Deklinacja IV. Deklinacja V. Źródła prezentacji: O. Jurewicz, L. Winniczuk, J. Żuławska, Język łaciński. Podręcznik dla lektoratów szkół wyższych, Warszawa 1995. S. Kalinowski, Aurea dicta. Złote myśli, Kraków 1997.
Trzy sentencje łacińskie Verum amicum pecunia non parabitis Prawdziwego przyjaciela nie zdobędziesz za pieniądze Gaudia principium sunt saepe nostri doloris Radość bywa często początkiem naszego bólu Owidiusz, Metamorfozy 7,796 Honores mutant mores, sed raro in meliores Zaszczyty zmieniają obyczaje, lecz rzadko na lepsze
Zwroty i skróty mente captus słaby na umyśle minimum najmniej minus mniej modus operandi sposób działania modus procedendi sposób postępowania
Deklinacja IV uwagi ogólne Do deklinacji IV należą rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone w nom. sing. na - us i rodzaju nijakiego zakończone w nom. sing. na -u; końcówką gen. sing. rzeczowników deklinacji IV jest -us, np. exercitus, exercitus (m) - wojsko; genu, genus (n) kolano. Następujące rzeczowniki deklinacji IV są rodzaju żeńskiego: manus, us ręka, oddział; tribus, us tribus, dzielnica rzymska; porticus, us portyk, krużganek; domus, us dom; acus, us igła; Idus, Iduum Idy.
Deklinacja IV wzór odmiany Genus masculinum Genus neutrum Singularis Pluralis Singularis Pluralis N. exercitu-s exercitu-s cornu cornu-a G. exercitu-s exercitu-um cornu-s cornu-um D. exercitu-i exerciti-bus cornu-i corni-bus Acc. exercitu-m exercitu-s cornu cornu-a Abl. exercitu exerciti-bus cornu corni-bus Voc. exercitus exercitu-s cornu cornu-a
Rzeczownik domus, us (f) Singularis Pluralis N. domus domus G. domus domorum D. domui domibus Acc. domum domos Abl. domo domibus V. domus domus W rzeczowniku domus, us (f) występuje temat na -o, obok tematu na -u. Rzeczownik domus, us (f) podlega składni nazw miast: domum do domu; domo z domu; domi (locativus) w domu.
Deklinacja V Singularis Pluralis N. re-s re-s G. re-i re-rum D. re-i re-bus Acc. re-m re-s Abl. re re-bus V. re-s re-s Do deklinacji V należą rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone w nom. sing. na -es, w gen. sing. na -i, np. res, rei (f) rzecz, dies, diei (f m) dzień. Rzeczowniki deklinacji V: dies, diei (dzień) i złożony meridies, meridiei (południe) są rodzaju męskiego, lecz dies jako dzień termin jest rodzaju żeńskiego: die constituta w dniu wyznaczonym.