www.inzynieria.com 5/2011 [41] budowa przyłączy domowych ISSN 1730-1432
HERRENKNECHT AG UTILITY TUNNELLING TRAFFIC TUNNELLING KOSTARYKA PREMIERA MIKROTUNELU NA KOSTARYCE. SAN JOSÉ KOSTARYKA
SPIS TREŚCI Inżynieria Inżynieria 4 Od redaktora Spis treści 26 Budowa przyłączy domowych metodami bezwykopowymi 5 Kalendarium 6 In the issue 8 Wydarzenia 19 ROTOSCAN PHASED ARRAY - zautomatyzowany system badań spoin obwodowych rurociągów oferowany przez Applus RTD Maciej Korneluk 20 Przegląd projektów HDD Robert Osikowicz 24 Stowarzyszenie PRiK i jego inicjatywy Rozmowa z Jackiem Sobkowiakiem 25 Nowa wizja, misja, cele Tomasz Latawiec 26 Budowa przyłączy domowych metodami bezwykopowymi Dariusz Zwierzchowski 30 IBAK telewizyjna inspekcja kanalizacji (odc. 10) Sławomir Kapica 34 Północno-zachodni kanał Munchen / Ludwigsfeld z rur przeciskowych Tomasz Poloczek, Karina Pandel 36 Renowacja metodą CIPP UV w Nowym Sączu Gabriel Benisz 42 Budowa kolektorów deszczowych 2 1600 dla PGE Arena w Gdańsku Robert Walczak 44 instalacja ujęć i zrzutów wody morskiej dla potrzeb projektu gospodarstwa rybnego w Portugalii Marc Schuermans 51 Mieszanki wypełniające GRUNTON 52 Przewiert pod autostradą A4 dla gazociągu wysokiego ciśnienia DN900 i DN600 Krzysztof Szydło 54 Autostrada kolejowa E-65 relacji Warszawa Gdynia Arkadiusz Stawiarski 58 Instalacja HDD pod Wartą Arkadiusz Gaczewski, Urszula Stolarczyk 60 Technologie bezwykopowe nowoczesne rozwiązanie dla przemysłu i energetyki Marcin Filipiak 62 Zielone przewierty HDD Krzysztof Dębicki 66 Mikrotunelowanie dla magistrali wodociągowej Rafał Rak instalacja ujęć i zrzutów wody morskiej dla potrzeb projektu gospodarstwa rybnego w Portugalii TECHNOLOGIE 26 bezwykopowa budowa 30 monitorowanie i eksploatacja 34 bezwykopowa budowa 36 bezwykopowa renowacja 42 bezwykopowa budowa 68 prawo, finanse, zarządzanie projektem STAŁE DZIAŁY 04 editorial 05 kalendarium 06 in the issue 08 wydarzenia 20 kolumna wiertnicza 24 wywiad 25 felieton 68 Rozwiązania i materiały równoważne w zamówieniach publicznych 44 68 Rozwiązania i materiały równoważne w zamówieniach publicznych Zbigniew J. Boczek 1
2 maj - czerwiec 3 / 2010 [33]
SPIS TREŚCI Inżynieria 3
Inżynieria OD REDAKTORA M etody bezwykopowe na prywatnych podwórkach Trenchless technologies in private yards Wydawca Z roku na rok globalnie rośnie skala wykorzystywania różnorodnych technologii bezwykopowych w wielu spektakularnych i potężnych projektach z jednej strony, a z drugiej do metod tych sięgają coraz częściej mali inwestorzy, ale też prywatni właściciele posesji. Budowa przyłączy domowych metodami bezwykopowymi w Polsce również nie jest już zjawiskiem szczególnie wyjątkowym, a zyskuje coraz większą popularność. Unikanie wykopów liniowych podczas wykonywania przyłączy jest bardzo ważne nie tylko w aglomeracjach miejskich, ale też na działkach, gdzie powstają np. osiedla mieszkaniowe czy wręcz na prywatnych podwórkach. Warto wspomnieć, że NFOŚiGW uruchomił program wsparcia inwestycji ekologicznych w gospodarstwach domowych. Od 26 lipca można ubiegać się o pieniądze na zakup i montaż przydomowych oczyszczalni ścieków i na podłączenia budynków do istniejącej sieci kanalizacyjnej, o czym pisaliśmy w poprzednim wydaniu. O szczegółach technicznych wykonywania przyłączy domowych metodami bezwykopowymi można przeczytać w artykule autorstwa D. Zwierzchowskiego. W niniejszym czasopiśmie publikujemy też m.in. ciekawy artykuł na temat bezwykopowej instalacji w technologii mikrotunelowania ujęć i zrzutów wody morskiej dla potrzeb projektu gospodarstwa rybnego w miejscowości Mira w Portugalii, do którego lektury bardzo zachęcam. Od dłuższego czasu w dziale Prawo, finanse, zarządzanie projektem publikujemy artykuły, które spotykają się z bardzo dużym zainteresowaniem Czytelników. Kontynuując ten trend w tym wydaniu prezentujemy tekst pt. Rozwiązania i materiały równoważne w zamówieniach publicznych. Wielkimi krokami zbliża się termin naszej Konferencji Geoinżynieria w budownictwie, organizowanej w Sandomierzu w dniach 8 9 listopada. Podjęcie tej inicjatywy związane jest z propagowaniem tematów związanych z szeroko pojętą geoinżynierią, a miejsce spotkania skłoniło nas do przygotowania sesji związanych z tematyką osuwisk oraz działań im zapobiegających, jak również zabezpieczeń przeciwpowodziowych. Wszystkich z Państwa, którzy zainteresowani są taką tematyką serdecznie zapraszam do udziału w Konferencji, a po szczegóły odsyłam na www.konferencje. inzynieria.com/geoinzynieria. Various trenchless technologies are being used on a scale growing globally year by year, in numerous large and spectacular projects on the one hand, and, on the other, such methods are gaining increasing popularity not only among small investors, but also private property owners. Construction of household service connections with the trenchless methods is no longer anything particularly unique in Poland, and it is becoming increasingly popular. Avoidance of linear trenches