Dyrektywa 73/23/EWG DYREKTYWA RADY z dnia 19 lutego 1973 r. dotycząca harmonizacji przepisów prawnych państw członkowskich odnoszących się do sprzętu elektrycznego przeznaczonego do użytku w pewnych granicach napięcia (73/23/EWG) RADA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH, uwzględniając postanowienia Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Gospodarczą, a w szczególności art. 100 tego Traktatu; uwzględniając wniosek Komisji; mając na uwadze opinię Parlamentu Europejskiego; mając na uwadze opinię Komitetu Ekonomiczno- Społecznego; a także biorąc pod uwagę co następuje: przepisy prawne obowiązujące w państwach członkowskich, mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa podczas użytkowania sprzętu elektrycznego stosowanego w określonych granicach napięcia mogą się od siebie różnić, utrudniając tym samym wymianę handlową; w niektórych państwach członkowskich, na mocy obowiązujących postanowień, przepisy bezpieczeństwa w odniesieniu do sprzętu elektrycznego przybierają formę środków zapobiegawczych i represyjnych; aby osiągnąć ten sam cel, w innych państwach członkowskich przepisy bezpieczeństwa przewidują odwołanie się do norm technicznych ustanowionych przez organizacje normalizacyjne; system taki daje możliwość szybkiego dostosowania się do postępu technicznego bez pominięcia wymagań bezpieczeństwa; niektóre państwa członkowskie przeprowadzają postępowanie administracyjne w celu zatwierdzenia norm; takie zatwierdzenie w żaden sposób nie narusza treści technicznej norm, ani nie ogranicza warunków ich stosowania; z punktu widzenia Wspólnoty, takie zatwierdzenie nie może zmienić skutków wynikających z norm zharmonizowanych i opublikowanych; swobodny przepływ sprzętu elektrycznego w obrębie Wspólnoty powinien nastąpić wówczas, gdy sprzęt ten będzie spełniać wymagania bezpieczeństwa uznawane przez wszystkie państwa członkowskie; bez względu na zastosowanie innych form dowodzenia dopuszcza się dowodzenie zgodności w oparciu o normy zharmonizowane zawierające takie wymagania; wspomniane normy zharmonizowane powinny być ustanowione na mocy wspólnego porozumienia jednostek każdego państwa członkowskiego, zgłoszonych do pozostałych państw członkowskich i do Komisji oraz które powinny być podane do publicznej wiadomości w jak najszerszym zakresie; na użytek handlu taka harmonizacja powinna wyeliminować wszystkie niedogodności wynikające z różnic między normami krajowymi; bez względu na zastosowanie innej formy dowodzenia, zgodność sprzętu elektrycznego z normami zharmonizowanymi można domniemać na podstawie naniesienia lub wydania przez kompetentne organizacje znaków lub certyfikatów, albo, w przypadku ich braku, na podstawie deklaracji zgodności producenta; aby ułatwić likwidację barier w handlu, państwa członkowskie powinny uznać takie znaki, certyfikaty lub deklaracje za elementy dowodu; z myślą o tym celu, wspomniane znaki lub certyfikaty powinny być podane do publicznej wiadomości, w szczególności przez opublikowanie ich w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich; swobodny przepływ sprzętu elektrycznego, dla którego nie zostały jeszcze ustanowione normy zharmonizowane, można osiągnąć stosując jako środek przejściowy przepisy bezpieczeństwa lub normy już ustanowione przez inne organizacje międzynarodowe albo przez jedną z organizacji ustanawiających normy zharmonizowane; swobodne wprowadzanie do obrotu sprzętu elektrycznego jest