2. Praca z Windows tworzenie dokumentów Mój komputer: dyski i foldery Informacja gromadzona w komputerze, zapisywana jest na dyskach twardych. Dodatkowo mona zapisywa informacj na dyskach USB, CD, DVD lub dyskietkach, jednak s to noniki wymienne i stosowane raczej nie do gromadzenia informacji tylko do wymiany informacji, czy te przenoszenia danych na inny komputer. Dysku twardy moe dzieli si na partycje, które s widoczne w okienku Mój komputer jako oddzielne dyski. Taki podział jest czasem stosowany by oddzieli róne rodzaje danych, lub te zainstalowa róne wersje systemy Windows na tym samym komputerze. Napdy wymienne równie s widoczne w okienku Mój komputer jako dyski logiczne. Kady dysk logiczny ma przypisan literk z dwukropkiem, która jest nazw tego dysku. Cała informacja zapisana w komputerze na dyskach fizycznych i dyskach CD dyskietkach i kluczach USB mie- ci si w folderach. S one dostpne przez ikon Mój komputer umieszczon na Pulpicie oraz analogiczn pozycj obecn w Menu start. Na rysunku wida, e w moim komputerze znajduj si dwie stacje dyskietek (A: i B:), trzy dyski twarde (C: D: E:) oraz stacje dysków DVD (E:) i CD (E:). Ta kolejno liter odzwierciedla histori rozwoju komputerów PC pierwsze komputery nie miały dysków twardych tylko jedn lub dwie stacje dyskietek. Dyskiem podstawowym, na którym zwykle zainstalowany jest system Windows, jest dysk (C:). Dodatkowo w okienku Mój komputer pokazane s foldery z dokumentami poszczególnych uytkowników oraz wspólny folder z dokumentami udostpnionymi. Jeli twój komputer jest działa w sieci lokalnej znajdziesz tu take foldery udostpnione na innych komputerach. Moesz z nich korzysta podobnie jak z dysków lokalnych (znajdujcych si w twoim komputerze). Poniewa obecnie produkowane dyski maj moliwo przechowywania bardzo wielkiej iloci danych byłoby bardzo niewygodne gdyby wszystkie te dane i dokumenty (na moim komputerze jest ich obecnie około 100 tys.) były widoczne w okienku Mój komputer. W celu uporzdkowania informacji na dysku twardym korzysta si z folderów pozwalajcych łczy powizane z sob tematycznie lub funkcjonalnie dokumenty w jedn cało. Foldery w komputerze pełni rol teczek na dokumenty. Pozwalaj w grupowa dokumenty tematycznie. Nazwa foldera powinna dawa nam poprawne wyobraenie o jego zawartoci.
Windows od Podstaw 2 Podobnie naley grupowa dokumenty umieszczajc je w folderach, nazwanych zgodnie z zawartoci. Np. zdjcia z wakacji mona umieci w folderze Zdjcia lub, jeli jest ich duo, w wikszej iloci folderów Karkonosze 2002, Mazury 2003, Francja 2004. Naturalne jest umieszczanie faktur lub poda w folderach o nazwach Faktury 2004, czy te Podania 2003. Kady dysk logiczny jest oznaczony dodatkowo literk z dwukropkiem, przy czym przyjło si, e A: oraz B: oznaczaj stacje dyskietek dysk C: jest dyskiem systemowym, na którym zainstalowany jest zazwyczaj system Windows (najczciej w folderze C:\Windows), dysk D: to drugi dysk twardy lub drugi dysk logiczny. Jeli w systemie jest tylko jeden dysk twardy, to literka D: moe odpowiada do napdowi CD-ROM lub nagrywarce. Jeli w systemie wystpuje wiele dysków logicznych lub napdów CD lub DVD, to oznaczane s one z reguły kolejnymi literami. Litery z koca alfabetu przypisujemy zwykle dyskom sieciowym, czyli folderom udostpnionym na innych komputerach. Z dysków sieciowych korzystamy w identyczny sposób, jak z dysków lokalnych, czyli dysków znajdujcych