while making the connections is extremely important not only in urban areas, but also in plots where housing estates are built and even on private yards. It is worth mentioning that the National Fund for Environmental Protection and Water Management has launched a scheme to support environmental investment in the households. Since 26 July, owners can apply for funds for the purchase and installation of onsite wastewater treatment plants, and to connect buildings to the existing sewerage network, as we mentioned in the previous edition. The installation of household service connections with the trenchless methods is detailed in the article written by D. Zwierzchowski. You are encouraged to read a very interesting article on the trenchless installation of sea water intakes and discharges, for a fishing farm project in Portugal, published also in this magazine. In Mira, a unique micro-tunnel project was implemented, including the construction of two 1500 metre-long tunnels for sea water intake, using concrete casing pipes, and two 1350 metre-long discharge tunnels. In the Law, Finance, Project Management section, we have been publishing, for quite a while, articles which are of great interest of our Readers. To continue this trend, in this issue, we are presenting the text titled Equivalent solutions and materials in public procurement. Our Geoingineering in Building Industry conference which is held in Sandomierz, November 8 to 9 is just knocking at the door. The launch of this project is related to the promotion of geoengineering in the broad sense, and the venue has led us to prepare sessions devoted to the subject of landslides and actions that prevent them, as well as flood prevention measures. All readers interested in those topics are encouraged to take part in the Conference. See www.konferencje. inzynieria.com/geoinzynieria for details. Wydawnictwo INŻYNIERIA sp. z o.o. www.inzynieria.com Redakcja 31-305 Kraków, ul. Radzikowskiego 1 tel.: +48 12 351 10 90 fax: +48 12 393 18 93 e-mail: redakcja@inzynieria.com Redaktor naczelny Paweł Kośmider tel.: +48 12 351 10 92 e-mail: pawel.kosmider@inzynieria.com Redaktor prowadzący Monika Socha-Kośmider tel.: +48 12 351 10 91 e-mail: monika@inzynieria.com Sekretarz redakcji Agata Sumara tel./fax: +48 12 351 10 90 e-mail: biuro@inzynieria.com Zastępca sekretarza redakcji Dagmara Dobosz e-mail: redakcja@inzynieria.com Zespół Anna Wróblewska, Agata Zwierzchowska, Michał Andrzejewski, Mariusz Iwanejko, Andrzej Kolonko, Tomasz Latawiec, Mirosław Makuch, Robert Osikowicz, Andrzej Roszkowski, Karol Ryż Reklama i marketing Dorota Skrzynecka tel.: +48 12 351 10 94; +48 660 288 299 e-mail: dorota.skrzynecka@inzynieria.com Tadeusz Sadowski tel.: +48 12 351 10 93; +48 664 175 174 e-mail: tadeusz.sadowski@inzynieria.com Korekta Danuta Borzęcka Okładka Projekt: Teresa Borzęcka Skład i przygotowanie do druku Teresa Borzęcka Druk Drukarnia Skleniarz Kraków Nakład 7000 egzemplarzy ISSN 1730-1432 4
KALENDARIUM Inżynieria Rada Programowa Erez N. Allouche Ph.D. P.E. Associate Director of Trenchless Technology Center Louisiana Tech University Gerard Arends MSc. Associate Professor Delft University of Technology Professor Samuel Ariaratnam Ph.D., P.E. Chairman of the International Society for Trenchless Technology (ISTT), Del E. Webb School of Construction Arizona State University Mark A. Knight Ph.D. P. Eng. Associate Professor University of Waterloo Prof. dr hab. inż. Marian Kwietniewski Politechnika Warszawska Prof. dr hab. inż. Karol Kuś Politechnika Śląska Prof. dr hab. inż. Cezary Madryas Prezes PSTB, Prorektor Politechniki Wrocławskiej Professor Maria Anna Polak Ph.D. P. Eng. Associate Chair for Undergraduate Studies Department of Civil and Environmental Engineering University of Waterloo Professor C.D.F. Rogers Ph.D. University of Birmingham Janaka Ruwanpura Ph.D. Associate Professor Schulich School of Engineering University of Calgary Professor Raymond L. Sterling Ph.D. Director of Trenchless Technology Center Louisiana Tech University Prof. zw. dr hab. inż. Andrzej Wichur Akademia Górniczo-Hutnicza Redakcja zastrzega sobie prawo do skrótów nadesłanych artykułów. Przedruk materiałów lub ich części możliwy jest tylko za pisemną zgodą redakcji. Materiałów redakcyjnych wydawnictwo nie przesyła do autoryzacji. Redakcja zastrzega sobie prawo do dokonywania zmian tytułów oraz redagowania artykułów (w uzgodnieniu z autorem). Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam, ogłoszeń i komercyjnych prezentacji. Partnerzy: Kalendarium V Kongres Wodociągowców Polskich Zobowiązania Realia Przyszłość Warszawa, 25-10-2011-25-10-2011 organizator: Izba Gospodarcza Wodociągi Polskie adres: ul. Jana Kasprowicza 2, 85-073 Bydgoszcz adres imprezy: Hotel Sobieski, Plac Artura Zawiszy 1,02-025 Warszawa tel: +48 52 376 89 10 fax: +48 52 376 89 20 e-mail: sekretariat@igwp.org.pl www.igwp.org.pl XI Międzynarodowa Konferencja Naukowa Infrastruktura Podziemna Miast Wrocław, 26-10-2011-27-10-2011 organizator: Politechnika Wrocławska adres: Wybrzeże Wyspiańskiego 27, 50-370 Wrocław tel: + 48 71 320 29 14 fax: + 48 71 328 18 89 e-mail: andrzej.kolonko@pwr.wroc.pl www.uiua2011.pwr.wroc.pl Aquatech 2011 Amsterdam, The Netherlands, 01-11-2011-04-11-2011 organizator: Amsterdam RAI - Aquatech Project Team adres: P.O. Box 77777, 1070 MS Amsterdam tel: +31 (0)20 549 23 27 fax: +31 (0)20 549 18 89 e-mail: aquatech@rai.nl www.aquatechtrade.com/amsterdam Konferencja GEOINŻYNIERIA w budownictwie Sandomierz 08-11-2011-09-11-2011 organizator: Wydawnictwo Inżynieria sp. z o.o. adres: ul. Radzikowskiego 1, 31-305 Kraków adres imprezy: Sandomierz, ul. Zawichojska 2 tel: +48 12 351 10 90 fax: +48 12 393 18 93 e-mail: biuro@inzynieria.com www.konferencja.inzynieria.com/geoinzynieria AQUA UKRAINE 2011 IX International Water Forum Kijów, Ukraina, 08-11-2011-11-11-2011 organizator: International Exhibition Centre adres: 15 Brovarsky Ave., Kijów, Ukraina tel: +38 044 201 11 62 e-mail: aqua@iec-expo.com.ua www.iec-expo.com.ua POLEKO 2011 Międzynarodowe Targi Ochrony Środowiska Poznań, 22-11-2011-25-11-2011 organizator: Międzynarodowe Targi Poznańskie sp. z o.o. adres: ul. Głogowska 14 60-734 Poznań tel: +48 61 869 25 54 fax: +48 61 869 29 52 e-mail: poleko@mtp.pl www.poleko.mtp.pl/pl INFRA-Meeting 2011 III Targi Maszyn Budowlanych, Urządzeń i Technologii dla Infrastruktury Sosnowiec, Expo Silesia, 23-11-2011-25-11-2011 organizator: Centrum Targowo-Wystawiennicze Expo Silesia adres: ul. Braci Mieroszewskich 124, 41-219 Sosnowiec tel: +48 32 788 75 43 fax: +48 32 788 75 03 e-mail: inframeeting@exposilesia.pl www.exposilesia.pl/infra/pl/ V Jubileuszowa Konferencja Techniczna Sieci kanalizacyjne i wodociągowe z tworzyw sztucznych Kudowa Zdrój, 01-12-2011-03-12-2011 organizator: Polskie Stowarzyszenie Producentów Rur i Kształtek z Tworzyw Sztucznych adres organizatora: 87-100 Toruń, ul. Marii Skłodowskiej-Curie 55 tel: +48 56 659 11 34 fax: +48 56 659 11 34 e-mail: biuro@prik.pl www.prik.pl 5
Inżynieria In the issue Construction of household service connections with trenchless methods 26 Dariusz Zwierzchowski Making household service connections with conventional methods is simple in execution and relatively cheap. Unfortunately, most of the connections require linking to an existing systems, which are often located under roads with hard surface, or on the other side of a road, yard or other building. While in smaller towns, it is not difficult to obtain permission to occupy the roadway and connect the newly built section to the existing system, in larger cities with much higher traffic intensity, obtaining that is very complicated and costly. Therefore, in larger urban areas, both in Poland and worldwide, increased interest has been recently seen in the trenchless technologies which allow making connections without the need to dig trenches, which entails the need to restore the surface. CIPP UV renovation in Nowy Sącz 36 Gabriel Benisz Works related to the modernisation of water supply and sewerage systems were carried out in Nowy Sącz. More than 8 km pipes are being renovated. It was decided to use the CIPP UV method. This technology ensures all required parameters to be achieved and, owing to the monitoring of hardening process, it guarantees the final effect, which is extremely important in harsh conditions of the mountainous region (chain of the Beskid Sądecki). The project of Nowy Sącz is implemented according to the so called yellow FIDIC Desing and Build. This allows the contractor to use its own experience in the design, particularly in such delicate matter of the trenchless works. Record trenchless installation of seawater intakes and outfalls for a fish farm project in Portugal 44 Marc Schuermans The microtunnelling project is located in Mira, 100 km south of Porto, Portugal. The project was developed within the frame of the largest flatfish farms ever built. The purpose of the pipe installation is to supply seawater, with a continuous flow of 25 m 3 /s, to the fish farm to create the ideal environment for flatfish. For maintaining a stable water temperature long intakes had to be constructed. Preference was given to microtunnelling given the minimal environmental impact of this technology. Green HDD drillings 62 Krzysztof Dębicki Restrictions related to the EU directives on the emissions of greenhouse gases push the conventional energy sources into the background, thereby promoting the alternative ones. More and more hydro, solar and wind power plants are built. With shrinking place on the land, new projects are moved to the marine areas. That way, a project in the North Sea was created to group 21 wind farms. The way to deliver energy from the BorWin and DolWin areas is the route linking both locations with the northern coast of Germany. This involves crossing the Wadden Islands archipelago and the Wadden Sea. It was decided to use a controlled directional