możliwe nawet wówczas, gdy dany sprzęt nie spełnia wymagań bezpieczeństwa; w celu zminimalizowania powstałego w związku z tym zagrożenia, pożądane jest ustanowienie stosownych przepisów; [1] decyzja 90/683/EWG (*) ustanawia moduły dla różnych faz procedur oceny zgodności, przeznaczone do wykorzystania w dyrektywach harmonizacji technicznej; wybór procedur nie może prowadzić do obniżenia standardów bezpieczeństwa sprzętu elektrycznego, które zostały dotychczas ustanowione w ramach Wspólnoty, [1] (*) Dz.U. WE nr L 380 z 31.12.1990, str. 13. 1
Dyrektywa 73/23/EWG PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ: Artykuł 1 Na użytek niniejszej dyrektywy sprzęt elektryczny oznacza każdy sprzęt przeznaczony do użytku przy napięciu w zakresie pomiędzy 50 V i 1 000 V prądu przemiennego oraz pomiędzy 75 V i 1 500 V prądu stałego, z wyjątkiem sprzętu i zjawisk wymienionych w załączniku II. Artykuł 2 1. Państwa członkowskie podejmą wszelkie odpowiednie środki aby zapewnić, że sprzęt elektryczny może być umieszczony na rynku tylko wówczas, gdy po skonstruowaniu go zgodnie z zasadami dobrej praktyki inżynierskiej w zakresie zagadnień bezpieczeństwa obowiązującymi na terenie Wspólnoty, nie zagraża bezpieczeństwu osób, zwierząt domowych i mienia, jeżeli jest właściwie zainstalowany, utrzymany i użytkowany zgodnie z przeznaczeniem. 2. Podstawowe elementy celów związanych z bezpieczeństwem, o których mowa w ustępie 1, zostały wyszczególnione w załączniku 1. Artykuł 3 Państwa członkowskie podejmą wszelkie odpowiednie środki aby zapewnić, że jeżeli charakter sprzętu elektrycznego spełnia wymagania przepisów art. 2, z uwzględnieniem warunków ustalonych w artykułach 5, 6, 7 i 8, wówczas swobodny przepływ sprzętu elektrycznego w obrębie Wspólnoty nie zostanie utrudniony ze względów związanych z bezpieczeństwem. Artykuł 4 W odniesieniu do sprzętu elektrycznego, państwa członkowskie zapewnią, że jednostki odpowiedzialne za dostarczanie energii nie będą stawiały surowszych wymagań dotyczących przyłączania do sieci zasilającej lub dostarczania energii elektrycznej do użytkowników sprzętu elektrycznego, niż wymagania określone w art. 2. Artykuł 5 Państwa członkowskie podejmą wszelkie odpowiednie środki w celu zapewnienia w szczególności, że sprzęt elektryczny spełniający wymagania bezpieczeństwa norm zharmonizowanych zostanie uznany przez właściwe organy administracyjne za zgodny z postanowieniami art. 2, w celu umieszczenia na rynku oraz swobodnego przepływu, o czym mowa odpowiednio w artykułach 2 i 3. Normy będą uznane za zharmonizowane, jeżeli zostaną opracowane na zasadzie wspólnego porozumienia jednostek notyfikowanych przez państwa członkowskie zgodnie z procedurą określoną w art. 11 i opublikowane zgodnie z procedurami krajowymi. Normy powinny być aktualizowane stosownie do postępu technicznego i rozwoju dobrej praktyki inżynierskiej w zakresie zagadnień bezpieczeństwa. Wykaz norm zharmonizowanych oraz ich numerów zostanie opublikowany w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich w celach informacyjnych,. Artykuł 6 1. Jeśli normy zharmonizowane określone w art. 5 nie zostały jeszcze opracowane i opublikowane, wówczas państwa członkowskie podejmą wszelkie stosowne środki, aby zapewnić że w celu umieszczenia na rynku lub swobodnego przepływu, o czym mowa odpowiednio w artykułach 2 i 3, ich właściwe organy administracyjne uznają również za zgodny z postanowieniami art. 2 sprzęt elektryczny odpowiadający przepisom bezpieczeństwa Międzynarodowej Komisji ds. Przepisów dotyczących Zatwierdzania Sprzętu Elektrycznego (CEE) lub Międzynarodowej Komisji Elektrotechnicznej (IEC), w odniesieniu do których została zastosowana procedura publikacji określona w ustępach 2 i 3. 