Zielona, 06.04.2012 r. LISTA TEMATÓW NA USTNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2012/2013 W ZESPOLE SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH W ZIELONEJ I. LITERATURA 1. Wielkie dramaty małych bohaterów. Omów motyw dziecka na przykładach literatury różnych epok. 2. Literacki wyraz buntowniczej postawy młodych. Odwołaj się do wybranych utworów literackich różnych epok. 3. Miłość, wierność i uczciwość małżeńska w utworach literackich różnych epok. Zaprezentuj temat, analizując wybrane utwory. 4. Portret Sarmaty w literaturze i malarstwie. Rozwiń temat na podstawie wybranych przykładów. 5. Obłęd i szaleństwo jako element osobowości postaci literackich. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów. 6. Przedstaw wizerunek literacki człowieka sukcesu na przykładzie utworów różnych epok. 7. Bohaterowie w sutannach i habitach. Przedstaw sposób ich kreowania w wybranych utworach. 8. Literackie obrazy miasta jako przestrzeni życiowej. Przedstaw temat, odwołując się do 9. Omów rolę literatury w walce o godność i prawa człowieka. Odwołaj się do 10. Samotność i jej wpływ na postępowanie bohaterów. W rozważaniach odwołaj się do doświadczeń wybranych bohaterów literackich różnych epok. 11. Niepokoje człowieka końca wieku i próby ich przezwyciężenia w literaturze młodopolskiej i współczesnej. Przedstaw temat, odwołując się do wybranych utworów. 12. Na podstawie kilku przykładów omów rolę sceny finałowej w interpretacji tekstu literackiego. 13. Idylla, arkadia, wyspy szczęśliwe. Przedstaw funkcjonowanie motywu w wybranych utworach literackich. 14. Dramat niespełnienia ludzkich marzeń przedstawiony w literaturze. Określ jego przyczyny i konsekwencje, analizując wybrane utwory pozytywizmu. 15. Pokora jako jeden z motywów Biblii i wybranych utworów literackich. Przedstaw i omów jego funkcjonowanie. 16. Różne sposoby ujęcia motywu władzy w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych 17. Duchy, mary i upiory w utworach A. Mickiewicza. Omów temat na wybranych 18. Zaprezentuj, odwołując się do wybranych utworów, obraz totalitaryzmu w literaturze XX wieku. 19. Różne portrety Żydów w polskiej literaturze. Omów temat, odwołując się
20. Odwołując się do wybranych utworów literackich, omów przyczyny i skutki konfliktów rodzinnych w życiu bohaterów literackich. 21. Negatywny bohater, czarny charakter. Ukaż cel i sposób prezentowania takich postaci na wybranych przykładach w literaturze. 22. Motyw domu i rodziny w wybranych utworach XIX i XX wieku. Zanalizuj i zinterpretuj różnorodność ujęć w odwołaniu do konkretnych przykładów. 23. Piękno rodzimego krajobrazu w literaturze polskiej. Scharakteryzuj jego cechy i określ funkcje w wybranych przez Ciebie utworach. 24. Człowiek w sytuacji zagrożenia. Przedstaw różne zachowania bohaterów literackich na podstawie utworów literatury współczesnej. 25. Moralny wymiar przeżycia wojennego w poezji Baczyńskiego i Różewicza. Zaprezentuj zagadnienie, odwołując się 26. Przedstaw funkcjonowanie naturalizmu w wybranych utworach literackich XIX i XX wieku. 27. Wizerunek uwodzicielki w utworach literackich z różnych epok. Omów zagadnienie na 28. Modernistyczne próby przezwyciężenia poczucia bezsensu życia. Określ je, analizując wybrane utwory okresu Młodej Polski. 29. Praca i jej wpływ na osobowość człowieka. Rozwiń zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów różnych epok. 30. Różne sposoby osiągania szczęścia przez bohaterów literackich. Omów na przykładach 31. Różne funkcje budowania nastroju grozy w dziele literackim. Omów zagadnienie, odwołując się 32. Przemiana wewnętrzna jako czynnik charakteryzujący bohatera literackiego. Omów temat na wybranych 33. Funkcje motywu tańca w tekstach literackich. Przedstaw je, odwołując się 34. Polemiki, spory, prowokacje starcia pokoleń literackich. Omów na przykładach 35. Przedstaw różne funkcje motywu powrotu do domu rodzinnego w wybranych utworach dwóch epok literackich. 36. Różne obrazy przyrody w literaturze. Przedstaw sposoby ich kreowania i funkcje, odnosząc się do wybranych utworów literackich. 37. Problem cierpienia niezawinionego w literaturze różnych epok. Omów na wybranych 38. Inspiracje romantyczne w literaturze późniejszych epok. Omów temat, odwołując się do twórczości wybranego twórcy lub epoki literackiej. 39. Rola tradycji w życiu zbiorowości i jednostki. Omów zagadnienie, odwołując się do 40. Dworek szlachecki jako przestrzeń życia. Przedstaw zagadnienie, odnosząc się 41. Sceny śmierci w literaturze. Porównaj i omów ich funkcje w wybranych dziełach. 42. Funkcje motywu winy i kary w literaturze różnych epok. Przedstaw temat, odwołując się 43. Co kieruje bohaterami, którzy decydują się popełnić zbrodnię? Omów zagadnienie na podstawie wybranych utworów literackich. 44. Literackie portrety par małżeńskich. Przedstaw temat, odwołując się do wybranych utworów literackich.
