Wiesław Czyżowicz Co każdy turysta o amerykańskim cle wiedzieć powinien Z każdym rokiem liczba polskich obywateli odwiedzających USA rośnie. Przyjeżdżają w odwiedziny do rodzin, znajomych i przyjaciół, na staże zawodowe i na studia, po wiedzę, pracę, z misjami handlowymi, na delegacje, targi, wystawy, zawody sportowe i... oczywiście w celach typowo turystycznego zwiedzania tego wspaniałego kraju-kontynentu. Kraju, który rozciąga się na północy od Morza Beringa stanowiącego granicę Alaski po Hawaje oddalone od kontynentalnych brzegów USA o kilka tysięcy kilometrów. Terytorium celne USA i podstawowe dokumenty wjazdowe Terytorium celne, będące w gestii służby celnej USA (U.S Customs Service - USCS) obejmuje nie tylko lądowe terytorium USA, Alaskę i Hawaje ale, o czym nie wszyscy wiedzą lub pamiętają, także terytorium Puento Rico oraz Wysp Dziewiczych USA (U.S. Virgin Islands), Guam i Amerykańskie Samoa. Według szacunków co roku do USA przybywa, w wyżej wymienionych celach ponad 450 milionów podróżnych. Pod pojęciem "podróżny" rozumie się wszystkich legalnie przybywających do USA, tak na stałe jak i na okres czasowy, tj. takich którzy posiadają odpowiedni paszport i wizę. Tak więc ważny paszport i wiza USA to podstawowe dokumenty uprawniającego każdego cudzoziemca do przekroczenia granicy USa. To nie oznacza, że posiadając je ma się automatycznie zagwarantowany wjazd do tego kraju. Decyzję ostateczną podejmuje na granicy urzędnik służby emigracyjnej USA czyli Służby Imigracji i Naturalizacji USA (U.S. Immigration and Naturalization Service-INS). Mimo zmęczenia i zawsze pewnego podekscytowania przy przekraczaniu granicy, proszę zwrócić uwagę na to jakie daty wpisuje urzędnik emigracyjny do naszego paszportu tzw. formularza I-94 "Departure Record". Ta karteczka to bardzo ważny dokument. Nie należy go stracić. Warto gdzieś, na wszelki wypadek, zapisać sobie dane paszportowe oraz zawarte w tej karteczce, a więc numer, datę i miejsce wjazdu do USA, gdzie ten dokument był wystawiony. Daty w nim są bardzo ważne bo to właśnie ich wpis do tego dokumentu ostatecznie decyduje o tym, jak długo możemy przebywać w USA legalnie. Na nim też nanoszone są zmiany np. o przedłużeniu. Proszę jednak zawsze sprawdzić dokładnie co zostaje tam wpisane, bo czasami zdarzają się nawet takie pomyłki jak np. wpisanie 30 lutego. Potem można mieć problemy tak przy wyjeździe z USA jak i ponownym wjeździe do tego kraju. W przypadku pomyłki należy natychmiast poprosić danego urzędnika o jej stosowanie. Kiedy już jesteśmy w USA mamy prawo do poruszania się po całym terytorium tego kraju tak długo, na jaki okres opiewa wiza. Czasami, niektóre osoby starają się o przedłużenie pobytu w USA, a niekiedy poprostu o tym obowiązku "zapominają" Wówczas przedłużają pobyt bez zgody władz emigracyjnych czyli INS. Najczęstszym powodem takiego "zapomnienia" jest chęć przedłużenia nielegalnej pracy, ponieważ na wizę turystyczną z reguły nie dostaje się takiego pozwolenia a wręcz przeciwnie, istnieje zakaz jej podejmowania. Choć nie jest ten problem przedmiotem niniejszego artykułu, to proszę pamiętać, że w tej chwili w USA zostało zaostrzone prawo emigracyjne i przypadek takiego "zapomnienia" może pociągnąć za sobą nie tylko deportację ale i zakaz przyszłego wjazdu na terytorium USA. Zakaz ten może opiewać nawet na 10 lat a w skrajnym przypadku może być dożywotni. Choć obecnie konsulaty USA w Polsce wydają wielokrotne wizy wjazdowe na okres dziesięcioletni, to przecież każdy wjazd do USA może być zablokowany przez urzędnika INS już po znalezieniu się na granicy USA. Niestety, Polacy należą do jednej z licznych grup narodowych, których obywatele wjeżdżający turystycznie do USA są traktowani dość podejrzliwie i czasami zdarza się, że niektórzy nie dostają zgody na przekroczenie granicy USA mimo posiadania wizy. Muszą wracać natychmiast do kraju, z którego przybyli albo do Polski, Przyczyna tkwi w tym, że w USA nadal jest stosunkowo wysokie bezrobocie a - wg różnych szacunków- liczba naszych rodaków przebywających nielegalnie w USA i pracujących tutaj "na czarno" sięga nawet 150 tys. osób. Jestem jednak przekonany, że nikt z naszych czytelników nie znajdzie się w tej przykrej sytuacji, ponieważ decyzja urzędnika INS jest w zasadzie ostateczna i niewiele a w istocie nic nie mogą w takim przypadku pomóc polskie urzędy konsularne w USA. Podstawowe przepisy celne USA dla turystów Przy przekroczeniu granicy spotykamy się nie tylko z urzędnikami INS. Oni pierwsi jednak decydują o tym czy dobrniemy do kolejnej bariery - do przedstawicieli urzędu celnego i kontroli celnej.
