PROGRAM OPERACYJNY INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO NARODOWE STRATEGICZNE RAMY ODNIESIENIA

PROGRAM OPERACYJNY INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO NARODOWE STRATEGICZNE RAMY ODNIESIENIA 2007-2013 2 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

REGIO AL E CE TRUM PROJEKTÓW ŚRODOWISKOWYCH WOJEWÓDZKI FU DUSZ OCHRO Y ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WOD EJ W OLSZTY IE 3 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

KOMISJA EUROPEJSKA zatwierdzanie projektów o wartości powyżej 25 mln euro MRR Instytucja Zarządzająca - przekazywanie projektów o wartości powyżej 25 mln euro do zatwierdzenia do KE MŚ Instytucja Pośrednicząca zatwierdzanie wniosków o wartości poniżej 25 mln euro Priorytet I, II WFOŚiGW NFOŚiGW Wnioskodawca 4 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Fundusz Spójności Priorytet I Gospodarka wodno-ściekowa Działanie 1.1 Gospodarka wodno-ściekowa w aglomeracjach powyżej 15 tys. RLM 5 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Fundusz Spójności Priorytet II Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi Działanie 2.1 Kompleksowe przedsięwzięcia z zakresu gospodarki odpadami ze szczególnym uwzględnieniem odpadów niebezpiecznych Działanie 2.2 Przywracanie terenom zdegradowanym wartości przyrodniczych i ochrona brzegów morskich 6 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Harmonogram konkursów konkurs nr 1/POIiŚ/1.1/04/2008 konkurs nr 1/POIiŚ/2.1/04/2008 konkurs nr 2/POIiŚ/1.1./08/2008 konkurs nr 1/POIiŚ/2.2/08/2008 Szczegółowy opis priorytetów POIiŚ z dnia 25.01.2008 Szczegółowy opis priorytetów POIiŚ z dnia 25.01.2008 Szczegółowy opis priorytetów POIiŚ z dnia 26.05.2008 Szczegółowy opis priorytetów POIiŚ z dnia 26.05.2008 300 mln euro (FS) 100 mln euro (FS) 300 mln euro (FS) 50 mln euro (FS) kurs euro EBC przedostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego rozpoczęcie naboru wniosków kurs euro EBC przedostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego rozpoczęcie naboru wniosków średnikurs EBC z 6 miesięcy poprzedzających miesiąc ogłoszenia o naborze wniosków, który wynosi 3,529 (NF/WF) średnikurs EBC z 6 miesięcy poprzedzających miesiąc ogłoszenia o naborze wniosków, który wynosi 3,529 (NF/WF) kryteria wyboru projektów z 19.06.2008 kryteria wyboru projektów z 19.06.2008 7 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

UWAGA Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Szczegółowy opis priorytetów 26 maj 2008 (wersja 2.0) -pkt. 23 maksymalny poziom dofinansowania w wydatkach kwalifikowanych na poziomie projektu - obejmujący zarówno środki Unii Europejskiej, jak i ewentualne środki na współfinansowanie krajowe, które będą pochodzić z budżetu państwa, - pkt. 24 minimalny wkład własny- środki finansowe beneficjenta, będącego jednostką samorządu terytorialnego lub jednostką podległą, przeznaczone na zapewnienie wkładu własnego muszą przynajmniej częściowo (5% wydatków kwalifikowanych) pochodzić ze środków własnych lub pożyczek. Środki te nie mogą być zastępowane środkami pochodzącymi z części budżetowych poszczególnych dysponentów, funduszy celowych lub innych środków publicznych. - dodana do załącznika nr 3 dodatkowa tabela, która przedstawia podział na środki Unii Europejskiej i krajowe w ramach dotacji rozwojowej lub dofinansowania dla państwowej jednostki budżetowej. 8 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

WYNIKI PIERWSZEGO KONKURSU Region Instytucja Liczba wniosków Łączna wartość złożonych wniosków (PLN) Cała Polska NFOŚiG/16 WFOŚiGW 96 5 269 926 807,50 Warmińsko-mazurskie WFOŚiGWw Olsztynie 5 126 625 635,79 Rodzaj projektów Cała Polska Warmińsko-mazurskie Gospodarka wodno-ściekowa 87 4 Gospodarka odpadami 9 1 9 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