45. Gloryfikacja klęsk narodowych. Omów motyw, odwołując się do wybranych utworów pozytywizmu i Młodej Polski. 46. Wieś jako temat literacki w twórczości pisarzy Młodej Polski i dwudziestolecia międzywojennego. Przedstaw zagadnienie, odwołując się 47. Różne spojrzenia na obyczaje szlacheckie w twórczości wybranych pisarzy. Przedstaw je, wykorzystując wybrane utwory. 48. Różne metody walki z zaborcą przedstawione w literaturze dziewiętnastego wieku. Omów je, analizując wybrane utwory. 49. Literatura uczy, bawi, wychowuje. Omów jej funkcje na przykładzie wybranych tekstów epoki staropolskiej. 50. Scharakteryzuj ideał obywatela ukazany w literaturze staropolskiej i oceń jego aktualność, odwołując się 51. Uniwersalny charakter utworów W. Szekspira. Omów temat na wybranych 52. Historia jako czynnik determinujący ludzki los. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów literackich. 53. Starość jako motyw literacki. Omów zagadnienie na wybranych 54. Dramat pokolenia Kolumbów wyrażony w literaturze. Określ jego istotę, analizując wybrane utwory. 55. Poezja w służbie ideologii. Rozwiń zagadnienie na przykładzie wybranych utworów literackich. 56. Ludzie poszukujący celu i sensu życia. Zaprezentuj ich literackie portrety, analizując wybrane przykłady. 57. Patriotyzm romantyczny i pozytywistyczny scharakteryzuj, ukazując podobieństwa i różnice. Odwołaj się do wybranych przykładów literackich. 58. Człowiek jako aktor lub marionetka w teatrze świata. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów różnych epok. 59. Omów na wybranych przykładach wpływ wzorca średniowiecznego rycerza na kreację bohaterów innych epok. 60. Portret artysty w literaturze. Omów, analizując i interpretując wybrane utwory literackie różnych epok. 61. Różne kreacje zakochanego mężczyzny. Przedstaw temat, odwołując się 62. Odwołując się do wybranych fragmentów literackich, scharakteryzuj sposób kreowania scen bitewnych w prozie H. Sienkiewicza. 63. Różne sposoby i funkcje nawiązań do sarmatyzmu w literaturze. Przedstaw je, odwołując się 64. Średniowieczny asceta, renesansowy humanista i barokowy Sarmata. Omów na wybranych przykładach wzorce osobowe kreowane przez twórców epoki staropolskiej. 65. Portrety idealistów i marzycieli w polskiej literaturze. Rozwiń temat na wybranych 66. Żołnierz, powstaniec, konspirator jako bohaterowie literatury polskiej. Omów temat, odnosząc się 67. Polacy w satyrze i karykaturze literackiej. Przedstaw funkcje i sposoby kreowania portretów Polaków na wybranych przykładach literackich. 68. Motywy oniryczne w literaturze polskiej. Omów wykorzystanie motywu snu w wybranych dziełach literackich.