drilling as the only possible and least invasive method of cable installation in those conditions. Equivalent solutions and materials in public procurement 68 Zbigniew J. Boczek The main premise of public procurement contracts being granted should be that the employer initiates the tender procedure only with the aim to award a contract and to achieve the objective. It should be, therefore, kept in mind that the employer should take every effort to meet the objective in cooperation with the contractor. On the one hand, the contractors may not be granted a power to impose on the employers a particular method to specify their needs and the way to meet those in the terms of reference, on the other hand, the employers should be refused the right to specify their requirements in the terms of reference at their sole discretion, which might lead to hindering competition to the extent exceeding the employer s needs. 6
SPIS TREŚCI Inżynieria dostawca systemów rurowych GRP Wykop otwarty Mikrotuneling / przecisk Relining / slipling Instalacje nadziemne Oferujemy: Rury DN 25 - DN 4000 Kształtki - pełny zakres Zbiorniki podziemne i naziemne Systemy do instalacji bezwykopowej Zastosowania Instalacje wodociągowe Instalacje kanalizacyjne Odwodnienia dróg i mostów Przepusty i przejścia dla zwierząt Energetyka wodna Instalacje przemysłowe 5 / 2010 [41] HOBAS System Polska Sp. z o.o. ul. Koksownicza 11 PL 41-300 Dąbrowa Górnicza tel.: +48.32. 639 04 50 fax: +48.32. 639 7 04 53 office@hobas.com.pl www.hobas.com.pl
Inżynieria WYDARZENIA Spartakiada wodociągowców Pełna fotorelacja na www.inzynieria.com Ogólnopolska Spartakiada Pracowników Wodociągów i Kanalizacji im. Tadeusza Jakubowskiego odbyła się w Warszawie w dniach 26 28 sierpnia. Spartakiada to branżowa impreza sportowa, która od dwudziestu lat łączy środowisko przedsiębiorstw działających w branży wod-kan w całym kraju. W tym roku na miejsce spotkania wybrano Warszawę, a jej gospodarzem było MPWiK S.A. w m. st. Warszawie. Przygotowanie takiej imprezy to poważne wyzwanie organizacyjne, gdyż wzięło w nim udział ponad 1,4 tys. pracowników kilkudziesięciu przedsiębiorstw wodociągowych z całego kraju, tworząc w sumie 53 drużyny. Impreza odbywała się przy współpracy z Izbą Gospodarczą Wodociągi Polskie i wsparciu finansowym ponad dwudziestu sponsorów. Patronat honorowy nad wydarzeniami objęła Prezydent m.st. Warszawy Hanna Gronkiewicz- Waltz, zaś patronat medialny nad całością sprawowało m.in. nasze Wydawnictwo dwumiesięcznik Inżynieria i portal www.inzynieria.com. Uroczyste otwarcie Spartakiady wraz z zapaleniem znicza olimpijskiego i defiladą startujących w zawodach ekip odbyło się na terenie kampusu Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, po czym rozpoczęła się rywalizacja w poszczególnych konkurencjach. Wśród licznych, bo aż 24 dyscyplinach sportowych, zawodnicy rywalizowali m.in. w meczach piłki nożnej, siatkówki, w biegach przełajowych, pływaniu, biegach krótkodystansowych, skokach w dal. Nie zabrakło też rywalizacji w wędkarstwie, kręglach, tenisie stołowym czy ziemnym. W punktacji generalnej trzydniowych zawodów sportowych zwyciężyła ekipa wodociągowców z Lublina. Miejsce drugie przypadło gospodarzom (MPWiK w m.st. Warszawie S.A.), a trzecie zajęła reprezentacja ZWIK sp. z o.o. w Łodzi. W rozgrywkach piłki nożnej prym wiedli przedstawiciele MPWiK w Jaworznie, a w piłce siatkowej zwyciężyła ekipa ze Szczecina. www.inzynieria.com 8
WYDARZENIA Inżynieria 9
Inżynieria WYDARZENIA Seminarium Metody zmechanizowane a metody konwencjonalne budowy tuneli Pełna fotorelacja na www.inzynieria.com 9 września 2011 r. w Warszawie w hotelu Sofitel Victoria odbyło się międzynarodowe seminarium poświęcone metodom zmechanizowanym oraz metodom konwencjonalnym budowy tuneli. Zostało ono zorganizowane przez Podkomitet Budownictwa Podziemnego Polskiego Komitetu Geotechniki i Metro Warszawskie sp. z o.o., a patronat nad wydarzeniem objęło International Tunnelling And Underground Space Association (ITA-AITES). W spotkaniu udział wzięło 140 osób, nie tylko z Polski, ale również z: Korei, Francji, Chin, Włoch, Danii, Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych. Seminarium otworzył prezydent ITA/ AITES In-Mo Lee, następnie wystąpili zaproszeni goście. Część wykładowa została podzielona na dwie sesje, w trakcie których uczestnicy seminarium mieli okazję wysłuchać wielu interesujących referatów związanych z budową tuneli w różnych regionach świata. Wygłaszane były one w języku angielskim przez przedstawicieli ITA- AITES i tłumaczone symultanicznie. Jako pierwszy wystąpił Piergiorgio Grasso z Włoch, który zaprezentował aspekty techniczne i ekonomiczne metod zmechanizowanych i metod konwencjonalnych. Następnie Rick Lovat z Kanady omówił rozwój technologii tarczy zrównoważonych ciśnień gruntowych: od początków aż do czasów dzisiejszych. Dymitr Petrow-Ganew oraz Karin Bäppler, przedstawiciele firmy Herrenknecht AG uznanego na całym świecie producenta