si w naszym komputerze. Na kadym dysku moe znajdowa si bardzo duo dokumentów i innych pików. Aby si nie zagubi w spisie tysicy nazw i wprowadzi logiczn struktur grupuje si dokumentu w foldery. Kady folder moe zawiera dokumenty i inne foldery itd. Załoenie właciwej struktury folderów i pogrupowanie tematyczne lub chronologiczne (lub jakiekolwiek inne logiczne pogrupowanie naszych dokumentów i programów) pozwoli nam w przyszłoci unikn wielu stresów i oszczdzi wiele czasu. Tworzenie nowego foldera, zmiana nazwy, przeniesienie, kopiowanie, usunicie. To podstawowe czynnoci. Wane foldery: Moje dokumenty, Dokumenty udostpnione, Windows, Program Files. Wyrónionym folderem dla kadego uytkownika jest folder Moje dokumenty, którego ikonka jest widoczna na Pulpicie. W nim naley umieszcza i przechowywa nasze dokumenty. Moliwe jest oczywicie umieszczanie dokumentów w innych miejscach jednak w przypadku koniecznoci wymiany komputera, wygodniej jest pewno, e wystarczy nagra przegra na nowy komputer tylko folder Moje dokumenty, aby nie straci nic wanego. W folderze Windows zainstalowany jest system Windows oraz wikszo aplikacji do niego dołczanych. Lepiej rcznie nie ingerowa w zawarto tego foldera. W folderze Program Files znajduj si pliki i foldery aplikacji zainstalowanych na naszym komputerze. Jeli tam zajrzymy zauwaymy, e aplikacje s pogrupowane w foldery wg nazw producentów. W ten sposób uniknito potencjalnych problemów, jakie pojawiłyby si, gdyby okazało si, e dwaj producenci wyprodukowali aplikacje o identycznych nazwach. W folderze Documents and Settings znajduj si foldery o nazwach pokrywajcych si z nazwami uytkowników komputera. Kady uytkownik ma w odpowiadajcym mu folderze kilka folderów. S tam midzy innymi foldery o nazwach Moje dokumenty oraz Pulpit.
3 Cezary Juszczak Folder Moje dokumenty jest folderem przeznaczonym na dokumenty tworzone przez uytkownika: pisma, rysunki i inne. Pozostali uytkownicy nie bdcy administratorami komputera nie mog oglda zawartoci tego foldera. Folder Pulpit zawiera wszystkie skróty, pliki i foldery, jakie umieszczamy na pulpicie. Folder Moje dokumenty jest dostpny na kilka sposobów: poprzez pozycj w menu Start, przez skrót na pulpicie, a take przez skrót user dokumenty w oknie Mój Komputer. W systemach Windows 98 i starszych folder ten był wspólny dla wszystkich uytkowników i znajdował si w katalogu głównym dysku C: (zgodnie z ide komputera osobistego, czyli przeznaczonego w całoci dla jednej osoby). W systemach Windows NT, Windows 2000, Windows XP i nowszych folder Moje dokumenty znajduje si w folderze C:\Documents and Settings\uytkownik, zawierajcym wszystkie dane i ustawienia prywatne uytkownika. O przeznaczeniu foldera Moje dokumenty mówi ju jego nazwa. Cho system Windows pozwala nam tworzy dokumenty w dowolnym folderze na dowolnym dysku, to jednak gromadzenie ich w folderze Moje dokumenty moe bardzo ułatwi nam ycie. Folder Moje dokumenty jest chroniony przed niepowołanym dostpem innych uytkowników. Poza tym łatwo go zarchiwizowa nagrywajc z płyt CD, lub DVD, co zabezpieczy nas przed utrat dokumentów w przypadku awarii bd kradziey komputera, a nawet przypadkowego skasowania czy nadpisania. Takie gromadzenie dokumentów w jednym miejscu przypiesza te ich wyszukiwanie zwłaszcza, jeli zastosujemy przejrzyst struktur podfolderów. W folderze Moje dokumenty jest standardowo tworzony folder Moje obrazy. Nazwa