TYTUŁ : ALGORYTMY BLOKAD ŁĄCZENIOWYCH W STACJACH ELEKTROENERGETYCZNYCH 750, 400, 220 i 110 kv

ps-polskir. Sieci ' Elektroenergetyczne Departament Eksploatacji Numer kodowy STANDARDOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE PSE-ST.ABL_SSiN.PL/2014y1 TYTUŁ : ALGORYTMY BLOKAD ŁĄCZENIOWYCH W STACJACH ELEKTROENERGETYCZNYCH 750, 400, 220 i 110 kv OPRACOWANO: DEPARTAMENT EKSPLOATACJI -ZA-PMEBJDZAJA---- 001511U9o» artamentu Ekspl iizerz Tomasik IA. atacji Data..PAG. 2 1 &v,... Konstancin - Jeziorna Czerwiec 2014

Standardowe specyfikacje techniczne. Algorytmy blokad łączeniowych w stacjach elektroenergetycznych 750, 400, 220 i 110 kv. SPIS TREŚCI 1. WSTĘP...9 2. ZAKRES DOKUMENTU...9 3. NORMY I STANDARDY...9 4. OBJAŚNIENIA SKRÓTÓW...11 5. DEFINICJE...12 6. ALGORYTMY BLOKAD ŁĄCZENIOWYCH...13 2

Standardowe specyfikacje techniczne. Algorytmy blokad łączeniowych w stacjach elektroenergetycznych 750, 400, 220 i 110 kv. ZAŁĄCZNIKI Rozdzielnia w układzie H5 1. Schemat strukturalny Pola linii, autotransformatorów, łącznika szyn 1.1a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 1.1b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Rozdzielnia w układzie H4 2. Schemat strukturalny Pola linii, autotransformatorów, łącznika szyn 2.1a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 2.1b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Rozdzielnia w układzie H3L 3. Schemat strukturalny Pola linii, autotransformatorów, łącznika szyn 3.1a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 3.1b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Rozdzielnia w układzie H3T 4. Schemat strukturalny Pola linii, autotransformatorów, łącznika szyn 4.1a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych. 4.1b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Rozdzielnia w układzie 1S o pojedynczym systemie szyn zbiorczych 5. Schemat strukturalny Pola pomiaru napięć, linii, autotransformatorów, łącznika szyn 5.1a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 5.1b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Rozdzielnia w układzie 2S o podwójnym nie sekcjonowanym systemie szyn zbiorczych 6. Schemat strukturalny Pole pomiaru napięcia 3

Standardowe specyfikacje techniczne. Algorytmy blokad łączeniowych w stacjach elektroenergetycznych 750, 400, 220 i 110 kv. 6.1a. 6.1b. 6.2a. 6.2b. 6.3a. 6.3b. 6.4a. 6.4b. 6.5a. 6.5b. 6.6a. 6.6b. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Pole linii Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Pole autotransformatora Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Pole łącznika poprzecznego Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Warunek połączenia szyn zbiorczych Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Warunki nieuziemienia szyn zbiorczych Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Rozdzielnia w układzie 2S o podwójnym sekcjonowanym systemie szyn zbiorczych 7. Schemat strukturalny Pole pomiaru napięcia 7.1a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 7.1b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Pole linii 7.2a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 7.2b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Pole autotransformatora 7.3a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 7.3b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Pole łącznika poprzeczno podłużnego 7.4a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 7.4b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Warunki połączenia szyn zbiorczych 7.5a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 7.5b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Warunki nieuziemienia szyn zbiorczych 7.6a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 7.6b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych 4

Standardowe specyfikacje techniczne. Algorytmy blokad łączeniowych w stacjach elektroenergetycznych 750, 400, 220 i 110 kv. Rozdzielnia w układzie 3S o potrójnym sekcjonowanym systemie szyn zbiorczych z dwoma łącznikami poprzecznymi 8. Schemat strukturalny Pole pomiaru napięcia 8.1a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 8.1b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Pole linii 8.2a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 8.2b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Pole autotransformatora 8.3a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 8.3b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Pole łącznika poprzecznego SPA (SPB) 8.4a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 8.4b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Pole sekcjonujące szyny zbiorcze 8.5a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 8.5b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Warunki połączenia szyn zbiorczych 8.6a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 8.6b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Warunki nieuziemienia szyn zbiorczych 8.7a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 8.7b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Rozdzielnia w układzie 3S o potrójnym sekcjonowanym systemie szyn zbiorczych z łącznikiem poprzecznopodłużnym 9. Schemat strukturalny Pole pomiaru napięcia 9.1a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 9.1b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Pole linii 9.2a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 9.2b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Pole autotransformatora 5

Standardowe specyfikacje techniczne. Algorytmy blokad łączeniowych w stacjach elektroenergetycznych 750, 400, 220 i 110 kv. 9.3a. 9.3b. 9.4a. 9.4b. 9.5a. 9.5b. 9.6a. 9.6b. 9.7a. 9.7b. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Pole łącznika poprzeczno podłużnego Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Pole sekcjonujące szyny zbiorcze Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Warunki połączenia szyn zbiorczych Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Warunki nieuziemienia szyn zbiorczych Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Rozdzielnia w układzie 2S + SO o podwójnym nie sekcjonowanym systemie szyn zbiorczych z szyną obejściową 10. Schemat strukturalny Pole pomiaru napięcia 10.1a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 10.1b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Pole linii 10.2a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 10.2b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Pole autotransformatora 10.3a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 10.3b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Pole łącznika poprzeczno obejściowego 10.4a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 10.4b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Warunek połączenia szyn zbiorczych 10.5a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 10.5b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Warunki nieuziemienia szyn zbiorczych i szyny obejściowej 10.6a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 10.6b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Rozdzielnia w układzie 2S+SOA+SOB o podwójnym 6

Standardowe specyfikacje techniczne. Algorytmy blokad łączeniowych w stacjach elektroenergetycznych 750, 400, 220 i 110 kv. sekcjonowanym systemie szyn zbiorczych z szyną obejściową sekcjonowaną 11. Schemat strukturalny Pola pomiaru napięcia 11.1a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 11.1b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Pole linii 11.2a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 11.2b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Pole autotransformatora 11.3a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 11.3b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Pole łącznika poprzeczno podłużno - obejściowego 11.4a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 11.4b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Szyna obejściowa 11.5a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 11.5b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Warunki połączenia szyn zbiorczych 11.6a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 11.6b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Warunki nieuziemienia szyn zbiorczych i szyny obejściowej 11.7a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 11.7b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Rozdzielnia w układzie 2W dwuwyłącznikowym z odłącznikiem w polach liniowych 12. Schemat strukturalny Pola pomiaru napięcia i autotransformatora 12.1a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 12.1b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Pola linii L1 (L2) 12.2a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 12.2b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Rozdzielnia w układzie 2W dwuwyłącznikowym bez odłącznika w polach liniowych 13. Schemat strukturalny 7