69. Młodość jako czynnik determinujący życie bohatera. Rozwiń na wybranych przykładach literatury XIX lub XX wieku. 70. Konflikt pokoleń zapisany w literaturze. Określ jego istotę na wybranych 71. Fascynacja obrzędami ludowymi w literaturze polskiej. Omów zjawisko, odwołując się do wybranych przykładów. 72. Obraz Rosji w polskiej literaturze okresu zaborów. Omów zagadnienie, odwołując 73. Motyw podróży rozumianej dosłownie i metaforycznie. Przedstaw na przykładzie różnych utworów. 74. Bohater samobójca. Omawiając zagadnienie, weź pod uwagę przyczyny i rodzaje samobójstw w wybranych dziełach literackich. 75. Przedstaw funkcjonowanie mitu napoleońskiego w wybranych utworach literackich różnych epok. 76. Obecność motywów i wątków mitologicznych w literaturze różnych epok. Na podstawie wybranych przykładów przedstaw różne sposoby czerpania inspiracji z mitologii. 77. Powroty do lat dzieciństwa. Omów zagadnienie, analizując funkcje tego motywu w wybranych utworach. 78. Bohater tragiczny w literaturze antycznej, romantycznej i współczesnej. Przedstaw temat, odwołując się 79. Relacje między człowiekiem a Bogiem w literaturze średniowiecza, renesansu i baroku. Omów zagadnienie, odnosząc się do wybranych tekstów literackich. 80. Tytuł jako klucz do interpretacji utworu. Wykaż związek tytułu z ideą wybranych przez Ciebie utworów. 81. Refleksje o istocie wolności człowieka. Omów temat na podstawie wybranych utworów literackich z różnych epok. 82. Istota i funkcja utworów parenetycznych literatury średniowiecza i odrodzenia. Przedstaw problem, wykorzystując wybrane utwory epoki. 83. Brzydota jako kategoria estetyczna. Omów temat, odwołując się do analizy wybranych przykładów literackich różnych epok. 84. Szkoła i środowisko uczniowskie jako inspiracja twórców literackich. Zanalizuj temat, odwołując się 85. Różne sposoby osiągania komizmu w literaturze renesansowej i oświeceniowej. Przedstaw je, odwołując się do wybranych tekstów literackich. 86. Moralistyka oświeceniowych bajek. Określ jej charakter, analizując wybrane utwory. 87. Obraz arystokracji w świetle literatury XIX wieku. Omów temat w oparciu o poznane utwory literackie. 88. Różne wizerunki lekarza w literaturze. Omów temat na wybranych przykładach dzieł z różnych epok literackich. II. ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1. Powstania narodowe jako temat literatury i sztuki. Przedstaw zagadnienie na podstawie wybranych dzieł literackich i malarskich. 2. Motywy katastroficzne w kulturze XIX i XX wieku. Omów, analizując wybrane dzieła literackie i filmowe. 3. Historia inspiracją dzieł malarskich i literackich. Omów na wybranych
4. Literackie i malarskie lub filmowe sposoby heroizacji śmierci bohatera. Omów temat na wybranych 5. Porównaj obraz dziecka w wybranych dziełach literackich i malarskich. Rozwiń temat, odwołując się do wybranych przykładów. 6. Przedstaw i porównaj wybrane sceny batalistyczne w literaturze i malarstwie tych samych epok kulturowych. 7. Dawny świat Żydów polskich. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykładach literackich i malarskich. 8. Filmowe adaptacje dzieł literackich jako przykład interpretacji tekstu pierwowzoru. Omów temat na wybranym przykładzie i dokonaj jego oceny. 9. Architektura wielkich miast sportretowana w wybranych dziełach literackich, filmowych lub plastycznych. Omów na wybranych 10. Różne sposoby tworzenia nastroju grozy w literaturze i sztuce. Przedstaw je, odwołując się do wybranych dzieł literackich i plastycznych. 11. Inspiracje antyczne w kulturze. Scharakteryzuj je, analizując wybrane dzieła literackie i inne (np. malarskie, rzeźbiarskie, architektoniczne). 12. Kostium historyczny i jego funkcja w literaturze oraz innych dziedzinach sztuki. Omów sposoby i cele jego wykorzystania w wybranych dziełach. 13. Wizje końca świata w literaturze i malarstwie XX wieku. Określ ich istotę i funkcje, odwołując się do wybranych dzieł. 14. Najsłynniejsze adaptacje filmowe i teatralne dzieł W. Szekspira. Porównaj i oceń wybrane teksty kultury. 15. Symbol jako środek wyrazu w literaturze i malarstwie. Rozwiń temat, odnosząc się do wybranych przykładów. 16. Portret szlachcica Sarmaty w malarstwie i literaturze. Rozwiń temat, odwołując się do wybranych przykładów. 17. Symbolizm w sztuce i literaturze. Omów na wybranych 18. Impresjonizm w literaturze i malarstwie przełomu XIX i XX wieku. Określ jego cechy oraz funkcje w wybranych utworach malarskich i literackich. 19. Postać diabła w literaturze i malarstwie. Omów zagadnienie na wybranych 20. Przedstaw ujęcie motywu rewolucji w malarstwie, muzyce i literaturze, odwołując się do wybranych dzieł. 21. Sposób kreowania postaci historycznych w literaturze i sztuce polskiej. Rozwiń temat na wybranych 22. Omów obraz dworku polskiego w literaturze i malarstwie różnych epok. 23. Naturalizm jako światopogląd i metoda twórcza. Przedstaw temat, odwołując się do wybranych dzieł literackich i malarskich. 24. Muzyka jako źródło inspiracji literackiej. Przedstaw funkcję, jaką pełnią motywy muzyczne w wybranych utworach literackich. 25. Ars moriendi i danse macabre. Omów funkcjonowanie tych motywów w literaturze i malarstwie średniowiecza. 26. Filmy Andrzeja Wajdy jako interpretacje dzieł literatury polskiej. Przedstaw temat na wybranych 27. Porównaj sposoby przedstawiania wojny w utworach malarskich, rzeźbie i literaturze. Rozwiń temat, odnosząc się do wybranych przykładów. 28. Obecność motywów i wątków mitologicznych w literaturze i malarstwie różnych epok. Na podstawie wybranych przykładów przedstaw różne sposoby czerpania inspiracji z mitologii.