2. Komisja powiadomi państwa członkowskie o przepisach bezpieczeństwa, o których mowa w ustępie 1 z chwilą wejścia w życie niniejszej dyrektywy, a następnie określi sposób i czas ich publikacji. Po konsultacji z państwami członkowskimi, Komisja ustali te przepisy, a w szczególności ich rekomendowane do publikacji warianty. 3. W ciągu trzech miesięcy państwa członkowskie poinformują Komisję o swoich zastrzeżeniach, które mogą mieć w odniesieniu do zgłoszonych przepisów, z podaniem związanego z bezpieczeństwem uzasadnienia, które nie pozwala na przyjęcie tych przepisów. Przepisy bezpieczeństwa, w stosunku do których nie zostaną wniesione żadne zastrzeżenia, zostaną opublikowane w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich w celach informacyjnych. Artykuł 7 Jeżeli nie istnieją jeszcze normy zharmonizowane w rozumieniu art. 5 lub przepisy bezpieczeństwa opublikowane zgodnie z art. 6, wówczas państwa członkowskie podejmą wszelkie stosowne środki aby zapewnić że, w celu umieszczenia na rynku lub swobodnego przepływu, o czym mowa odpowiednio w artykułach 2 i 3, ich właściwe organy administracyjne uznają również za zgodny z przepisami art. 2 sprzęt elektryczny, wyprodukowany zgodnie z postanowieniami dotyczącymi bezpieczeństwa zawartymi w normach obowiązujących w państwie członkowskim w 2
Dyrektywa 73/23/EWG którym sprzęt został wyprodukowany, jeżeli zapewni to poziom bezpieczeństwa równoważny temu, który obowiązuje na ich własnych terytoriach. Artykuł 8 [1] 1. Przed umieszczeniem na rynku należy nanieść na sprzęt elektryczny, o którym mowa w art. 1, oznakowanie CE przewidziane w art. 10, potwierdzające zgodność sprzętu z przepisami dyrektywy, włącznie z procedurą oceny zgodności opisaną w załączniku IV. [1] 2. W przypadku wystąpienia zastrzeżeń producent lub importer może przedstawić sprawozdanie, sporządzone przez jednostkę notyfikowaną zgodnie z procedurą określoną w art. 11, dotyczące zgodności sprzętu elektrycznego z przepisami art. 2. [1] 3. (a) Jeżeli sprzęt elektryczny podlega innym dyrektywom, które dotyczą innych aspektów i także przewidują nanoszenie oznakowania CE, to oznakowanie to wskaże, że dany sprzęt przyjmuje się w domniemaniu za zgodny również z przepisami tych pozostałych dyrektyw. (b) Jeśli jednak jedna lub więcej tych dyrektyw zezwala producentowi, w okresie przejściowym, na wybór stosowanych przepisów, to oznakowanie CE będzie wskazywać zgodność z przepisami tylko tych dyrektyw, które zostały zastosowane przez producenta. W takim przypadku, dane o zastosowanych dyrektywach, według publikacji w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich, muszą być podane w dokumentach, uwagach lub instrukcjach wymaganych przez dyrektywy i towarzyszących sprzętowi elektrycznemu. [1] Artykuł 9 1. Jeżeli ze względów bezpieczeństwa państwo członkowskie zabroni umieszczania na rynku dowolnego sprzętu elektrycznego lub ograniczy jego swobodny przepływ, wówczas niezwłocznie powiadomi o tym inne zainteresowane państwa członkowskie oraz Komisję, wskazując podstawy takiej decyzji, a w szczególności zaznaczając, czy: niezgodność z art. 2 wynika z niedostatków w normach zharmonizowanych o których mowa w art. 5, przepisach o których mowa w art. 6 lub normach o których mowa w art. 7; niezgodność wynika z niewłaściwego stosowania takich norm lub publikacji, albo z nieprzestrzegania dobrej praktyki inżynierskiej, o której mowa w art. 2. 