OCENA PODAŻY WITAMIN W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH MŁODYCH, ZDROWYCH OSÓB BADANIE PILOTAŻOWE

Podobne dokumenty
OCENA SPOŻYCIA WITAMIN ORAZ WSKAŹNIK DIETY ŚRÓDZIEMNOMORSKIEJ W DIETACH OSÓB ZE STWARDNIENIEM ROZSIANYM

OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTEK SZKOŁY GŁÓWNEJ GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO W WARSZAWIE

OCENA ZAWARTOŚCI WYBRANYCH SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH STUDENTÓW UCZELNI MEDYCZNEJ W LATACH 2003/2004 I 2008/2009

ZAWARTOŚĆ WITAMIN ROZPUSZCZALNYCH W TŁUSZCZACH W DZIENNEJ RACJI POKARMOWEJ OSÓB Z NYSY I OKOLIC

OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA KOBIET O ZRÓŻNICOWANYM STOPNIU ODŻYWIENIA

WPŁYW NAWYKÓW ŻYWIENIOWYCH I SUPLEMENTÓWI DIETY NA SPOŻYCIE WITAMINY C

OCENA ŻYWIENIA MŁODZIEŻY DWÓCH TYPÓW SZKÓŁ LICEALNYCH Z AUGUSTOWA (WOJ. PODLASKIE) W OPARCIU O PODAŻ PODSTAWOWYCH SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH

WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA

OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA OSÓB W WIEKU LAT. BADANIE WOBASZ

Interwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 96 SECTIO D 2004

parametrów biochemicznych (cholesterol całkowity, cholesterol HDL, cholesterol LDL,

WARZYWA I OWOCE ŹRÓDŁEM WITAMIN I SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W DIECIE STUDENTEK DIETETYKI

OCENA SPOŻYCIA KWASÓW TŁUSZCZOWYCH I CHOLESTEROLU W WYBRANEJ GRUPIE STUDENTÓW

OCENA ILOŚCIOWA SKŁADNIKÓW MINERALNYCH I WITAMIN W DIETACH LUDZI STARSZYCH ZRZESZONYCH W WYBRANYCH WARSZAWSKICH STOWARZYSZENIACH SPOŁECZNYCH CZ. III.

SPIS TREŚCI. 1. Znaczenie nauki o żywieniu. 2. Gospodarka energetyczna organizmu człowieka. 3. Podstawowe składniki pokarmowe i ich rola

ZMIANY ODŻYWIANIA SIĘ KOBIET W CZASIE CIĄŻY

Agnieszka Stawarska, Andrzej Tokarz, Magdalena Kolczewska

WPŁYW SUPLEMENTACJI PREPARATAMI WITAMINOWO-MINERALNYMI NA CAŁKOWITE POBRANIE WAPNIA I MAGNEZU W GRUPIE STUDENTÓW LUBELSKICH UCZELNI

Zasady układania jadłospisów, obliczanie wartości odżywczej posiłku.

Waldemar Żyngiel, Magdalena Trzuskowska

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 98 SECTIO D 2004

OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTEK DIETETYKI UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO W BIAŁYMSTOKU

Składniki pokarmowe i ich rola w żywieniu

GDA (Guideline Daily Amount = Wskazane Dzienne Spożycie)

KARTA MODUŁU KSZTAŁCENIA Informacje ogólne PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA IM. WITELONA W LEGNICY WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU I KULTURZE FIZYCZNEJ

PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW

Składniki pokarmowe i ich rola w żywieniu

ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY. Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r

ANALIZA ZAWARTOŚCI WITAMIN ROZPUSZCZALNYCH W TŁUSZCZACH W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH (CRP) STUDENTEK WYDZIAŁU NAUK O ZDROWIU UMB

STOPIEŃ REALIZACJI NORM ŻYWIENIOWYCH U KOBIET O RÓŻNEJ WARTOŚCI WSKAŹNIKA WAGOWO-WZROSTOWEGO

"Program pilotażowy - Dieta Mamy".

OCENA POZIOMU SPOŻYCIA WYBRANYCH WITAMIN WŚRÓD MŁODZIEŻY AKADEMICKIEJ MIASTA POZNANIA NA TLE WYNIKÓW INNYCH BADAŃ

SKŁADNIKI REGULACYJNE RACJI POKARMOWYCH MŁODZIEŻY MIESZKAJĄCEJ W INTERNATACH NA TERENIE POWIATU SOKÓLSKIEGO

Powszechne mity dotyczące diety. Zofia Kwiatkowska

Komentarz dietetyk 321[11]-01 Czerwiec 2009

8.2. Wartość odżywcza produktów spożywczych Czynniki kształtujące wartość odżywczą produktów spożywczych...185

Sylabus przedmiotu: Data wydruku: Dla rocznika: 2015/2016. Kierunek: Opis przedmiotu. Dane podstawowe. Efekty i cele. Opis.