Standardowe specyfikacje techniczne. Algorytmy blokad łączeniowych w stacjach elektroenergetycznych 750, 400, 220 i 110 kv. 13.1a. 13.1b. 13.2a. 13.2b. Pola pomiaru napięcia i autotransformatora Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Pola linii L1 (L2) Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Rozdzielnia w układzie 1½W półtorawyłącznikowym 14. Schemat strukturalny Pola pomiaru napięcia 14.1a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 14.1b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Odejście liniowe i transformatorowe 14.2a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 14.2b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Odejście liniowe i linii blokowej 14.3a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 14.3b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych Odejścia liniowe 14.4a. Blokady łączeniowe w postaci schematów elektrycznych 14.4b. Blokady łączeniowe w postaci równań logicznych 8

Standardowe specyfikacje techniczne. Algorytmy blokad łączeniowych w stacjach elektroenergetycznych 750, 400, 220 i 110 kv. 1. WSTĘP Standardowe specyfikacje techniczne zawierają wymagania Polskich Sieci Elektroenergetycznych S.A. (PSE S.A.) w zakresie algorytmów blokad łączeniowych dla nowych i modernizowanych stacji elektroenergetycznych o napięciu 750, 400, 220 i 110 kv. Specyfikacje przeznaczone są do wykorzystania przy projektowaniu, dostawie i realizacji systemów sterowania i nadzoru stacji elektroenergetycznych o napięciu 750, 400, 220 i 110 kv. 2. ZAKRES DOKUMENTU Standardowe specyfikacje techniczne. Algorytmy blokad łączeniowych w stacjach elektroenergetycznych 750 kv, 400 kv, 220 kv i 110 kv, zwane dalej specyfikacją, obejmują zasady tworzenia algorytmów blokad łączeniowych w nowych i modernizowanych stacjach elektroenergetycznych o napięciu 750kV, 400kV, 220 kv i 110 kv. Do specyfikacji załączono algorytmy blokad łączeniowych w poszczególnych rodzajach stacji elektroenergetycznych o napięciu 750 kv, 400 kv, 220 kv i 110 kv opracowane w dwóch wersjach: w postaci schematów elektrycznych, w postaci równań logicznych z wykorzystaniem algebry Boole a. Interpretacja postanowień zawartych w specyfikacji należy do PSE SA. 3. NORMY I STANDARDY Wymienione niżej normy zawierają postanowienia, które przez powołanie w treści niniejszego opracowania stają się również postanowieniami niniejszej Specyfikacji. Normy te należy stosować w aktualnym wydaniu. W przypadku, gdy wymagania niniejszego standardu są bardziej rygorystyczne niż wymagania norm, należy przyjąć wymagania podane w niniejszym standardzie. Obowiązują wszystkie standardy PSE SA udostępnione na stronie www.pse.pl. Wykonawca powinien zagwarantować, że w projektowaniu, produkcji, montażu i serwisie systemu SSiN, zastosowano system jakości określony normą ISO 9001/2000 lub równorzędny system jakości. Terminologia stosowana w tym standardzie jest zgodna z określeniami Międzynarodowego Słownika Elektrotechnicznego (IEC 60050) oraz wyżej wymienionych norm. W przypadku użycia określeń, które nie są zdefiniowane w publikacjach IEC, podane jest odpowiednie objaśnienie w treści poniższego standardu. 3.1. Normy 9

Standardowe specyfikacje techniczne. Algorytmy blokad łączeniowych w stacjach elektroenergetycznych 750, 400, 220 i 110 kv. 3.1.1 IEC 60050 International Electrotechnical vocabulary. Międzynarodowy słownik elektrotechniczny. 3.1.2 PN-EN 60073 Zasady podstawowe i bezpieczeństwa przy współdziałaniu człowieka z maszyną, oznaczanie i identyfikacja. Zasady kodowania wskaźników i elementów manipulacyjnych. 3.1.3 PN-EN 61175 Systemy przemysłowe, instalacje i wyposażenie oraz produkty przemysłowe. Oznaczenie sygnałów. 3.1.4 ISO 9001 Quality systems - Model for quality assurance in design, development, production, installation and servicing. System jakości - Model zapewnienia jakości w projektowaniu, rozwoju, produkcji, instalacji i serwisie. 3.1.5 ISO 9000-3 Quality management and quality assurance. Part 3: Guidelines for the application of ISO 9001 to the development supply and maintenance of software. Kierowanie i zapewnienie jakości. Część 3: Wskazówki dla zastosowania ISO 9001 do rozwoju oprogramowania podstawowego i narzędziowego. 3.1.6 PN-EN 60870-5-101 (U) Urządzenia i systemy telesterowania. Część 5-101: Protokoły transmisji. Norma wspólna dotycząca podstawowych zadań zdalnego sterowania. 3.1.7 PN-EN 60870-5-101 Urządzenia i systemy telesterowania. Część 5-101: Protokoły transmisji. Norma towarzysząca dotycząca podstawowych zadań telesterowania 3.1.8 PN-EN 60870-2-2 Urządzenia i systemy telesterowania. Część 2-2: Warunki pracy. Warunki środowiskowe (klimatyczne, mechaniczne i inne oddziaływania nieelektryczne). 3.1.9 PN-EN 61850-xxx Systemy i sieci telekomunikacyjne w stacjach elektroenergetycznych (seria norm). 3.1.10 PN-EN 60038 Napięcia znormalizowane IEC 10

Standardowe specyfikacje techniczne. Algorytmy blokad łączeniowych w stacjach elektroenergetycznych 750, 400, 220 i 110 kv. 3.1.11 PN-EN 61300-3-39 Światłowodowe złącza i elementy bierne -- Podstawowe procedury badań i pomiarów -- Część 3-39: Badania i pomiary -- Wybór optycznego wtyku odniesienia z kontaktem fizycznym (PC) do pomiarów tłumienności odbiciowej 3.1.12 PN-E-04700 Urządzenia i układy elektryczne w obiektach elektroenergetycznych. Wytyczne przeprowadzania pomontażowych badań odbiorczych. 3.1.13 PN-E-04700 / Az1 Urządzenia i układy elektryczne w obiektach elektroenergetycznych. Wytyczne przeprowadzania pomontażowych badań odbiorczych (Zmiana Az1). 3.2 Standardy związane 3.2.1 Energoprojekt SOWEL. System oznaczeń stacji i linii. 4. OBJAŚNIENIA SKRÓTÓW W Specyfikacji zastosowano objaśnione poniżej skróty: 1. CN/RCN - Centrum Nadzoru / Regionalne Centrum Nadzoru. 2. EAZ - Elektroenergetyczna Automatyka Zabezpieczeniowa. 3. GIS - rozdzielnica okapturzona w izolacji SF6. 4. HIS - rozdzielnica hybrydowa. 5. HMI - interfejs użytkownika 6. KSE - Krajowy System Elektroenergetyczny. 7. KDM - Krajowa Dyspozycja Mocy. 8. ODM - Obszarowa Dyspozycja Mocy. 9. OSD - Operator Systemu Dystrybucyjnego. 10. OSP - Operator Systemu Przesyłowego - PSE S.A. 11. PSR - Panel Sterowania Rezerwowego. 12. SSiN - System Sterowania i Nadzoru. 13. NN - Najwyższe Napięcie - od 220 do 750 kv. 11