wskazuje, e przeznaczony jest do przechowywania zdj i grafiki. Pewnie umiecimy tam nasze kolekcje zdj zarówno wykonanych własnorcznie jak i ciekawych grafik pobranych z Internetu. W przypadku niewystarczajcej iloci miejsca na dysku C:, moemy przenie folder Moje dokumenty na inny dysk. Aby to uczyni nie wystarczy przenie go mysz, czy te uy kombinacji Wytnij Wklej. Wymienione wyej foldery s folderami systemowymi, zmiana ich zawartoci a zwłaszcza wykasowanie czego moe skutkowa niemonoci zalogowania si do komputera i koniecznoci powtórnej instalacji systemu Windows. Zarzdzanie folderami i dokumentami Umiejtno zarzdzania plikami i folderami, cho nie jest konieczna by napisa i wydrukowa przykładowe podanie, okazuje si niezwykle przydatna, gdy to samo podanie chcemy ponownie wydrukowa po pewnym czasie. Wówczas okazuje si, e by je odnale niezbdna jest systematyczno w nazewnictwie dokumentów i logiczny porzdek przy gromadzeniu ich w folderach. Moemy grupowa dokumenty według daty, według typu bd te tematycznie. Konsekwentne stosowanie raz przyjtego schematu ułatwia wyszukiwanie starych dokumentów dokładnie tak samo jak porzdek na półce czy w szafie ułatwia odnalezienie poszukiwanej ksiki. Umiejtno wykonania kopii dokumentu lub całego foldera, umiejtno zakładania folderów i układania swoich dokumentów w przejrzyst struktur tak, aby w przyszłoci łatwo je było odszuka jest jedn z najwaniejszych umiejtnoci decydujcych o znajomoci komputera. Kady program, który przyjdzie nam uywa, przy zapisywaniu dokumentów bdzie wywietlał to samo okienko dialogowe, w którym bdziemy musieli w strukturze folderów odszuka miejsce, gdzie ten dokument chcemy zapisa. Z tego punktu widzenia czynnoci potrzebne do sprawnego zarzdzania informacj w komputerze to nastpujce operacje na dokumentach i folderach: Tworzenie, Kopiowanie i przemieszczanie, Zmiana nazwy, Usuwanie. Tworzenie nowych dokumentów w aplikacji: 1. Uruchom aplikacj, obsługujc dany tym dokumentu, z menu Plik wybierz pozycj Nowy. 2. Wpisz zalek dokumentu (par pierwszych zda) 3. Wybierz z menu Plik opcj Zapisz jako... i odszukaj w strukturze dokumentów odpowiednie miejsce dla twojego dokumentu 4. Wpisz dan nazw dokumentu w wybierz przycisk Zapisz. Tworzenie pustych dokumentów/folderów w folderze: 1. Poprzez okno Mój komputer a nastpnie klikajc na ikonk właciwego dysku odnajdujemy na tym dysku folder docelowy. 2. W okienku tego folderze tym klikamy prawym klawiszem myszki na pustym miejscu (tam gdzie nie ma ikonki ani nazwy adnego pliku lub foldera.
Windows od Podstaw 4 3. Z menu kontekstowego wybieramy Nowy i pojawia si nowe menu, gdzie moemy zadecydowa czy chcemy utworzy folder czy te dokument (jest do wyboru wiele typów dokumentów, w szczególnoci wszystkie zwizane z MS Office) 4. Pojawia si dokument (folder) o nazwie zaczynajcej si od słowa Nowy podwietlonej na niebiesko. 5. Wciskamy klawisz DELETE a nastpnie wpisujemy dan nazw dokumentu i wciskamy ENTER. 6. Wciskamy ENTER ponownie bd klikamy na ikonce włanie utworzonego dokumentu (foldera) by zmieni jego tre (zawarto). Zmiana nazwy dokumentu: 1. Wybierz dokument klikajc jednokrotnie na jego ikonce. 2. Wcinij klawisz F2. 