Witaminy i minerały dla osób z przewlekłą chorobą nerek i po przeszczepieniu nerki

odżywczych w dietach wybranej subpopulacji lekarzy. Część I

ROLA SUPLEMENTACJI W UZUPEŁNIANIU NIEDOBORÓW WITAMIN I SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W DIECIE POLAKÓW, OBJĘTYCH BADANIEM WOBASZ**

NORMY śywienia CZŁOWIEKA Normy Ŝywienia człowieka

Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta

Zajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe

I.1.1. Dietetyk 322[12]

OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA PACJENTÓW Z CUKRZYCĄ TYPU 2

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 2

OCENA SPOSOBU ODŻYWIANIA STUDENTEK WYŻSZEJ SZKOŁY KOSMETOLOGII I OCHRONY ZDROWIA W BIAŁYMSTOKU

WYBRANE NORMY ŻYWIENIA

ZAWARTOŚĆ WITAMIN W DIETACH KOBIET Z CHOROBĄ HASHIMOTO

Rejestr produktów podlegających zgłoszeniu do Głównego Inspektora Sanitarnego

Wydział Lekarski, Zakład Higieny i Dietetyki UJCM. Zakład Higieny i Dietetyki. Podstawy żywienia człowieka

OCENA DIETY REDUKUJĄCEJ STOSOWANEJ PRZEZ OTYŁE KOBIETY W TRAKCIE LECZENIA NADMIERNEJ MASY CIAŁA

Podstawy żywienia człowieka, kierunek: nauki o rodzinie; III rok; studia stacjonarne I stopnia

TERAPEUTYCZNE ASPEKTY ŻYWIENIA PACJENTÓW W SZPITALACH czy obecne stawki na żywienie są wystarczające

Podstawy żywienia człowieka, kierunek: nauki o rodzinie; III rok; studia stacjonarne I stopnia

ZBILANSOWANA DIETA TALERZ ZDROWIA SMACZNIE, ZDROWO, KOLOROWO. Anna Oblacińska Instytut Matki i Dziecka

MAKROELEMENTY W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH UCZENNIC ZE SZKÓŁ POLICEALNYCH M. BIAŁEGOSTOKU

Alicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla chorych z cukrzycą proponowanych przez firmę Novo Nordisk w Polsce

Sylabus z modułu. [24A] Dietetyka. Poznanie podstawowych składników zbilansowanej diety, określenie zasad zdrowego żywienia i odżywiania.

Ocena sposobu żywienia kobiet z poronieniem samoistnym

Tematyka zajęć z podstaw żywienia człowieka klasa: 1 TK -1, 1TK - 2

Podstawy żywienia człowieka, kierunek: nauki o rodzinie; III rok; studia stacjonarne I stopnia

Ocena prawidłowości masy ciała i wyliczanie zapotrzebowania na energię. Scenariusz lekcji

KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Żywienie człowieka KOD WF/I/st/35

GDA. Prawidłowe odżywianie

10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA

Sylabus przedmiotu. Zakład Dietetyki Klinicznej

ANALIZA SPOŻYCIA WYBRANYCH MONO- I DWUCUKRÓW W GRUPIE MŁODYCH KOBIET

WARTOŚĆ ODŻYWCZA DIETY KOBIET W WIEKU ROZRODCZYM ZAMIESZKAŁYCH NA TERENIE POLSKI

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 97 SECTIO D 2004

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Nazwa modułu: Podstawy żywienia człowieka Cykl: np.2018/2021 r.a.: np.

OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTÓW UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO W BIAŁYMSTOKU O ZRÓŻNICOWANYM STOPNIU ODŻYWIENIA

ZAWARTOŚĆ WAPNIA I ŻELAZA ORAZ ICH GŁÓWNE ŹRÓDŁA W DIECIE MĘŻCZYZN W OKRESIE 21-LETNIEJ OBSERWACJI

POZIOM SPOŻYCIA SKŁADNIKÓW PODSTAWOWYCH W GRUPIE KOBIET STOSUJĄCYCH TRADYCYJNY I OPTYMALNY MODEL ŻYWIENIA*

OCENA POBRANIA WAPNIA, MAGNEZU, SODU I POTASU Z CAŁODZIENNYMI RACJAMI POKARMOWYMI STUDENTÓW Z UWZGLĘDNIENIEM SUPLEMENTACJI.

WITAMINY I MINERAŁY DLA OSÓB DIALIZOWANYCH

Podstawy diety i wspomagania w sporcie - przedmiotowe zasady oceniania.

