektrotechnika I stopień (I stopień / II stopień) Ogólno akademicki (ogólno akademicki / praktyczny) stacjonarne (stacjonarne / niestacjonarne)

Ogrzewnictwo Heating systems. Inżynieria Środowiska I stopień (I stopień / II stopień) ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny)

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

Termodynamika I Thermodynamics I

Inżynieria Środowiska II stopień (I stopień / II stopień) ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny)

Elektrotechnika I stopień (I stopień / II stopień) Ogólno akademicki (ogólno akademicki / praktyczny) kierunkowy (podstawowy / kierunkowy / inny HES)

Inżynieria jakości - opis przedmiotu

KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU

Laboratorium z Konwersji Energii SILNIK SPALINOWY

Laboratorium InŜynierii i Aparatury Przemysłu SpoŜywczego

Wentylacja i klimatyzacja Ventilation and air conditioning

Karta (sylabus) modułu/przedmiotu [Transport] Studia I stopnia. Elektrotechnika i elektronika środków transportu Rodzaj przedmiotu: Język polski

Odnawialne źródła energii I stopnień ogólnoakademicki niestacjonarne

Odnawialne Źródła Energii I stopień (I stopień / II stopień) ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny) Prof. dr hab. inż. Andrzej Kuliczkowski

Regulamin zajęć dydaktycznych w Laboratorium Mechaniki Płynów Wydziału Mechanicznego Politechniki Gdańskiej

Zanieczyszczenia pyłowe i gazowe : podstawy obliczenia i sterowania. poziomem emisji / Ryszard Marian Janka. Warszawa, 2014 Spis treści

Rok akademicki: 2013/2014 Kod: GBG s Punkty ECTS: 3. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: -

Inżynieria Środowiska II stopień (I stopień / II stopień) ogólno akademicki (ogólno akademicki / praktyczny)

ANALIZA PALIW CIEKŁYCH

NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE

Rok akademicki: 2012/2013 Kod: GBG n Punkty ECTS: 3. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: -

Rok akademicki: 2030/2031 Kod: SEN US-s Punkty ECTS: 5. Kierunek: Energetyka Specjalność: Urządzenia, sieci i systemy elektroenergetyczne

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

prowadzona przez Instytut Techniki Cielnej

Ogrzewnictwo Heating systems. Inżynieria Środowiska I stopień (I stopień / II stopień) ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny)

Odnawialne Źródła Energii I stopień (I stopień/ II stopień) ogólnoakademicki (ogólnoakademicki/praktyczny) prof. dr hab. inż.

KONTROLA EMISJI ZANIECZYSZCZEŃ Z INSTALACJI SPALANIA ODPADÓW

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

Inżynieria Środowiska II stopień (I stopień / II stopień) ogólno akademicki (ogólno akademicki / praktyczny)

Metodyka szacowania niepewności w programie EMISJA z wykorzystaniem świadectw wzorcowania Emiotestu lub innych pyłomierzy automatycznych

Informatycznych i Mechatronicznych w Transporcie dr hab. inż. Włodzimierz Choromański, prof. nzw.,

Wydział Elektryczny, Katedra Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Laboratorium Przetwarzania i Analizy Sygnałów Elektrycznych

Transkrypt:

Wiktor Hibner Marian Rosiński laboratorium techniki cieplnej WYDAWNICTWA POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ WARSZAWA 1980

Opiniodawca prof. dr hab. inź. Leon Kołodziejczyk Wydano za zgodą Rektora Politechniki Warszawskiej Opracowanie redakcyjne-halina Jaskants Wydawnictwa Politechniki Warszawskiej Warszawa 1980. Wydanie drugie poprawione j Wykonano w Zakładzie Graficznym Politechniki Warszawskiej Nakł. 500+30. Ark. wyd. 16,68. Ark. druk. 21. Papier offset, kl. V70g. Oddano do druku 29. I. 1980 r. Zamówienie numer 105. P-1

