Wpływ migracji zarobkowej rodziców na sytuację dziecka pozostawionego w kraju

Wpływ migracji zarobkowej rodziców na sytuację dziecka pozostawionego w kraju KURATORIUM OŚWIATY W LUBLINIE 18 grudnia 2009

Obowiązki rodziców wynikające z prawa oświatowego

Status rodzica w aktach prawnych o zasięgu europejskim lub globalnym Status prawny rodzica określają również inne akty prawne o zasięgu europejskim lub globalnym. Polska z racji swych związków z Wspólnotą Europejską i przynależności do ONZ honoruje m.in. : Powszechną Deklarację Praw Człowieka z 10 grudnia 1948 roku, Europejską Konwencję o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 4 listopada 1950 roku Deklarację Praw Dziecka ONZ z 1959 roku Uchwałę Parlamentu Europejskiego o Wolności Wychowania we Wspólnocie Europejskiej z dnia 14 marca 1984 roku Konwencję o Prawach Dziecka ONZ z 20 listopada 1989 roku (obowiązuje w Polsce od 1991 roku)

Zapewniają one dziecku prawo do wychowania i nauki w ramach szkolnictwa odpowiadającego różnorodności ludzi oraz ich potrzebie swobodnego rozwoju. W odniesieniu do dzieci w wieku szkolnym odpowiada to współtworzeniu tego rodzaju szkolnictwa przez rodziców, warunkujących istotę swobody swoich dzieci. Wpływ rodziców na proces edukacji inicjowany przez szkołę i dotyczący ich dzieci, określony w tych dokumentach, zamyka się w trzech aspektach: prawo rodziców do określania wychowania i rodzaju nauczania ich małoletnich dzieci, prawo rodziców do wyboru szkoły dla dziecka, prawo rodziców do wychowywania dzieci zgodnie z ich przekonaniami religijnymi (w związku z tym - wyboru odpowiedniej szkoły), przy czym dziecko musi mieć zapewniony dostęp także do szkoły, w której nie jest uprzywilejowana żadna religia i żaden światopogląd.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej a prawa rodziców Odpowiedzialność za dziecko jest naturalnym prawem rodzica. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej prawa rodziców ujmuje w nawiązaniu do ochrony wolności przekonań, praw ekonomicznych, socjalnych i kulturalnych obywatela, rodziny, dziecka. Art. 48. 1. Rodzice mają prawo do wychowania swoich dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami. Wychowanie to powinno uwzględniać stopień dojrzałości dziecka, a także wolność jego sumienia i wyznania oraz jego przekonania. 2. Ograniczenie lub pozbawienie praw rodzicielskich może nastąpić tylko w przypadkach określonych w ustawie i tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu. Art. 53. 3. Rodzice mają prawo do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego i religijnego zgodnie ze swoimi przekonaniami. Przepis art. 48 ust. 1 stosuje się odpowiednio. Art. 70. 3. Rodzice mają wolność wyboru dla swoich dzieci szkół innych niż publiczne. Obywatele i instytucje mają prawo zakładania szkół podstawowych, ponadpodstawowych i wyższych oraz zakładów wychowawczych (...). 4. Władze publiczne zapewniają obywatelom powszechny i równy dostęp do wykształcenia. W tym celu tworzą i wspierają systemy indywidualnej pomocy finansowej i organizacyjnej dla uczniów i studentów (...).

Art. 71. 1. Państwo w swojej polityce społecznej i gospodarczej uwzględnia dobro rodziny. Rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej, zwłaszcza wielodzietne i niepełne, mają prawo do szczególnej pomocy ze strony władz publicznych. 2. Matka przed i po urodzeniu dziecka ma prawo do szczególnej pomocy władz publicznych, której zakres określa ustawa. Art. 72. 1. Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę praw dziecka. Każdy ma prawo żądać od organów władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją. 2. Dziecko pozbawione opieki rodzicielskiej ma prawo do opieki i pomocy władz publicznych. 3. W toku ustalania praw dziecka organy władzy publicznej oraz osoby odpowiedzialne za dziecko są obowiązane do wysłuchania i w miarę możliwości uwzględnienia zdania dziecka. 4. Ustawa określa kompetencje i sposób powoływania Rzecznika Praw Dziecka.