O żywieniu dzieci w żłobkach. dr n.med. Elżbieta Trafalska Zakład Higieny Żywienia i Epidemiologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi

OCENA ZAWARTOŚCI WITAMIN W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH Z PRAWIDŁOWĄ MASĄ CIAŁA, Z NADWAGĄ I OTYŁOŚCIĄ

DIETETYKA W SPORCIE I ODNOWIE BIOLOGICZNEJ

KWESTIONARIUSZ informujący WSEIiI w Poznaniu o poziomie osiągnięcia efektów kształcenia przez Studenta odbywającego praktykę zawodową

PAKIET KONSULTACJI GENETYCZNYCH GENODIET ZDROWIE ZAPISANE W GENACH

ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA W OKRESIE

Raport z realizacji program zapobieganie nadwadze i otyłości oraz innym zaburzeniom okresu rozwojowego u dzieci i młodzieży szkolnej w latach

OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA I SUPLEMENTACJI U LUDZI STARSZYCH Z CHOROBAMI SERCOWO-NACZYNIOWYMI Z TERENU WARSZAWY

Ewa Stefańska, Lucyna Ostrowska, Danuta Czapska, Jan Karczewski

OCENA CZĘSTOŚCI SPOŻYCIA WYBRANYCH ŹRÓDEŁ BŁONNIKA POKARMOWEGO WŚRÓD STUDENTEK UNIWERSYTETU RZESZOWSKIEGO

Alicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla osób chorych na cukrzycę proponowanych przez firmę Bayer w Polsce

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 25 lipca 2007 r. w sprawie sposobu znakowania żywności wartością odżywczą 2)

Ocena żywienia za pomocą wywiadu żywieniowego przez Internet

Cz. II. Metodologia prowadzonych badań. Rozdz. 1. Cele badawcze. Rozdz. 2. Metody i narzędzia badawcze. Celem badawczym niniejszego projektu jest:

OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA OSÓB WYKLUCZONYCH PRZEBYWAJĄCYCH NA TERENIE POZNANIA

OCENA ZAWARTOŚCI WITAMINY D W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH DOROSŁYCH POLAKÓW

OBLICZENIOWA OCENA POBRANIA AZOTANÓW I AZOTYNÓW ORAZ WITAMIN ANTYOKSYDACYJNYCH Z CAŁODZIENNYMI RACJAMI POKARMOWYMI PRZEZ DZIECI W WIEKU 1 6 LAT

Słowa kluczowe: wartość odżywcza, potrzeby żywieniowe, domy opieki, mężczyźni, osoby starsze

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE. stacjonarne. I stopnia. Aleksandra Zyska. ogólnoakademicki. kierunkowy WYKŁAD ĆWICZENIA LABORATORIUM PROJEKT SEMINARIUM

Materiałpomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:

[8ZSP/KII] Dietetyka

OCENA SPOŻYCIA NIEKTÓRYCH SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH Z RACJAMI POKARMOWYMI STUDENTÓW LUBELSKICH UCZELNI

Transkrypt:

Natalia Szupryczyńska, Magdalena Jankowska, Aleksandra Śliwińska, Sylwia Małgorzewicz Gdański Uniwersytet Medyczny OCENA PODAŻY WITAMIN W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH MŁODYCH, ZDROWYCH OSÓB BADANIE PILOTAŻOWE Odpowiednio zbilansowana dieta jest podstawą zdrowia i profilaktyki większości chorób, szczególnie tych o podłożu metabolicznym. Celem pracy była ocena wielkości podaży witamin w diecie oraz stopnia realizacji zapotrzebowania w grupie 40 młodych respondentów w wieku 19 30 lat z regionu województwa pomorskiego. Badanie przeprowadzono za pomocą ankiety zamieszczonej w Internecie. Spośród 10 analizowanych witamin niedostateczne spożycie dotyczyło najczęściej kwasu foliowego, witaminy B1 oraz witaminy D. W przypadku każdej z witamin co najmniej 12% badanych wykazywało spożycie zbyt małe w stosunku do zaleceń. Najmniejszy odsetek respondentów manifestował braki w zakresie witamin B2 i B12. Słowa kluczowe: dieta, witaminy, ankieta, podaż witamin. WSTĘP Witaminy stanowią składnik wielu enzymów, niezbędny do prawidłowego przebiegu procesów fizjologicznych. Zapewnienie odpowiedniej podaży, biodostępności oraz bioaktywności witamin, które determinowane jest zróżnicowanymi czynnikami, decyduje o pokryciu zapotrzebowania na te witaminy. Przyczyn niedoboru witamin w diecie jest wiele, m.in. obecność przewlekłych chorób, przyjmowanie leków oraz tryb życia. W dużym stopniu problemy te dotyczą również ludzi młodych i mogą mieć wpływ na wzrost zachorowalności, toteż ważna jest świadomość zdrowotna tej grupy oraz profilaktyka w postaci dostarczania z dietą odpowiedniej ilości składników odżywczych [1]. Wyniki dużych badań populacyjnych wskazują, że osoby spożywające niewielką ilość warzyw, owoców oraz produktów bogatych w składniki antyoksydacyjne, w tym witaminy A, C i E, są w grupie ryzyka niektórych schorzeń, np. zespołu metabolicznego. Prawidłowo zbilansowana dieta może w znaczący sposób przyczynić się do wzmocnienia bariery antyoksydacyjnej i stanowi jedną z podstawowych metod zapobiegania chorobom cywilizacyjnym [2]. Powszechny dostęp do Internetu umożliwia zebranie danych, np. dotyczących diety, od respondentów za pomocą ankiety zamieszczonej na stronie internetowej. W ten sposób możliwe jest zbadanie osób zdrowych, niepozostających pod opieką dietetyka.