SPIS TREŚCI 6 WSTĘP. 1. DOKŁADNOŚĆ POMIARÓW I RACHUNEK BŁĘDÓW (opracował: dr inż. M.Rosiński) 9 # 1.1. Pojęcia podstawowe 9 1*2. Błędy systematyczne. 11 1 3 Błędy przypadkowe «....*.* 11 1.4. Błędy grube (przeoczenia) *.... 16 1»5«Ocena dokładności pomiarów złożonych...*.. 18 2. POMIARY TEMPERATURY (opracował: dr inż.w.hibner).. 2.1. Pojęcia podstawowe *. 23 2.2* Skale termometryczne ^3 2.3» Przyrządy pomiarowe 26 2.4; Sprawdzanie termometrów 66 3. POMIARY CIŚNIEŃ (opracował: dr inż. W.Hibner)... 80 3.1. Pojęcia podstawowe 80 3.2. Rodzaje przyrządów do pomiaru ciśnienia 82 3.3. Zasady doboru i eksploatacji przyrządów do pomiaru ciśnień...,... 109 3.4. Sprawdzanie i wzorcowanie manometrów cieczowych... ««*» 3.5. Sprawdzanie ciśnieniomierzy sprężynowych 122 4. KALORYMETRIA PALIW STAŁYCH (opracował: dr inż.m.rosiński) 4.1. Charakterystyka paliw 136 4.2. Pobieranie i przygotowanie próbek paliwa do a- nalizy...,..,.... «...«. 137 4.3. Analiza techniczna węgla.*...«...<«... *«142 2 3

5. KALORYMETRIA PALOT PŁYNKTCH (opracował: dr inż.m.rosiński).......' 163 5.1. Pobieranie próbek gaza 163 5.2. Oznaczenie ciepła spalania paliw gazowych i wartości opałowej 164 5.3. Pobieranie próbek paliwa ciekłego 171 5.4. Oznaczenie ciepła spalania i wartości paliwa ciekłego... opałowej 171 6. ANALIZA. GAZÓW (opracował: dr inż.w.hibner) 174 6.1. Wiadomości wstępne 6.2. Pobieranie spalin do analizy 174 6.3» Rodzaje analizatorów 179 6.4. Wykresy kontrolne spalania 208 7. POMIAR WILGOTNOŚCI POWIETRZA (opracował: dr inż. M.Rosiński) 212 7.1 Pojęcia podstawowe 213 7*2. Metody i przyrządy do pomiaru wilgotności powietrza 216 7.3 Metodyka pomiaru wilgotności powietrza..» 230 7.4» Wzorcowanie i sprawdzanie przyrządów 231 8. POMIARY ILOŚCI, PRĘDKOŚCI I STRUMIENIA MASY PŁYN OT (opracował: dr inż. M.Rosiński) 233 8.1. Wiadomości wstępne * 233 8.2. Pomiar objętości oraz strumienia masy cieczy... 235 8.3. Pomiar objętości oraz strumienia masy gazów... 250 8.4. Sprawdzanie przyrządów 298 9.'"ANALIZA. PALIW CISKŁYCH (opracował: dr inż.m.rosińskio 299 9.1. Pobieranie próbek 300 9«2. Pomiar gęstości 300 10. BADANIA CliilPLUE KOTŁÓW GRZEWCZYCH (opracował: dr inż. W.Hibner) 303 10.1. Wiadomości wstępne.. 303 10.2. Bilans cieplny kotła 304 10.3* Obliczanie podstawowych składników bilansu cieplnego 305 10.4. Metodyka wykonywania badań 31^ 10.5. Opracowanie wyników pomiarowych 318

- 5-11. BADANIE WENTYLATORÓW (opracował: dr inż.m.rosiński) 319 11.1. Rozkład ciśnień w przewodach powietrznych... 320 11.2. Wielkości charakterystyczne wentylatora.*,... 324 11.3* Pomiar wielkości charakterystycznych 327 11.4. Przygotowanie stanowiska i przeprowadzenie badań wentylatora 332 11.5«Opracowanie wyników pomiarowych... 333 11.6. Przykład badania wentylatora..» 333 LITERATURA 335

