OGÓLNE WARUNKI UBEZPIECZENIA NAST PSTW NIESZCZ ÂLIWYCH WYPADKÓW DZIECI, M ODZIE Y ORAZ PERSONELU W SZKO ACH I INNYCH PLACÓWKACH OÂWIATOWYCH SZKO A

OGÓLNE WARUNKI UBEZPIECZENIA NAST PSTW NIESZCZ ÂLIWYCH WYPADKÓW DZIECI, M ODZIE Y ORAZ PERSONELU W SZKO ACH I INNYCH PLACÓWKACH OÂWIATOWYCH SZKO A 1. POSTANOWIENIA OGÓLNE 1. Na podstawie niniejszych ogólnych warunków ubezpieczenia nast pstw nieszcz Êliwych wypadków dzieci, m odzie y oraz personelu w szko ach i innych placówkach oêwiatowych SZKO A ( OWU ), Polski Zwiàzek Motorowy Towarzystwo Ubezpieczeƒ S.A. Vienna Insurance Group zwane dalej PZM TU, zawiera umowy ubezpieczenia ( umowa ) z osobami fizycznymi, osobami prawnymi lub jednostkami organizacyjnymi nie posiadajàcymi osobowoêci prawnej zwanymi dalej Ubezpieczajàcymi. 2. Umowa ubezpieczenia mo e zostaç zawarta na cudzy rachunek. 2. DEFINICJE U yte w OWU definicje (w porzàdku alfabetycznym) oznaczajà: 1) CHOROBA - zaburzenie w funkcjonowaniu narzàdów lub organów cia a Ubezpieczonego, niezale nie od niczyjej woli, powsta e w wyniku patologii, co do której lekarz mo e postawiç diagnoz ; 2) CHOROBA PRZEWLEK A - stan chorobowy charakteryzujàcy si powolnym rozwojem oraz d ugookresowym przebiegiem choroby, leczony stale lub okresowo przed datà zajêcia zdarzenia ubezpieczeniowego; 3) DZIENNE ÂWIADCZENIE SZPITALNE - Êwiadczenie z tytu u pobytu Ubezpieczonego w szpitalu na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Dzienne Êwiadczenie szpitalne nie obejmuje pobytu w sanatoriach, pensjonatach, domach opieki lub hospicjach, a w przypadku pobytu w oêrodkach rehabilitacyjnych przys uguje tylko, je eli pobyt Ubezpieczonego odbywa si na podstawie skierowania wystawionego przez lekarza ubezpieczenia spo ecznego, potwierdzonego przez uprawnionà instytucj ; 4) KOSZTY LECZENIA - wydatki poniesione na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej z tytu u: a) udzielenia doraênej pomocy lekarskiej lub ambulatoryjnej; b) pobytu w szpitalu, badaƒ, zabiegów ambulatoryjnych i operacji (z wy àczeniem operacji plastycznych); c) nabycia niezb dnych lekarstw i Êrodków opatrunkowych przepisanych przez lekarza; d) niezb dnego przewozu Ubezpieczonego do szpitala lub ambulatorium. 5) NAG E ZACHOROWANIE - powsta y w sposób nag y stan chorobowy zagra ajàcy zdrowiu lub yciu Ubezpieczonego, wymagajàcy natychmiastowej pomocy lekarskiej, w zwiàzku z którym nastàpi a koniecznoêç poddania si leczenia lub hospitalizacji; 6) NIESZCZ ÂLIWY WYPADEK - nag e zdarzenie wywo ane przyczynà zewn trznà, w wyniku, którego Ubezpieczony, niezale nie od swej woli, dozna trwa ego uszczerbku na zdrowiu lub zmar ; definicja obejmuje równie zawa serca i udar mózgu, jeêli zawa lub udar nie sà wynikiem istniejàcej choroby przewlek ej; 7) OCHRONA UBEZPIECZENIOWA - zobowiàzanie PZM TU do wyp aty Êwiadczenia w razie zaistnienia zdarzenia okreêlonego w umowie ubezpieczenia, za które PZM TU ponosi odpowiedzialnoêç ubezpieczeniowà; 8) PERSONEL - pracownicy dydaktyczni i administracyjni zatrudnieni w danej placówce oêwiatowej; 9) PLACÓWKA OÂWIATOWA - obki, przedszkola, szko y podstawowe, gimnazja i szko y ponadgimnazjalne (ogólnokszta càce i zawodowe), szko y wy sze, szko y specjalne i artystyczne; placówki opiekuƒcze i domy dziecka; 10) POPARZENIE - uszkodzenie tkanki skórnej wywo ane przez kontakt ze êród em ciep a lub innymi czynnikami takimi jak: ogieƒ, para, goràca para lub goràca ciecz, substancje chemiczne, elektrycznoêç (pràd lub wy adowania atmosferyczne), tarcie lub promieniujàca energia elektromagnetyczna; 11) PRACA - wykonywanie czynnoêci w celu zarobkowym bez wzgl du na podstaw prawnà zatrudnienia, pod warunkiem podlegania obowiàzkowemu ubezpieczeniu spo ecznemu; 12) RODZIC UBEZPIECZONEGO - naturalny ojciec lub matka; 13) SPORTY WYSOKIEGO RYZYKA - rodzaj aktywnoêci fizycznej, które niosà za sobà du e prawdopodobieƒstwo wypadkowoêci dla osób je uprawiajàcych. Do sportów wysokiego ryzyka zaliczamy: rafting i inne sporty wodne uprawiane na rzekach górskich, nurkowanie z wykorzystaniem aparatów tlenowych (oddechowych), wspinaczka ska kowa, alpinizm, sport spadochronowy i balonowy, lotniarstwo