2 Jako turyści mamy prawo do szeregu przywilejów wynikających z międzynarodowej "Konwencji dotyczącej ułatwień celnych dla turystyki" tzw. Konwencji Nowojorskiej z 4 czerwca 1954 r. (Została ona opublikowana w Polsce w Dz. U. z 1961 r. Nr 42, poz. 216 i 217 oraz Dz. U. z 1968 r. Nr 11, poz. 60). Sygnatariuszami tej Konwencji są także Polska i USA. Tak więc większość przepisów celnych dotyczących turystów jest taka sama w Polsce jak i w USA. Są oczywiście i określone różnice. Właśnie dlatego w niniejszym artykule staram się przybliżyć przepisy celne USA dla turystów, także z Polski. Proces kontroli celnej zaczyna się, jak zawsze w takim przypadku, od deklaracji celnej. W USA składamy ją ustnie lub formie pisemnej. W przypadku kiedy przypływamy lub przylatujemy do USA formularz zgłoszenia celnego otrzymujemy już na statku lub na pokładzie samolotu. Jest ona zarówno w języku polskim jak i angielskim (jeśli jest to statek lub samolot polski, w innych przypadkach deklaracje te można otrzymać także w innych językach, m.in. po francusku czy niemiecku i innych). Mamy wówczas czas na to by przygotować ją i okazać tak urzędnikowi INS jak i służbie celnej. Deklaracja ta może być wypełniona przez każdego członka rodziny oddzielnie. Może być ona wypełniona także tylko przez głowę rodziny jako deklaracja rodzinna. Taki przypadek ma miejsce tylko wówczas kiedy do USA przybywa rodzina mieszkająca w tym samym gospodarstwie domowym. Rzeczy zwolnione z cła i podatku W ogromnej większości przypadków wystarczy deklaracja ustna. Jeśli przywozimy ze sobą tylko rzeczy osobistego użytku oraz mamy je ze sobą a wartość prezentów i upominków jest niewielka (najczęściej poniżej 100 USD) można je zgłosić ustnie. Są one wolne od cła i podatku. Do deklaracji wpisujemy, przede wszystkim, rzeczy które do nas nie należą, a które przywozimy dla kogoś innego. Podajemy też ich wartość (w dolarach). W przypadku kiedy nie znamy wartości to informujemy o tym celnika. Do takich rzeczy należą upominki, prezenty, oraz towary na sprzedaż, wzory użytkowe, etc. W zależności od sytuacji, niektóre z tych rzeczy mogą być obłożone cłem i podatkiem. Warto jednak zawsze wypełnić wspomnianą deklarację a dopiero po jej wypełnieniu wątpliwości wyjaśnić nawet z celnikiem już po okazaniu mu wypełnionej deklaracji. Nie przed jej wypełnieniem!!! Celnik nie ma po prostu czasu by wyjaśniać sposób jej wypełnienia. Nie wpisujemy do tej deklaracji rzeczy osobistego użytku, które będą nam służyć podczas pobytu w USA, takich jak odzież i bielizna, biżuteria i ozdoby, artykuły toaletowe i sanitarne, podobne rzeczy do osobistego użytku. Należy do nich również sprzęt wędkarski i myśliwski, sprzęt turystyczny czy amatorski sprzęt fotograficzny lub video przywożone ze sobą i do własnego użytku. Muszą być one zabrane ze sobą przy wyjeździe z USA. Napoje alkoholowe oraz wyroby tytoniowe Każdy dorosły turysta może wwieźć do USA bez cła i podatku, do swojego użytku, nie więcej niż jeden litr napojów alkoholowych, takich jak piwo, wino lub wódka czy inny rodzaj napoju alkoholowego. Ilość tych napojów powyżej jednego litra podlega cłu i podatkom. Ale uwaga, że zdarzyć się tak, że w przypadku lądowania w niektórych stanach powyższa norma może być niższa i wówczas nadwyżka może podlegać cłu i podatkowi. To raczej jednak rzadki wyjątek od powyższej reguły. W odniesieniu do wyrobów tytoniowych każdy dorosły turysta może wwieźć, dla swoich potrzeb, do USA bez cła i podatku nie więcej niż 200 papierosów lub 50 cygar lub 2 kg tytoniu albo w odpowiednich proporcjach każdego z tych rodzajów. Dodatkowo można wwieźć bez cła i podatku 100 papierosów przeznaczonych