Standardowe specyfikacje techniczne. Algorytmy blokad łączeniowych w stacjach elektroenergetycznych 750, 400, 220 i 110 kv. 14. WN - Wysokie Napięcie - 110 kv. 15. SN - Średnie Napięcie - od 1 kv do 60 kv. 16. nn - niskie Napięcie. - do 1 kv. 5. DEFINICJE W Specyfikacji zastosowano zdefiniowane poniżej określenia: Algorytm blokad łączeniowych system blokad logicznych zaimplementowany w SSiN zapewniający bezpieczną kolejność łączeń w stacjach elektroenergetycznych. Blokada elektryczna blokada sprzętowa realizowana w obwodach elektrycznych zapobiegająca wykonaniu polecenia sterowniczego. Blokada logiczna blokada programowa realizowana przez systemy i urządzenia cyfrowe SSiN zapobiegająca wykonaniu polecenia sterowniczego. Blokada mechaniczna - blokada sprzętowa wynikająca z konstrukcji urządzeń realizowana przez elementy mechaniczne napędów łączników. Blokada sterowania uniemożliwienie wykonania polecenia sterowniczego z powodu zadziałania blokad logicznych, elektrycznych lub sprzętowych. Centrum Nadzoru (CN) komórka organizacyjna w Departamencie Eksploatacji PSE S.A. Sprawuje nadzór nad pracą i stanem technicznym elementów majątku sieciowego PSE S.A. Regionalne Centrum Nadzoru (RCN) - komórka organizacyjna w spółkach obszarowych PSE S.A. Sprawuje nadzór nad pracą i stanem technicznym elementów majątku sieciowego na obszarze danej spółki. HMI (Human Machine Interface) stanowisko operatora stacji umożliwiające dostęp do funkcji systemu SSiN. IED (Intelligent Electronic Device) urządzenie mikroprocesorowe umożliwiające wymianę danych z urządzeniami zewnętrznymi np. z wielofunkcyjnymi miernikami elektronicznymi, zabezpieczeniami, sterownikami. Lista sygnałów zbiór sygnałów: pogrupowanych według ich znaczenia i przetwarzanych w SSiN. Obejmuje: a. listę sygnałów alarmowych sygnały binarne zawierające: informacje o wyłączeniach elementów sieci, ostrzeżenia o zakłóceniach pracy, uszkodzeniach urządzeń i aparatury w stacji. Sygnały odwzorowujące działania celowe, które mogą skutkować ograniczeniem funkcjonalności danego urządzenia nie są sygnałami alarmowymi. Pojawienie się sygnału alarmowego wymaga podjęcia działań przez operatorów lub personel eksploatacyjny. b. listę sygnałów pomiarowych wielkości mierzone w stacji. c. listę sygnałów sterowniczych polecenia sterownicze. d. listę sygnałów zdarzeń sygnały binarne inne niż sygnały alarmowe. 12

Standardowe specyfikacje techniczne. Algorytmy blokad łączeniowych w stacjach elektroenergetycznych 750, 400, 220 i 110 kv. Panel sterowania rezerwowego (PSR) schemat synoptyczny umożliwiający wykonywanie niezbędnych sterowań ruchowych. Partner Energetyczny podmiot przyłączony do obiektu będącego własnością OSP. Otwarcie otwarcie odłącznika lub uziemnika. Zamknięcie zamknięcie odłącznika lub uziemnika. Wyłączenie wyłączenie wyłącznika. Załączenie załączenie wyłącznika. System sterowania i nadzoru (SSiN) zespół środków przeznaczonych do sterowania aparaturą łączeniową i automatykami oraz monitorowania, diagnostyki urządzeń i układów stacyjnych. Sterowanie lokalne sterownie łącznikami z ich napędu lub szafki kablowej. Sterownie zdalne sterowanie łącznikami z SSiN lub PSR. Sekwencja łączeniowa cykl co najmniej dwóch poleceń sterowniczych wykonywanych dla grupy łączników. Serwer WEB komputer i oprogramowanie świadczące usługi zdalnego interfejsu SSiN przez protokół http/https. Zdarzenie zmiana stanu sygnału binarnego. Pole w przeglądzie stan pracy pola wybierany na panelu sterowania rezerwowego (PSR) sygnalizowany odpowiednio w SSiN. Pole w remoncie stan pracy pola wybierany na stanowisku operatora stacji (HMI) sygnalizowany odpowiednio w SSiN. 6. ALGORYTMY BLOKAD ŁĄCZENIOWYCH 6.1. Wstęp Przedstawione wymagania funkcjonalne dla algorytmów blokad obowiązują w stacjach PSE SA o napięciu 110, 220, 400 i 750 kv wykonanych w technologii napowietrznej, w rozdzielniach hybrydowych i z aparaturą w wykonaniu kompaktowym oraz w rozdzielniach okapturzonych w izolacji SF6. Specyfikacje przeznaczone są do wykorzystania przy projektowaniu schematów strukturalnych stacji i systemów automatyki stacyjnej (SAS) dla rozdzielni o napięciu 750, 400, 220, 110 kv, SN i nn. 6.2. Wymagania ogólne 6.2.1. Stacje powinny być wykonywane z uruchomionymi pełnymi układami blokad zapewniającymi, że wszystkie odłączniki, uziemniki stałe i wyłączniki działają w odpowiedniej kolejności, bezpiecznej zarówno dla personelu ruchowego i eksploatacyjnego jak również zapewniającymi bezpieczną pracę urządzeń stacyjnych i Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. 13