N. Szupryczyńska, M. Jankowska, A. Śliwińska, S. Małgorzewicz, Ocena podaży witamin w całodziennych racjach 23 1. CEL PRACY Celem badania była ocena podaży witamin w całodziennej racji pokarmowej (CRP) zdrowych osób młodych. Dodatkowo oceniano stopień realizacji zapotrzebowania na witaminy w diecie. 2. MATERIAŁ I METODY Do przeprowadzenia badania (w okresie od kwietnia do października) wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego w formie ankiety (w tym 24-godzinny wywiad dietetyczny). Narzędziem badawczym była ankieta zawierająca 10 pytań, w tym 5 pytań dotyczących płci, wieku, miejsca zamieszkania, wykształcenia, masy ciała i wzrostu. Punkty 6 oraz 7 dotyczyły stosowania suplementów diety. W kolejnych dwóch punktach pytano, czy respondent był konsultowany przez dietetyka oraz czy chciałby być pod jego stałą opieką. Ostatnie pytanie (10) było rozległym pytaniem opisowym, obejmującym 24-godzinny wywiad dietetyczny wraz z instrukcją jego wypełnienia oraz pytaniami pomocniczymi, przypominającymi o kwestiach najczęściej pomijanych przy samodzielnym wypełnianiu. Po wypełnieniu ankiety uczestnik był proszony o jej ponowne sprawdzenie i ewentualne uzupełnienie brakujących danych oraz ostateczne zatwierdzenie ich poprawności. Ankietę umieszczono na stronie internetowej http://153.19.78.8:81/~natalia_s/cgi/ankieta.cgi i wielokrotnie testowano w celu poprawienia błędów technicznych w jej działaniu. W badaniu uczestniczyło 40 osób (33 kobiety i 7 mężczyzn) w wieku 19 30 lat (średnia wieku 23,6 ±2,6 lat), którzy dobrowolnie wypełnili ankietę zamieszczoną na stronie internetowej. Na podstawie podanych przez respondentów danych obliczono BMI (Body Mass Index) według wzoru BMI kg/m 2 = (wzrost) 2 /masa ciała. Średnia wartość BMI wynosiła w badanej grupie 22,14 ±3,8 (zakres 14,9 31,2). Były to osoby z wykształceniem wyższym (15 osób) lub średnim ogólnokształcącym (24 osoby), a 1 osoba miała wykształcenie średnie zawodowe. 75% respondentów mieszkało w dużym mieście, 10% w małym mieście (50 100 tys. mieszkańców) lub w miasteczku (do 50 tys. mieszkańców), a 15% na wsi. Zebrane dane dotyczące diety przeanalizowano w programie dietetycznym Dietetyk 2012 firmy Jumar, opierającym się na tabelach składu i wartości odżywczych IŻŻ (Instytutu Żywności i Żywienia). W obliczeniach uwzględniono straty podczas obróbki kulinarnej. Wyniki porównano do odpowiednich norm żywienia na poziomie EAR (Estimated Average Requirement) dla witamin B1, B2, B3, B6, B12, kwasu foliowego oraz C lub AI (Adequate Intake) w przypadku witaminy E i D. Do analizy statystycznej użyto standardowych statystyk opisowych (średnia, odchylenie standardowe, mediana). Zgodność rozkładu zmiennych z rozkładem normalnym oceniano, analizując histogramy. Porównania międzygrupowe zmiennych o rozkładzie normalnym lub zbliżonym, opracowano za pomocą testu t Studenta lub