urządzeń TBM do drążenia tuneli przedstawili technologię tarcz TBM dla tuneli wielkośrednicowych, a o wpływie budowy tunelu na warunki miejskie mówił Bai Yun z Chin. Kolejny prelegent z Włoch, Daniele Peila, przybliżył słuchaczom temat wpływu składników chemicznych, stosowanych w drążeniu tuneli tarczami zmechanizowanymi typu EPB. Z dużym zainteresowaniem audytorium spotkał się również referat o kontroli ryzyka przy pracach związanych z wykonywaniem tuneli i budowli podziemnych. Było to wprowadzenie do wytycznych ITA odnośnie Zarządzania ryzykiem występującym przy wykonywaniu tuneli. Autorami powyższego wystąpienia byli Søren Eskesen z Danii, Amanda Elioff ze Stanów Zjednoczonych oraz Martin Knights z Wielkiej Brytanii. Choć seminarium trwało tylko jeden dzień, udało się w jego trakcie przedstawić szerokie spektrum zagadnień związanych z metodami zmechanizowanymi i konwencjonalnymi budowy tuneli. Wygłoszone referaty były bardzo interesujące, o czym świadczy pełna sala konferencyjna i ciekawa dyskusja, która wywiązała się po wykładach. Szczególny wkład w organizację wydarzenia włożyła prof. nzw. dr hab. inż. Anna Siemińska-Lewandowska, która jako przewodnicząca PBP-PKG nadzorowała przygotowania. Organizatorom gratulujemy sukcesu i życzymy kolejnych, równie udanych imprez. www.inzynieria.com 10
WYDARZENIA Inżynieria 11
Inżynieria WYDARZENIA Targi ENERGETAB 2011 Pełna fotorelacja na www.inzynieria.com W dniach od 13 do 15 września w Bielsku-Białej odbyły się 24. Międzynarodowe Energetyczne Targi Bielskie ENERGETAB 2011. Jest to najważniejsze i największe w Polsce wydarzenie prezentujące innowacyjne rozwiązania dla przemysłu energetycznego. W tym roku zgromadziło rekordową liczbę wystawców ponad 680, którzy przyjechali do Bielska-Białej z kilkunastu krajów europejskich oraz z Chin. Rekordowo duża była także powierzchnia zajęta przez ekspozycje ponad 30 tys. m 2. Generalnym Partnerem targów została Grupa Tauron Polska Energia S.A., a honorowy patronat nad wydarzeniem objęli m.in.: Minister Gospodarki, Prezes Stowarzyszenia Elektryków Polskich, Prezes Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej, PGE Energia Odnawialna SA oraz Izba Gospodarcza Energetyki i Ochrony Środowiska. Jak co roku na międzynarodowych targach energetycy spotkali się z dostawcami oferującymi najbardziej zaawansowane technologicznie maszyny, urządzenia, aparaty i konstrukcje. Produkty i technologie prezentowane na targach ENERGETAB 2011 związane były z wytwarzaniem, przesyłem i dystrybucją energii elektrycznej i cieplnej, odnawialnymi źródłami energii, maszynami i wyposażeniem elektrycznym, kablami i przewodami, konstrukcjami przemysłowymi, oświetleniem oraz aparaturą pomiarową i kontrolno-sterującą, a także usługami dla energetyki, itp. Zwiedzający mieli okazję zobaczyć m.in. stacje transformatorowe, rozłączniki, aparaty i systemy nadzoru, pomiarów i zabezpieczeń, maszty oświetleniowe i oprawy (głównie przystosowane do LED-owych źródeł światła), kable i przewody, urządzenia UPS, a także pojazdy specjalistyczne dla energetyki. Duże zainteresowanie wzbudziła zaprezentowana na stoisku Elektrobudowy oryginalna rozdzielnica w technologii GIS. Jak co roku, odbył się konkurs na wyróżniający się produkt spośród tych prezentowanych na targach. Zgłoszono 52 innowacyjne produkty, które walczyły o nagrody i wyróżnienia. Najbardziej prestiżowe wyróżnienie puchar Ministra Gospodarki uzyskał Instytut Automatyki Systemów Energetycznych z Wrocławia za system do wykrywania i zapobiegania pożarom w kulowo misowych młynach węglowych. Targom towarzyszyły konferencje i seminaria, a także liczne formalne i równie ważne nieformalne spotkania energetyków wystawców z ich klientami. Odbyła się m.in. międzynarodowa konferencja Rozwój energetyki innowacyjnej budowanie bezpieczeństwa energetycznego miast i gmin, organizowana przez Miasto Bielsko-Biała, Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Cites, Związek Miast Polskich i Śląski Związek Gmin i Powiatów. Były na niej prezentowane przedsięwzięcia organizacyjne oraz konkretne projekty dotyczące efektywności energetycznej i rozpowszechniania użytkowania odnawialnych źródeł energii. Pierwszego dnia targów ENER- GETAB 2011 odbył się czwarty panel tej konferencji, poświęcony współpracy samorządów lokalnych z przedsiębiorstwami energetycznymi. Podczas tego panelu przedstawiono mechanizmy współpracy, która doprowadziła do budowy w mieście elektrociepłowni o wzorcowych parametrach efektywności energetycznej. Natomiast drugiego dnia Bielsko Bialski oddział SEP zorganizował konferencję pt. Przeciwdziałanie długotrwałym przerwom w dostawie energii elektrycznej będących wynikiem ekstremalnych warunków pogodowych. Coraz częściej sektor energetyczny wykorzystuje w realizacji inwestycji technologie bezwykopowe. Widać to było również na tegorocznych targach ENERGETAB, gdzie można było spotkać kilku reprezentantów branży bezwykopowej, m.in.: GAMM-BUD sp. z o.o., DTA-Technik sp. z o.o. (przedstawiciel TRACTO-TECHNIK w Polsce), TERRA THALER Sebastian Grygorcewicz oraz Seba KMT. W ciągu kilku wrześniowych dni Bielsko-Biała stała się miejscem, w którym spotkali się specjaliści, producenci i wykonawcy z branży energetycznej. Okazało się, że ze względu na dużą powierzchnię wystawową, nie wszyscy mieli dość czasu, aby zapoznać się z każdym interesującym ich produktem. Wielu wystawców zaproponowało nawet organizatorom, aby w przyszłym roku wydłużyć czas trwania targów do czterech dni. Kolejna edycja ENERGE- TAB 2012 odbędzie się w dniach 11 13 września 2012 r. www.inzynieria.com 12