2. Jeżeli inne państwa członkowskie wniosą zastrzeżenia dotyczące decyzji, o której mowa w ustępie 1, wówczas Komisja niezwłocznie skonsultuje się z zainteresowanymi państwami członkowskimi. 3. Jeżeli porozumienie nie zostanie osiągnięte w ciągu trzech miesięcy od daty powiadomienia, zgodnie z ustaleniami ustępu 1, wówczas Komisja zasięgnie opinii jednej z jednostek notyfikowanych zgodnie z procedurą określoną w art. 11, której statutowa siedziba znajduje się poza terytorium zainteresowanych państw członkowskich oraz która nie była związana z procedurą przedstawioną w art. 8. Opinia ta określi zakres niezgodności z postanowieniami art. 2. 4. Komisja zakomunikuje opinię tej jednostki wszystkim państwom członkowskim, które przez okres jednego miesiąca będą miały prawo zgłaszać swoje uwagi do Komisji. W tym samym czasie Komisja zapozna się z uwagami stron zainteresowanych dotyczącymi wyżej wymienionej opinii. 5. Jeżeli okaże się to niezbędne, Komisja po zapoznaniu się z tymi uwagami sformułuje odpowiednie zalecenia lub opinie. Artykuł 10 [1] 1. Oznakowanie zgodności CE, o którym mowa w załączniku III powinno być umieszczone przez producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela ustanowionego we Wspólnocie w widocznej, łatwo czytelnej i nieścieralnej postaci na sprzęcie elektrycznym, a jeżeli jest to niemożliwe, na opakowaniu, ulotce informacyjnej lub gwarancji. 2. Nanoszenie na sprzęt elektryczny oznakowań, które mogłyby wprowadzać w błąd strony trzecie pod względem znaczenia i formy oznakowania CE jest zabronione. Jednakże, na sprzęt elektryczny, jego opakowanie, ulotkę informacyjną lub gwarancję mogą być nanoszone wszelkie inne oznaczenia pod warunkiem, że nie spowodują one ograniczenia widoczności i czytelności oznakowania CE. 3. Nie naruszając postanowień art. 9: a) w przypadku gdy państwo członkowskie stwierdzi, że oznakowanie CE zostało naniesione bezpodstawnie, to producent lub jego upoważniony przedstawiciel ustanowiony we Wspólnocie będzie zobowiązany do doprowadzenia sprzętu elektrycznego do zgodności z postanowieniami dotyczącymi oznakowania CE oraz do zaprzestania 3
Dyrektywa 73/23/EWG naruszania prawa na warunkach określonych przez państwo członkowskie; b) jeżeli niezgodność z wymaganiami utrzymuje się, to państwo członkowskie musi podjąć wszelkie odpowiednie działania w celu ograniczenia lub zakazu umieszczania na rynku kwestionowanego sprzętu elektrycznego lub zapewnienia jego usunięcia z rynku zgodnie z procedurami określonymi w art. 9. [1] Artykuł 11 Każde państwo członkowskie poinformuje pozostałe państwa członkowskie oraz Komisję o: jednostkach, o których mowa w art. 5, [1] [1] jednostkach, które mogą sporządzić sprawozdanie zgodnie z przepisami art. 8, lub wydać opinię zgodnie z art. 9, miejscu publikacji, o którym mowa w art. 5 ust. 2. Każde państwo członkowskie powiadomi pozostałe państwa członkowskie oraz Komisję o jakiejkolwiek zmianie dotyczącej powyższych danych. Artykuł 12 Niniejsza dyrektywa nie ma zastosowania do sprzętu elektrycznego przeznaczonego na eksport do krajów trzecich. Artykuł 13 1. Państwa członkowskie wprowadzą w życie ustawy, rozporządzenia i przepisy administracyjne, niezbędne