24 ZESZYTY NAUKOWE AKADEMII MORSKIEJ W GDYNI, nr 93, czerwiec 2016 analizy wariancji. W przypadku, gdy rozkład odbiegał od normalnego, stosowano test U Manna-Whitneya. Korelacje pomiędzy zmiennymi oceniano metodą Spearmana. Aby określić powiązanie przyczynowo-skutkowe parametrów, zastosowano metodę statystyczną drzewa klasyfikacyjnego. Za istotne statystycznie przyjęto wartości p < 0,05. Obliczenia zostały przeprowadzone za pomocą komputerowego pakietu statystycznego R na licencji GNU. 3. WYNIKI Dane dotyczące wielkości podaży poszczególnych witamin w całej grupie badanej oraz z podziałem na płeć przedstawiono w tabeli 1. Tabela 1. Wielkość podaży poszczególnych witamin w całodziennych racjach pokarmowych w badanej grupie łącznie oraz z podziałem według płci Table 1. The content of intake for each vitamin in daily food rations in the study group together and divided by gender Rodzaj witaminy Średnia zawartość w CRP Zakres Średnia zawartość w CRP Kobiety (n = 33) Mężczyźni (n = 7) Norma EAR/AI Średnia zawartość w CRP Mediana Mediana Mediana Norma EAR/AI B1 [mg] 0,90 ±0,43 0,86 0,10 2,07 0,81 ±0,38 0,82 0,90 1,31 ±0,43 1,12 1,10 B2 [mg] 1,57 ±0,80 1,40 0,30 4,62 1,48 ±0,80 1,37 0,90 1,99 ±0,83 1,86 1,10 B3 [mg] 17,53 ±11,38 16,22 0,49 66,57 17,03 ±12,11 14,87 11,00 19,87 ±7,10 22,10 12,00 B6 [mg] Kwas foliowy [µg] B12 [µg] 1,78 ±1,93 1,43 0,12 12,64 1,7±2,05 1,40 1,10 2,14 ±1,21 1,59 1,10 261,0 ±133,5 260,0 12,0 651,2 246,5 ±138,4 224,3 320,0 329,3 ±83,8 311,6 320,0 4,30 ±4,20 2,97 0,52 19,97 4,30 ±4,40 2,82 2,00 4,18 ±3,20 3,11 2,00 C [mg] A [µg] D [µg] E [mg] 81,74 ±78,20 54,50 2,84 315,15 80,86 ±80,56 51,80 60,00 85,90 ±71,60 57,21 75,00 1038,0 ±946,0 722,0 55,5 3835,9 1005,0 ±921,4 609,5 500 1194,0 ±1120,0 780,0 630 4,04 ±6,90 1,54 0,01 29,30 3,86 ±6,90 1,52 5,00 4,90 ±7,40 3,05 5,00 9,60 ±5,90 8,58 0,58 23,47 9,29 ±6,20 7,65 8,00 11,08 ±3,80 11,64 10,00

N. Szupryczyńska, M. Jankowska, A. Śliwińska, S. Małgorzewicz, Ocena podaży witamin w całodziennych racjach 25 U ośmiu respondentów stwierdzono równoczesny niedobór czterech różnych witamin, podczas gdy spełnienie zapotrzebowania na wszystkie witaminy lub niedobór wszystkich były zjawiskiem marginalnym (po 1 osobie). Odsetek podaży poszczególnych witamin w badanej grupie został przedstawiony na rysunku 1. B1 B2 B3 B6 Kwas foliowy B12 C Wiatmina A D E 0% 20% 40% 60% 80% 100% Zapotrzebowanie spełnione Niedobór Rys. 1. Podaż witamin w badanej grupie przedstawiona w procentach Fig. 1. Intake of vitamins in the study group presented in percentages W przypadku witaminy B 1 odpowiednią podaż odnotowano u 16 osób, przy średniej zawartości tej witaminy w CRP na poziomie 0,90 ±0,43 mg (zakres 0,10 2,07 mg). Podaż witaminy B 2 w CRP wynosiła średnio 1,57 ±0,80 mg (zakres 0,30 4,62 mg), a jej podaż u 35 osób spełniała normę. B 3 wystąpiła w wystarczającej ilości u 26 badanych przy średniej zawartości 17,53 ±11,38 mg. 27 osób pokryło podaż na witaminę B 6, przy czym dla całej grupy średnia wynosiła 1,78 ±1,93 mg (zakres 0,12 12,64 mg). W przypadku witaminy B 12 średnia zawartość w CRP wynosiła 4,30 ±4,20 mg (zakres 0,52 19,97 mg), a odpowiednią podaż zaobserwowano u 33 osób. W przypadku kwasu foliowego 10 osób deklarowało zgodną z zaleceniami podaż, przy średniej podaży tej witaminy wynoszącej 261,0 ±133,5 μg (zakres 12,0 651,2 μg). Średnia podaż witaminy C wynosiła 81,74 ±78,20 mg (zakres 2,84 315,15 mg) i była odpowiednia tylko u 18 badanych. A jej podaż była prawidłowa u 25 respondentów, przy średniej podaży na poziomie 1038,0 ±946,0 μg (zakres 55,5 3835,9 μg). Średnia podaż w CRP witaminy E wynosiła 9,6 ±5,9 mg (0,58 23,47 mg), z wystarczającą ilością w stosunku do norm u 21 osób.