i paralotniarstwo, jumping, skoki bungee, sztuki walki i inne sporty obronne, bobsleje, skoki narciarskie, jazda na nartach wodnych oraz sporty, w których wykorzystywane sà pojazdy przeznaczone do poruszania si po Êniegu lub lodzie; 14) ÂRODKI POMOCNICZE - wszelkie elementy wspomagajàce proces leczniczy, np: gorsety, okulary, protezy z wy àczeniem endoprotez, ortezy, kule, stabilizatory, aparaty ortopedyczne; 15) ÂWIADCZENIE - kwota pieni na wyp acana przez PZM TU w przypadku uznania roszczenia powsta ego w wyniku zajêcia zdarzenia ubezpieczeniowego wskazanego w umowie ubezpieczenia; 16) TRWA Y USZCZERBEK NA ZDROWIU - naruszenie sprawno- Êci organizmu polegajàce na trwa ym uszkodzeniu cia a lub rozstroju zdrowia, powodujàce upoêledzenie czynnoêci organizmu; 17) UBEZPIECZAJÑCY - osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadajàca osobowoêci prawnej zawierajàca umow ubezpieczenia i zobowiàzana do op acenia sk adki; 18) UBEZPIECZONY - osoba fizyczna, na rzecz której zosta a zawarta umowa ubezpieczenia; 19) UDAR MÓZGU - naczyniopochodny incydent mózgowy, wywo ujàcy trwa e nast pstwa i objawy neurologiczne utrzymujàce si d u ej ni 24 godziny i obejmujàcy: a) zawa tkanki mózgowej; b) krwotok wewnàtrzczaszkowy; c) zator materia em pochodzenia pozaczaszkowego; 20) UPRAWNIONY - osoba wskazana przez Ubezpieczonego do odbioru Êwiadczenia na wypadek Êmierci Ubezpieczonego; je eli Ubezpieczony nie wskaza Uprawnionego, Êwiadczenie zostanie wyp acone cz onkom rodziny Ubezpieczonego w nast pujàcej kolejnoêci: ma onkowi, dzieciom, rodzicom, pozosta ym spadkobiercom w kolejnoêci wynikajàcej z dziedziczenia ustawowego; 21) WYCZYNOWE UPRAWIANIA SPORTU - forma aktywnoêci fizycznej polegajàca na uprawianiu dyscyplin sportu w celu uzyskania, w drodze rywalizacji, maksymalnych wyników sportowych przez osoby b dàce cz onkami wszelkiego rodzaju klubów, zwiàzków i organizacji sportowych, równie uczestnictwo w treningach, zgrupowaniach, obozach szkoleniowych, z wyjàtkiem zaj ç sportowych organizowanych Polski Zwiàzek Motorowy Towarzystwo Ubezpieczeƒ S.A. Vienna Insurance Group KRS 73432, Sàd Rejonowy dla m. st. Warszawy, XII Wydzia Gospodarczy KRS, Al. Jerozolimskie 162A, 02-342 Warszawa NIP 526 24 13 450, Kapita zak adowy: 46.000.100,00 z - op acony w ca oêci Infolinia: 0801 080 600, 022 / 212 20 50 08.02.2008 1/6

przez placówk oêwiatowà; 22) WYPADEK KOMUNIKACYJNY - nag e zdarzenie wywo ane ruchem pojazdu, niezale ne od woli Ubezpieczonego b dàcego pasa- erem pojazdu, osobà kierujàcà pojazdem lub pieszym, które by o bezpoêrednià i wy àcznà przyczynà uszkodzenia cia a lub Êmierci Ubezpieczonego; 23) ZASI EK Z TYTU U NIEZDOLNOÂCI DO NAUKI (PRACY) - Êwiadczenie nale ne Ubezpieczonemu z tytu u niezdolnoêci do nauki (pracy) b dàcej skutkiem nieszcz Êliwego wypadku, potwierdzonej zaêwiadczeniem lekarskim; 24) ZAWA SERCA - pe noêcienna martwica cz Êci mi Ênia sercowego w nast pstwie nag ego niedokrwienia tego obszaru, której rozpoznanie potwierdzone byç musi wystàpieniem àcznie wymienionych poni ej objawów: a) stwierdzony w wywiadzie typowy ból d awicowy; b) pojawienie si nowych, nie wyst pujàcych dotychczas, charakterystycznych dla zawa u mi Ênia sercowego zmian w zapisie EKG; c) zwi kszenie aktywnoêci enzymów wskaênikowych martwicy mi Ênia sercowego powy ej standardowych wartoêci prawid owych dla danego laboratorium. 25) Z AMANIE - przerwanie ciàg oêci tkanki kostnej stwierdzone przez lekarza. 3. PRZEDMIOT UBEZPIECZENIA 1. Przedmiotem ubezpieczenia sà nast pstwa nieszcz Êliwych wypadków w okresie ubezpieczenia, powodujàce trwa y uszczerbek na zdrowiu lub Êmierç Ubezpieczonego. 2. Ubezpieczeniem obj te sà równie trwa e nast pstwa zawa u serca oraz udaru mózgu u osób do 55 roku ycia. 4. ZAKRES UBEZPIECZENIA 1. Ubezpieczenie obejmuje nast pstwa nieszcz Êliwych wypadków, jakie mogà si wydarzyç podczas nauki lub wykonywania pracy okreêlonej w umowie ubezpieczenia oraz w drodze z domu do szko y (pracy) i ze szko y (pracy) do domu oraz w yciu prywatnym, które wydarzy y si na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej i poza jej granicami oraz podczas uprawiania sportu w ramach rekreacji lub rehabilitacji. 