PRAWO DO NAUKI W artykule 70 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. zostało ustanowione prawo do nauki, które do 18 roku życia połączone jest z obowiązkiem nauki: Art. 70. Każdy ma prawo do nauki. Nauka do 18 roku życia jest obowiązkowa. Sposób wykonywania obowiązku szkolnego określa ustawa. Nauka w szkołach publicznych jest bezpłatna. Ustawa może dopuścić świadczenie niektórych usług edukacyjnych przez publiczne szkoły wyższe za odpłatnością. Rodzice mają wolność wyboru dla swoich dzieci szkół innych niż publiczne. ( ). Art. 83. Każdy ma obowiązek przestrzegania prawa Rzeczypospolitej Polskiej.

Podobnie, o prawie do nauki czytamy w Konwencji o prawach dziecka przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989r. i ratyfikowanej przez Polskę: Artykuł 3 1: We wszystkich działaniach dotyczących dzieci, podejmowanych przez publiczne lub prywatne instytucje opieki społecznej, sądy, władze administracyjne lub ciała ustawodawcze, sprawą nadrzędną będzie najlepsze zabezpieczenie interesów dziecka. 2. Państwa-Strony działają na rzecz zapewnienia dziecku ochrony i opieki w takim stopniu, w jakim jest to niezbędne dla jego dobra, biorąc pod uwagę prawa i obowiązki jego rodziców, opiekunów prawnych lub innych osób prawnie za nie odpowiedzialnych, i w tym celu będą podejmowały wszelkie właściwe kroki ustawodawcze oraz administracyjne.

Art. 14. 2. Państwa-Strony będą respektowały prawa i obowiązki rodziców lub, w odpowiednich przypadkach, opiekunów prawnych odnośnie do ukierunkowania dziecka w korzystaniu z jego prawa w sposób zgodny z rozwijającymi się zdolnościami dziecka. Art. 18. 1. Państwa-Strony podejmą wszelkie możliwe starania dla pełnego uznania zasady, że oboje rodzice ponoszą wspólną odpowiedzialność za wychowanie i rozwój dziecka. Rodzice lub w określonych przypadkach opiekunowie prawni ponoszą główną odpowiedzialność za wychowanie i rozwój dziecka. Jak najlepsze zabezpieczenie interesów dziecka ma być przedmiotem ich największej troski. 2. W celu zagwarantowania i popierania praw zawartych w niniejszej konwencji Państwa- Strony będą okazywały odpowiednią pomoc rodzicom oraz opiekunom prawnym w wykonywaniu przez nich obowiązków związanych z wychowywaniem dzieci oraz zapewnią rozwój instytucji, zakładów i usług w zakresie opieki nad dziećmi. 3. Państwa-Strony będą podejmowały wszelkie właściwe kroki dla zapewnienia dzieciom pracujących rodziców prawa do korzystania z usług instytucji i zakładów w zakresie opieki nad dziećmi, do których są one uprawnione

Artykuł 28 1. Państwa-Strony uznają prawo dziecka do nauki i w celu stopniowego realizowania tego prawa na zasadzie równych szans, w szczególności: a) uczynią nauczanie podstawowe obowiązkowym i bezpłatnym dla wszystkich; b) będą popierać rozwój różnorodnych form szkolnictwa średniego, zarówno ogólnokształcącego, jak i zawodowego, uczynią je dostępnymi dla każdego dziecka oraz podejmą odpowiednie kroki, takie jak wprowadzenie bezpłatnego nauczania oraz udzielanie w razie potrzeby pomocy finansowej; c) za pomocą wszelkich właściwych środków uczynią szkolnictwo wyższe dostępnym dla wszystkich na zasadzie zdolności; d) udostępnią wszystkim dzieciom informacje i poradnictwo szkolne i zawodowe; e) podejmą kroki na rzecz zapewnienia regularnego uczęszczania do szkół oraz zmniejszenia wskaźnika porzucania nauki.

Art. 27. 1. Paostwa-Strony uznają prawo każdego dziecka do poziomu życia odpowiadającego jego rozwojowi fizycznemu, psychicznemu, duchowemu, moralnemu i społecznemu. 2. Rodzice (rodzic) lub inne osoby odpowiedzialne za dziecko ponoszą główną odpowiedzialnośd za zabezpieczenie w ramach swych możliwości, także finansowych, warunków życia niezbędnych do rozwoju dziecka.