26 ZESZYTY NAUKOWE AKADEMII MORSKIEJ W GDYNI, nr 93, czerwiec 2016 W przypadku witaminy D normę realizowało tylko 6 osób przy średniej podaży 4,04 ±6,90 μg (zakres 0,01 do 29,3 μg). Średnia zawartość witamin w CRP była wyższa u mężczyzn niż u kobiet, z wyjątkiem witaminy B 12. Średnie spożycie energii dla całej badanej grupy wynosiło 1792,2 ±809,6 kcal/dobę (od 152,6 do 5296,6 kcal). Przy czym dla kobiet było to średnio 1669,4 ±823,8 kcal/dobę (w zakresie od 152,6 do 5296,6 kcal), a dla mężczyzn 2371,2 ±408,6 kcal (od 1637,4 kcal do 2721,9 kcal). Tylko dwóch respondentów zadeklarowało przyjmowanie witamin w postaci preparatu multiwitaminowego w związku z tym nie analizowano punktów ankiety dotyczących suplementacji. Analiza statystyczna w postaci drzewa klasyfikacyjnego została zastosowana w celu określenia, czy niska podaż (poniżej zaleceń) analizowanych witamin ma związek z innymi nieprawidłowościami w diecie, z wiekiem badanych, BMI, miejscem zamieszkania lub wykształceniem. Analiza nie wykazała istotnych statystycznie związków. 4. DYSKUSJA W badaniu, podobnie jak w pracach innych autorów korzystających z badania internetowego [11], najliczniejszą grupę stanowiły młode kobiety z wyższym wykształceniem, mieszkanki dużego miasta, o prawidłowej masie ciała. Uwzględniając średnią wartość energetyczną CRP dla całej badanej grupy (1792,2 ±809,6 kcal), należy stwierdzić, że była ona wyższa niż we wcześniejszych badaniach [9, 11]. W badanej grupie respondentów większy był również udział białka zwierzęcego (średnio 54,5 ±29,8 g w zakresie od 5,4 g do 128 g), co koreluje z zawartością witaminy B 12 w diecie [5, 7, 9, 11]. Witaminy rozpuszczalne w wodzie. W badanej grupie średnie spożycie witaminy B 1 nie zapewniało pokrycia zapotrzebowania i było niższe niż w badaniach innych autorów [11]. Średnie spożycie witaminy B 1 u mężczyzn w porównaniu do kobiet było wyższe i prawidłowe; spożycie u kobiet było zdecydowanie za niskie podobnie jak w [3]. W odniesieniu do wszystkich witamin odsetek respondentów, którzy deklarowali zbyt niską podaż witaminy B 1, był znaczny. Mężczyźni spożywali witaminę B 3 na podobnym poziomie jak w badaniu [2], natomiast u kobiet spożycie było wyższe. Niska podaż witamin B 2 oraz B 3 dotyczyła pojedynczych osób, również podaż witaminy B 12, szczególnie u kobiet, była wysoka. W przypadku witaminy B 6 otrzymano podobne lub wyższe wyniki dotyczące spożycia w porównaniu z innymi doniesieniami [2, 3, 7, 11, 12]. ta występuje w wielu produktach, więc przy odpowiednio zróżnicowanej diecie rzadko obserwowane są jej niedobory w diecie. Niedobór kwasu foliowego jest często opisywany [1]. Spożycie tej witaminy w badanej grupie kobiet było bardzo niskie i zbliżone do wyników opublikowanych przez innych autorów [2, 7, 8, 12, 14]. Natomiast średnie spożycie u mężczyzn było