2. W ramach umowy ubezpieczenia zawartej na podstawie OWU, PZM TU udziela ochrony ubezpieczenia ca odobowo. 3. Ubezpieczenie obejmuje nast pujàce Êwiadczenia podstawowe: 1) Êwiadczenie z tytu u trwa ego uszczerbku na zdrowiu b dàcego nast pstwem nieszcz Êliwego wypadku, w wysokoêci 1% sumy ubezpieczenia za ka dy procent trwa ego uszczerbku na zdrowiu, nie wi cej jednak, ni 100% sumy ubezpieczenia; 2) Êwiadczenie z tytu u Êmierci Ubezpieczonego zaistnia ej w wyniku nieszcz Êliwego wypadku, w wysokoêci 100% sumy ubezpieczenia, pod warunkiem, e Êmierç nastàpi a nie póêniej, ni w ciàgu 24 miesi cy od daty zaistnienia nieszcz Êliwego wypadku obj tego ochronà ubezpieczeniowà; 3) zwrot udokumentowanych kosztów nabycia Êrodków pomocniczych, w zwiàzku z nieszcz Êliwym wypadkiem obj tym ochronà ubezpieczeniowà, do wysokoêci 20% sumy ubezpieczenia, je eli ich zakup by niezb dny z medycznego punktu widzenia oraz koszty ich nabycia zosta y poniesione wy àcznie na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej; 4) zwrot udokumentowanych kosztów leczenia nast pstw nieszcz Êliwych wypadków obj tych ochronà ubezpieczeniowà pod warunkiem, e zosta y one poniesione w okresie nie d u szym ni 24 miesiàce od daty zdarzenia, do wysokoêci 10% sumy ubezpieczenia, je eli leczenie by o niezb dne z medycznego punktu widzenia oraz koszty leczenia zosta y poniesione wy àcznie na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej; 5) zasi ek z tytu u niezdolnoêci do nauki/pracy spowodowanej nieszcz Êliwym wypadkiem w wysokoêci 2% sumy ubezpieczenia, wyp acany jednorazowo, je eli okres niezdolnoêci do nauki/pracy przekroczy 30 dni. 4. Za op atà dodatkowej sk adki zakres ubezpieczenia mo e zostaç rozszerzony o nast pujàce Êwiadczenia: 1) Êwiadczenie progresywne odpowiadajàce procentowi trwa ego uszczerbku na zdrowiu z zastosowaniem wspó czynnika progresji, zgodnie z poni sza tabelà: Tabela progresji % trwa ego uszczerbku Wspó czynnik progresji na zdrowiu 0,5-30,0 1,0 30,5-40,0 1,2 40,5-50,0 1,4 50,5-60,0 1,6 60,5-70,0 1,8 70,5-80,0 2,0 80,5-90,0 2,2 90,5-100 2,5 WysokoÊç Êwiadczenia stanowi iloczyn procentu trwa ego uszczerbku na zdrowiu, wspó czynnika progresji i sumy ubezpieczenia okreêlonej w umowie. 2) dzienne Êwiadczenie szpitalne w wysokoêci 0,5% sumy ubezpieczenia, nie wi cej jednak ni 150 z otych za dzieƒ, jeêli pobyt Ubezpieczonego w szpitalu trwa co najmniej 5 dni, za ca y okres pobytu, jednak nie d u ej ni 90 dni od daty zaistnienia nieszcz Êliwego wypadku. 5. WY ÑCZENIA ODPOWIEDZIALNOÂCI 1. Ochronà ubezpieczeniowà nie sà obj te skutki wypadków b dàce nast pstwem lub powsta e w zwiàzku z jakàkolwiek chorobà nawet zaistnia à nagle, z zastrze eniem zapisów 2 pkt 6. 2. PZM TU wolne jest od odpowiedzialnoêci, je eli Ubezpieczajàcy wyrzàdzi szkod umyêlnie. JeÊli szkoda powsta a wskutek ra àcego niedbalstwa Ubezpieczajàcego, PZM TU wolne jest od odpowiedzialnoêci, chyba e zap ata odszkodowania odpowiada w danych okolicznoêciach wzgl dom s usznoêci. 3. W razie zawarcia umowy na cudzy rachunek zasady okreêlone w ust. 2 stosuje si odpowiednio do Ubezpieczonego. 4. Ochronà ubezpieczeniowa nie sà obj te nast pstwa nieszcz Êliwych wypadków polegajàce na uszkodzeniu cia a spowodowanym leczeniem lub zabiegami leczniczymi, bez wzgl du na to, przez kogo by y wykonywane. 5. Ochronà ubezpieczeniowa nie sà obj te nast pstwa wszelkich chorób lub stanów chorobowych - nawet takich, które wyst pujà nagle, w tym zatruç pokarmowych, z zastrze eniem 3 ust. 2; 6. OdpowiedzialnoÊç PZM TU nie obejmuje zadoêçuczynienia za doznany ból i cierpienia fizyczne i moralne oraz odszkodowania za poniesione straty materialne polegajàce na utracie, uszkodzeniu lub zniszczeniu. 7. Z odpowiedzialnoêci PZM TU wy àczone sà nast pstwa nieszcz Êli- 2/6