WSTĘP Miernictwo cieplne jest jednym z podstawowych, przedmiotów na kierunku Inżynierii Środowiska i specjalności Urządzenia Cieplne i Zdrowotne, Pomiary bowiem dostarczają podstawowe dane o parametrach charakteryzujących otoczenie, w którym przebywa człowiek, jak również umożliwiają dokonanie oceny skuteczności działania instalacji i urządzeń stosowanych wt&j dziedzinie techniki, W związku z tym w skrypcie zostały opisane podstawowe metody pomiarów i najbardziej rozpowszechnione przyrządy do pomiarów temperatur, ciśnień, masy i strumienia masy (przepływów), analizy technicznej paliw stałych, ciekłych i gazcwych, analizy gazów spalinowych i powietrza, itp. Specyfika kształcenia inżynierów specjalistów w zakresie urządzeń cieplnych i zdrowotnych oraz obowiązujący program studiów zdecydowały o sposobie ujęcia tematu.. Ze względu na to, że zagadnienia związane z pomiarami cieplnymi stanowią jedynie temat zajęć laboratoryjnych, bez poprzedzających ich wykładów lub innych zajęć, przyjęto zasadę, że w skrypcie powinny się znaleźć prawie wszystkie materiały umożliwiające studentom samodzielne przygotowanie się do zajęć, wykonanie ćwiczeń praktycznych oraz opracowanie wyników pomiarów wraz z analizą błędów* W pewnych przypadkach, w celu umożliwienia studentom lepszego poznania metod lub przyrządów pomiarowych, podawano odsyłacse do literatury specjalistycznej i fachowej.

- 7 ~ Rodzaje pomiarów w technice cieplnej W praktyce stosowany jest dotychczas tradycyjny podział pomiarów na tzw. pomiary jednostkowe i.złożone. Za pomiary jednostkowe uważane są pomiary, których celem jest wyznaczenie wartości liczbowej określonego parametru fizycznego, jak np. temperatury, ciśnienia, prędkości przepływu itp. Za pomiary złożone uważane są pomiary, których ostateczny wynik jest oparty na pomiarach jednostkowych. Przykładem pomiarów złożonych są wszelkie pomiary bilansowe: kotła, wentylatora itp* Z powyższych definicji wynika, że jest to podział czysto formalny, gdyż w praktyce pomiar temperatury, np. powietrza w pomieszczeniu, powinien uwzględniać wpływ temperatury powierzchni ograniczających, przepływu powietrza itp. W zależności od celu pomiaru, wymaganej dokładności wyniku oraz zakresu, rozróżnia się następujące rodzaje pomiarowi - eksploatacyjne, - odbiorcze, - 'naukowe i atestowe* Sposób wykonania i wymagane dokładności pomiarów eksploatacyjnych i odbiorczych są sprecyzowane odpowiednimi przepisami w postaci norm państwowych lub branżowych. Dotyczy to również badań atestowych, przy czym badania atestowe i. naukowe powinny być. wykonywane kilkoma metodami (tzw. badania wstępne, których celem jest ustalenie odpowiedniej metodyki dla danych typów przyrządów pomiarowych). Wszystkie pomiary powinny być wykonywane w warunkach zbliżonych do rzeczywistych warunków pracy badanego urządzenia lub instalacji. Grdy jest to niemożliwe badania wykonuje się w tzw. warunkach ^C^lCy^łł* P^2y czym muszą być szczegółowo określone warunki podobieństwa geometrycznego, mechanicznego, cieplnego itp. Niezależnie od rodzaju i przeznaczenia pomiaru, w każdym procesie pomiarowym można wyróżnić następujące fazy* - przygotowanie pomiaru wraz z pomiarem wstępnym, - właściwy pomiar, - opracowanie wyników pomiaru,

- 8 - - analiza wyników pomiaru oraz sporządzenie sprawozdania z odpowiednimi wnioskami. Podstawowym zadaniem pomiarów wstępnych jest weryfikacja przyjętej metodyki pomiarowej oraz sprawdzenie prawidłowości doboru przyrządów pomiarowych pod względem ich rodzaju, zakresu, klasy dokładności oraz sposobu zainstalowania aparatury* Dalsze fazy procesu pomiarowego realizuje się w zależndści od rodzaju pomiarów i obowiązujących przepisów., Autorzy pragną podziękować Panu dr inż. Marianowi Rubikowi za pomoc przy opracowaniu skryptu.