Standardowe specyfikacje techniczne. Algorytmy blokad łączeniowych w stacjach elektroenergetycznych 750, 400, 220 i 110 kv. 6.2.2. W stacjach elektroenergetycznych winny być stosowane następujące typy blokad: mechaniczne, elektryczne, logiczne. 6.2.3. Sterowanie łącznikami NN, WN i SN w stacjach elektroenergetycznych odbywa się podstawowo z wykorzystaniem blokad elektrycznych i logicznych (na panelu sterowniczym wybrana jest pozycja 1): ze stanowiska operatora w stacji (sterowanie zdalne z wykorzystaniem SSiN w stacji), ze stanowiska operatora w ośrodkach nadrzędnych 6.2.4. Sterowanie łącznikami NN, WN i SN w stacjach elektroenergetycznych odbywa się rezerwowo (w przypadku braku możliwości sterowania z ośrodków nadrzędnych) z poziomu stacji z SSiN lub z paneli sterowania rezerwowego (przełącznik wyboru trybu sterowania - pozycja 2 albo pozycja 3): pozycja 2 umożliwia sterowanie zdalne z kontrolą SSiN z wykorzystaniem blokad logicznych i elektrycznych, pozycja 3 oznacza sterowanie zdalne bez kontroli SSiN z blokadami elektrycznymi bez blokad logicznych. Dopuszcza się rezygnację z blokowania elektrycznego łączników przy sterowaniu z szafki napędu lub z szafki kablowej pod warunkiem zastosowania blokad mechanicznych. 6.2.5. System blokad powinien zapewnić elastyczność ruchową stacji to jest blokowane powinny być te łączniki, którymi sterowanie jest w danych warunkach niedopuszczalne. 6.2.6. Układ blokad powinien być niezawodny i tak skonstruowany, aby w przypadku blokowania wybranego do sterowania łącznika nie było możliwości odblokowania tego łącznika przez osoby nieuprawnione. 6.2.7. W systemie blokad elektrycznych dopuszcza się: niestosowanie blokady wzajemnej uziemników szyn zbiorczych z odłącznikami systemowymi pól oraz odłącznikiem sekcjonującym system szyn, niestosowanie blokady odłącznika sekcjonującego w przypadku gdy nie jest objęty polem łącznika szyn. Jeśli odłącznik sekcjonujący system szyn jest objęty łącznikiem szyn to należy go włączyć do blokad polowych tego łącznika szyn, niestosowanie blokowania uziemników linii odpływowych od drugiej strony linii (nie dotyczy linii blokowych i pól transformatorów potrzeb ogólnych elektrowni). Decyzję o niestosowaniu powyższych blokad elektrycznych międzypolowych w poszczególnych stacjach podejmuje każdorazowo PSE SA na etapie akceptacji realizacji projektu wykonawczego. 6.2.8. Dla rozdzielni w układzie HIS i GIS algorytmy blokad łączeniowych należy opracować z uwzględnieniem niniejszej specyfikacji i wymagań wynikających z rozwiązań 14

Standardowe specyfikacje techniczne. Algorytmy blokad łączeniowych w stacjach elektroenergetycznych 750, 400, 220 i 110 kv. konstrukcyjnych i technologicznych zastosowanych urządzeń. Opracowane algorytmy blokad łączeniowych muszą zapewnić spełnienie wymagań producentów sterowanych elementów oraz wymagań PSE SA dotyczących bezpiecznej pracy urządzeń, stacji i KSE. W szczególności wymaganie to dotyczy zapewnienia braku wpływu statusu pole w remoncie lub pole w przeglądzie na prowadzenie ruchu lub nadzoru eksploatacyjnego pozostałych pól rozdzielni. 6.2.9. W przypadku rozbudowy lub modernizacji blokad na stacji decyzję o typie blokad i zastosowaniu rozwiązań nowych lub zgodnych z dotychczas istniejącymi podejmuje każdorazowo PSE SA.. W każdym przypadku nowe algorytmy blokad powinny być kompatybilne z istniejącymi algorytmami blokad i zapewniać bezpieczną i niezawodną pracę stacji. Projektowane dla stacji blokady powinny być zatwierdzone przez PSE SA.. 6.2.10. System blokad musi być wykonany w oparciu o następujące zasady: a) Odłącznik nie może pełnić funkcji wyłącznika, który załącza i wyłącza prąd obciążenia. Można natomiast zamykać i otwierać odłącznik, gdy obwód jest przerwany wyłącznikiem, a także wówczas gdy odłącznik jest bocznikowany obwodem równoległym w stosunku do niego. b) Blokada między odłącznikiem a uziemnikiem powinna zapewniać, że otwarty uziemnik nie zostanie zamknięty na urządzenie (tory główne) znajdujące się pod napięciem, oraz w przypadku, gdy jest zamknięty, podania napięcia przez zamknięcie odłączników. c) Nie dopuszcza się uziemiania systemów, sekcji szyn, elementów sieci i urządzeń przez odłącznik. d) Nie dopuszcza się w układach algorytmów blokad i sekwencji blokowania impulsu generowanego przez układy EAZ na wyłączenie wyłączników. e) PSE S.A. musi mieć możliwość wyłączenia każdego wyłącznika pola przyłączonego do sieci PSE S.A niezależnie od praw własności. f) Nie należy przewidywać możliwości wykonywania przez PSE S.A. synchronizacji na wyłączniku sieciowym w polach linii blokowych i transformatorów potrzeb ogólnych elektrowni. Na wyłącznikach tych synchronizacja jest możliwa jedynie przez elektrownię (jako rezerwowe miejsce synchronizacji podstawowym miejscem synchronizacji bloku jest wyłącznik generatora w elektrowni. Po przygotowaniu pola blokowego lub pola transformatora potrzeb ogólnych elektrowni przez służby ruchowe PSE S.A. uprawnienia sterownicze do załączenia wskazanego wyłącznika w tym polu zostają przekazane do elektrowni. Elektrownia załączając wskazany wyłącznik w polu linii blokowej lub polu transformatora potrzeb ogólnych podaje napięcie na linie blokową lub na transformator potrzeb ogólnych lub dokonuje synchronizacji generatora na wskazanym wyłączniku sieciowym. Elektrownia nie ma możliwości sterowania pozostałymi łącznikami (poza wyłącznikiem). Po przekazaniu uprawnień do elektrowni PSE S.A. traci uprawnienia do 15

Standardowe specyfikacje techniczne. Algorytmy blokad łączeniowych w stacjach elektroenergetycznych 750, 400, 220 i 110 kv. wykonywania jakichkolwiek czynności łączeniowych w tym polu/mostkach za wyjątkiem wyłączenia wyłącznika (możliwość pozostawiona na wypadek konieczności awaryjnego wyłączenia wyłącznika bez wcześniejszego pobrania uprawnień do PSE S.A.). W rozdzielniach 2W, 3/2W służby ruchowe PSE S.A. po przejęciu uprawnień od Elektrowni po załączeniu wskazanego wyłącznika przez elektrownię, powinny mieć możliwość załączenia drugiego wyłącznika w tym polu/gałęzi (w drugim mostku). Elektrownia niezależnie od stanu uprawnień powinna mieć możliwość awaryjnego wyłączenia wyłącznika sieciowego w polu linii blokowej tylko i wyłącznie w przypadku braku wyłącznika generatora. g) PSE S.A. powinna mieć możliwość załączenia wyłącznika w polu linii blokowej i w polu transformatora potrzeb ogólnych elektrowni przy otwartym odpowiednim odłączniku liniowym lub transformatorowym. h) W przypadku pól zasilających zakłady przemysłowe (pól elementów sieci współpracujących z Partnerami Energetycznymi) rozwiązania techniczne przesyłania impulsu na wyłączanie / załączanie wyłączników w stacji w układach algorytmów blokad i sekwencji zależą od uzgodnień zawartych w umowach i instrukcjach współpracy ruchowej oraz od ustaleń przyjętych na etapie realizacji projektu wykonawczego. PSE S.A. musi mieć możliwość sterowania na wyłącz wyłącznikiem w polach przyłączonych elementów sieci należących do Partnerów Energetycznych. i) Załączenie wyłącznika w polu łącznika szyn powinno być poprzedzone wyborem zdalnym / lokalnym wymaganego rodzaju zabezpieczeń oraz odpowiedniej grupy nastawień zabezpieczeń dostosowanych do przewidywanej pracy łącznika szyn. j) Blokady elektryczne muszą działać niezależnie od blokad logicznych. k) Blokady logiczne muszą działać szeregowo z blokadami elektrycznymi. l) W przypadku sterowania lokalnego, bez udziału blokad logicznych SSiN, w stacjach elektroenergetycznych powinny działać blokady elektryczne lub mechaniczne. m) Nie dopuszcza się możliwości sterowania na Załącz/Zamknij przy zamkniętym łączniku i na Wyłącz / Otwórz przy otwartym łączniku. n) SSiN w danym czasie może realizować tylko jeden rozkaz sterowniczy Warunki początkowe Przy sterowaniu z kontrolą SSiN należy uwzględnić następujące wymagania: 1. Uprawnienia sterownicze. 2. Tryby sterowania. 3. Status pola. 4. Sprawność urządzeń SSiN. 16