na prezenty. Tu jednak proszę zwrócić uwagę na bardzo rygorystycznie egzekwowany zakaz przywożenia do USA, nawet dla własnych potrzeb, cygar produkcji kubańskiej. Przyjazd samochodem Każdy turysta ma prawo przywieźć bez cła i podatku, do użytku własnego, własnej rodziny lub też gości, na czas swego pobytu w USA (jednak nie dłuższy niż 1 rok) własny środek transportu. Może to być samochód osobowy czy campingowy, samolot, łódź czy motocykl. Te środki transportu muszą być używane lub pożyczone wcześniej niż nastąpił wyjazd z kraju ich rejestracji do USA. Nie mogą one być sprzedane w USA i muszą być wywiezione z kraju w momencie opuszczania USA. Prezenty Prezenty o wartości do 100 USD mogą być przywiezione bez cła i podatku osobiście przez turystę, który na terytorium USA będzie pozostawać przynajmniej przez 72 godziny. Ten przywilej może mieć zastosowanie raz na 6 miesięcy. W przypadku częstszych wizyt towary przywożone jako prezenty podlegają ocleniu i opodatkowaniu. Także w przypadku gdy ich wartość przewyższa 100 USD podlegają tym rygorom. Równocześnie pozwolone jest, także raz na 6 miesięcy, przywieźć dla własnych potrzeb kilka specyficznych towarów na kwotę do 200 USD. Należą do nich ograniczone do 100 szt papierosy, 50 cygar, 150 ml napojów alkoholowych lub 150 ml perfum zawierających alkohol lub ich ekwiwalenty. W przypadku przekroczenia wskazanych norm towary te podlegają ocleniu i opodatkowaniu. 2
3 Deklaracji celnej i ewentualnemu ocleniu oraz opodatkowaniu podlegają również towary kupione w sklepach wolnocłowych, w samolotach czy na statkach (nawet amerykańskich) a przekraczające ogólne kwoty zwolnione z tych obciążeń. Jednakże w przypadku turystów z Polski wiele towarów, tradycyjnie uznawanych za prezenty, może być dodatkowo wwiezionych bez cła i podatku. Jest to związane z tym, że Polska, a co za tym idzie i niektóre polskie towary są ( przynajmniej do końca czerwca 1998 r.) zwolnione z cła na podstawie GSP (General System of Preference - Powszechnego Systemu Preferencji). System ten obejmuje ok. 4300 różnych towarów (m.in. wyroby z wikliny, wyroby z korka, z papieru, z masy perłowej, z drewna, zabawki, figurki porcelanowe, wazy, kamienie szlachetne, perły, kamery, obiektywy, aparaty fotograficzne, radioodbiorniki, elektryczne golarki, płyty i taśmy, etc.) Pełną listę tych towarów można uzyskać w Ambasadzie USA w Warszawie. Rzeczy zakazane do przywozu do USA Do towarów zabronionych do przywozu do USA należą towary takie jak np. narkotyki, niektóre leki (w tym przypadku można je wwieźć, ale trzeba mieć ze sobą zaświadczenie lekarskie z wyraźnym zaznaczeniem konieczności używania danego leku i i jego ilości niezbędnej na daną podróż), obsceniczne przedmioty i publikacje, artykuły i towary niebezpieczne (np. fajerwerki, niebezpieczne zabawki, artykuły toksyczne, noże sprężynowe, broń automatyczna lub półautomatyczna, etc.). Zakazany jest przywóz flory i fauny objętej Konwencją waszyngtońską o Ochronie Ginących Gatunków Flory i Fauny. Warto także sprawdzić w Ambasadzie USA sprawę przywozu jakiegoś zwierzęcia czy rośliny do USA. Zabroniony jest również wwóz świeżych, suszonych czy mrożonych warzyw, owoców, grzybów, mięsa i produktów wędliniarskich, ryb czy ich przetworów w innych niż hermetycznych opakowaniach (konserwy). Te ostatnie też nie zawsze są wpuszczane do USA. Wreszcie zabroniony jest wwóz do USA towarów pochodzących z krajów objętych embargiem (tj. z Kuby, Iraku, Iranu, Libii czy Korei Północnej). Rzeczy wwożone warunkowo do USA Każdy turysta może wwieźć do USA, na czas swojego pobytu, niektóre towary czy rzeczy, po spełnieniu pewnych warunków. I