ORGANIZACJA SYSTEMU OCENY i WYBORU PROJEKTÓW 10 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

DROGA WYBORU PROJEKTU TRYB KONKURSOWY TRYB INDYWIDUALNY TRYB SYSTEMOWY 11 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

TRYB INDYWIDUALNY 12 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

LISTA PROJEKTÓW INDUWIDUALNYCH DLA PROGRAMU OPERACYJNEGO INFRASTUKTURA I ŚRODOWISKO Obecnie obowiązująca Lista projektów indywidualnych dla Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko została opublikowana w formie obwieszczenia Ministra Rozwoju Regionalnego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski w dniu 8 kwietnia 2008 r. (M.P. nr 30, poz. 269). Konsultacje społeczne listy projektów indywidualnych dla PO IiŚ (nowe projekty): maj czerwiec 2008 r. poiis@mrr.gov.pl 13 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Priorytet I Działanie 1.1 Poprawa gospodarki wodno-ściekowej aglomeracji Ełk instytucja odpowiedzialna za realizację projektu PWiK Sp. z o.o. w Ełku 14 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Priorytet II Działanie 2.1 Racjonalizacja gospodarki odpadami komunalnymi i rekultywacja składowisk odpadów w Elblągu instytucja odpowiedzialna za realizację projektu ZUO Sp. z o.o. w Elblągu 15 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

W trybie indywidualnym, warto zwrócić uwagę na: Przed opublikowaniem indykatywnej listy indywidualnych projektów kluczowych instytucja zarządzająca może dokonywać zmian w stosunku do propozycji instytucji pośredniczącej biorąc pod uwagę strategiczne cele zapisane w Programie. Umieszczenie projektu na liście jako projektu podstawowego jest warunkową deklaracją jego realizacji i związane jest z zarezerwowaniem środków finansowych w ramach budżetu programu na jego realizację. 16 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

TRYB KONKURSOWY 17 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Etapy przeprowadzenia konkursu I. Ogłoszenie konkursu II. Nabór wniosków III. Ocena wniosków 18 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Etapy przeprowadzenia konkursu IV. Podjecie decyzji o dofinansowaniu V. Ogłoszenie wyników konkursu VI. Podpisanie umowy o dofinansowanie projektu 19 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Etapy przeprowadzenia konkursu III. Ocena wniosków Etap I Preselekcja Ocena projektów pod kątem kryteriów formalnych oraz kryteriów merytorycznych I stopnia przez pracowników WFOŚiGWw Olsztynie. Etap II Ocena ostateczna -Ocena pod kątem kryteriów merytorycznych II stopnia przez Grupę Roboczą na poziomie Ministerstwa Środowiska -Utworzenie listy rankingowej -Podjęcie decyzji o dofinansowaniu projektu. 20 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

W trybie konkursowym, warto zwrócić uwagę na: Regulamin konkursu określa minimalną liczbę punktów (próg), uzyskanie której jest niezbędne do umieszczenia projektu na liście rankingowej. Projekt, który uzyska punktację poniżej ustalonego progu, zostaje odrzucony zkonkursu. zgodnie z Wytycznymi w zakresie jednolitego systemu zarządzania i monitorowania projektów indywidualnych -kryteria oceny projektów są zbieżne dla projektów wybieranych w trybie konkursowym oraz indywidualnych projektów kluczowych 21 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Etapy oceny wniosków 22 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Grupa robocza (ocena merytoryczna II stopnia) Ministerstwo Środowiska Pracownicy WF (ocena merytoryczna I stopnia) Pracownicy WF (ocena formalna) WN/BK WFOŚiGW w Olsztynie w Olsztynie Lista rankingowa zatwierdzona przez UZIP (podjęcie decyzji o przyznaniu dofinansowania) Gmina przygotowuje projekt 23 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

ETAPY OCENY PROJEKTÓW I Ocena formalna II Ocena merytoryczna I stopnia III Ocena merytoryczna II stopnia 24 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