wych wypadków powsta ych: 1) w okolicznoêciach, których przyczynà by o spo ycie alkoholu, za ycie narkotyków lub innych Êrodków odurzajàcych przez Ubezpieczonego; 2) podczas prowadzenia pojazdu przez osoby, które nie posiada y wymaganych uprawnieƒ do prowadzenia pojazdu; 3) w wyniku uszkodzenia cia a spowodowanego leczeniem lub zabiegami leczniczymi bez wzgl du na to, przez kogo by y wykonywane, chyba e powsta y podczas leczenia bezpoêrednich nast pstw wypadku; 4) wskutek usi owania pope nienia lub pope nienia przez Ubezpieczonego przest pstwa albo samobójstwa; 5) w zwiàzku z jazdà na rowerze po drogach publicznych przez Ubezpieczonego w wieku do 10 lat bez opieki osoby doros ej; 6) w zwiàzku z uprawianiem sportów wysokiego ryzyka lub podczas wyczynowego uprawiania sportu przez Ubezpieczonego; 7) wskutek wszelkich nast pstw wojny, inwazji, wrogich dzia aƒ obcego paƒstwa, dzia ania o charakterze wojennym (niezale nie od tego, czy wojna zosta a wypowiedziana, czy nie), wojny domowej, rebelii, rewolucji, powstania, rozruchów, strajku, lokautu, aktów sabota u, zamieszek wewn trznych, wojskowego lub cywilnego zamachu stanu, zorganizowanych dzia aƒ lub dzia aƒ w z ym zamiarze osób dzia ajàcych w imieniu lub w powiàzaniu z organizacjami politycznymi, spisku, konfiskaty, rekwizycji, zaj cia, zniszczenia lub uszkodzenia z nakazu organów sprawujàcych w adz ; 8) w zwiàzku z aktami terroru, rozumianymi jako wszelkiego rodzaju dzia ania z u yciem si y, przemocy lub groêby u ycia przemocy przez osob lub grup osób dzia ajàcych samodzielnie lub na rzecz bàdê z ramienia jakiejkolwiek organizacji bàdê rzàdu w celach politycznych, ekonomicznych, religijnych, ideologicznych lub podobnych w àczajàc zamiar wywarcia wp ywu na rzàd bàdê zastraszenia spo eczeƒstwa lub jakiejkolwiek jego cz Êci. 6. SUMA UBEZPIECZENIA 1. Suma ubezpieczenia ustalona przez Ubezpieczajàcego i podana w polisie stanowi górnà granic odpowiedzialnoêci PZM TU za szkod. 2. Suma ubezpieczenia nie mo e byç ni sza ni 5.000 z otych i wy sza ni 30.000 z otych. 3. Suma ubezpieczenia podana na polisie musi byç jednakowa dla wszystkich ubezpieczonych. 7. SK ADKA UBEZPIECZENIOWA 1. Sk adka za ubezpieczenie ustalana jest na podstawie taryfy stawek obowiàzujàcej w dniu zawarcia umowy ubezpieczenia. 2. WysokoÊç sk adki ubezpieczeniowej uzale niona jest od: 1) sumy ubezpieczenia; 2) zakresu ubezpieczenia; 3) okresu ubezpieczenia; 4) zastosowanych zni ek i zwy ek wynikajàcych z taryfy sk adek, które okreêla si na podstawie: a) wczeêniejszego przebiegu ubezpieczenia; b) zakresu ubezpieczenia oraz kategorii osób obj tych ubezpieczeniem. 3. Sk adka ubezpieczeniowa op acana jest jednorazowo jednoczeênie z zawarciem umowy ubezpieczenia z zastrze eniem postanowieƒ zawartych w ust. 4. 4. W przypadku zawierania umowy ubezpieczenia grupowo, je eli sk adka za ubezpieczenie zosta a op acona w ciàgu 60 dni od poczàtku roku szkolnego/akademickiego, odpowiedzialnoêç PZM TU rozpoczyna si od pierwszego dnia rozpocz tego roku szkolnego/akademickiego. 5. Na wniosek Ubezpieczajàcego sk adka za ubezpieczenie mo e zostaç roz o ona na raty. Terminy p atnoêci oraz wysokoêç rat okreêla umowa ubezpieczenia. 6. Je eli zap ata dokonywana jest w formie przelewu bankowego lub przekazu pocztowego, za termin zap aty uwa a si dat stempla na dowodzie wp aty lub poleceniu przelewu. 8. ZAWARCIE UMOWY UBEZPIECZENIA 1. Umowa ubezpieczenia zawierana jest na podstawie wniosku o ubezpieczenie, stanowiàcego jej integralnà cz Êç. 2. PZM TU mo e zwróciç si do Ubezpieczajàcego o dodatkowe informacje, uzale niajàc zawarcie umowy od ich dostarczenia oraz tre- Êci. 3. Zawarcie umowy PZM TU potwierdza dokumentem ubezpieczenia - polisà. 4. Umow ubezpieczenia zawiera si na okres 12 miesi cy, chyba e strony umówi y si inaczej. 5. Umowa ubezpieczenia mo e byç zawarta indywidualnie lub grupowo. 6. Przy zawarciu grupowego ubezpieczenia (nie mniej ni 10 osób) PZM TU mo e zwolniç z op aty sk adki do 10% stanu osobowego ubezpieczonej grupy osób w danej placówce oêwiatowej, wed ug stanu na dzieƒ zawarcia umowy. 7. Zwolnienie z op aty sk adki, o którym mowa w ust. 6, mo e nastàpiç w sytuacji, jeêli do ubezpieczenia przystàpi nie mniej ni 80% osób nale àcych do okreêlonej w umowie grupy. Przekazana PZM TU przez Ubezpieczajàcego lista osób przyj ta do ubezpieczenia bezsk adkowo, stanowi integralnà cz Êç umowy ubezpieczenia. 