Dział Rozwoju Rynku Terminowego Modyfikacja parametrów kontraktów terminowych na akcje. Prawo poboru.
Czym jest prawo poboru? Prawo poboru oznacza przywilej (prawo, a nie obowiązek) pierwszeństwa przy zakupie nowych akcji przez dotychczasowych akcjonariuszy. Prawo to jest o tyle istotne, że w przypadku objęcia nowej emisji przez nowy krąg akcjonariuszy, nastąpiłoby tzw. rozwodnienie kapitału, czyli procentowe zmniejszenie udziału dotychczasowych akcjonariuszy w stosunku do całkowitej sumy kapitału akcyjnego. Niekorzystne może być również zmniejszenie udziału w majątku spółki. Korzystając z prawa poboru mają oni możliwość zachowania dotychczasowego stanu posiadania w spółce akcyjnej (lub otrzymania rekompensaty finansowej, jeżeli nie chcą skorzystać z prawa poboru). Ważną cechą prawa poboru jest to, że może ono być przedmiotem obrotu jako samodzielny papier wartościowy. Oznacza to, że dotychczasowi posiadacze starych akcji mogą zrezygnować z prawa objęcia nowych akcji sprzedając to prawo na giełdzie. Jednocześnie ci, którzy chcieliby nabyć akcje nowej emisji spółki, kupując prawa poboru mają taką możliwość. Wartość prawa poboru jest podstawą zmiany mnożnika kontraktu terminowego. 2
Korekta parametrów kontraktów W przypadku praw poboru GPW dokonuje zmiany parametrów kontraktów terminowych na akcje. Parametry kontraktów terminowych, które podlegają zmianie to: liczba akcji przypadających na jeden kontrakt oraz kurs odniesienia. Zmian dokonuje się począwszy od pierwszej sesji giełdowej po dniu podania przez emitenta do publicznej wiadomości ceny emisyjnej akcji nowej emisji, nie wcześniej jednak niż od sesji giełdowej, na której akcje będące instrumentem bazowym dla kontraktów są notowane z oznaczeniem bez prawa poboru. Zmiana parametrów dotyczy wszystkich notowanych serii danego kontraktu (kontraktu terminowego na akcje tej spółki). 5
Jak obliczyć teoretyczną wartość prawa poboru? Wyrażenie o które koryguje się mnożnik i kurs odniesienia kontraktów oblicza się według wzoru: a a n + b m n + m gdzie: a kurs zamknięcia akcji w ostatnim dniu notowania akcji z prawem poboru, b cena emisyjna akcji nowej emisji, n liczba akcji z prawem poboru, m liczba akcji nowej emisji 3
Przykład Załóżmy, że: Kapitał zakładowy spółki ABC w wysokości 1 000 000 zł dzieli się na 1 000 000 akcji; Cena rynkowa akcji wynosi 110 zł; Spółka zamierza wyemitować 500 000 sztuk akcji nowej emisji; Do objęcia jednej nowej akcji potrzebne będą dwa prawa poboru (plus zapłata ceny emisyjnej); Cena emisyjna akcji wynosi 50 zł. Liczba akcji przypadających na 1 kontrakt = 100. Policzmy wartość potrzebną nam do skorygowania mnożnika i kursu odniesienia: 110 110 1 000 000+50 500 000 1 000 000+500 000 =1,22 Przez taką wartość kurs kontraktu terminowego zostanie podzielony w celu obliczenia kursu odniesienia na pierwszą sesję giełdową po ostatnim dniu uprawniającym do nabycia akcji z prawem poboru. 4
Liczba akcji przypadających na jeden kontrakt Aby wyznaczyć liczbę akcji przypadających na jeden kontrakt terminowy (po modyfikacji, na sesję po dniu ustaleniu prawa poboru): należy pomnożyć dotychczasowy mnożnik kontraktu 1 poprzedniej stronie, czyli przez 1,22: przez wynik obliczony na Przed korektą: Dotychczasowy mnożnik= 100 Po korekcie: Nowy mnożnik=100*1,22= 122 1 standardowa wartość mnożnika wynosi 100 lub 1000, w zależności od instrumentu bazowego. Szczegóły na www.gpw.pl 9
Kurs odniesienia Aby wyznaczyć nowy kurs odniesienia należy ostatni kurs kontraktu terminowego podzielić przez wyliczoną poprzednio wartość wskaźnika korygującego : Przed korektą: Dzienny kurs rozliczeniowy Seria 1 = 115 zł Dzienny kurs rozliczeniowy Seria 2 = 120 zł Dzienny kurs rozliczeniowy Seria 3 = 125 zł Po korekcie: Kurs odniesienia Seria 1 po zmianie: 115/1,22 = 94,09 zł Kurs odniesienia Seria 2 po zmianie: 120/1,22 = 98,18 zł Kurs odniesienia Seria 3 po zmianie: 125/1,22 = 102,25 zł Kursy kontraktów terminowych na akcje określa się z dokładnością: do 0,01 zł jeśli cena kontraktu jest poniżej 100 zł Do 0,05 zł jeśli cena kontraktu jest powyżej 100 zł 11
Stare parametry kontraktów Nowe parametry kontraktów Kurs Mnożnik Wartość nominalna Kurs Mnożnik Wartość nominalna 115 100 11 500 zł 94,09 122 11 478,98 zł 120 100 12 000 zł 98,18 122 11 977,96 zł 125 100 12 500 zł 102,25 122 12 474,50 zł 12
FABCH16 FABCM16 FABCU16 FABCZ16 FABCH16 FABCM16 FABCU16 Po przeprowadzeniu modyfikacji polegającej na zmianie mnożnika (i kursu odniesienia) - w obrocie znajdują się 3 serie kontraktów ze zmienionym (FABC kontrakt na akcje spółki ABC). 122 wygasający w marcu 2016 122 wygasający w czerwcu 2016 122 wygasający we wrześniu 2016 Po wygaśnięciu notowanej, zmodyfikowanej serii (marzec 2016), do obrotu wprowadzana jest nowa seria, której mnożnik jest równy mnożnikowi przed modyfikacją (tak też będzie dla kolejnych serii). marzec 2016 122 wygasający w marcu 2016 seria wygasająca 122 wygasający w czerwcu 2016 122 wygasający we wrześniu 2016 100 wygasający w grudniu 2016 nowa seria 13
Uwaga Zaprezentowanych zmian nie dokonuje się jeżeli ostatni kurs akcji z prawem poboru jest niższy albo równy cenie emisyjnej akcji nowej emisji (czyli wtedy, kiedy cena emisyjna nowych akcji jest wyższa niż cena akcji obecnie notowanych. W takim przypadku teoretyczna wartość prawa poboru jest mniejsza od zera). 14
Informacja o zmianie liczby akcji przypadających na jeden kontrakt oraz kursu odniesienia jest podawana do wiadomości uczestników obrotu po sesji giełdowej poprzedzającej sesję, od której obowiązują te zmiany. 15
Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. ul. Książęca 4, 00-498 Warszawa www.gpw.pl pochodne@gpw.pl 16