Standardowe specyfikacje techniczne. Algorytmy blokad łączeniowych w stacjach elektroenergetycznych 750, 400, 220 i 110 kv. 5. Sprawność obwodów sterowniczych. 6. Sprawność techniczną łączników. 7. Warunki nieuziemienia szyn zbiorczych i pól odejściowych. 8. Zapewnienie minimalnych odstępów czasowych pomiędzy kolejnymi sterowaniami. 9. Weryfikację poprawności rozkazu sterowniczego Ad 1. Uprawnienia sterownicze Uprawnienia sterownicze podstawowo są pobierane ze stacji, przez ośrodki zdalnego sterowania dla poszczególnych rozdzielni 400kV, 220kV, 110kV jeżeli są własnością PSE S.A. Uprawnienia sterownicze dla łączników strony dolnego napięcia AT/TR są wyłączone z uprawnień do tej rozdzielni i przynależą do uprawnień strony górnego napięcia AT/TR. Dopuszcza się selektywne nadawanie i odbieranie uprawnień sterowniczych dla poszczególnych łączników lub ich grupy. Dotyczy to indywidualnych uprawnień do wyłączników w polach generatorowych oraz wyłączników pól potrzeb ogólnych. W przypadku nadawanych i odbieranych uprawnień do grupy odłączników szynowych AT/TR dla Partnera Elektroenergetycznego, należy stosować odrębne uprawnienia dla każdego AT/TR z osobna w danej rozdzielni. Decyzję o zakresie uprawnień sterowniczych podejmuje każdorazowo PSE S.A.. Szczegółowe informacje o zdefiniowanych w SSiN uprawnieniach sterowniczych i przyporządkowanych im elementach stacji należy umieszczać w instrukcjach eksploatacji stacji i instrukcjach obsługi SSiN. Uprawnienia sterownicze w stacjach PSE S.A. podstawowo definiowane są dla poszczególnych rozdzielni NN/WN i są przejmowane przez ośrodek, który będzie realizował sterowania. Występują szczególne rozwiązania: uprawnienia do sterowania wyłącznikiem w polu linii blokowej są nadawane i odbierane Elektrowni przez jeden z następujących ośrodków posiadających uprawnienia sterownicze: KDM/ODM/stację uprawnienia do sterowania odłącznikami systemowymi pól 110kV AT/TR lub pól linii 110kV, będących własnością PSE S.A., są nadawane i odbierane Partnerowi Energetycznemu (właścicielowi R110kV) przez ODM, KDM, stację ośrodek mający uprawnienia do sterowania rozdzielnią górnego napięcia AT/TR. W przypadku występowania kilku AT/TR w rozdzielni, przekazywanie i pobieranie uprawnień dotyczy każdego z osobna. Uprawnienia sterownicze dotyczą sterowań aparaturą pierwotną i związanymi z rozdzielnią automatykami za wyjątkiem ARNE/ ARST. Wszystkie sterowania dotyczące systemu ARNE/ ARST wydzielone są do odrębnego systemu uprawnień. Uprawnienia te mogą być pobierane przez: a. KDM, 17

Standardowe specyfikacje techniczne. Algorytmy blokad łączeniowych w stacjach elektroenergetycznych 750, 400, 220 i 110 kv. b. ODM, c. Stację. Pobranie uprawnień przez jeden ośrodek oznacza utratę uprawnień przez ośrodek dotychczas je posiadający. Uprawnienia ARNE/ ARST oraz sterowanie przełącznikiem zaczepów PZ są uprawnieniami niezależnymi od uprawnień do sterowania rozdzielniami i uprawnień do sterowania PW. Uprawnienia ARNE/ ARST nie obejmują swoim zakresem wyboru sposobu sterowania przełącznikiem zaczepów Ręczne/ ARST. Dla rozdzielnic SN, PW0,4kV AC, PW230VAC, PW220VDC, oraz układów chłodzenia AT/TR należy zdefiniować wspólne uprawnienia sterownicze. Uprawnienia te należy przydzielić do ośrodków nadrzędnych CN/RCN oraz dla stacji, które mogą prowadzić sterowanie tą aparaturą niezależnie od aktualnego przydziału podstawowych uprawnień do rozdzielni definiowanych dla KDM/ODM/CN/RCN/stacji z zachowaniem zasady realizacji przez SSiN jednego sterowania w danej chwili. Podstawowym warunkiem realizacji przez SSiN wysłanego przez ośrodek sterujący sterowania jest posiadanie przez ten ośrodek uprawnień do sterowania danego elementu. W danej chwili każdy zdalnie sterowany element ma przyporządkowany tylko jeden uprawniony ośrodek sterowania. Zakresy uprawnień sterowniczych, sposób przekazywania uprawnień sterowniczych oraz zasady pobierania uprawnień przez poszczególne ośrodki zatwierdza PSE S.A. na etapie projektu wykonawczego SSiN dla danego obiektu. SSiN musi realizować funkcję odstawiania zdalnego sterowania dowolnym łącznikiem lub całym polem z CN/RCN dla poziomu sterowania z KDM/ODM/CN/RCN i innych zdalnych centrów sterowania (OSD, Elektrownia, Uprawniony Odbiorca). Blokada ta ma być realizowana w systemie stacyjnym, a informacja o odstawieniu możliwości sterowania powinna być wysyłana do zdalnych centrów sterowania i nadzoru. Funkcjonalność ta nie pozbawia możliwości sterowania łącznikiem lub całym polem z poziomu stacyjnego systemu sterowania i nadzoru lecz uniemożliwia realizację sekwencji. Wysłanie z CN/RCN sygnału sterowniczego CN/RCN - Sterowanie pola #/ łącznika # z KDM/ODM/CN/RCN Załącz/Odstaw powoduje odstawienie / przywrócenie możliwości sterowania wybranymi łącznikami lub polami zdalnie z KDM/ODM, CN/RCN, Partner Energetyczny oraz odstawienie / przywrócenie możliwości realizacji sekwencji łączeniowych. Dlatego: Powyższe sterowanie na Odstaw nie powoduje odstawienia możliwości sterowania łącznikami z HMI stacyjnego SSiN. Powyższe sterowanie na Odstaw nie powoduje blokowania możliwości sterowania zdalnego / lokalnego układami automatyk zainstalowanymi w stacji. 18