N. Szupryczyńska, M. Jankowska, A. Śliwińska, S. Małgorzewicz, Ocena podaży witamin w całodziennych racjach 27 zgodne z EAR i wyższe niż w innych badaniach. Odsetek respondentów, u których stwierdzono niższą od zaleceń podaż kwasu foliowego, wynosił 40% była to witamina, której niedobór obserwowano najczęściej. Niedobór tej witaminy w organizmie może wskazywać na konieczność edukacji w zakresie roli kwasu foliowego, szczególnie w profilaktyce wad rozwojowych płodu. Edukacja powinna być prowadzona w celu zwiększenia podaży produktów zawierających kwas foliowy [1]. W porównaniu z innymi badaniami spożycie witaminy C było podobne [5, 7, 10, 14] lub nieco niższe [3, 10, 11], jednak średnia pokrywała normę (EAR). Ponieważ uzyskano duży rozrzut wyników, mimo prawidłowej spodniej wartości spożycia część respondentów spożywała niewielką ilość witaminy C. W pracy [10] zaobserwowano, że spożycie witaminy C było w normie, a jednocześnie spożycie witamin z grupy B, jak i błonnika, było zbyt niskie wyniki tych badań wskazują na wysokie spożycie soków owocowych, które w opinii społecznej zawierają większość witamin [11]. W badanej grupie spożycie błonnika było niskie (średnio 16,23 ±9,0 g), co w myśl wcześniejszej tezy mogłoby wyjaśniać m.in. niedobory witaminy B 1 obecnej np. w pełnoziarnistych przetworach zbożowych, przy równoczesnej względnie prawidłowej podaży witaminy C. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach. W badaniach innych autorów stwierdzano bardzo różnorodne spożycie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. W krajach europejskich niedobór witaminy A w diecie zdrowych osób jest rzadki [16]. Dla przykładu wielkość spożycia witaminy A w dostępnych badaniach jest zróżnicowana, ale zaspokaja normę EAR czyli 500 μg (dla kobiet lub 630 μg (dla mężczyzn) [6], a w odniesieniu do wartości średnich dla grupy można znaleźć dane o wartościach wyższych [11], podobnych [2, 3, 14], jak i niższych [10, 12, 13]. Natomiast witamina D jest tą, której niedobór jest obecnie znacznie bardziej rozpowszechniony. W naszej szerokości geograficznej w okresie od października do marca nasłonecznienie jest zbyt małe, by synteza skórna efektywnie wspomagała wysycenie organizmu w tę witaminę. W związku z tym istotna jest odpowiednia podaż w diecie, która według aktualnych doniesień jest zbyt mała [4]. Potwierdzają to wyniki zarówno tego badania, jak i innych publikacji [2, 3, 5, 8, 12, 13]. Podaż witaminy E była na niższym poziomie niż w badaniu [10]. W pozostałych badaniach w przypadku mężczyzn wyniki były podobne lub wyższe [2, 14]. W przypadku kobiet większość publikacji donosi o niższym poziomie spożycia [2, 7, 12, 13] oraz na podobnym poziomie [3], co ponownie potwierdza znaczną zmienność w szacunkowej ocenie spożycia witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.

28 ZESZYTY NAUKOWE AKADEMII MORSKIEJ W GDYNI, nr 93, czerwiec 2016 PODSUMOWANIE Na podstawie literatury przedmiotu można stwierdzić, że metoda zbierania danych o spożyciu żywności oraz ich analizowania z wykorzystaniem Internetu została uznana za przydatną oraz pożyteczną dla samych respondentów (sprzyjającą wyciąganiu wniosków na temat diety) [2]. Uzyskane w przeprowadzonym pilotażowym badaniu wyniki są porównywalne do wyników innych autorów. Analiza statystyczna i opracowanie wyników były utrudnione ze względu na małą liczebność respondentów oraz uzyskany duży rozrzut wyników. Jedna osoba z pewnością nieprawidłowo wypełniła ankietę (spożycie kalorii deklarowała na poziomie około 150 kcal/dobę). W naszej opinii, w celu zminimalizowania błędów w ocenie ilości spożytych produktów i poprawy wiarygodności metody, należy w przyszłości zamieścić w kwestionariuszu zdjęcia wielkości porcji najczęściej występujących produktów. Konieczne jest zbadanie większej grupy respondentów, co pozwoli poprawić wiarygodność uzyskiwanych danych. Bardziej dokładną metodę oceny CRP stanowi trzydniowy wywiad dietetyczny wraz z kwestionariuszem częstości spożycia, założono jednak, że wywiad jednodniowy może być wystarczający do oceny niedoborów występujących w konkretnej grupie [4]. Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, że w badanej grupie zdrowych, dorosłych osób poniżej 30. roku życia średnia podaż witamin była zbyt niska w przypadku tiaminy, kwasu foliowego oraz witaminy D. LITERATURA 1. Bieżanowska-Kopeć R., Leszczyńska T., Pisulewski P., Oszacowanie zawartości folianów i innych witamin z grupy B w dietach młodych kobiet (20 25 lat) z województwa małopolskiego, ZNTJ, 2007, nr 55(6), s. 352 358. 2. Garcia-Bailo B., El-Sohemy A., Haddad P.S et al., Vitamins D, C and E in the prevention of type 2 diabetes mellitus: modulation of inflammation and oxidative stress, Biologics, 2011, No. 5, p. 7 19. 3. Gil M., Głodek E., Rudy M., Ocena spożycia witamin i składników mineralnych w całodziennych racjach pokarmowych studentów Uniwersytetu Rzeszowskiego, Roczniki Państwowego Zakładu Higieny, 2012, nr 63(4), s. 441 446. 4. Głodek E., Gil M., Wartość odżywcza całodziennych racji pokarmowych studentek Uniwersytetu Rzeszowskiego o różnym poziomie wartości energetycznej, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 2012, nr 45(4), s. 1202 1209. 5. Hampl J.S., Taylor C.A., Johnston C.S., Vitamin C Deficiency and Depletion in the United States: The Third National Health and Nutrition Examination Survey, 1988 to 1994, Am. J. Public Health, 2004, No. 94(5), p. 870 875. 6. Harton A., Myszkowska-Ryciak J., Ocena sposobu żywienia studentek Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 2009, nr 42(3), s. 610 614.