3. Jeste w trybie edycji nazwy dokumentu moesz teraz wpisa całkowicie now nazw, bd tylko zmodyfikowa biec nazw dokumentu. Kopiowanie: 1. Aby wykona kopi dokumentu podwietl jego ikonk w wcinij CRTL-C. (kopiuj) 2. Odnajd folder docelowy, w którym chcesz umieci kopi. 3. Wcinij kombinacj klawiszy Ctrl-V. (wklej) Przemieszczanie dokumentów: 1. Aby wykona kopi dokumentu podwietl jego ikonk w wcinij CRTL-X. (wytnij) 2. Odnajd folder docelowy do którego chcesz przenie plik. 3. Wcinij kombinacj klawiszy Ctrl-V. (wklej) Przenoszenie mona te wykona myszk. W tym celu naley: 1. Otworzy folder zawierajcy. 2. Otworzy folder docelowy. 3. Przenie dokument łapic go lewym klawiszem myszki i zwalniajc ten klawisz dopiero nad oknem foldera docelowym. 4. Jeli przeniesiemy dokument łapic go prawy klawiszy myszki to w momencie upuszczenia go w folderze docelowym zostaniemy zapytani czy chodzi nam o przeniesienie dokumentu, skopiowanie go, czy te o utworzenie skrótu do dokumentu. wiczenie: Utwórz w folderze Moje dokumenty nastpujc struktur folderów:
5 Cezary Juszczak Kopiowanie na noniki wymienne. Kopiowanie dokumentów na noniki wymienne takie jak klucz USB, czy dyskietka, odbywa si w identyczny sposób, jak kopiowanie z foldera do foldera. Mona wykona je metod kopiuj-wklej, bd przecigajc przy pomocy myszki. Mona te klikn prawym klawiszem myszki na dokumencie i z menu kontekstowego wybra Wylij do, a nastpnie Stacja dyskietek. Po włoeniu nonika wymiennego do innego komputera naley dokumenty skopiowa na dysk twardy tamtego komputera (np. na Pulpit) i otwiera je w nowej lokalizacji. W adnym razie nie powinno otwiera si dokumentów zapisanych na dyskietce. Powoduje to spowolnienie pracy komputera, poniewa MS Word utworzy na dyskietce wiele plików pomocniczych, a w przypadku braku miejsca na ich utworzenie moemy mie kłopoty z zapisaniem zmian, a nawet utraci tworzony dokument. Nie otwieraj dokumentów znajdujcych si na dyskietce. Skopiuj je do foldera Moje dokumenty lub na Pulpit. Otwórz skopiowany dokument i nanie ewentualne poprawki. Po zakoczeniu pracy skopiuj go na dyskietk. W przypadku zagubienia lub awarii dyskietki zawsze bdziesz miał kopi dokumentu w komputerze. Nagrywanie płyt CD i DVD Nagrywanie danych na płytach na płytach CD-R bd DVD-R z reguły wymaga troch wicej umiejtnoci ni kopiowanie ich na dyskietk lub klucz USB. W szczliwej sytuacji znajduj si posiadacze systemu Windows XP, gdzie moliwo nagrywania płyt jest wbudowana w system operacyjny. Pozostali powinni naby program Nero Express, bd cign z Internetu jaki jego darmowy odpowiednik. Nagrywanie płyt w Windows XP
Windows od Podstaw 6 Jeli w komputerze zainstalowana jest nagrywarka CD, to Windows XP pozwala na zapis plików i folderów na płytach CD-R lub CD-RW nawet bez koniecznoci uycia programu do nagrywania. Czynno ta jest podzielona na dwa etapy. Najpierw naley skopiowa pliki na dysk logiczny (np. H:) zwizany z nagrywark. Czynno t mona wykona nawet, gdy w napdzie nagrywarki nie ma płytki umoliwiajcej ich zapis, poniewa pliki s kopiowane do tymczasowego foldera. Jego zawarto mona zmienia: dodawa lub usuwa pliki i foldery nawet tworzy nowe i poddawa edycji. W ten sposób przygotowujemy przyszł zawarto płytki. W momencie, kiedy uznamy, e zawarto foldera tymczasowego pokrywa si dokładnie z tym, co chcemy nagra na płyt, naley w lewej czci okna wybra napis Zapisz te pliki na dysku CD. Pojawi si okno dialogowe, w którym moemy zdefiniowa nazw płytki, a nastpnie okienko zapraszajce do włoenia do napdu nagrywarki czystej płytki CD-R lub CD-RW. Po spełnieniu tej proby zawarto foldera tymczasowego jest nagrywana włoonym noniku.