2. Paostwa-Strony będą podejmowały wszelkie właściwe środki zapewniające, aby dyscyplina szkolna była stosowana w sposób zgodny z ludzką godnością dziecka i z niniejszą konwencją. 3. Paostwa-Strony będą popierały i rozwijały międzynarodową współpracę w dziedzinie oświaty, w szczególności w celu przyczyniania się do zlikwidowania ignorancji i analfabetyzmu na świecie oraz ułatwienia dostępu do wiedzy naukowo-technicznej i nowoczesnych metod nauczania. W tym zakresie należy w szczególności uwzględnid potrzeby krajów rozwijających się.

Prawa i obowiązki rodziców w świetle ustawy o systemie oświaty

Zapisy wynikające z wybranych aktów wykonawczych Istnieje wiele rozporządzeń, w których określa się mniejsze bądź większe uprawnienia rodziców w zakresie ich bezpośredniego wpływu na funkcjonowanie placówek oświatowych. Należy podkreślić, że prawa i uprawnienia rodziców wynikające z tych zapisów są jednoznacznym wskazaniem na obowiązki związane z kontaktowaniem się rodziców lub prawnych opiekunów dziecka ze szkołą.

W pełnej zgodności z rozporządzeniem o ocenianiu, rodzice powinni być zapoznani z obowiązującymi w szkole zasadami oceniania, a także wymaganiami edukacyjnymi oraz formami i sposobami oceniania osiąganego przez uczniów poziomu wiedzy i umiejętności. Ponadto rodzice powinni być na bieżąco i rzetelnie informowani o osiągnięciach lub niepowodzeniach edukacyjnych swoich dzieci. Kolejny z aktów prawnych, rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół, mówi między innymi o tym, że rodzice i nauczyciele powinni obowiązkowo współdziałać ze sobą w sprawach wychowania i kształcenia dzieci. Gwarancją tego stanu rzeczy ma być statut szkoły.

Prawa indywidualne rodziców: Rodzice ucznia niepełnoletniego mogą wnioskować o organizację nauczania religii (art. 12). Życzenie to może być wyrażone w najprostszej formie i nie musi być ponawiane. Może natomiast zostać zmienione. Wnioskować o organizację nauki języka, historii i kultury mniejszości narodowych i etnicznych (art. 13, ust. 1 i 2). Wnioskować o wcześniejsze przyjęcie do szkoły dziecka, które przed dniem 1 września kończy 6 lat (art. 16, ust.1). Wnioskować o odroczenie obowiązku szkolnego dziecka niepełnosprawnego do końca roku szkolnego w tym roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 10 lat (art. 14 ust. 1a). Złożyć wniosek o spełnienie obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego poza przedszkolem/oddziałem przedszkolnym lub obowiązku szkolnego poza szkołą. Klasyfikacja w takim przypadku dokonywana jest na podstawie egzaminów klasyfikacyjnych (art. 16, 7a i 8). Rodzice mogą złożyć wniosek (lub wyrazić zgodę) do dyrektora szkoły o udzielenie zezwolenia na indywidualny program lub tok nauki (art. 66, ust. 1).

Prawa indywidualne rodziców: Rodzice mogą odwołać się do kuratora oświaty w ciągu 14 dni od wydanego przez publiczną poradnię psychologiczno pedagogiczną orzeczenia o potrzebie nauczania indywidualnego lub potrzebie zajęć rewalidacyjno wychowawczych (art. 71b, ust. 3 i 4). Wnioskować o przyznanie dla ucznia pomocy materialnej o charakterze socjalnym (stypendium szkolne dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych, zasiłek szkolny dla uczniów szkół każdego typu art. 90c, d, e, art. 90n, ust 2, pkt 1). Do zwrotu kosztów przejazdu dziecka sześcioletniego i opiekuna do najbliższego przedszkola/oddziału przedszkolnego, jeżeli droga dziecka z domu do przedszkola przekracza 3 km, a gmina nie zapewnia bezpłatnego transportu i opieki (art. 14a, ust. 3). Do zwrotu kosztów przejazdu dziecka niepełnosprawnego i opiekuna do najbliższej szkoły/ośrodka zapewniającego odpowiednie kształcenie dziecku niepełnosprawnemu (jeżeli gmina nie organizuje takiego dowozu). (art. 17, ust. 3a). Do zwrotu kosztów przejazdu ucznia do szkoły, w której obwodzie dziecko mieszka, jeżeli gmina nie zapewnia bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu oraz droga dziecka z domu do szkoły przekracza 3 km w przypadku uczniów klas I IV szkół podstawowych, a 4 km w przypadku klas V VI szkoły podstawowej oraz uczniów gimnazjów (art. 17, ust. 2 i 3).

Obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązek szkolny, obowiązek nauki: Zagwarantowane Konstytucją oraz Konwencją o prawach dziecka prawo do nauki w przepisach oświatowych rozpatrywane jest w kontekście związanych z nim obowiązków paostwa oraz rodziców /prawnych opiekunów. Przepis art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty stanowi, że nauka jest obowiązkowa do ukooczenia 18 roku życia. W artykule 15 ustawy poprzez cezurę wiekową określone zostały ramy obywatelskiego obowiązku związanego z edukacją. Górną granicą wiekową związania obowiązkiem nauki jest wiek 18 lat, natomiast dolną granicę wyznacza wiek 6 lat to jest wiek rozpoczęcia obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego ustanowionego na mocy art. 14 ust. 3 ustawy o systemie oświaty. Obowiązek związany z nauką wyznacza zatem wiek 6-18 lat. Obowiązek ten realizuje się pod postacią kolejno obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego (art. 14 ust. 3 ustawy o systemie oświaty), obowiązku szkolnego (art. 15 ust. 2 ustawy o systemie oświaty) oraz obowiązku nauki (art. 16 ust. 5a ustawy o systemie oświaty).

Obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązek szkolny oraz obowiązek nauki może być realizowany w kraju lub spełniany przez uczęszczanie do przedszkoli lub szkół za granicą. Wyjątkiem od zasady spełniania obowiązku w szkole jest spełnianie przez dziecko obowiązku poza szkołą. Na wniosek rodziców dyrektor szkoły podstawowej lub gimnazjum, w obwodzie których mieszka dziecko wydaje zezwolenie na spełnianie przez dziecko odpowiednio obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki poza szkołą oraz określa warunki jego spełniania. Obowiązek szkolny realizowany jest poprzez uczęszczanie do szkoły podstawowej i gimnazjum, w których obwodzie dziecko mieszka. Dzieci spoza danego obwodu mogą być przyjmowane w miarę dysponowania przez szkołę wolnymi miejscami. Podstawowym sposobem realizacji obowiązku jest uczęszczanie do przedszkola/szkoły.

Obowiązki rodziców Zakres obowiązków rodziców dziecka podlegającego obowiązkowi szkolnemu wyznacza art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Rodzice dziecka podlegającego obowiązkowi szkolnemu są obowiązani do: dopełnienia czynności związanych ze zgłoszeniem dziecka do szkoły; zapewnienia regularnego uczęszczania dziecka na zajęcia szkolne; zapewnienia dziecku warunków umożliwiających przygotowywanie się do zajęć szkolnych; informowania, corocznie w terminie do dnia 30 września każdego roku, dyrektora szkoły podstawowej lub gimnazjum, w obwodzie których dziecko mieszka, o realizacji obowiązku szkolnego spełnianego za granicą; zapewnienia dziecku realizującemu obowiązek szkolny poza szkołą na podstawie zezwolenia dyrektora szkoły, warunków nauki określonych w zezwoleniu na pozaszkolną realizację tego obowiązku;

Natomiast zgodnie z art. 18 ust. 2 ustawy rodzice dziecka podlegającego obowiązkowi nauki są zobowiązani informować wójta gminy (burmistrza, prezydenta miasta) na terenie, której dziecko mieszka, o formie spełniania obowiązku nauki i zmianach w tym zakresie, jednak tylko w przypadku gdy organ ten wystąpi do rodziców z żądaniem przedstawienia takiej informacji. Niespełnianie obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego, obowiązku nauki podlega egzekucji w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, tj. podlega sankcjom na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Przez pojęcie niespełnienia obowiązku szkolnego, obowiązku nauki i rocznego przygotowania przedszkolnego należy rozumieć nieusprawiedliwioną nieobecność w okresie jednego miesiąca na co najmniej 50% zajęć, tj.:

a także obowiązkowych zajęć edukacyjnych w przedszkolu (oddziale przedszkolnym zorganizowanym w szkole podstawowej), szkole podstawowej, gimnazjum, szkole ponadgimnazjalnej lub placówce, obowiązkowych zajęć w przypadku spełniania obowiązku nauki po ukończeniu gimnazjum przez uczęszczanie na zajęcia do publicznej lub niepublicznej szkoły ponadgimnazjalnej lub w celu przygotowania zawodowego.