8. Umowa ubezpieczenia mo e byç zawarta w formie: 1) imiennej - na podstawie imiennego wykazu osób, które przystàpi y do ubezpieczenia i za które zosta a op acona sk adka. Lista osób obj tych ochronà ubezpieczeniowà stanowi integralnà cz Êç umowy ubezpieczenia; 2) bezimiennej - pod warunkiem obj cia ubezpieczeniem wszystkich osób, które nale à do okreêlonej w umowie grupy osób wed ug stanu na dzieƒ zawarcia umowy ubezpieczenia: a) w przypadku zawarcia umowy w formie bezimiennej - ochronà ubezpieczeniowà obj ty jest ka dorazowy pe ny stan liczbowy okre- Êlonej w umowie grupy osób, bez potrzeby dop acania sk adki za osoby nowoprzyj te do grupy, w trakcie trwania umowy ubezpieczenia; b) w razie zmniejszenia si liczby osób wskazanej grupy, PZM TU nie zwraca cz Êci op aconych sk adek. 9. POCZÑTEK I KONIEC ODPOWIEDZIALNOÂCI 1. W umowie ubezpieczenia okreêla si dat poczàtkowà i koƒcowà okresu ubezpieczenia. 2. OdpowiedzialnoÊç PZM TU z tytu u zawartej umowy ubezpieczenia rozpoczyna si od pierwszego dnia roku szkolnego pod warunkiem, e sk adka zostanie przekazane do PZM TU w terminie 60 dni od pierwszego dnia roku szkolnego. 3. OdpowiedzialnoÊç PZM TU z tytu u zawartej umowy ubezpieczenia zawartej na podstawie wniosku o ubezpieczenie z o onego po up ywie terminu okreêlonego w ust. 2, rozpoczyna si od dnia nast pnego po zawarciu umowy ubezpieczenia, nie wczeêniej jednak ni po zap aceniu sk adki lub pierwszej raty sk adki. 4. W przypadku niedokonania wp aty sk adki lub jej pierwszej raty w oznaczonym terminie, PZM TU mo e wypowiedzieç umow ze skutkiem natychmiastowym i àdaç zap aty sk adki za okres, przez który ponosi o odpowiedzialnoêç. W braku wypowiedzenia umowy 3/6

wygasa ona z koƒcem okresu, za który przypada a nie zap acona sk adka. 5. W razie op acania sk adki w ratach niezap acenie w terminie kolejnej raty sk adki powoduje ustanie odpowiedzialnoêci PZM TU w terminie 7 dni od dnia otrzymania przez Ubezpieczajàcego wezwania do jej zap aty, o ile wezwanie zawiera o sankcj powodujàcà ustanie odpowiedzialnoêci we wskazanym powy ej terminie. 6. W stosunku do absolwentów szkól odpowiedzialnoêç PZM TU trwa do dnia podj cia przez nich pracy zawodowej lub powo ania do odbycia zasadniczej s u by wojskowej albo do rozpocz cia nauki w innej szkole, nie d u ej ni przez 3 miesiàce, liczàc od koƒca roku szkolnego lub akademickiego, w którym Ubezpieczony ukoƒczy szko lub szko wy szà. Jako ostateczny termin ukoƒczenia szko y przyjmuje si ostatni dzieƒ wa noêci legitymacji szkolnej Ubezpieczonego. 7. W przypadku uczniów, studentów zmieniajàcych w czasie roku szkolnego lub akademickiego szko, porzucajàcych jà lub relegowanych ze szko y, ochrona ubezpieczeniowa i odpowiedzialnoêç PZM TU trwa do dnia podj cia przez nich nauki w innej szkole, pracy zawodowej lub powo ania do odbycia zasadniczej s u by zawodowej, nie d u ej jednak ni do dnia zakoƒczenia roku szkolnego lub akademickiego. 8. OdpowiedzialnoÊç PZM TU koƒczy si z chwilà: 1) zakoƒczenia okresu ubezpieczenia; 2) odstàpienia od umowy ubezpieczenia lub jej rozwiàzania; 3) niezap acenia sk adki lub kolejnej raty sk adki w terminie i wysokoêci wskazanej w umowie ubezpieczenia; 4) wyp aty odszkodowania (Êwiadczenia) lub odszkodowaƒ (Êwiadczeƒ) w àcznej wysokoêci równej sumie ubezpieczeƒ, z zastrze eniem postanowieƒ 4 ust. 4. 10. ODSTÑPIENIE OD UMOWY I ROZWIÑZANIE UMOWY 1. W razie ujawnienia okolicznoêci, która pociàga za sobà istotnà zmian prawdopodobieƒstwa wypadku, ka da ze stron mo e àdaç odpowiedniej zmiany wysokoêci sk adki, poczynajàc od chwili, w której zasz a ta okolicznoêç, nie wczeêniej jednak ni od poczàtku bie àcego okresu ubezpieczenia. 2. W razie zg oszenia takiego àdania druga strona mo e w terminie 14 dni wypowiedzieç umow ze skutkiem natychmiastowym. 3. Je eli umowa ubezpieczenia jest zawarta na okres d u szy ni 6 miesi cy Ubezpieczajàcy ma prawo odstàpienia od umowy ubezpieczenia, w terminie 30 dni, a w przypadku gdy Ubezpieczajàcy jest przedsi biorcà w terminie 7 dni od dnia zawarcia umowy. 4. Odstàpienie od umowy nie zwalnia Ubezpieczajàcego z obowiàzku zap acenia sk adki za okres, w jakim PZM TU udziela o ochrony ubezpieczeniowej. 