Standardowe specyfikacje techniczne. Algorytmy blokad łączeniowych w stacjach elektroenergetycznych 750, 400, 220 i 110 kv. Do warunków początkowych blokad logicznych sterowania należy wprowadzić stany położenia przełączników Zdalne / Lokalne oraz Odstawione zainstalowanych na napędach poszczególnych łączników lub w szafce kablowej pola, ponieważ ich pozycja wpływa na możliwość sterowania tymi łącznikami z SSiN. Ustawienie stanu przełącznika w pozycję lokalne lub odstawione powoduje blokadę sterowania z SSiN. Wprowadzone do systemu SSiN wyżej wymienione stany położenia przełączników powinny być zgrupowane w sygnale. Blokada sterowania. Ad.2. Tryby sterowania Rozwiązanie konstrukcyjne i technologiczne układu systemu SSiN (z wyłączeniem szafki kablowej i napędu) powinno zapewnić jednoznacznie możliwość sterowania w danym polu, w danym momencie tylko i wyłącznie z jednego ośrodka sterowania. Wybór trybu sterowania ustala się poprzez zmianę położenia przełącznika Trybu sterowania odpowiedniego dla realizacji planowanej operacji łączeniowej na panelu sterowania rezerwowego niezależnie dla każdego pola. Należy zapewnić możliwość uaktywnienia w danej chwili tylko jednego z trzech trybów sterowania danego pola. Przełącznik Tryb sterowania w pozycji 1 - praca pola w trybie sterowanie z kontrolą SSiN W tym trybie sterowanie odbywa się z poziomu HMI na stacji, KDM, ODM, CN, RCN systemu Partnera Energetycznego. Kontrolę nad wszystkimi sterowaniami przejmuje SSiN realizując blokady logiczne. Po spełnieniu warunków początkowych oraz spełnieniu algorytmu blokad łączeniowych polecenie sterownicze zostanie wykonane przez SSiN. Przełącznik Tryb sterowania w pozycji 2 praca pola w trybie sterowanie z panelu sterowania rezerwowego PSR z kontrolą SSiN W tym trybie sterowania sterowanie łącznikami odbywa się przyciskami na panelu sterowania rezerwowego poprzez wybór łącznika i kierunku bezpośredniego sterowania (zał/wył). Sterowanie to odbywa się pod kontrolą SSiN. Po spełnieniu warunków początkowych oraz spełnieniu algorytmu blokad łączeniowych polecenie sterownicze zostanie wykonane przez SSiN. Przełącznik Tryb sterowania w pozycji 3 sterowanie polem w trybie sterowanie z panelu sterowania rezerwowego (PSR) bez kontroli SSiN W tym trybie sterowania sterowanie łącznikami odbywa się przyciskami na panelu sterowania rezerwowego poprzez wybór łącznika i kierunku bezpośredniego sterowania (zał/wył). Sterowanie to odbywa się bez kontroli SSiN. W związku z tym nie są sprawdzane warunki blokad logicznych. Sterowanie łącznikami pola w tym trybie wymaga ręcznego załączenia napięcia blokad. We wszystkich powyższych trybach sterowania funkcjonują blokady elektryczne i mechaniczne zrealizowane dla poszczególnych elementów stacji opisane w dokumentacji. 19

Standardowe specyfikacje techniczne. Algorytmy blokad łączeniowych w stacjach elektroenergetycznych 750, 400, 220 i 110 kv. Pozycja ta nie blokuje sterowania przełącznika PZ z układów ARST wykonywanego przez sterownik SSiN. Ad. 3. Status pola W warunkach początkowych algorytmów blokad należy uwzględnić aktualny stan pracy pola, którym zamierzamy sterować. W warunkach początkowych blokad uwzględniamy następujące stany pracy pola: Pole w przeglądzie Pole w remoncie Status pole w remoncie lub pole w przeglądzie nie może mieć wpływu na prowadzenie ruchu lub nadzoru eksploatacyjnego pozostałych pól rozdzielni. Stan pracy Pole w przeglądzie Stan pracy Pole w przeglądzie, wprowadzany dla pola przyciskiem/przełącznikiem na panelu sterowania rezerwowego pola, powinien być sygnalizowany w SSiN na stacji, w KDM/ODM, w CN/RCN. Stany położenia łączników pola będącego w przeglądzie biorą udział w blokadach łączeniowych. Do KDM/ODM i CN/RCN przesyłane są pomiary oraz stany położenia łączników i automatyk zainstalowanych w tym polu. Stan pracy Pole w przeglądzie charakteryzuje się następującymi funkcjami: a. Blokada transmisji sygnałów alarmowych z pola przesyłanych do KDM/ODM i CN/RCN. b. Blokada realizacji sterowań z poziomu KDM/ODM i CN/RCN oraz Partnerów Energetycznych łącznikami, automatykami oraz sekwencjami łączeniowymi pola. Dopuszcza się sterowanie łącznikami i urządzeniami pola w tym PZ, SPZ, trybami pracy zabezpieczeń łączników szyn, impulsowaniem zabezpieczeń z poziomu HMI oraz lokalnie z panelu sterowania rezerwowego c. Sygnał Pole w przeglądzie nie wpływa na stan pracy automatyk stacyjnych co oznacza że, z poziomu KDM/ODM oraz CN/RCN można załączać / odstawiać zainstalowane w stacji automatyki ogólnostacyjne typu APKO i ARST. d. Sygnały alarmowe są prezentowane w stacyjnym dzienniku zdarzeń HMI oraz na liście alarmowej. Stan pracy Pole w remoncie Stan pracy Pole w remoncie jest to stan pracy pola, który wprowadza się w SSIN na stanowisku operatora stacji. Stan ten jest sygnalizowany odpowiednio w SSiN na stacji oraz w KDM/ODM i CN/RCN. Do KDM/ODM, CN/RCN i SSiN na stacji nie są przesyłane pomiary oraz stany położenia łączników i automatyk zainstalowanych w tym polu. Przed przełączeniem w stan pracy Pole w remoncie należy aparaturę pierwotna i wtórną przygotować w ten sposób aby ich rzeczywisty stan nie był w sprzeczności z wymienionymi poniżej funkcjami. Stan pracy Pole w remoncie charakteryzuje się następującymi funkcjami: 20