OCENA FORMALNA 25 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Ocena Formalna Ocena formalna jest oceną, której dokonują pracownicy Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie (Instytucji Pośredniczącej II stopnia /Wdrażającej). Ocena jest oceną 0/1 26 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Weryfikacji formalnej Wniosku dokonuje się w ciągu 30 dni roboczych, zgodnie z kryteriami formalnymi, Uzupełnienie Wniosku - pismo Jedno uzupełnienie - 7 dni roboczych Wnioskodawca składa oświadczenie o zakresie wprowadzonych zmian, Rejestracja w KSI 27 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

I. Kryteria formalne Kryteria wyboru projektów 1. Wniosek złożony w terminie. 2. Wniosek sporządzono na obowiązującym formularzu. 3. Wniosek wypełniony jest w języku polskim. 4. Zgodność okresu realizacji z okresem programowym. 5. Kompletność wniosku. 6. Wniosek posiada komplet załączników. 7. Zgodność ze Szczegółowym opisem priorytetów POIiŚ. 8. Strategiczny charakter projektu. 9. Skala oddziaływania projektu (ponadregionalna i krajowa). 10. Wnioskodawca nie podlega wykluczeniu z ubiegania się o dofinansowanie. 28 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów I. Dodatkowe kryteria formalne Działanie 1.1 1. Wielkość aglomeracji powyżej 15 000 RLM. 2. Wskaźnik koncentracji. 3. Zgodność z Krajowym Programem Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚK). 4. Gotowość techniczna projektu do realizacji. 5. Koncentracja projektu na gospodarce ściekowej. 6. Jeden beneficjent. 29 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów I. Dodatkowe kryteria formalne Działanie 2.1 1. Projekt z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi obsługujący minimalnie 150 tys. mieszkańców. 2. Zgodność z krajowymi oraz właściwym wojewódzkim planem gospodarki odpadami (oba warunki muszą być spełnione łącznie). 3. Gotowość techniczna projektu do realizacji. 30 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów I. Dodatkowe kryteria formalne Działanie 2.2 1. Gotowość techniczna projektu do realizacji. 2. Zgodność z Programem ochrony brzegów morskich. 31 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