5. Umowa ubezpieczenia mo e byç rozwiàzana w drodze wypowiedzenia: 1) przez ka dà ze stron w ciàgu miesiàca od daty wyp aty odszkodowania, z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia; 2) przez PZM TU ze skutkiem natychmiastowym, w razie stwierdzenia ra àcego naruszenia obowiàzków, o których mowa w 11 ust 1, 2 i3. 11. OBOWIÑZKI UBEZPIECZAJÑCEGO 1. Przed zawarciem umowy ubezpieczenia Ubezpieczajàcy zobowiàzany jest podaç do wiadomoêci PZM TU zgodnie z prawdà i jego najlepszà wiedzà informacje dotyczàce przedmiotu umowy, a tak e wszystkie inne znane sobie okolicznoêci potrzebne do oceny ryzyka, o które PZM TU zapytywa a w formularzu wniosku lub innych pismach. 2. Je eli Ubezpieczajàcy zawiera umow przez przedstawiciela, obowiàzek ten cià y równie na przedstawicielu i obejmuje ponadto okolicznoêci jemu znane. 3. W czasie trwania umowy ubezpieczenia Ubezpieczajàcy zobowiàzany jest do pisemnego zawiadamiania PZM TU o wszelkich zmianach okolicznoêci wymienionych w ust. 1, mogàcych mieç wp yw na zwi kszenie prawdopodobieƒstwa powstania szkody, niezw ocznie po otrzymaniu o nich informacji. 4. PZM TU nie ponosi odpowiedzialnoêci za skutki okolicznoêci, które z naruszeniem ust pów poprzedzajàcych nie zosta y podane do jej wiadomoêci. Je eli do naruszenia ust pów poprzedzajàcych dosz o z winy umyêlnej, w razie wàtpliwoêci przyjmuje si, e wypadek przewidziany umowà i jego nast pstwa sà skutkiem okolicznoêci, o których mowa w zdaniu poprzedzajàcym. 5. W razie powstania szkody Ubezpieczony obowiàzany jest: 1) staraç si o z agodzenie skutków wypadku poddajàc si niezw ocznie opiece lekarskiej wype niajàc zalecenia lekarza; 2) uzyskaç dokumentacj lekarskà oraz inne dokumenty zwiàzane z wypadkiem i przekazaç je PZM TU; 3) niezw ocznie powiadomiç PZM TU o zaistnieniu zdarzenia; 4) na zlecenie PZM TU poddaç si badaniu przez lekarza wskazanego przez zak ad ubezpieczeƒ lub obserwacji klinicznej, majàcej na celu ustalenie stopnia trwa ego uszczerbku na zdrowiu; 5) zwolniç lekarzy, u których si leczy, placówki s u by zdrowia oraz Zak ad Ubezpieczeƒ Spo ecznych i inne instytucje z obowiàzku zachowania tajemnicy lekarskiej i wyraziç zgod na udost pnienie dokumentacji z przebiegu ubezpieczenia. 6. W razie zawarcia umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek obowiàzki okreêlone w ust pach poprzedzajàcych spoczywajà zarówno na Ubezpieczajàcym, jak i na Ubezpieczonym, chyba e Ubezpieczony nie wiedzia o zawarciu umowy na jego rachunek. 7. W przypadku naruszenia z winy umyêlnej lub ra àcego niedbalstwa obowiàzków okreêlonych w ust. 5, PZM TU mo e odpowiednio zmniejszyç Êwiadczenie, je eli naruszenie przyczyni o si do zwi kszenia szkody lub uniemo liwi o PZM TU ustalenie okolicznoêci i skutków wypadku. 12. USTALENIE WYSOKOÂCI ÂWIADCZENIA LUB ODSZKODOWANIA 1. Ustalenie wysokoêci nale nego Êwiadczenia okreêlane jest na podstawie stopnia trwa ego uszczerbku na zdrowiu oraz po stwierdzeniu zwiàzku przyczynowego pomi dzy wypadkiem a trwa ym uszczerbkiem na zdrowiu lub Êmiercià Ubezpieczonego: 1) stopieƒ trwa ego uszczerbku na zdrowiu okreêlany jest przez lekarzy wskazanych przez PZM TU na podstawie zg oszenia wypadku i dokumentacji medycznej sporzàdzonej przez lekarza, który udzieli Ubezpieczonemu pierwszej pomocy oraz wszelkiej dokumentacji z leczenia; 2) w uzasadnionych wypadkach stopieƒ trwa ego uszczerbku na zdrowiu mo e byç okreêlany na podstawie badaƒ przeprowadzonych przez lekarzy wskazanych przez PZM TU. 2. Stopieƒ trwa ego uszczerbku na zdrowiu powinien byç ustalony bezpoêrednio po zakoƒczeniu leczenia, z uwzgl dnieniem zabiegów rehabilitacyjnych (zalecanych przez lekarzy), nie póêniej jednak ni w ciàgu 24 miesi cy od dnia wypadku. Póêniejsza zmiana uszczerbku na zdrowiu nie daje podstawy do zmiany wysokoêci Êwiadczenia. 3. W razie utraty lub uszkodzenia organu, narzàdu lub uk adu, których funkcje przed wypadkiem by y upoêledzone, Êwiadczenie wyp aca si z uwzgl dnieniem ró nicy pomi dzy stopniem (procentem) uszczerbku 4/6