7 Cezary Juszczak Nagrywanie płyt przy pomocy programu Nero-Express Program Nero Express, czsto dołczany jako gratis przy zakupie nagrywarki. Z tego powodu jest on prawdopodobnie najbardziej rozpowszechnionym programem do nagrywania płyt CD lub DVD. Ma on bogate moliwoci i stosunkowo prosty sposób uycia. Jego obsługa sprowadza si do przejcia szeregu okien dialogowych, przy czym za kadym razem odpowiadamy na stosunkowo proste pytania. W ten sposób program gromadzi informacje niezbdne do rozpoczcia procesu nagrywania, nastpnie prosi o włoenie płytki do nagrywarki i po zamkniciu automatycznie rozpoczyna proces nagrywania. Foldery skompresowane Folder skompresowany jest tak naprawd dokumentem (plikiem), w którym sklejone s ze sob wszystkie dokumenty zawarte w oryginalnym folderze a cało poddana jest bezstratnej kompresji, co oznacza, e mona usun oryginalny folder, a w razie potrzebny odtworzy wiern jego kopi poprzez wyodrbnienie plików z foldera skompresowanego. S dwa podstawowe powody stosowania folderów skompresowanych: 1. Oszczdno miejsca (folder skompresowany zajmuje na dysku mniej miejsca ni oryginał). 2. Ograniczenie iloci plików (folder skompresowany jest jednym plikiem, łatwo daje si przesła przez Internet, szybciej kopiuje na dyskietk czy klucz USB). Obecnie w dobie Internetu foldery skompresowane stosuje si głównie w celu ich łatwiejszego przesyłania. Folder skompresowany, nawet zawierajcy tysice plików, mona załczy jako pojedynczy załcznik do wiadomoci e-mail, podczas gdy dołczenie tysica odrbnych załczników byłoby bardzo pracochłonne. Ponadto całkowity rozmiar wiadomoci jest wtedy mniejszy i jest wiksza szansa, e nie zostanie ona odrzucona, ani nie spowoduje przepełnienia skrzynki odbiorcy. Stopie kompresji, czyli ilo miejsca na dysku, jak mona zaoszczdzi przez zastosowanie foldera skompresowanego, zaley od typu rodzaju dokumentów znajdujcych si w tym folderze. Du oszczdno daje kompresja dokumentów tekstowych (dokumenty Notatnika, Wordpada, Worda) i arkuszy kalkulacyjnych (dokumenty Excela) oraz bazy danych (dokumenty MS Access). Niewielkie oszczdnoci przynosi kompresja folderów zawierajcych zdjcia otrzymane z aparatów cyfrowych czy pobrane z Internetu, jak równie pliki PDF, poniewa s one wewntrznie skompresowane. Innym powodem, dla którego korzystamy z folderów skompresowanych jest włanie fakt, e to nie s foldery tylko pojedyncze dokumenty. Jest to przydatne przy wysyłaniu poczt elektroniczn duej liczby załczników. Zamiast dołcza je kolejno do wiadomoci, moemy dołczy do niej tylko jeden załcznik folder skompresowany zawierajcy wszystkie załczniki. Dziki temu nasza wiadomo dostanie wysłana szybciej i zajmie mniej miejsca w skrzynce pocztowej odbiorcy.
Windows od Podstaw 8 Kompresja to taki sposób kodowania dokumentu, by zajmował on na dysku jak najmniej miejsca. Windows XP posiada wbudowan obsług kompresji, pod nazw foldery skompresowane. Posługiwanie si folderami skompresowanymi jest w praktyce bardzo proste. Chcc podda pewien folder kompresji naley klikn na nim prawym klawiszem myszy a nastpnie z menu kontekstowego wybra pozycj wy- lij do a potem Folder skompresowany. Po sprawdzeniu, e folder skompresowany poprawnie si otwiera i zawiera te same dokumenty, co jego nie skompresowany pierwowzór, moemy ów pierwowzór skasowa. Oszczdzamy w ten sposób miejsce na dysku. Jeli skompresujemy foldery z archiwalnymi dokumentami, z których nie planujemy w najbliszym czasie korzysta, moemy uzyska wicej miejsca wolnego na programy i dokumenty, potrzebne nam do pracy. Folder skompresowany ma take wiksz szans zmieszczenia si na dyskietce, czy innym noniku wymiennym. Sam proces kopiowania na dyskietk foldera skompresowanego, jest zazwyczaj kilkakrotnie krótszy od kopiowania prawdziwego nie skompresowanego foldera. Oczywicie istotne jest by umie