do spełnienia wymagań niniejszej dyrektywy w ciągu osiemnastu miesięcy od dnia notyfikacji dyrektywy i niezwłocznie powiadomią o tym Komisję. Jednak w przypadku Danii, okres ten zostanie przedłużony do pięciu lat. 2. Państwa członkowskie przekażą do wiadomości Komisji teksty podstawowych przepisów prawa krajowego przyjętych w zakresie objętym niniejszą dyrektywą. Artykuł 14 Niniejsza dyrektywa skierowana jest do państw członkowskich. Sporządzono w Brukseli dnia 19 lutego 1973 roku. W imieniu Rady A. LAVENS Przewodniczący 4
Załącznik I do dyrektywy 73/23/EWG ZAŁĄCZNIK I PODSTAWOWE ELEMENTY CELÓW ZWIĄZANYCH Z BEZPIECZEŃSTWEM ODNOSZĄCE SIĘ DO SPRZĘTU ELEKTRYCZNEGO PRZEZNACZONEGO DO UŻYTKU W PEWNYCH GRANICACH NAPIĘCIA 1. Warunki ogólne a) Podstawowe właściwości, których znajomość i wzięcie pod uwagę zapewnią, że sprzęt elektryczny będzie użytkowany bezpiecznie i zgodnie z jego przeznaczeniem, powinny być uwidocznione na sprzęcie, a w przypadku braku takiej możliwości, powinny być podane w dokumentacji towarzyszącej. b) Nazwa producenta, znak firmowy lub znak towarowy powinny być wyraźnie nadrukowane na sprzęcie elektrycznym lub, w przypadku braku takiej możliwości, na opakowaniu. c) Sprzęt elektryczny łącznie z jego częściami składowymi, powinien być wykonany w taki sposób, aby zapewnić bezpieczny i prawidłowy montaż oraz przyłączenie. d) Sprzęt elektryczny powinien być zaprojektowany i wyprodukowany w sposób zapewniający ochronę przed zagrożeniami, określonymi w punktach 2 i 3 niniejszego załącznika, pod warunkiem, że sprzęt ten jest użytkowany w sposób zgodny z przeznaczeniem i jest odpowiednio utrzymany. 2. Ochrona przed zagrożeniami powodowanymi przez sprzęt elektryczny Zgodnie z punktem 1 należy zastosować środki techniczne w celu zapewnienia, że: a) osoby oraz zwierzęta domowe są odpowiednio chronione przed niebezpieczeństwem urazu fizycznego lub inną krzywdą mogącą powstać w wyniku bezpośredniego lub pośredniego kontaktu z elektrycznością, b) nie są wytwarzane temperatury, łuki lub promieniowanie, które mogłyby spowodować niebezpieczeństwo, c) osoby, zwierzęta domowe oraz mienie są odpowiednio chronione przed niebezpieczeństwem o charakterze nieelektrycznym, które, jak wynika z doświadczenia, jest powodowane przez sprzęt elektryczny, d) izolacja musi być odpowiednia do przewidywalnych warunków. 3. Ochrona przed zagrożeniami mogącymi powstać wskutek oddziaływania czynników zewnętrznych na sprzęt elektryczny Zgodnie z punktem 1 należy określić środki techniczne w celu zapewnienia, że: a) sprzęt elektryczny spełnia oczekiwane wymagania mechaniczne w taki sposób, że osoby fizyczne, zwierzęta domowe oraz mienie nie będą narażone na niebezpieczeństwo, b) sprzęt elektryczny będzie odporny na wpływy niemechaniczne w oczekiwanych warunkach otoczenia w taki sposób, aby nie narazić na niebezpieczeństwo osób fizycznych, zwierząt domowych oraz mienia, c) sprzęt elektryczny nie narazi na niebezpieczeństwo osób, zwierząt domowych oraz mienia w przewidywalnych warunkach przeciążenia. 5
Załącznik II do dyrektywy 73/23/EWG ZAŁĄCZNIK II SPRZĘT I ZJAWISKA WYŁĄCZONE Z ZAKRESU DYREKTYWY Sprzęt elektryczny przeznaczony do użytku w atmosferze wybuchowej Sprzęt elektryczny o przeznaczeniu radiologicznym i medycznym Części elektryczne dźwigów towarowych i osobowych Liczniki energii elektrycznej Wtyczki i gniazda do użytku domowego Urządzenia sterujące do ogrodzeń pod napięciem Zakłócenia radioelektryczne Specjalistyczny sprzęt elektryczny przeznaczony do użytku na statkach, w lotnictwie oraz na kolei, spełniający wymagania bezpieczeństwa ustalone przez jednostki międzynarodowe, w których uczestniczą państwa członkowskie. 6