na zdrowiu w aêciwym dla danego organu, narzàdu lub uk adu po wypadku, a istniejàcym bezpoêrednio przed wypadkiem. 4. Âwiadczenie z tytu u Êmierci Ubezpieczonego zaistnia ej w wyniku nieszcz Êliwego wypadku wyp acane jest pod warunkiem, e Êmierç nastàpi a nie póêniej ni w ciàgu 24 miesi cy od daty zaistnienia nieszcz Êliwego wypadku. 5. W przypadku, gdy Ubezpieczony otrzyma Êwiadczenie z tytu u uszczerbku na zdrowiu, a nast pnie zmar wskutek tego samego nieszcz Êliwego wypadku, to Êwiadczenie z tytu u jego Êmierci wyp aca si tylko wówczas, gdy jest ono wy sze od Êwiadczenia ju wyp aconego, przy czym potràca si uprzednio wyp aconà kwot. 6. Zwrot udokumentowanych kosztów nabycia protez i Êrodków pomocniczych nast puje na podstawie przed o onych orygina ów rachunków i dowodów zap aty, je eli Êrodki pomocnicze by y zalecone przez lekarza, a koszty ich nabycia nie mog y byç pokryte z ubezpieczenia spo ecznego lub innego tytu u; 7. Zwrot udokumentowanych kosztów leczenia nast pstw nieszcz - Êliwych wypadków nast puje na podstawie przed o onych orygina ów rachunków i dowodów zap aty, pod warunkiem, e zosta y one poniesione w okresie nie d u szym ni 24 miesiàce od daty zdarzenia, je eli koszty te nie zosta y pokryte z ubezpieczenia spo ecznego lub z innego tytu u. Zwrot kosztów odbudowy stomatologicznej z bów nie mo e przekroczyç kwoty 200 z otych za ka dy zàb. 8. Zasi ek z tytu u niezdolnoêci do nauki/pracy spowodowanej nieszcz Êliwym wypadkiem, w wysokoêci 2% sumy ubezpieczenia wyp acany jest jednorazowo, na podstawie udokumentowanego okresu leczenia szpitalnego lub ambulatoryjnego. Przy leczeniu ambulatoryjnym zasi ek wyp acany jest na podstawie orzeczenia lekarskiego potwierdzajàcego niezdolnoêç do nauki/pracy oraz zaêwiadczenia z placówki oêwiatowej o nieobecnoêci Ubezpieczonego na zaj ciach dydaktycznych lub w pracy w okresie niezdolnoêci do nauki/pracy. 9. Górnà granicà wyp acanych Êwiadczeƒ jest suma ubezpieczenia wskazana w umowie ubezpieczenia, z zastrze eniem postanowieƒ 4 ust. 4. 10. W przypadku, jeêli wysokoêç Êwiadczeƒ z tego samego zdarzenia przekracza àcznie wysokoêç sumy ubezpieczenia wynikajàcej z umowy ubezpieczenia, w pierwszej kolejnoêci wyp acane jest Êwiadczenie z tytu u trwa ego uszczerbku na zdrowiu. 11. W przypadku, gdy osoba, która uleg a wypadkowi, by a ubezpieczona na podstawie kilku umów ubezpieczenia, Êwiadczenie przys uguje z ka dej umowy, jednak Êwiadczenia z tytu u kosztów leczenia, nabycia Êrodków pomocniczych nie mogà przekroczyç rzeczywistych, udokumentowanych kosztów. 13. WYP ATA ÂWIADCZENIA LUB ODSZKODOWANIA 1. Ubezpieczonemu lub Uprawnionemu przys ugujà Êwiadczenia wed ug rodzajów i w wysokoêci wynikajàcej z umowy ubezpieczenia. 2. Âwiadczenia wyp acane sà w z otych polskich 3. Po otrzymaniu zawiadomienia o zajêciu zdarzenia obj tego ochronà ubezpieczeniowà PZM TU wszczyna w aêciwe post powanie dotyczàce ustalenia stanu faktycznego zdarzenia, zasadnoêci zg oszonych roszczeƒ i wysokoêci odszkodowania oraz w terminie 7 dni od dnia otrzymania tego zawiadomienia, powiadamia Ubezpieczajàcego i Ubezpieczonego o tym fakcie, je eli nie sà oni osobami wyst pujàcymi z tym zawiadomieniem. 4. Ponadto w tym terminie PZM TU, pisemnie lub w inny uzgodniony sposób informuje Ubezpieczajàcego, Ubezpieczonego lub Uprawnionego z umowy ubezpieczenia, jakie dokumenty sà potrzebne do ustalenia odpowiedzialnoêci PZM TU lub wysokoêci odszkodowania, je eli jest to niezb dne do dalszego prowadzenia post powania. 5. PZM TU ma obowiàzek udost pniç osobom, o których mowa w ust. 4., informacje i dokumenty gromadzone w celu ustalenia odpowiedzialnoêci PZM TU lub wysokoêci odszkodowania. 6. Osoby te mogà àdaç pisemnego potwierdzenia przez PZM TU udost pnionych informacji, a tak e sporzàdzenia na swój koszt kserokopii dokumentów i potwierdzenia ich zgodnoêci z orygina em przez PZM TU. 7. PZM TU wyp aca odszkodowanie (Êwiadczenie) na podstawie uznania roszczenia uprawnionego z umowy ubezpieczenia w wyniku dokonania w asnych ustaleƒ, zawartej z nim ugody lub prawomocnego orzeczenia sàdu. 8. PZM TU obowiàzana jest wyp aciç odszkodowanie w terminie 30 dni, liczàc od daty otrzymania zawiadomienia o zdarzeniu. 