N. Szupryczyńska, M. Jankowska, A. Śliwińska, S. Małgorzewicz, Ocena podaży witamin w całodziennych racjach 29 7. Jarosz M., Normy żywienia dla populacji polskiej: Nowelizacja, Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2012. 8. Marzec Z., Koch W., Ocena pobrania wybranych składników odżywczych z całodziennymi racjami pokarmowymi studentów, Problemy Higieny i Epidemiologii, 2013, nr 94(3), s. 619 621. 9. Reguła J., Gramza-Michałowska A., Stachowiak B., Udział suplementów diety w żywieniu osób dorosłych, Problemy Higieny i Epidemiologii, 2011, nr 92(3), s. 614 616. 10. Sochacka-Tatara E., Pac A., Majewska R., Ocena żywienia za pomocą wywiadu żywieniowego przez Internet, Problemy Higieny i Epidemiologii, 2010, nr 91(1), s. 77 82. 11. Socha K., Borawska M.H., Markiewicz R., Charkiewicz W.J., Ocena sposobu odżywiania studentek Wyższej Szkoły Kosmetologii i Ochrony Zdrowia w Białymstoku, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 2009, nr 42(3), s. 704 708. 12. Ustymowicz-Farbiszewska J., Smorczewska-Czupryńska B., Broź K., Wierzbicka J., Karczewski J., Analiza zawartości witamin rozpuszczalnych w tłuszczach w całodziennych racjach pokarmowych (CRP) studentek Wydziału Nauk o Zdrowiu UMB, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 2011, nr 44(3), s. 453 458. 13. Ustymowicz-Farbiszewska J., Smorczewska-Czupryńska B., Goss B., Karczewski J., Analiza zawartości wybranych mikropierwiastków i witamin w całodziennych racjach pokarmowych (CRP) studentek UM w Białymstoku w aspekcie zachowań prozdrowotnych dotyczących racjonalnego żywienia, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 2009, nr 42(3), s. 709 713. 14. Walentukiewicz A., Ocena wartości odżywczej diet studentek AWFiS w Gdańsku, cz. II, Witaminy i składniki mineralne, Rocznik Naukowy AWFiS, XX, Gdańsk 2010. 15. Waśkiewicz A., Jakość żywienia i poziom wiedzy zdrowotnej u młodych dorosłych Polaków badanie WOBASZ, Problemy Higieny i Epidemiologii, 2010, nr 91(2), s. 233 237. 16. Wood A.D., Strachan A.A., Thies F., Aucott L.S., Reid D.M. et al., Patterns of dietary intake and serum carotenoid and tocopherol status are associated with biomarkers of chronic low-grade systemic inflammation and cardiovascular risk, Bromat. Journal Nutr., 2014, No. 112(8), p. 1341 1352. THE ASSESSMENT OF VITAMINS INTAKE IN DAILY FOOD RATIONS OF YOUNG, HEALTHY INDIVIDUALS THE PILOT STUDY Summary The assessment of vitamins intake in daily food rations of young, healthy individuals using the online questionnaire method pilot study. The balanced diet is the basis of health and prevention of most diseases, especially those metabolic. The aim of this study was to assess the dietary intake of vitamins, and the fulfillment of requirements in the group of 40 young respondents aged 19 30 years from the region of Pomerania. The study was conducted using an online questionnaire. Among 10 analyzed vitamins the most insufficient intake was observed for folic acid, vitamin B1 and vitamin D. For each of the vitamins, at least 12% of respondents showed its inadequate intake. The least frequently observed deficiencies were in vitamins B2 and B12. Keywords: diet, vitamins, questionnaire, vitamins intake.