tak, mimo zakazu wwozu broni do USA, możliwy jest przywóz do użytku własnego legalnie posiadanej broni myśliwskiej lub sportowej i amunicji do nich. Broń ta w momencie wyjazdu musi być zabrana ze sobą. Do grupy rzeczy wwożonych warunkowo należą również zwierzęta hodowane w mieszkaniach takie jak koty czy psy, ptaki mieszkaniowe pod warunkiem posiadania zaświadczenia weterynaryjnego stwierdzającego to, że zwierzęta czy ptaki są zdrowe. W przypadku psa koniecznym jest zaświadczenie o tym, że pies był szczepiony przeciwko wściekliźnie. Zaświadczenie to winno być wystawione maksimum 12 miesięcy i minimum na 30 dni przed wjazdem do USA. W każdym jednak przypadku na mocy decyzji granicznego lekarza weterynarii zwierzę może zostać poddane dodatkowo kwarantannie. Przywóz pieniędzy W zasadzie nie ma ograniczeń w przywozie walorów pieniężnych do USA. Pod tym pojęciem rozumie się nie tylko gotówkę (monety i banknoty USA oraz innych państw) ale i inne wartości oraz instrumenty finansowe takie jak czeki, czeki podróżne (traveller`s checks), kwity przekazów pieniężnych (money order) czy świadectwa udziałowe lub akcje i obligacje. Jednakże w przypadku wwozu do USA lub wywozu z USA walorów pieniężnych o wartości większej niż 10 tys. dolarów (USD) należy wypełnić specjalną deklarację celną (Customs Form 4790). W przypadku przewożenia walorów pieniężnych o kwocie powyżej 10 tys. USD i braku tego dokumentu administracja celna może nie tylko wszcząć postępowanie karno-dewizowe ale i zarekwirować daną kwotę. Warto więc, we własnym dobrze pojętym interesie, raczej nie wozić takiej kwoty ze sobą w gotówce a posługiwać się traveller`s checks czy przelewami bankowymi lub kartą kredytową. To o wiele bezpieczniejsze i pewniejsze. Jednakże w przypadku, kiedy musimy mieć kwotę powyżej 10 tys. USD ze sobą, to należy wypełnić wspomnianą deklarację celno-dewizową. Znów we własnym, dobrze pojętym interesie. To nie tylko uchroni nas przed konfiskatą w przywozie ale i pozwoli na wywóz tej kwoty przy opuszczaniu gościnnej ziemi amerykańskiej. Tranzyt W tranzycie przez terytorium celne USA turyści maja prawo do bezcłowego przewozu wszystkich poprzednio wymienionych rzeczy zwolnionych od cła, których wartość nie przekracza 200 USD. W tej kwocie mieści się jednak zwiększony do 4 litrów limit posiadania dla własnych potrzeb napojów alkoholowych. Taryfa celna i zasady obliczania cła w ruchu turystycznym W USA, podobnie jak i w wielu krajach, turysta ma prawo do przywozu większej ilości towaru lub o wartości większej niż te, które dają prawo do wwozu bezcłowego. Podlegają wówczas cłu. Muszą to być jednak towary do użytku osobistego lub być przeznaczone na upominki. Prawo do takiego przywozu przysługuje turyście raz na 30 dni, liczonych od dnia następnego po przybyciu do USA. 3
4 Wartość towarów, przekraczających normy przywozu bezcłowego, podlegających cłu zryczałtowanemu w wysokości 10% nie może przekroczyć 1000 USD wg ceny rynkowej danych produktów w kraju ich nabycia. W przypadku przywozu tych towarów z niektórych terytoriów USA (np. Amerykańskiego Samoa czy amerykańskich Wysp Dziewiczych lub Guam) ta zryczałtowana stawka celna wynosi 5%. Także w odniesieniu do towarów pochodzących z krajów partnerskich NAFTA (Meksyk i Kanada) jest ona corocznie obniżana. W przypadku przekroczenia wartości 1000 USD stosowane będą normalne, tj. zróżnicowane stawki taryfy celnej USA. Opłata celna musi być wnoszona w USD (waluty obce nie są akceptowane!!!), w gotówce lub czekiem - potwierdzonym przez amerykański bank ogólnokrajowy lub państwowy albo przez firmę ubezpieczeniową - wystawionym na "U.S. Customs Service". Inne instrumenty