9. Je eli wyjaênienie w powy szym terminie okolicznoêci koniecznych do ustalenia odpowiedzialnoêci PZM TU albo wysokoêci odszkodowania nie jest mo liwe, odszkodowanie wyp acane jest w ciàgu 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu nale ytej starannoêci wyjaênienie tych okolicznoêci by o mo liwe. Jednak e bezsporna cz Êç odszkodowania zostanie wyp acona w terminie 30 dni od daty otrzymania zawiadomienia o zdarzeniu. 10. W razie braku podstaw do wyp aty odszkodowania w ca oêci lub w cz Êci, PZM TU poinformuje o tym pisemnie Ubezpieczajàcego w terminach okreêlonych w ust. 8 bàdê 9, podajàc okolicznoêci faktyczne i podstaw prawnà odmowy wyp aty odszkodowania w ca oêci lub w cz Êci oraz pouczenie o mo liwoêci dochodzenia roszczeƒ na drodze sàdowej. 14. ROSZCZENIA REGRESOWE 1. Z dniem zap aty odszkodowania przez PZM TU, roszczenia Ubezpieczajàcego przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkod przechodzà z mocy prawa na PZM TU do wysokoêci wyp aconego odszkodowania. Je eli wyp acone odszkodowanie pokrywa tylko cz Êç szkody, Ubezpieczajàcemu przys uguje co do pozosta ej cz Êci pierwszeƒstwo zaspokojenia roszczeƒ przed PZM TU. 2. Nie przechodzà na PZM TU roszczenia Ubezpieczajàcego przeciwko osobom, z którymi pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym, chyba e sprawca wyrzàdzi szkod umyêlnie. 3. Zasady wynikajàce z ust pów poprzedzajàcych stosuje si odpowiednio w razie zawarcia umowy na cudzy rachunek. 4. Je eli Ubezpieczajàcy lub Ubezpieczony skutecznie zrzek si roszczenia odszkodowawczego w stosunku do sprawcy szkody w ca oêci lub w cz Êci, PZM TU mo e odmówiç wyp aty odszkodowania w ca- oêci lub w cz Êci. Natomiast, je eli fakt ten ujawniony zostanie ju po wyp aceniu odszkodowania, PZM TU mo e àdaç zwrotu ca oêci lub cz Êci odszkodowania. 5. Ubezpieczajàcy i Ubezpieczony zobowiàzani sà do udzielenia PZM TU wszelkich informacji, dostarczenia dokumentów oraz umo liwienia prowadzenia czynnoêci niezb dnych do skutecznego dochodzenia roszczeƒ regresowych. 15. POSTANOWIENIA KO COWE 1. Wszelkie zawiadomienia i oêwiadczenia sk adane przez strony w zwiàzku z umowà powinny byç dokonywane na piêmie za pokwitowaniem przyj cia lub wys ane listem poleconym. Strony zobowiàzujà si informowaç wzajemnie o zmianie ich siedziby (adresu). 2. Je eli strona zmieni a siedzib (adres) i nie powiadomi a o tym drugiej 5/6

strony przyjmuje si, e obowiàzek zawiadomienia lub oêwiadczenia zosta wype niony przez wys anie pisma pod ostatni znany stronie adres. W takim wypadku strony uznajà, e pismo wywiera skutki prawne po up ywie 14 dni od daty jego wys ania, choçby nie dotar o do adresata. 3. Pisemne zawiadomienie o szkodzie Ubezpieczajàcy mo e z o yç w ka dej jednostce terenowej PZM TU. 4. W przypadku jakichkolwiek skarg lub za aleƒ zg aszanych przez Ubezpieczajàcego / Ubezpieczonego lub uprawnionego z umowy ubezpieczenia, mo na je zg osiç do Rzecznika Ubezpieczonych lub za poêrednictwem w aêciwej jednostki terenowej PZM TU do w aêciwej jednostki organizacyjnej centrali PZM TU, którà wskazuje jednostka terenowa, celem ich rozpatrzenia. 5. W aêciwa jednostka organizacyjna centrali PZM TU jest zobowiàzana w ciàgu 30 dni od chwili otrzymania skargi lub za alenia zajàç stanowisko w sprawie. 6. Powództwo o roszczenia wynikajàce z umów zawartych na podstawie OWU mo na wytoczyç albo wed ug przepisów o w aêciwoêci ogólnej albo przed sàd w aêciwy dla miejsca zamieszkania lub siedziby Ubezpieczajàcego, Ubezpieczonego lub uprawnionego z umowy ubezpieczenia. 7. PZM TU zastrzega sobie prawo do àdania zwrotu faktycznie poniesionych kosztów zwiàzanych z dochodzeniem nale noêci wynikajàcych z umowy ubezpieczenia. 8. W sprawach nie uregulowanych w OWU majà zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego, ustawy o dzia alnoêci ubezpieczeniowej oraz innych stosownych aktów prawnych. 9. OWU zosta y zatwierdzone przez Zarzàdu Polskiego Zwiàzku Motorowego Towarzystwo Ubezpieczeƒ S.A. Vienna Insurance Group uchwa à nr 49/2007 z dnia 23 sierpnia 2007 roku i majà zastosowanie do umów ubezpieczenia zawieranych od dnia 24 sierpnia 2007 roku. Klaus Eberhart Prezes Zarzàdu Artur Borowiƒski Wiceprezes Zarzàdu 6/6