przeprowadzi operacj odwrotn do kompresji, polegajc na wyodrbnianiu plików i dokumentów z foldera skompresowanego. Pojedyncze dokumenty najłatwiej wyodrbnia metod kopiuj-wklej, kopiujc z foldera skompresowanego do jakiego innego foldera. Cały folder skompresowany moemy wyodrbni i przywróci do oryginalnej postaci wybierajc z jego menu kontekstowego pozycj Wyodrbnij wszystkie. Po upewnieniu si, e faktycznie wszystkie dokumenty zostały wyodrbnione, skompresowan wersj moemy usun. W systemach wczeniejszych ni Windows XP, nie ma wbudowanej obsługi folderów skompresowanych, jednak t sam funkcjonalno moemy uzyska korzystajc z programu winzip, który mona pobra ze strony (www.winzip.com). Wane jest to, e program winzip stosuje t sam metod kompresji jaka zastosowana jest w folderach skompresowanych, wic foldery skompresowane w systemu Windows XP mona otwiera na starszych komputerach przy pomocy programu winzip i odwrotnie: archiwa tworzone przez winzipa po przeniesieniu do Windows XP, widoczne s jako foldery skompresowane i nie ma adnych problemów z wyodrbnieniem ich zawartoci (mona nawet uy metody kopiuj i wklej). Umieszczanie i wyodrbnianie dokumentów i folderów w/z foldera skompresowanego najwygodniej wykonywa metod kopiuj/wklej. Mona te wyodrbni cał zawarto foldera skompresowanego korzystajc z pozycji menu kontekstowego wyodrbnij wszystkie. Kopie bezpieczestwa W celu wykonania kopii bezpieczestwa najlepiej przygotowa folder skompresowany, który bdzie zawierał wszystkie wane dla nas dokumenty, a nastpnie zapisa go na płytce CD-R, DVD-R, bd przesła go na inny komputer. Wówczas, nawet w przypadku awarii komputera, nie stracimy efektów naszej pracy. Praca z dokumentami: Paint, Notatnik, Wordpad, Word, Excel (ogólne zasady). Konwencjonalna struktura menu programu, typowe elementy paska narzdziowego Wiele programów Windows ma bardzo podobn struktur menu. Pomaga to uytkownikowi, który nie musi za kadym razem szuka upragnionej opcji w zupełnie nowej strukturze menu, ale wie, czego moe si spodziewa, po którym przycisku. Poniej dla porównania jest zamieszczamy struktur menu programów Paint, i Notatnik:
9 Cezary Juszczak Plik Edycja Widok Obraz Kolory Pomoc Nowy Otwórz Zapisz Zapisz jako.. Podgld_wydruku Ustawienia_strony Drukuj Wylij Ustaw jako tło Dok1 Dok2 Dok3 Dok4 Zakocz Cofnij Powtórz Wytnij Kopiuj Wklej Wyczy zaznaczenie Zaznacz wszystko Kopiuj do... Wklej z.. Przybornik Pole koloru Pasek stanu Powikszenie Poka map bitow Przyrzu/Obró Rocignij/Pochyl Odwró kolory Atrybuty Wyczy obraz Rysuj nieprzeroczyste Edytuj kolory Tematy Pomocy Paint - Informacje Plik Edycja Format Widok Pomoc Nowy Otwórz Zapisz Zapisz jako.. Podgld_wydruku Ustawienia_strony Drukuj Zakocz Zawijanie wierszy Czcionka Pasek stanu Cofnij Wytnij Kopiuj Wklej Usu Znajd Znajd nastpny Zamie Przejd do Zaznacz wszystko Godzina data.. Tematy Pomocy Notatnik Informacje Struktura menu Programu Paint: Plik: Nowy, Otwórz, Zapisz, Zapisz jako, Podgld wydruku, Ustawienia strony, Drukuj, Wylij, Ustaw jako tło, Zakocz; Edycja: Cofnij, Powtórz, Wytnij, Kopiuj, Wklej, Wyczy zaznaczenie, Zaznacz wszystko, Kopiuj do, Wklej z; Widok: Przybornik, Pole koloru, Pasek stanu, Powikszenie, Poka map bitow; Obraz: Przyrzu/Obró, Rozcignij/Pochyl, Odwró kolory, Atrybuty, Wyczy obraz, Rysuj nieprzeroczyste; Kolory: Edytuj kolory; Pomoc: Tematy Pomocy, Paint Informacje; Struktura menu programu Notatnik: Plik: Nowy, Otwórz, Zapisz, Zapisz jako; Ustawienia strony, Drukuj; Zakocz; Edycja: Cofnij; Wytnij, Kopiuj, Wklej, Usu; Znajd, Znajd nastpny, Zamie, Przejd do; Zaznacz wszystko, Godzina/Data; Format: Zawijanie wierszy, Czcionka; Widok: Pasek stanu; Pomoc: Tematy Pomocy; Notatnik informacje; Okazuje si, e bardzo wiele jest elementów wspólnych, pomimo e Notatnik słuy do edycji tekstów a Paint do edycji obrazów.