OCENA MERYTORYCZNA I STOPNIA 32 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Ocena merytoryczna I stopnia: jest tylko dla Wniosków, które pozytywnie przeszły etap oceny formalnej, dokonywana zgodnie z kryteriami zatwierdzonymi przez Komitet Monitorujący, jest oceną punktową, dokonywana jest przez pracowników Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie, 33 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Ocena merytoryczna I stopnia: dokonywana jest, w terminie do 5 dni roboczych od daty dokonania oceny formalnej Wniosku. Uzupełnienie/poprawa Wniosku Jedno uzupełnienie 5 dni roboczych Wynik oceny stanowi suma punktów z oceny merytorycznej I stopnia, 34 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Ocena merytoryczna I stopnia: Wnioskodawcy, których Wnioski uzyskały minimum 60 % punktów w wyniku oceny merytorycznej I stopnia przekazują dodatkowo 2 egzemplarzy Wniosku, termin dostarczenia do WFOŚiGW w Olsztynie 2 dni robocze, 35 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów Działanie 1.1 II. Kryteria merytoryczne I stopnia 1. Wielkość aglomeracji (w RLM). 2. Wypełnienie przez aglomerację wymogów dyrektywy 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991r. w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych. 3. Budowa/rozbudowa kanalizacji sanitarnej/ogólnospławnej -RLM, którym zapewniona zostanie możliwość przyłączenia. 3a Budowa, rozbudowa, modernizacja oczyszczalni ścieków. 4. Modernizacja kanalizacji sanitarnej / ogólnospławnej liczba kilometrów sieci kanalizacji wymagająca modernizacji (w km). 5. Wskaźnik koncentracji (w Mk/km). 6. Przygotowanie projektu gotowość do realizacji inwestycji. 7. Położenie infrastruktury kanalizacyjnej (położenie infrastruktury kanalizacyjnej na terenie bezpośrednich zlewni rzek zasilających zbiorniki retencyjne i jeziora będące źródłem wody pitnej). 36 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 1.1 1. Wielkość aglomeracji (w RLM) Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga Wielkość aglomeracji, w której realizowane jest przedsięwzięcie, wyrażona w RLM, zgodnie z rozporządzeniem wojewody ws. sposobu wyznaczenia obszaru i granic aglomeracji lub KPOŚK. 2 p. 100 000 RLMi powyżej 1 p. 15 000 99 999 RLM Max. punktacja 2 4 37 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 1.1 2. Wypełnienie przez aglomerację wymogów dyrektywy 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991r. w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga Zakres rzeczowy projektu powinien maksymalnie przyczynić się do wypełnienia przez aglomerację wymogów dyrektywy 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991r. w sprawie oczyszczania. ścieków komunalnych. 3 p. jeżeli współczynnikwyposażeniaaglomeracji wsystem kanalizacji wzrośnie powyżej 15 punktów procentowych, 2 p. jeżeli współczynnik wyposażenia aglomeracji w system kanalizacji zbiorczej wzrośnie od 11 15 punktów procentowych 1 p. -jeżeli współczynnik wyposażenia aglomeracji w system kanalizacji zbiorczej wzrośnie od 5-10 punktów procentowych 0 p. -jeżeli współczynnik wyposażenia aglomeracji w system kanalizacji zbiorczej wzrośnie mniej niż 5 punktów procentowych Max. punktacja 2 6 38 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 1.1 3. Budowa/rozbudowa kanalizacji sanitarnej/ogólnospławnej -RLM, którym zapewniona zostanie możliwość przyłączenia Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga Zakres realizowanego przedsięwzięcia wyrażony w RLM (przyrost). 4 p. 15 001 RLMi powyżej 3 p. 10 001 15 000 RLM 2 p. 5 001 10 000 RLM 1 p. 1 000 5 000 RLM 0 p. 999 RLM Max. punktacja 2 8 39 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 1.1 3a Budowa, rozbudowa, modernizacja oczyszczalni ścieków Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga Ilość oczyszczanych ścieków (wyrażona w RLM) budowanej, modernizowanej, rozbudowywanej oczyszczalni ścieków w rok po zakończeniu projektu. 4p. 100 000 RLMi powyżej 3p. 50 001 99 999 RLM 2p. -15 001 50 000 RLM 1p. 10 001 15 000 RLM 0p. do 10 000 RLM Max. punktacja 2 8 Punkty dla kryterium 3 i 3a przyznawane są łącznie, tj. ilość punktów mnożymy przez % kosztu inwestycyjnego kanalizacji sanitarnej oraz oczyszczalni ścieków w stosunku do łącznych kosztów inwestycyjnych oczyszczalni ścieków i kanalizacji sanitarnej. 40 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 1.1 4. Modernizacja kanalizacji sanitarnej / ogólnospławnej liczba kilometrów sieci kanalizacji wymagająca modernizacji (w km) Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga Liczba kilometrów sieci, która ma zostać zmodernizowana w stosunku do kilometrów sieci kanalizacyjnej wymagającej modernizacji. 