Załącznik III do dyrektywy 73/23/EWG [1] ZAŁĄCZNIK III OZNAKOWANIE ZGODNOŚCI CE I DEKLARACJA ZGODNOŚCI WE A. Oznakowanie zgodności CE Oznakowanie CE powinno składać się z liter CE o poniższym kształcie: W przypadku powiększania lub zmniejszania oznakowania CE należy zachować proporcje podane na powyższym rysunku w siatce. Różne elementy składowe oznakowania CE powinny z zasady mieć tę samą wysokość, która nie może być mniejsza niż 5 mm. B. Deklaracja zgodności WE Deklaracja zgodności WE powinna zawierać następujące elementy: nazwę i adres producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela ustanowionego we Wspólnocie, opis sprzętu elektrycznego, odniesienie do norm zharmonizowanych, jeżeli ma to zastosowanie, odniesienie do specyfikacji z którymi deklarowana jest zgodność, dane identyfikacyjne osoby składającej podpis, która została upoważniona do podejmowania zobowiązań w imieniu producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela ustanowionego we Wspólnocie, dwie ostatnie cyfry roku, w którym naniesiono oznakowanie CE. 7
Załącznik IV do dyrektywy 73/23/EWG ZAŁĄCZNIK IV WEWNĘTRZNA KONTROLA PRODUKCJI 1. Wewnętrzna kontrola produkcji jest procedurą, poprzez którą producent lub jego upoważniony przedstawiciel ustanowiony we Wspólnocie, wypełniający zobowiązania określone w punkcie 2, zapewnia i deklaruje, że sprzęt elektryczny spełnia wymagania niniejszej dyrektywy, które go dotyczą. Producent powinien nanieść oznakowanie CE na każdy wyrób i wystawić pisemną deklarację zgodności. 2. Producent powinien sporządzić dokumentację techniczną opisaną w punkcie 3 i sam lub jego upoważniony przedstawiciel ustanowiony we Wspólnocie powinien przechowywać ją na terytorium Wspólnoty do dyspozycji właściwych organów krajowych w celu kontroli, przez okres 10 lat od wyprodukowania ostatniego wyrobu. Jeżeli producent lub jego upoważniony przedstawiciel nie jest ustanowiony we Wspólnocie, za spełnienie tego obowiązku odpowiedzialna jest osoba umieszczająca sprzęt elektryczny na rynku Wspólnoty. 3. Dokumentacja techniczna powinna umożliwiać ocenę zgodności sprzętu elektrycznego z wymaganiami niniejszej dyrektywy. Powinna ona, w stopniu odpowiednim do takiej oceny, obejmować konstrukcję, wytwarzanie i działanie sprzętu elektrycznego. Powinna ona zawierać: opis ogólny sprzętu elektrycznego, projekt koncepcyjny oraz rysunki wykonawcze i schematy elementów składowych, podzespołów, obwodów, itp., opisy i objaśnienia niezbędne do zrozumienia wspomnianych rysunków i schematów oraz działania sprzętu elektrycznego, wykaz norm zastosowanych w całości lub części oraz opisy rozwiązań przyjętych w celu uwzględnienia aspektów bezpieczeństwa wymienionych w dyrektywie, jeżeli nie zastosowano norm, wyniki wykonanych obliczeń projektowych, przeprowadzonych badań, itp., sprawozdania z badań. 4. Producent lub jego upoważniony przedstawiciel powinien przechowywać egzemplarz deklaracji zgodności razem z dokumentacją techniczną. 5. Producent powinien zastosować wszystkie niezbędne środki, aby proces wytwarzania zapewniał zgodność wytwarzanych wyrobów z dokumentacją techniczną, o której mowa w punkcie 2, oraz wymaganiami niniejszej dyrektywy, które ich dotyczą. [1] 8