WYDARZENIA Inżynieria 13
Inżynieria WYDARZENIA VIII Zachodnia Konferencja Przedsiębiorstw Wodociągów i Kanalizacji Pełna fotorelacja na www.inzynieria.com W dniach 14 16 września w miejscowości Kocierz koło Żywca odbyła się VIII Zachodnia Konferencja Przedsiębiorstw Wodociągów i Kanalizacji. W tym roku tematem przewodnim była rola PWiK w gospodarowaniu wodami opadowymi w Polsce i przeciwdziałaniu zagrożeniom powodziowym. Konferencja została zorganizowana przez firmy: Amitech Poland sp. z o.o., Assmann GmbH (której przedstawicielem w Polsce jest ELSE Technical and Research Service Co. Ltd sp. z o.o.), AUMA Polska sp. z o.o., AVK Armadan sp. z o.o., Fusion Polska Ltd. oraz MC-Bauchemie sp. z o.o. Patronat honorowy nad wydarzeniem objęli: Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, Burmistrz Miasta Żywiec, MPWiK sp. z o.o. w Żywcu, Stowarzyszenie Wodociągi Wielkopolskie oraz Dolnośląskie Forum Wodociągowe, natomiast patronat medialny objął m.in. dwumiesięcznik Inżynieria. Konferencję zainaugurował Antoni Szlagor, Burmistrz Miasta Żywiec, który wystąpił z referatem poświęconym doświadczeniom inwestora w wykonaniu kanalizacji deszczowej i jej zabezpieczeń przed zalaniem. W dalszej części uczestnicy konferencji mogli wysłuchać wykładów dotyczących: modernizacji OŚ w Żywcu z uwzględnieniem zabezpieczeń przeciwpowodziowych (Halina Staszkiewicz prezes zarządu MPWiK Żywiec), planowania programów gospodarowania wodami opadowymi i zabezpieczenia obszarów powiatów i gmin przed powodziami (Janusz Łomotowski Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu), a także dyrektywy powodziowej w Polsce (Janusz Wiśniewski wiceprezes KZGW). Następne referaty poruszały tematykę: właściwego nasycenia w urządzenia techniczne i pomiarowe sieci kanalizacyjnych (Maciej Mrowiec PC Częstochowa), zbiorników retencyjno-odciążających CFW-GRP (Jacek Nalaskowski Biuro Ka-Nal), jak również optymalizacji kosztów eksploatacji rurociągów dzięki właściwemu uzbrojeniu w urządzenia techniczne (Mirosław Kopyta AVK Armadan sp. z o.o.) oraz ekonomicznych aspektów renowacji kanalizacji deszczowej (Teresa Nowak UZ Zielona Góra). Ostatnie wystąpienie tego dnia dotyczyło doświadczeń niemieckich związanych z retencjonowaniem i wykorzystaniem wód deszczowych (Jacek Nalaskowski Biuro Ka-Nal). Również drugi dzień konferencji obfitował w interesujące wykłady. Poruszano tematykę: systemów monitoringu pogodowego (Beata Grzonka dyrektor IMGW Poznań) oraz deklaracji zgodności i aprobaty technicznej (Zenon Świgoń ekspert WRPO, rzeczoznawca PZiTS). W dalszej części wiceprezydent Piły Jerzy Wołoszyński omówił na podstawie doświadczeń MWiK Piła administracyjno-prawne aspekty wprowadzenia opłat za wodę deszczową, a później podobną tematykę poruszono w referacie Wprowadzanie opłat za wody opadowe i roztopowe na przykładzie miasta Głogowa (Małgorzata Hawro członek zarządu, dyrektor ds. finansowych PWiK Głogów, Wojciech Stanicki członek zarządu, dyrektor ds. technicznych PWiK Głogów, Fundacja Dolnośląskie Forum Wodociągowe). Można było również wysłuchać referatów poświęconych: komputerowej symulacji pracy kanalizacji deszczowej w Lesznie (Klemens Janiak Kolektor Serwis Leszno Stowarzyszenie Wodociągi Wielkopolskie), finansowaniu inwestycji ochrony przeciwpowodziowej terenów zagrożonych zalaniem (Hanna Grunt wiceprezes WFOŚiGW Poznań), a także ekonomicznym aspektom elektrooporowego zgrzewania PE (Radosław Kapusta Fusion Polska sp. z o.o.). Sesję zakończyły wystąpienia dotyczące porównania efektów pracy pojazdów do hydrodynamicznego czyszczenia kanałów w Koninie (Jacek Gogulski PWiK Konin) oraz niezawodnych napędów elektromechanicznych w kontekście bezpieczeństwa użytkowania sieci (Kamil Gaweł Auma Polska sp. z o.o.). Na piątek 16 września zaplanowano wyjazd do pobliskiego Żywca, gdzie uczestnicy konferencji mogli w towarzystwie Haliny Staszkiewicz, prezes zarządu MPWiK Żywiec, zwiedzić oczyszczalnię ścieków. www.inzynieria.com 14