1 p. 10% i powyżej sieci planowanej do modernizacji w stosunku do sieci istniejącej w aglomeracji 0 p. poniżej 10% sieci planowanej do modernizacji w stosunku do sieci istniejącej w aglomeracji Liczba kilometrów sieci, która ma zostać zmodernizowana w stosunku do kilometrów istniejącej sieci kanalizacyjnej. Max. punktacja 1 1 41 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 1.1 5. Wskaźnik koncentracji (w Mk/km) Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga Liczba mieszkańców na 1 km sieci kanalizacji sanitarnej będącej przedmiotem wniosku. W zaokrągleniu do liczby całkowitej 4 p. -301 Mk/km i powyżej 3 p. -201 300 Mk/km 2 p. -151 200 Mk/km 1 p. -120-150 Mk/km Max. punktacja 4 16 42 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 1.1 5. Wskaźnik koncentracji (w Mk/km) Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga W przypadku projektów, dla których nie spełniony jest minimalny wskaźnik koncentracji (120 Mk/km), punkty przyznawane są jeśli projekt realizowany jest na obszarach o których mowa w 3 ust. 5 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie sposobu wyznaczania obszaru i granic aglomeracji (Dz. U. 2004 nr. 283 poz. 2841 ze zm.). 1p. jeśli projekt jest realizowany na obszarach o których mowa w 3 ust. 5 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 22 grudnia 2004 r. 4 Max. punktacja 43 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 1.1 6. Przygotowanie projektu a) własność gruntów Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga 1 p. -uregulowana 100% (dla projektów punktowych) 1 p. uregulowana 50% (dla projektów liniowych) Max. punktacja 2 2 W przypadku gdy projekt spełnia obydwa kryteria (ma w 100% uregulowaną własność gruntów dla projektów punktowych i 50% dla projektów liniowych) maksymalna liczba punktów wynosi 1. Jeśli projekt nie spełnia żadnego kryterium liczba punktów wynosi 0. 44 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 1.1 6. Przygotowanie projektu b) stan prawny beneficjenta Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga 1 p. -uregulowany istniejący beneficjent spełniający wymogi podpisania umowy o dofinansowanie) Max. punktacja 2 2 45 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 1.1 6. Przygotowanie projektu Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga c) przygotowanie instytucjonalne do wdrażania powołanie Pełnomocnika ds. realizacji projektu oraz jednostki realizującej projekt 1 p. powołany pełnomocnik ds. realizacji projektu oraz jednostka realizująca projekt Max. punktacja 1 1 46 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 1.1 6. Przygotowanie projektu Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga d) wartość zadań inwestycyjnych posiadających pozwolenia na budowę w stosunku do wartości wszystkich zadań wymagających pozwolenia na budowę W zaokrągleniu do pełnego procenta: 4 p. 86 100% 3 p. 71 85%, 2 p. 56 70% 1 p. 40-55%, Max. punktacja 3 12 47 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 1.1 6. Przygotowanie projektu Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga e) wartość kontraktów posiadających dokumentację przetargową w stosunku do całkowitej wartości kontraktów W zaokrągleniu do pełnego procenta: 4 p. 86 100% 3 p. 71 85%, 2 p. 56 70% 1 p. 40-55% Max. punktacja 2 8 48 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 1.1 7. Położenie infrastruktury kanalizacyjnej Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga Położenieinfrastruktury kanalizacyjnej na terenie bezpośrednich zlewni rzek zasilających zbiorniki retencyjne i jeziora będące źródłem wody pitnej 1 p. gdy warunek jest spełniony, 0 p. gdy warunek nie jest spełniony Max. punktacja 1 1 49 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 1.1 Maksymalna liczba punktów: 61 50 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 2.1 1. Obsługiwana liczba mieszkańców. 2. Masa odpadów kierowana do instalacji przetwarzania odpadów (w ciągu roku). 3. Metoda redukcji odpadów ulegających biodegradacji. 4. Odsetek przetworzonych odpadów kierowanych na składowiska odpadów (%). 5. Koszt rekultywacji w stosunku do całkowitego kosztu inwestycji (%). 6. Przygotowanie projektu gotowość do realizacji inwestycji. 51 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 2.1 1. Obsługiwana liczba mieszkańców Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga Liczba mieszkańców obsługiwana przez zakład unieszkodliwiania odpadów: a) obejmujący termiczne przekształcanie odpadów, b) obejmujący mechaniczno biologiczne przekształcanie odpadów. a) 4 p. powyżej 500 tys. mieszkańców 3 p. -300-500 tys.mieszańców 0 p. poniżej 300 tys. mieszkańców b) 4 p. powyżej 300 tys. mieszkańców 3 p. 150-300 tys. mieszkańców 0 p. -poniżej 150 tys. mieszkańców Max. punktacja 2 8 52 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 2.1 2. Masa odpadów kierowana do instalacji przetwarzania odpadów (w ciągu roku) Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga Sumaryczna masa odpadów kierowana do zakładu zagospodarowania odpadów w ciągu roku. 4 p. powyżej 300 tys. Mg 3 p. pow. 150-300 tys. Mg 2 p. pow. 100-150 tys. Mg 1 p. 50-100 tys. Mg 0 p. -poniżej 50 tys. Mg Max. punktacja 3 12 53 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 2.1 3. Metoda redukcji odpadów ulegających biodegradacji Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga Max. punktacja Zastosowana technologia redukcji głównego strumienia odpadów. 