Obowiązki dyrektorów szkół Na podstawie art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty dyrektorzy publicznych szkół podstawowych i gimnazjów kontrolują spełnianie obowiązku szkolnego przez dzieci zamieszkujące w obwodach tych szkół, co oznacza: kontrolę wykonania przez rodziców dziecka czynności związanych ze zgłoszeniem dziecka do szkoły, kontrolę zapewnienia przez rodziców dziecka regularnego uczęszczania dziecka na zajęcia szkolne, kontrolę powiadamiania przez rodziców dziecka o formie spełniania obowiązku szkolnego za granicą. Dyrektorzy publicznych szkół podstawowych i gimnazjów prowadzą ewidencję spełniania obowiązku szkolnego.

UCZEŃ POWRACAJĄCY Z ZAGRANICY Rodzice powracający do Polski po okresie pobytu za granicą mają obowiązek zapisać dzieci do szkoły, jeśli są to dzieci podlegające obowiązkowi nauki lub obowiązkowi szkolnemu (7-18 lat). Dotyczy to również dzieci 6-letnich, które są objęte obowiązkiem rocznego przygotowania przedszkolnego realizowanego w przedszkolach i w szkołach. Zasady przyjmowania do szkół uczniów, którzy uczęszczali do szkoły za granicą reguluje rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 20 lutego 2004 r. w sprawie warunków i trybu przyjmowania uczniów do szkół publicznych oraz przechodzenia z jednych typów szkół do innych. Zgodnie z 19 ust. 1 pkt 3 wymienionego wyżej rozporządzenia uczeń, który uczęszczał do szkoły za granicą przyjmowany jest do klasy programowo wyższej w szkole podstawowej, gimnazjum, szkole ponadgimnazjalnej, na podstawie następujących dokumentów: świadectwa (zaświadczenia) wydanego przez szkołę za granicą ostatniego świadectwa szkolnego wydanego w Polsce, w oparciu o te świadectwa ustala się sumę lat nauki szkolnej ucznia.

W szczególnie uzasadnionych przypadkach (np. znaczące różnice programowe pomiędzy szkołą, do której uczeń uczęszczał i do której ma być przyjęty) rodzice mogą wystąpić do dyrektora szkoły z wnioskiem o przyjęcie dziecka do klasy programowo niższej niż wynika to z sumy lat jego nauki szkolnej. Rodzice ucznia występują do dyrektora szkoły z podaniem o przyjęcie dziecka do szkoły. Do podania należy dołączyć ww. dokumenty przetłumaczone na język polski. Warto podkreślić, iż w przypadku uczniów powracających z zagranicy i przyjmowanych do szkół ponadgimnazjalnych nie stosuje się obowiązujących zasad rekrutacji. O przyjęciu ucznia do szkoły decyduje wyłącznie dyrektor.

Legalizacja dokumentów W przypadku ukończenia szkół polskich i kontynuowania nauki za granicą wymagana jest legalizacja świadectw, dyplomów i indeksów, o której mowa w 18 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 14 marca 2005 r. w sprawie zasad wydawania oraz wzorów świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych, sposobu dokonywania ich sprostowań i wydawania duplikatów, a także zasad legalizacji dokumentów przeznaczonych do obrotu prawnego z zagranicą oraz zasad odpłatności za wykonywanie tych czynności. Legalizacji świadectw, dyplomów i indeksów przeznaczonych do obrotu prawnego z zagranicą, wydawanych przez szkoły, dokonuje kurator oświaty właściwy ze względu na siedzibę szkoły, która wydała dokument.