Standardowe specyfikacje techniczne. Algorytmy blokad łączeniowych w stacjach elektroenergetycznych 750, 400, 220 i 110 kv. a. Nie dopuszcza się realizacji jakichkolwiek zdalnych sterowań dla pól w tym stanie z ośrodków zdalnych. b. W algorytmach blokad i sekwencji łączeniowych w stacji stan łączników w danym polu przyjmuje się jako wyłączony / otwarty. Stan pracy Pole w remoncie powoduje odstawienie sygnalizacji automatyk w zakresie pola. c. Sygnał Pole w remoncie nie wpływa na stan pracy automatyk stacyjnych w pozostałych polach. Sygnał Pole w remoncie nie powoduje blokady możliwości sterowania zainstalowanymi w stacji automatykami ogólnostacyjnymi. d. SSiN nie transmituje z pola będącego w stanie Pole w remoncie jakichkolwiek rzeczywistych sygnałów. Blokada transmisji sygnałów do KDM/ODM i CN/RCN dotyczy także wizualizacji rzeczywistego stanu położenia łączników, automatyk oraz pomiarów w tym polu. Łączniki pola ustawionego w remont są wizualizowane jako otwarte. e. Wymagane jest by projekt SSiN zawierał szczegółowe informacje na temat działania funkcji pole w remoncie ze wskazaniem obszarów, które obejmuje. Ad 4. Sprawność SSiN Warunek sprawności systemu SSiN dla danego sterowania jest spełniony jeśli SSiN nie generuje alarmów o nieprawidłowym stanie urządzeń i obwodów układu SSiN biorących udział w wypracowaniu wartości równania blokady logicznej dla danego sterowania i biorących udział w realizacji sterowania. Ad 5. Sprawność obwodów sterowniczych Sprawność obwodów sterowniczych dla danego elementu oznacza brak sygnałów alarmowych świadczących o ich uszkodzeniu. Zdalne sterowanie danym elementem należy zablokować (za wyjątkiem sterowania na wyłączenie wyłącznika) jeśli wystąpił sygnał o zaniku napięcia sterowniczego niezbędnego do wykonania tego sterowania. Sterowanie na załączenie wyłącznika należy zablokować jeśli jest aktywny sygnał o braku ciągłości jego obwodów wyłączających. Nie wolno blokować sygnału sterującego na wyłączenie wyłącznika. Ad 6. Sprawność techniczna łącznika W algorytmie blokad łączeniowych należy uwzględnić stan techniczny łączników przewidywanych do udziału w realizacji funkcji sterowniczych w zakresie niezbędnym dla zapewnienia wymaganych czynności łączeniowych. Kryteria sprawności technicznej łączników uwzględniające technologię wykonania, rozwiązanie konstrukcyjne urządzenia, wymagania producenta i procedury PSE SA powinny być opracowane na podstawie DTR urządzeń i list sygnałów alarmowych obejmujących określone stany zakłóceniowe łączników. W zależności od technologii wykonania i realizowanej funkcji sterowniczej przedstawiono poniżej podstawowe kryteria oceny sprawności technicznej łączników dla rozdzielni w wykonaniu 21

Standardowe specyfikacje techniczne. Algorytmy blokad łączeniowych w stacjach elektroenergetycznych 750, 400, 220 i 110 kv. napowietrznym i rozdzielnic okapturzonych w izolacji SF6 (GIS) Dla poszczególnych stacji i urządzeń warunki początkowe dla oceny sprawności technicznej łączników należy opracować na etapie realizacji projektu wykonawczego z uwzględnieniem rozwiązań konstrukcyjnych i technologicznych oraz parametrów technicznych urządzeń przewidywanych do zainstalowania. a) Rozdzielnie w wykonaniu napowietrznym: Sprawność techniczna łączników i aparatury pierwotnej zainstalowanej w rozdzielni / w polu (przekładniki pomiarowe, ograniczniki przepięć, szynoprzewody, linie kablowe) zależy od rozwiązania konstrukcyjnego i technicznego danego urządzenia oraz wymagań producenta. Przy załączaniu wyłącznika, jego sprawność techniczną przyjmuje się za prawidłową o ile, w systemie SSiN, nie występują np. następujące sygnały: brak napięć sterowniczych: 1 ( podstawowego) i 2 ( rezerwowego), zanik napięcia zasilania silnika napędu wyłącznika, przekroczenie czasu zbrojenia napędu t>, brak ciągłości obwodów OW1, brak ciągłości obwodów OW2, obniżenie ciśnienia powietrza lub SF6 P1 - Niesprawny, obniżenie ciśnienia powietrza lub SF6 P2 - blokowanie SPZ, obniżenie ciśnienia powietrza lub SF6 P3 - blokowanie ZW i OW, lub inne sygnały wynikające z rozwiązań konstrukcyjnych danego wyłącznika. Przy wyłączaniu wyłącznika, jego sprawność techniczną przyjmuje się za prawidłową o ile, w SSiN nie występują np. następujące sygnały: obniżenie ciśnienia powietrza lub SF6 P3 - blokowanie ZW i OW. Dla odłączników, uziemników przyjmuje się iż są one sprawne technicznie o ile, w SSiN, nie występuje sygnał o zaniku napięcia zasilania silnika napędu. b) Rozdzielnice okapturzone w izolacji SF6 ( GIS ) Przy załączaniu wyłącznika, jego sprawność techniczną przyjmuje się za prawidłową, o ile w SSiN nie występują sygnały analogiczne jak dla rozdzielni w wykonaniu napowietrznym oraz dodatkowo: obniżenie ciśnienia gazu SF6 poniżej drugiego stopnia w którymkolwiek z przedziałów danego pola rozdzielnicy blokuje sterowanie, ewentualne inne sygnały wymagane przez producenta wynikające z wymagań konstrukcyjnych i technologicznych wyłącznika. Przy wyłączaniu wyłącznika, jego sprawność techniczną przyjmuje się za prawidłową, o ile w SSiN nie występują sygnały, które według rozwiązań wewnętrznych blokad rozdzielnicy blokują OW wyłącznika. Przy zamykaniu odłączników przyjmuje się iż są one sprawne technicznie, o ile w SSiN nie występują np. następujące sygnały: 22