WYDARZENIA Inżynieria Konferencja Gminne sieci szerokopasmowe od koncepcji do realizacji Pełna fotorelacja na www.inzynieria.com W dniach 13 14 września odbyła się konferencja Gminne sieci szerokopasmowe od koncepcji do realizacji na przykładzie projektu Puławy w sieci budowa szerokopasmowej sieci teleinformatycznej i usług, zorganizowana przez Grupę Technitel. Honorowy patronat nad tym wydarzeniem objął Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji Jerzy Miller oraz Prezydent Miasta Puławy Janusz Grobel, natomiast patronat medialny objął m.in. dwumiesięcznik Inżynieria oraz portal inzynieria.com. Zgromadzonych uczestników powitali m.in. Prezydent Miasta Puław i Sekretarz Stanu MSWiA. Następnie Grupa Technitel oraz Zakład Usług Specjalistycznych MPWiK w Krakowie zaprezentowali budowę sieci szerokopasmowej w Puławach. Część wykładową zainaugurował przedstawiciel Urząd Komunikacji Elektronicznej referatem na temat wyników inwentaryzacji infrastruktury przeprowadzonej przez UKE. W dalszej części uczestnicy mogli wysłuchać wystąpień dotyczących m.in. megaustawy, czyli działań Ministerstwa Infrastruktury i UKE wspierających budowę samorządowych sieci szerokopasmowych, elektronicznej platformy kontaktu obywateli epuap, a także warstwy aktywnej w miejskich sieciach szerokopasmowych, czyli studium przypadku w UM Elbląg, UM Puławy, jak również w UM Zgierz oraz Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego. Kolejne interesujące wykłady były poświęcone: rozwiązaniom Alvarion 4G dla Jednostek Samorządu Terytorialnego, komunikacji opartej na telefonii IP Avaya czyniącej urząd bardziej przyjazny obywatelom oraz rozwiązaniom firmy D-Link dla sieci szerokopasmowych. Poruszono także tematykę synergii pomiędzy działaniami unijnych programów operacyjnych na przykładzie Gminy Nowosolna, a także światłowodowych sieci szerokopasmowych i rozwiązań technicznych. Zademonstrowano też wdmuchiwanie światłowodu w systemie mikrokanalizacji. Pierwszą sesję zakończył referat o systemie GIS UM Puławy jako przykładzie inteligentnego zarządzania zasobami gminy. Równolegle do obrad otwartych trwała sesja zamknięta prezydentów i Marszałka Województwa Lubelskiego. W jej ramach odbyły się Obrady Okrągłego Stołu Prezydentów Miast Lubelszczyzny, jak również wygłoszono referaty nt.: budowy sieci szerokopasmowych na terenie regionu na przykładzie Puław oraz wpływu projektu na system funkcjonowania miasta. Podkreślono, że dzięki projektowi udało się stworzyć platformę współpracy między przedsiębiorstwami, administracją, przemysłem, sektorem naukowym i społeczeństwem obywatelskim na terenie Puław i całego regionu. Na koniec odbyła się prezentacja firm i technologii zastosowanych przy budowie sieci szerokopasmowej w Puławach. Również drugi dzień obfitował w ciekawe wykłady poświęcone m.in. Puławskiemu Parkowi Naukowo-Technologicznemu jako odbiorcy gminnego szerokopasmowego Internetu, modelom zarządzania infrastrukturą i roli Operatora Infrastrukturalnego w procesie, a także modelom kosztowo-przychodowym samorządowej sieci szerokopasmowej. Ostatnie referaty poruszały tematykę szybkiego Internetu satelitarnego oraz partnerstwa prywatno-publicznego w realizacji projektów budowy sieci szerokopasmowych. Konferencję zakończyła prezentacja technologii układania światłowodów w kanalizacji sanitarnej. Dwudniowe spotkanie w Puławach było nie tylko doskonałą okazją do podsumowania projektu Puławy w sieci budowa szerokopasmowej sieci teleinformatycznej i usług, ale również do dyskusji i wymiany doświadczeń na temat m.in. technologii budowy oraz licznych zastosowań gminnych sieci szerokopasmowych. www.inzynieria.com 15
Inżynieria WYDARZENIA NAFTA i GAZ 2011 Pełna fotorelacja na www.inzynieria.com W dniach 21 22 września w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie odbyła się IX Międzynarodowa Konferencja oraz XVI Międzynarodowe Targi NAFTA i GAZ 2011. Patronat honorowy nad wydarzeniem zorganizowanym przez Zarząd Targów Warszawskich S.A. objęli m.in. Minister Gospodarki, Minister Skarbu Państwa, Ministerstwo Środowiska, Rektor AGH, Polska Izba Przemysłu Chemicznego oraz Polska Organizacja Przemysłu i Handlu Naftowego. Konferencja była miejscem wymiany poglądów i doświadczeń pomiędzy przedstawicielami sfer rządowych, biznesowych i naukowych. Wzięli w niej udział m.in. członkowie polskiego rządu, przedstawiciele kluczowych firm branży paliwowej, a także uznane w tym sektorze autorytety naukowe. W trakcie wydarzenia poruszane były tematy dotyczące stanu obecnego i rozwoju sektora paliwowo-energetycznego nie tylko w kraju, ale też za granicą. W ciągu dwóch dni konferencji odbyło się sześć sesji poświęconych różnorodnym zagadnieniom związanych z branżą. Pierwsza z nich poruszała tematykę strategii dla polskiego sektora nafty i gazu. Dotyczyła m.in. działania koalicji rządowej i opozycji w sektorze nafty i gazu w ciągu ostatnich 10 lat oraz wyzwań i koniecznych zmian w aspekcie programów wyborczych partii. Ponadto odbyła się dyskusja z przedstawicielami branży na temat aktualnych problemów branży. Druga część obejmowała zagadnienia związane z gazem w energetyce. Uczestnicy mogli wysłuchać wystąpień porównujących m.in. energetykę polską z europejską, a także gaz i węgiel w kontekście konkurujących surowców. Co więcej, poruszano tematy: energii z gazu w obliczu strategii Unii Europejskiej, energetyki gazowej w aspekcie bezpieczeństwa