4p. recykling i kompostowanie, 3p. odzysk, w tym odzysk energii w formie kogeneracji 2 p. mechaniczno biologiczne przetwarzanie przed składowaniem, 1p. przygotowanie odpadów do odzysku energii poza zakładem, 0p. składowanie z odgazowaniem 2 8 W przypadku zgłoszenia projektu obejmującego więcej niż jedną metodę zagospodarowania odpadów przyjmuje się punktację dla tej metody, która ma największą przepustowość 54 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 2.1 4. Odsetek przetworzonych odpadów kierowanych na składowiska odpadów (%) Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga Iloraz masy odpadów, które powstaną w procesie przetwarzania odpadów komunalnych i będą kierowane na składowiska odpadów oraz masy odpadów, które były skierowane do zakładu zagospodarowania odpadów wyrażony w %. Zaokrąglając do pełnego procenta: 4p. poniżej 40% 3p. 40-50% 2 p 50 70% 1p. 70-85% 0p. powyżej 85% Max. punktacja 3 12 55 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 2.1 5. Koszt rekultywacji w stosunku do całkowitego kosztu inwestycji (%) Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga Koszty przeznaczone w ramach projektu na rekultywację w stosunku do całkowitego kosztu inwestycji. Zaokrąglając do pełnego procenta: 4 p. 5% i poniżej, 3 p. 6 10% 2 p. 11 20% 1 p 21 40% 0 p. powyżej 40% Max. punktacja 3 12 56 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 2.1 6. Przygotowanie projektu gotowość realizacji inwestycji Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga Max. punktacja a) własność gruntów 1 p. - uregulowana 2 2. 57 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 2.1 6. Przygotowanie projektu gotowość realizacji inwestycji b) stan prawny beneficjenta Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga 1 p. -uregulowany (istniejący beneficjent spełniający wymogi podpisania umowy o dofinansowanie) Max. punktacja 2 2 58 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 2.1 6. Przygotowanie projektu gotowość realizacji inwestycji Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga c) przygotowanie instytucjonalne do wdrażania powołanie Pełnomocnika ds. realizacji projektu oraz jednostki realizującej projekt Max. punktacja 1 p. tak 1 1 59 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 2.1 6. Przygotowanie projektu gotowość realizacji inwestycji Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga d) wartość zadań inwestycyjnych posiadających pozwolenia na budowę w stosunku do wartości wszystkich zadań wymagających pozwolenia na budowę W zaokrągleniu do pełnego procenta: 4 p. 86 100% 3 p. 71 85%, 2 p. 56 70% 1 p. 40-55%, Max. punktacja 3 12 60 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 2.1 6. Przygotowanie projektu Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga e) wartość kontraktów posiadających dokumentację przetargową w stosunku do całkowitej wartości kontraktów W zaokrągleniu do pełnego procenta: 4 p. 86 100% 3 p. 71 85%, 2 p. 56 70% 1 p. 40-55%, Max. punktacja 2 8 61 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 2.1 Maksymalna liczba punktów: 77 62 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Projekty z zakresu rekultywacji terenów Działanie 2.2 1. Przyczyna degradacji środowiska Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga Max. punktacja Ocenie podlega typ działalności, który był przyczyną degradacji środowiska. 4p. surowców chemicznych lub zdegradowane tereny powojskowe, 3 p. surowców energetycznych, 2 p. surowców metalicznych, 1 p. surowców skalnych i inne, 0 p. pozostałe, niezgodne z zakresem działania 4 16 63 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 2.2 2. Powierzchnia zrekultywowanego terenu Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga Max. punktacja Powierzchnia zrekultywowanego terenu (ha) a) składowiska odpadów b) inne a) 4 p. 61 ha i powyżej, 3 p. 41 60 ha, 2 p. 21 40 ha, 1 p. 6 20 ha, 0 p. do 5 ha b) 4 p. 300 ha i powyżej, 3 p. -100-300 ha, 2 p. -50-100 ha, 1 p. -15-50 ha, 0 p. -do 15 ha 2 8 64 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 2.2 3. Stopień zagrożenia Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga Max. punktacja Ocenie podlega stopień zagrożenia występujący na obszarze, który zostanie poddany rekultywacji 2 p. tereny, na których występują bezpośrednie zagrożenia dla zdrowia lub życia 1 p. tereny, na których nie występują bezpośrednie zagrożenia dla zdrowia lub życia 2 4 65 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia 4. Przywrócenie wartości przyrodniczej Działanie 2.2 Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga Forma rekultywacji na cele przyrodnicze Celem jest określenie kompleksowości podejmowanych działań na rzecz przywrócenia walorów przyrodniczych rekultywowanym terenom. Ocenie podlegać będą następujące działania ochronne: -wprowadzenie, uzyskanie w wyniku naturalnej sukcesji lub utrzymanie trwałej pokrywy roślinnej, -ochrona i/lub reintrodukcjagatunków roślin, -ochrona i/lub reintrodukcjazwierząt, -rewitalizacja gleby 4p. -kompleksowe projekty obejmujące wszystkie typy wymienionych działań ochronnych 3p. projekty obejmujące 3 z wymienionych typów działań ochronnych 2p. projekty obejmujące 2 z wymienionych typów działań ochronnych 1p. projekty obejmujące 1 z wymienionych typów działań ochronnych 0p. inne nie przyrodnicze formy wykorzystania zrekultywowanego terenu 66 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Max. punktacja 3 12