29. Alegoria w literaturze i sztuce średniowiecza. Rozważ temat, odwołując się do wybranych tekstów kultury. 30. Fascynacja kulturą ludową w literaturze i sztuce. Przedstaw temat, omawiając wybrane teksty kultury. 31. Tatrzańskie krajobrazy w malarstwie i poezji Młodej Polski. Porównaj na przykładach wybranych tekstów kultury. III. NAUKA O JĘZYKU 1. Na podstawie analizy wybranych tekstów, zamieszczonych w prasie codziennej, omów tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny. 2. Scharakteryzuj środki wymowy artystycznej w tekstach piosenek wybranej grupy muzycznej i omów ich funkcje. 3. Język bohatera jako element charakterystyki postaci. Omów na podstawie wybranych przykładów. 4. Omów na wybranych przykładach pochodzenie nazw miejscowych Twojego regionu. 5. Wieloznaczność wyrazów i jej konsekwencje dla procesu komunikacji. Omów zagadnienie na wybranym materiale językowym. 6. Na wybranych przykładach scharakteryzuj słownictwo internetowe. Oceń jego poprawność w kontekście kultury języka. 7. Kolokwializmy w poezji i ich funkcje. Przedstaw zagadnienie na wybranych 8. Sposoby wyrażania agresji w języku współczesnych Polaków. Omów je na podstawie materiału zaczerpniętego z języka potocznego. 9. Język sprawozdawców sportowych. Scharakteryzuj go, odwołując się do wybranych relacji z zawodów sportowych. 10. Język prasy, radia i telewizji oraz jego wpływ na współczesne słownictwo. Omów zagadnienie, odwołując się do zebranych przykładów. 11. Sposoby wzbogacania słownictwa współczesnej polszczyzny. Omów temat na podstawie zebranego materiału badawczego. 12. Zapożyczenia w języku polskim ich źródła, funkcje i celowość. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów. 13. Język jako środek manipulacji odbiorcą. Przedstaw zagadnienie, wykorzystując przykłady z literatury i prasy. 14. Żargon uczniowski w Twojej szkole. Scharakteryzuj go na podstawie zebranego materiału językowego. 15. Wypowiedzi polityków. Na podstawie wybranego materiału dokonaj kwalifikacji najczęściej pojawiających się błędów językowych. 16. Omów funkcje stylizacji językowej w wybranych utworach literatury współczesnej. 17. Przedstaw cechy oracji na przykładzie wybranych tekstów literackich różnych epok. 18. Wpływ reklamy telewizyjnej na współczesną frazeologię. Omów zjawisko na wybranych 19. Barokowy obraz świata. Określ go, analizując warstwę językową wybranych utworów należących do nurtu barokowej poezji metafizycznej. 20. Błędy frazeologiczne w wypowiedziach dziennikarskich. Scharakteryzuj je na zebranym materiale językowym. 21. Komizm słowny i sposoby jego realizacji w utworach. Omów na wybranych przykładach literackich.
22. Współczesna moda językowa zbadaj zjawisko na zebranym materiale językowym. 23. Język wybranej grupy zawodowej. Scharakteryzuj go na zebranym materiale językowym. 24. Język Twojej małej ojczyzny scharakteryzuj go na podstawie wypowiedzi znanych Ci osób.