energetycznego i dostaw z Rosji, jak również bieżących projektów i perspektyw inwestycji. Kolejna sesja obejmowała swym zakresem rafinerie: regulację, prywatyzację i konkurencję. Omówiono wówczas następujące zagadnienia: wyniki rynku naftowego w Polsce w I półroczu 2011 r., światowy i europejski rynek rafineryjny, europejskie regulacje i wymagania jako wyzwanie dla producentów paliw, prywatyzacje i zmiany własnościowe na polskim rynku oraz rafinerie wobec wyzwań logistycznych. W dalszej części poruszono temat rynku biopaliw, a konkretnie: przepisów unijnych w kontekście wdrożenia w Polsce, wyzwań stojących przed rafineriami, opłacalności produkcji i stosowania biopaliw w naszym kraju. Największym zainteresowaniem słuchaczy cieszyła się kolejna sesja, dotycząca pierwszych ocen poszukiwania gazu łupkowego w Polsce. Omówiono m.in. doświadczenia z dotychczasowych wierceń i analiz, wyzwania środowiskowe i regionalne, a także model prawny i biznesowy wydobycia gazu łupkowego w naszym kraju. Ostatnia sesja była poświęcona kwestii nowych rurociągów i bezpieczeństwa dostaw, m.in. interkonektorom oraz rosyjskiemu rurociągowi gazowemu Nord Stream i naftowemu BTS-2. NAFTA i GAZ to również targi, które stworzyły ponad 20 wystawcom możliwość prezentacji swojej oferty dla przemysłu naftowego i gazownictwa. Dzięki targom firmy działające w branży paliw mogły spotkać się z dostawcami, zapoznać z nowymi produktami i technologiami, a także nawiązać kontakty biznesowe. Konferencja była idealną okazją do podjęcia przez przedstawicieli różnych środowisk związanych z branżą szerszej dyskusji dotyczącej zagadnień przemysłu naftowego i gazownictwa. Już dziś zapraszamy na X Międzynarodową Konferencję oraz XVII Międzynarodowe Targi NAFTA i GAZ 2012. www.inzynieria.com 16
WYDARZENIA Inżynieria Doświadczenie i jakość w jednym Historia HABA-BETON to ponad 100 lat, na przełomie których fi rma stała się wiodącą marką na europejskim rynku rur oraz systemów kanalizacyjnych z betonu i żelbetu. PROGRAM PRODUKCYJNY: > rury żelbetowe / betonowe > systemy studni > odwodnienia liniowe > rury i studnie do mikrotunelingu > rury bazaltowe do mikrotunelingu HABA-BETON Johann Bartlechner Sp. z o.o. ul. Niemiecka 1 Olszowa PL 47-143 Ujazd telefon +48/77/405 wrzesień - 69 październik 00 www.haba-beton.pl 17
Inżynieria WYDARZENIA Kolejny sukces wizerunkowy Amitech Poland - V Międzynarodowa Konferencja dla Projektantów W dniach 29.09 01.10 miało miejsce jedno z najważniejszych corocznych wydarzeń marketingowych Amitech Poland sp. z o.o., czyli V Międzynarodowa Konferencja dla Projektantów. Tegoroczne spotkanie odbyło się w Mrągowie. Wzięli w nim udział przedstawiciele najważniejszych biur projektowych oraz firm współpracujących z Amitech Poland z Polski, Ukrainy, Litwy i Estonii. Konferencja poświęcona była szeroko rozumianej tematyce zastosowania rur GRP Flowtite, systemów niekołowych Amiren oraz rur z polimerobetonu. Na szczególną uwagę zasługuje prelekcja wygłoszona przez dr.inż. Tomasza Pawlaka na temat bezwykopowej renowacji kanałów kołowych metodą reliningu rurami GRP Flowtite i modułami GRP Amiren, jak również wykład dyrektora Gdańskich Melioracji Andrzeja Chudziaka na temat projektowania systemów kanalizacji deszczowej z zastosowaniem pośrednich zbiorników retencyjnych. Uczestnicy konferencji bardzo wysoko ocenili poziom prelekcji oraz samą ideę spotkania, będącego swoistą platformą wymiany informacji, doświadczeń oraz kontaktów branżowych. TIWS 2011 Pełna fotorelacja na www.inzynieria.com Targi Kielce po raz czwarty były organizatorem Międzynarodowych Targów Infrastruktury Wodno-Ściekowej, Odwodnień i Melioracji TIWS. Wystawcy z Polski, Niemiec, Czech, Włoch i Szwajcarii eksponowali swoje produkty, usługi i oferty na ponad 80 stoiskach. Na TIWS zapraszane są przede wszystkim firmy zajmujące się uzdatnianiem wody, oczyszczaniem ścieków, dostawą aparatury, maszyn, urządzeń oraz sprzętu specjalistycznego i laboratoryjnego, jak również wydawnictwa branżowe. Równolegle z wystawą odbywały się konferencje, którym towarzyszyły dyskusje zaangażowanych w temat stron. Jedną z konferencji poświęcono inwestycjom w gospodarce wodnościekowej i innych przedsięwzięć w gospodarce komunalnej, zwracając równocześnie uwagę na możliwości wsparcia finansowego takich inwestycji. Inne ze spotkań dotyczyło zagadnienia eksploatacji urządzeń infrastruktury komunalnej w okresach intensywnych opadów i w sytuacjach powodziowych. W trakcie tej konferencji zwrócono uwagę m.in. na techniczne możliwości wpływające na zwiększenie komfortu bytu ludności w okresach występowania gwałtownych ulew, podtopień, powodzi ale także susz. Jeden z dni targowych, jak zwykle, był dniem otwartym kieleckich Wodociągów. W trakcie wycieczki do Oczyszczalni Ścieków w Sitkówce Nowinach uczestnicy mieli możliwość obejrzenia z bliska rozbudowanych i zmodernizowanych obiektów oraz instalacji. Kolejna edycja targów zaplanowana jest na termin 10 12.10.2012 r.. www.inzynieria.com 18