Standardowe specyfikacje techniczne. Algorytmy blokad łączeniowych w stacjach elektroenergetycznych 750, 400, 220 i 110 kv. sygnał o zaniku napięcia zasilania silnika napędu, obniżenie ciśnienia gazu SF6 w przedziale danego odłącznika zgodnie z wytycznymi producenta Przy zamykaniu odłączników szynowych przyjmuje się iż są one sprawne technicznie, o ile w SSiN nie występują np. następujące sygnały: sygnał o zaniku napięcia zasilania silnika napędu, obniżenie ciśnienia gazu SF6 poniżej drugiego stopnia w którymkolwiek z przedziałów danego systemu szyn rozdzielnicy z uwzględnieniem przedziału pomiaru napięcia. Przy otwieraniu odłączników, przyjmuje się iż są one sprawne technicznie, o ile w SSiN nie występują np. następujące sygnały: sygnał o zaniku napięcia zasilania silnika napędu, obniżenie ciśnienia gazu SF6 w przedziale danego odłącznika zgodnie z wytycznymi producenta. Przy zamykaniu i otwieraniu uziemników, przyjmuje się iż są one sprawne technicznie, o ile w SSiN nie występują np. następujące sygnały: sygnał o zaniku napięcia zasilania silnika napędu, obniżenie ciśnienia gazu SF6 w przedziale danego uziemnika zgodnie z wytycznymi producenta. Dla rozdzielnic okapturzonych w izolacji SF6 pełna lista sygnałów definiująca sprawność techniczną danego łącznika powinna być określona na etapie projektu wykonawczego z uwzględnieniem wymagań wynikających z rozwiązania konstrukcyjnego i technologicznego zastosowanej aparatury. c) Czas oczekiwania na realizację operacji łączeniowej W SSiN należy uwzględnić maksymalny czas oczekiwania na wykonanie zainicjowanej operacji łączeniowej, w którym system nie wykona innego rozkazu sterowniczego (szczegóły opisano w Ad.8). Wymagane są następujące zakresy czasu blokady dla łączników i automatyk po upłynięciu którego zaistnieje możliwość realizacji kolejnego sterowania: Wyłącznik Odłączniki Uziemniki Automatyki Sekwencje - 1 s od momentu wysłania impulsu sterującego, - 30 s od momentu wysłania impulsu sterującego, - 30 s od momentu wysłania impulsu sterującego, - 30 s od momentu wysłania impulsu sterującego, - blokada na czas trwania sygnału sekwencja w toku. Czasy blokady dla odłączników i uziemników mogą ulec zmianie w zależności od parametrów technicznych zastosowanego łącznika i pomiarów czasu na obiekcie. Czas blokady dla sterowania na załączenie wyłącznika z kontrolą synchronizmu lub z użyciem synchronizatora powinien dodatkowo uwzględnić ustawiony w urządzeniu realizującym łączenie czas sprawdzania spełnienia warunków synchronizacji, w którym to czasie może nastąpić wysłanie przez 23

Standardowe specyfikacje techniczne. Algorytmy blokad łączeniowych w stacjach elektroenergetycznych 750, 400, 220 i 110 kv. kontrolę synchronizmu lub synchronizator impulsu na załącz, wygenerowanie sygnału brak synchronizacji lub upłynięcia założonego w SSiN czasu oczekiwania na spełnienie warunków synchronizacji. Czas oczekiwania na warunki do synchronizacji jest czasem niezależnym od czasu oczekiwania na wykonanie załączenia przez wyłącznik i dodaje się do czasu załączenia przez wyłącznik. Przyjmuje się czas oczekiwania na spełnienie warunków synchronizacji wynoszący do 600 sek. Czasy blokady dla poszczególnych elementów należy wskazać w projekcie SSiN. Odebranie sygnału sterującego przez SSiN jest rejestrowane w dzienniku zdarzeń HMI SSiN i musi skutkować przesłaniem w odpowiedzi do ośrodka sterującego jednego z niżej wymienionych sygnałów: - zdarzenia świadczącego o oczekiwanej zmianie stanu sterowanego elementu, - blokada sterowania, - brak uprawnień, - brak synchronizacji, - element nie wykonał sterowania - sygnał ten oznacza, że stan sterowanego elementu - po upłynięciu maksymalnego czasu oczekiwania - jest niezgodny ze stanem żądanym w wysłanym sterowaniu. Powyższa odpowiedź jest również rejestrowana w dzienniku HMI SSiN. d) Warunek K Komplementarność Warunek K - komplementarność wymaga zapewnienia jednoznaczności odwzorowania stanu położenia łączników wymienionych w algorytmie blokady łączeniowej z uwzględnieniem rozwiązania zainstalowanego układu automatyki SPZ jednofazowego. Dla łączników z napędami na poszczególne bieguny wymagana jest zgodność położenia wszystkich trzech biegunów. Sterowanie łącznikiem powinno być blokowane w przypadku stwierdzenia stanu niekomplementarności któregokolwiek łącznika biorącego udział w blokadzie łączeniowej. Stan położenia styków pomocniczych łączników określony jest przez parę bitów reprezentujących stan Wyłączony i Załączony lub Otwarty i Zamknięty. Oznaczenie bitu B 0 opisującego stan Załączony lub Zamknięty. B 0 1 B 0 2 B 0 3 B 0 - stan bitu B 0 dla fazy L1 wyłączników, - stan bitu B 0 dla fazy L2 wyłączników, - stan bitu B 0 dla fazy L3 wyłączników, - stan bitu B 0 dla odłączników i uziemników. Oznaczenie bitu B 1 opisującego stan Wyłączony lub Otwarty B 1 1 B 1 2 - stan bitu B 1 dla fazy L1 wyłączników, - stan bitu B 1 dla fazy L2 wyłączników, 24

Standardowe specyfikacje techniczne. Algorytmy blokad łączeniowych w stacjach elektroenergetycznych 750, 400, 220 i 110 kv. B 1 3 B 1 - stan bitu B 1 dla fazy L3 wyłączników, - stan bitu B 1 dla odłączników i uziemników. Jeżeli BSi 1 to BSi = 0 błąd sygnalizacji stanu położenia stykówpomocniczych biegunówwyłącznika, Jeżeli (B 0 1 B 1 1) i (B 0 2 B 1 2) i (B 0 3 B 1 3) i (B 0 1 = B 0 2 = B 0 3) to BSi = 1 brak błędu sygnalizacji stanu położenia styków pomocniczych biegunów wyłącznika, Definicja funkcji BSi (i =1 dla odłączników i uziemników): Jeżeli (B 0 = B 1 ) to BSi = 0 Jeżeli (B 0 B 1 ) to BSi = 1 błąd sygnalizacji stanu położenia styków pomocniczych odłączników i uziemników, brak błędu sygnalizacji stanu położenia styków pomocniczych odłączników i uziemników, Tabela stanów dla jednego bieguna wyłącznika Bit B 0 Bit B 1 Wyłącznik Funkcja BSi Blokada sterowań 0 1 Otwarty 1 Nie ma 1 0 Zamknięty 1 Nie ma 0 0 Pozycja pośrednia 0 Jest 1 1 Uszkodzenie 0 Jest Jeżeli którykolwiek z biegunów wyłącznika ma stan 11 to stan wyłącznika przyjmuje się 11 niezależnie od stanu położenia pozostałych biegunów. Ze względu na zjawisko odbicia styków łączników, eliminację efektów zawiązanych z różnicą czasów zadziałania styków B0 i B1 w SSiN oraz w celu eliminacji zbędnego sygnalizowania przejściowych stanów niekomplementarności w trakcie zmiany położenia łącznika należy wprowadzić mechanizm filtracji sygnalizacji z uwzględnieniem różnych czasów filtracji dla poszczególnych elementów stacji. Czas filtracji jest to czas, przez który stan bitu sygnalizacji musi być stabilny żeby została zaakceptowana zmiana stanu łącznika i wygenerowany sygnał o stanie położenia łącznika lub jego niekomplementarności. Czas filtracji należy dobrać indywidualnie w zależności od parametrów technicznych łącznika. Informację o przyjętych czasach filtracji należy zamieścić w dokumentacji SSiN. 25