Legalizacji świadectw dojrzałości, aneksów do świadectw dojrzałości, dyplomów potwierdzających kwalifikacje zawodowe, zaświadczeń oraz świadectw ukończenia szkoły podstawowej, gimnazjum i liceum ogólnokształcącego na podstawie egzaminów eksternistycznych przeznaczonych do obrotu prawnego z zagranicą, wydawanych przez komisje okręgowe oraz świadectw wydawanych przez szkoły, zespoły szkół i szkolne punkty konsultacyjne przy przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych i przedstawicielstwach wojskowych Rzeczypospolitej Polskiej dokonuje minister właściwy do spraw oświaty i wychowania.

Prawa i obowiązki rodziców w świetle przepisów Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego Władza rodzicielska jest to ogół obowiązków i praw rodziców względem dziecka mających na celu zapewnienie mu należytej pieczy i strzeżenie jego interesów. Władza ta obejmuje kompetencje rodziców zarówno w odniesieniu do osoby dziecka, jak i do jego majątku. Władza rodzicielska powstaje z chwilą narodzin dziecka. W zakresie władzy rodzicielskiej na szczególną uwagę zasługują: Art. 92: Dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską. Art. 93 par. 1: Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom. Art. 97 par. 2: O istotnych sprawach dziecka, rodzice rozstrzygają wspólnie; w braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy. Art. 95 par. 1: Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy na osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka. Par. 2: Dziecko pozostające pod władzą rodzicielską winno rodzicom posłuszeństwo. Par. 3: Władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny.

Dobro dziecka i interes społeczny wymagają m.in. uzyskania przez nie odpowiedniego wykształcenia, kwalifikacji, przygotowania do funkcjonowania w grupie, do życia w społeczeństwie, do założenia rodziny. Dziecko powinno więc m.in. uczęszczać do szkoły i prawidłowo realizować obowiązek szkolny, a rodzice powinni nadzorować realizację tego obowiązku i współpracować w tym zakresie ze szkołą i innymi instytucjami np. poprzez udział w zebraniach szkolnych i indywidualną współpracę z nauczycielami. Niedopełnianie tego obowiązku, zwłaszcza gdy dziecko ma trudności w nauce lub nie realizuje obowiązku szkolnego, jest naruszeniem art. 95 KRiO, gdyż władza rodzicielska nie jest należycie wypełniana.

Art. 98 par. 1: Rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską obojga rodziców, każde z nich może działad samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka. Rodzice reprezentują dziecko przed organami paostwowymi, urzędami, osobami prawnymi w pełnym zakresie prawa. Dotyczy to również szkoły jako instytucji samorządowej. Decyzja o zmianie szkoły przez niepełnoletniego ucznia np. może byd podjęta tylko przez rodziców. Rodzice są również reprezentantami prawnymi dziecka w stosunku do osoby/osób lub instytucji domagających się naprawy szkody lub odszkodowania za straty i szkody wyrządzone przez dziecko.

Karta Praw i Obowiązków Rodziców w Europie Status rodzica - członka szkolnej i lokalnej społeczności - dobrze ilustruje deklaracja Europejskiego Stowarzyszenia Rodziców (European Parents Association) pod nazwą Karta Praw i Obowiązków Rodziców w Europie. Dokument ten został przyjęty przez EPA w grudniu 1992 roku. Z wypełniającymi go postulatami zwrócono się wówczas do Komisji Europejskiej, Rady Ministrów, Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z prośbą o ich poparcie i pomoc w realizacji. Dokument nie ma charakteru prawnego, jednak wywiera znaczący wpływ na politykę społeczną w krajach członkowskich Unii Europejskiej.

Karta Praw i Obowiązków Rodziców w Europie 1. Rodzice mają prawo do wychowywania swoich dzieci w duchu tolerancji i zrozumienia dla innych, bez dyskryminacji wynikającej z koloru skóry, rasy, narodowości, wyznania, płci oraz pozycji ekonomicznej. Rodzice mają obowiązek wychowywać swoje dzieci w duchu odpowiedzialności za siebie i za cały ludzki świat. 2. Rodzice mają prawo do uznania ich prymatu jako "pierwszych nauczycieli" swoich dzieci. Rodzice mają obowiązek wychowywać swoje dzieci w sposób odpowiedzialny i nie zaniedbywać ich. 3. Rodzice mają prawo do pełnego dostępu do formalnego systemu edukacji dla swoich dzieci z uwzględnieniem ich potrzeb, możliwości i osiągnięć. Rodzice mają obowiązek zaangażowania się jako partnerzy w nauczaniu ich dzieci w szkole. 4. Rodzice mają prawo dostępu do wszelkich informacji o instytucjach oświatowych, które mogą dotyczyć ich dzieci. Rodzice mają obowiązek przekazywania wszelkich informacji szkołom, do których uczęszczają ich dzieci, informacji dotyczących możliwości osiągnięcia wspólnych( tj. domu i szkoły) celów edukacyjnych.