Windows od Podstaw 10 Ten układ menu zaczynajcy si od Pozycji Plik a koczcy na pozycji Pomoc spotkamy praktycznie we wszystkich aplikacjach Windows. Zawsze chcc zapisa dokument pod inn nazw, wybierzemy z menu Plik pozycj Zapisz jako.. (czsto bdziemy mogli wybra nie tylko now nazw i wskaza folder, w którym chcemy zapisa nasz dokument, lecz równie zadecydowa w jakim formacie ma on by zapisany). Z menu Plik znajdziemy zawsze pozycje słuce do otwierania, zapisywania i drukowania dokumentu. S to operacje dotyczce praktycznie kadego rodzaju dokumentu i zawsze s one umieszczone w menu Plik Które zawsze znajduje si po lewej stronie. W menu Edycja zawsze znajdziemy moliwoci kopiowania fragmentów dokumentu do schowka jak równie wklejania zawartoci schowka do biecego dokumentu. Schowek jest wic sposobem na przenoszenie danych miedzy dokumentami nawet rónych typów. Np. moemy tekst skopiowany w notatniku wklei w programie Paint (choc nie odwrotnie), Mona te fragment rysunku skopiowany do schowka w programi Paint wklei do tekstu przy pomocy Wordpada. Po nich nastpuje menu Widok gdzie s reguły moemy wybra które paski narzdziowe maj by widoczne, a które ukryte jak równie wybra powikszenie w jakim ogldamy nasz dokument. Znajdziemy tu te inne czynnoci zwizane z edycj jak równie z wyszukiwaniem w biecym dokumencie. Ostatnim liczc od lewej pozycj menu programu jest zawsze Pomoc. Moa tam odnale co najmniej informacj o nazwie programu jego autorach dacie produkcji i numerze wersji. Najczciej jednak dostpna jest równie bardziej szczegółowa pomoc zawierajca opis dostpnych funkcji programu a czasem nawet kompletny podrcznik uytkownika i dokumentacja programu. Ostani pozycj w menu jest Pomoc. Tam znajdziesz najczciej opis poszczególnych opcji programu jak równie informacj o wersji producencie roku produkcji i dodatkowe informacje na temat programu jest to swoista tabliczka znamionowa aplikacji. Czasem zdarze si, e umieszczone s tam informacjem na tma korzystania z programu lub nawet samouczki. Zawsze warto zajrze do Pomocy w przypadku posługiwania si now aplikacj bardzo ułatwi nam to zgłbianie jej tajników - czsto dziki temu zbdne stanie si kupowanie podrcznika Klawisze funkcyjne i klawisze skrótów. Podobnie jak standardowy jest układ menu tam te podobne jest działanie pewnych kombinacji klawiszy zwanych skrótami. Prawie kade działanie na dokumencie mona wykona odnajdujc odpowiedni czynno w strukturze menu bd na pasku narzdziowym. Jednak posługujc si jakkolwiek aplikacj przez długi okres czasu zauwaamy, e pewne czynnoci wykonujemy na tyle czsto, e wyszukiwanie ich za kadym razem w strukturze menu staje si uciliwe. Dlatego wymylono skróty klawiaturowe, dajce nam bezporedni dostp do danej czynnoci niezalenie. Uywanie skrótów klawiaturowych pozwala zaoszczdzi sporo czasu, Najwaniejsze czynnoci maj po kilka skrótów tak, by kady mógł posługiwa si takim skrótem, jaki mu najbardziej odpowiada (albo do jakiego si przyzwyczaił w innych aplikacjach). Przykłady czsto spotykanych skrótów Kopiuj Ctrl-C, lub Ctrl-Ins Wklej Ctrl-V lub Shift-Ins Wytnij Ctrl-X lub Shift-Del Usu Delete Zaznasz wszystko Ctrl-Z Cofnij ostatni czynno Ctrl-Z Nowy dokument - Ctl-N Otwórz dokument Ctrl-O Zapisz dokument Ctrl-S Drukuj dokument Ctrl-P Pomoc F1 Znajd Ctrl-F lub F3 Znajd ponownie F3 Zmie nazw F2 Zamknij aplikacj Alt-F4 Zamknij dokument Ctrl-F4