płatnicze (traveller`s checks, money order czy governmnet checks) są akceptowane do wysokości należności celnych nie większych niż 50 USD. Karnet ATA Niektóre towary o charakterze turystycznym, sportowym czy sprzęt naukowo badawczy może być przywożony na określony czas do USA bez cła i podatku po ochroną Karnetu ATA. Dokument ten zastępuje wówczas deklarację celną i ułatwia odprawę towarów czasowo przywiezionych na terytorium USA. Kraj ten podobnie jak i Polska jest członkiem Konwencji ATA i dlatego honoruje ten dokument. W Polsce można go zakupić w Krajowej Izbie Gospodarczej i jej oddziałach. Pożyteczne rady 1) W przypadku prośby o otwarcie bagaży i pokazanie ich zawartości powinnyśmy to uczynić bez ociągania się i dyskusji. W przypadku przeszukiwania naszych bagaży przez psa nie należy go drażnić ani też wykazywać nadmiernego zainteresowania jego pracą. Nie bójmy się również prześwietlania bagaży w specjalnych urządzeniach. Są one nieszkodliwe dla naszych filmów fotograficznych, kinowych czy video. Wreszcie do naszych obowiązków należy również zapakowanie własnych bagaży po ich skontrolowaniu przez celnika. Służby celne (i emigracyjne) w całym świecie, w tym i w USA, przy całej swej uprzejmości, nie należą do służb grzeszących nadmiernym poczuciem humoru. Warto także i o tym pamiętać przy wjeździe do USA. A po przejściu przez tę kontrolę ten piękny, gościnny, ogromu i pełen kontrastów kraj czeka na nas otworem. Możemy zwiedzać go wszerz i wzdłuż do czasu wyczerpania się wizy. 2) Proszę przed wyjazdem do USA zaopatrzyć się w przewodnik turystyczny, rozmówki turystyczne i słownik, nie zapomnieć o prawie jazdy (dobrze jest wyrobić sobie, np. w PZM, Międzynarodowe Prawo Jazdy (prawo jazdy to podstawowy dokument w USA), wykupić ubezpieczenie zdrowotne ważne na terytorium USA i pamiętać o tym, że w kraju tym prąd jest na 110V i 60 Hz, wtyczki są mniejsze i płaskie, (warto więc zaopatrzyć się w odpowiedni adapter- przejściówkę i transformator przetwarzający prąd ze 110V na 220 V, np. dla lokówki czy golarki elektrycznej lub ładowarki do baterii), radio działa na wysokich częstotliwościach FM (Fale UKF) i normalnych AM (Średnie), TV funkcjonuje w systemie NTSC. 3) Po przyjeździe radzę wykupić sobie - w automacie lub w sklepie - kartę telefoniczną (tzw. pre-payed telephone card, za 5 lub 10 lub 50 USD), dzięki której możemy dzwonić z każdego telefonu do dowolnego miejsca na ziemi, w tym do Polski (kierunkowy do Polski: 0-1148-nr kierunkowy miejscowości lub nr komórkowy (bez "zera"/i nr telefonu). 4) Zabrać ze sobą adresy i telefony polskich placówek konsularnych i dyplomatycznych w USA. Oto one: Consulate General of the Republic of Poland w Chicago 1530 North Lake Shore Drive, Chicago, Il 60610-1695 Consulate General of the Republic of Poland w Nowym Jorku 233 Madison Avenue, New York, Ny 10016 tel.: (212) 889 8360 - fax (212) 779 3062 Consular Division Of the Embassy of the Republic of Poland w Waszyngtonie 2224 Wyoming Avenue, N.W., Washington, D.C. 20008 tel.: (202) 232-4517 - fax: (202) 328-2152 Consulate General of the Republic of Poland w Bostonie 2 Faneuil Hall, 3 rd Floor, Boston, Massachusetts 02109-1605 tel.: (617) 357-1980 - fax (617) 742-7006 Consulate General of the Republic of Poland w Puerto Rico 4
Hotel Pierre, 105 De diego Ave. Suite 103, San Juan, PR 00911 tel/fax (809) 721-0495 Consulate General of the Republic of Poland w w Los Angeles 12400 Wilshire Blvd., Siute 555, Los Angeles, CA 90025 tel: (310) 442 8500 - fax: (310) 442 8515 Życzę miłego pobytu w USA Wiesław Czyżowicz - Konsul d/s handlowych w KG RP w Los Aneles. E-mail: wesczyz@eartblinkinet? 5 5