5. Rodzice mają prawo wyboru takiej drogi edukacji dla swoich dzieci, która jest najbliższa ich przekonaniom i wartościom uznawanym za najważniejsze dla rozwoju ich dzieci. Rodzice mają obowiązek dokonania świadomego wyboru drogi edukacyjnej, jaką ich dzieci powinny zmierzać. 6. Rodzice mają prawo domagania się od formalnego systemu edukacji tego, aby ich dzieci osiągnęły wiedzę duchową i kulturową. Rodzice mają obowiązek wychowywać swoje dzieci w poszanowaniu i akceptowaniu innych ludzi i ich przekonań. 7. Rodzice mają prawo wpływać na politykę oświatową realizowaną w szkołach ich dzieci. Rodzice mają obowiązek osobiście włączać się w życie szkół ich dzieci i stanowić istotną część społeczności lokalnej. 8. Rodzice i ich stowarzyszenia mają prawo wydawania opinii i przeprowadzania konsultacji z władzami odpowiedzialnymi za edukację na wszystkich poziomach ich struktur. Rodzice mają obowiązek tworzyć demokratyczne, reprezentatywne organizacje na wszystkich poziomach. Organizacje te będą reprezentowały rodziców i ich interesy.

9. Rodzice mają prawo do pomocy materialnej ze strony władz publicznych, eliminującej wszelkie bariery finansowe, które mogłyby utrudnić dostęp ich dzieci do edukacji. Rodzice mają obowiązek poświęcać swój czas i uwagę swoim dzieciom i ich szkołom, tak aby wzmocnić ich wysiłki skierowane na osiągnięcie określonych celów nauczania. 10. Rodzice mają prawo żądać od odpowiedzialnych władz publicznych wysokiej jakości usługi edukacyjnej. Rodzice mają obowiązek poznać siebie nawzajem, współpracować ze sobą i doskonalić swoje umiejętności "pierwszych nauczycieli" i partnerów w kontakcie: szkoła - dom.

"Karta" stanowi próbę określenia miejsca rodziców w procesie edukacji ich dzieci, określa też, jakie są oczekiwane (w opinii rodziców i współpracujących z EPA naukowców) relacje między nimi a szkołą i władzami ingerującymi w problemy oświaty. Obowiązki nałożone na siebie przez rodziców wskazują na oczekiwanie ścisłej, pożytecznej współpracy ze szkołą, także w zakresie ich współuczestnictwa w procesie edukacji dzieci. W sformułowanych w Karcie prawach rodzice wyrażają pragnienie traktowania ich, jak świadomych partnerów w prowadzeniu owego procesu. W treści zapisów daje się zauważyć niezmiernie głęboką potrzebę włączenia się w szkolną edukację dziecka, widać determinację w dochodzeniu do jej realizacji.

Lista przydatnych linków: Informacje o szkołach poza granicami Polski oraz o systemach edukacji w Europie: Portal Polska Szkoła: http://www.polska-szkola.pl/ ; http://www.polskaszkola.pl/mod/data/view.php?d=16 Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Systemy edukacyjne w Europie: http://www.socrates.org.pl/socrates2/index1.php?dzial=9&node=9&doc=1000127 http://www.socrates.org.pl/socrates2/index1.php?dzial=9&node=9&doc=1000603 Zespół Szkół dla Dzieci Obywateli Polskich Czasowo Przebywających za Granicą: http://www.spzg.pl/ ; http://www.spzg.pl/organizacja%20roku/organizacjaroku.htm Polonijne Centrum Nauczycielskie w Lublinie: http://www.pcn.lublin.pl/pcn/intro.php Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej http://www.buwiwm.edu.pl/index.htm

Dziękuję za uwagę.