11 Cezary Juszczak Najczciej klawisze skrótów podane s przy zwizanych z nimi pozycjach menu. Nie trzeba wic jakiej szczególnej wiedzy by zacz ich uywa. Wystarczy zapamita je, gdy po raz kolejny wybieramy t sam pozycj menu, by w przyszłoci si nimi posługiwa. Jeli chcemy zapozna si z wszystkimi skrótami jakie s dostpne w danej aplikacji najlepiej odwoła do Pomocy. cieka dostpu ciek dostpu nazywamy napis pozwalajcy w jednoznaczny sposób okreli o jaki dokument i w jakim folderze nam chodzi. Wiadomo bowiem, e w komputerze w rónych folderach bd na rónych dyskach mog si znajdowa dokumenty o identycznej nazwie. Zatem aby okreli, o który z nich nam chodzi, nie wystarczy podanie samej nazwy, ale wymagane jest równie okrelenie dysku i foldera, w którym ten dokument si znajduje. Mona to uczyni w zwarty sposób przy pomocy cieki dostpu. Wyróniamy ciek bezwzgldn zaczynajc si od literki dysku np.: C:\Documents and Settings\Ola\Moje dokumenty\podanie.doc, oraz ciek wzgldn podawan wzgldem jakiego konkretnego foldera. Np. wzgldem foldera: C:\Documents and Settings\ cieka do tego podania ma posta: Ola\Moje dokumenty\podanie.doc. Biecy folder oznaczany jest zwile za pomoc pojedynczej kropki (. ), a folder nadrzdny przy pomocy dwóch kropek (.. ). Wzgldem foldera: C:\Documents and Settings\Jurek cieka do tego samego podania przyjmie posta:..\ola\moje dokumenty\podanie.doc gdzie dwie pierwsze kropki oznaczaj konieczno wydostania si z foldera C:\Documents and Settings\Jurek do foldera nadrzdnego C:\Documents and Settings\ Jeli przeanalizujemy przykład pełnej cieki do dokumentu np. C:\Documents and Settings\Ola\Moje dokumenty\podanie.doc, to zauwaymy, e zaczyna si ona od nazwy dysku, a koczy nazw dokumentu. Składa si z nazw folderów, które kolejno trzeba otwiera, by z okienka Mój komputer doj do dokumentu podanie.doc. Z kolei nazwa dokumentu (podanie.doc) składa si z dwóch czci oddzielonych kropk: pierwsza cze - to nazwa właciwa (podanie), a druga cz (doc) - to rozszerzenie nazwy. Rozszerzenie nazwy wskazuje na typ dokumentu (w tym wypadku dokument Worda). Producenci oprogramowania umówili si, e kady program bdzie produkowa dokumenty wykorzystujce w swojej nazwie inne rozszerzenie. Dziki temu system Windows wie, którego programu uy do otworzenia kadego dokumentu. W domylnym ustawieniu sytemu Windows rozszerzenie nazwy nie jest wywietlane zamiast tego pokazywana jest odpowiednia ikonka wskazujca w bardziej czytelny sposób na rodzaj dokumentu. W sieci lokalnej moemy spotka si ze ciekami w postaci \\komputer\udział\folder\dokument. Dziki temu moemy otwiera, a nawet modyfikowa, dokumenty znajdujce si na innych komputerach, pod warunkiem, e zostały przez ich włacicieli udostpnione do przegldania i/lub modyfikacji. W sieci Internet ze ciekami typu http://gazeta.pl/index2.html, ftp://sunsite,cim.edu.pl/pub/linux/, https://mbank.com.pl ale do tego tematu wrócimy w rozdziale powiconym sieci Internet. Na razie zwrómy tylko uwag, e ukone kreseczki w adresach internetowych pochylone s w przeciwn stron ni w ciekach systemu Windows.
Windows od Podstaw 12 Ikona Mój komputer Po standardowej instalacji Windows na pulpicie widoczne jest ikona Mój komputer dajca dostp do wszystkich dysków komputera oraz (opcjonalnie) do panelu sterowania i otoczenia sieciowego. Moemy zatem stwierdzi, e cała zapisana w komputerze informacja dostpna jest poprzez t ikon. Rzeczywi- cie, w okienku Mój komputer widzimy wszystkie dyski stałe jak równie wymienne noniki informacji, a s to jedyne miejsca w komputerze gdzie moe by zapisana informacja. Na dysku C: znajdziemy foldery Windows, Program Files, oraz Documents nad Settings. udostpnionych nam folderów i drukarek na innych komputerach w sieci. Zobaczymy tam te dokumenty udostpnione nam przez innych uytkowników naszego komputera. To bardzo wygodne móc decydowa, które dokumenty maj pozosta ukryte przed innymi uytkownikami a jednoczenie móc wybrane dokumenty im udostpni. Przenoszenie dokumentów do innych folderów: Wytnij Przejd Wklej Kopiowanie dokumentów do innych folderów: Kopiuj Przejd Wklej Zmiana nazwy dokumentu lub foldera: F2 lub podwójne wolne kliknicie.