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 2.2 5. Przygotowanie projektu gotowość do realizacji Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga a) własność gruntów b) stan prawny beneficjenta c) przygotowanie instytucjonalne do wdrażania - powołanie Pełnomocnika ds. realizacji projektu oraz jednostki realizującej projekt d) wartość zadań inwestycyjnych posiadających stosowne pozwolenia w stosunku do wartości wszystkich zadań wymagających pozwolenia na budowę e) wartość kontraktów posiadających dokumentację przetargową w stosunku do całkowitej wartości kontraktów a) własność gruntów 1pkt. - uregulowana b) stan prawny beneficjenta 1 p. -uregulowany (istniejący beneficjent spełniający wymogi podpisania umowy o dofinansowanie) c) powołanie pełnomocnika ds. realizacji projektu oraz jednostki realizującej projekt 1 p. tak d) Zaokrąglając do pełnego procenta: 4 p. 86 100%, 3 p. 71 85%, 2 p. 56 70%, 1 p. 40-55%, e) Zaokrąglając do pełnego procenta: 4 p. 86 100%, 3 p. 71 85%,, 2 p. 56 70%, 1 p. 40-55%, a) 2 b) 2 c) 1 d) 3 e) 2 Max. punktacja 25 67 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 2.2 Maksymalna liczba punktów: 65 68 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Projekty z zakresu osuwisk Działanie 2.2 1. Powierzchnia osuwiska Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga Max. punktacja Powierzchnia osuwiska w m2 4p 5 000 m2 i powyżej 3 p. 1 000 5 000 m2 2 p. 200 1 000 m2 1 p 100-200 m2 0 p. 100 m2 3 12 69 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 2.2 2. Charakter szkodliwości osuwisk dla środowiska Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga Max. punktacja Charakter szkodliwości dla środowiska 4 p. -gwałtowne -stwarzające zagrożenie katastrofą ekologiczną 3 p. -ciągłe stabilne oddziaływanie szkodliwe na wszystkie elementy środowiska 2 p. -stabilne-działające na niektóre elementy środowiska 1 p. - zagrożenie potencjalne 0 p. -brak zagrożenia 4 16 70 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 2.2 3. Przygotowanie projektu gotowość do realizacji Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga a) własność gruntów b) stan prawny beneficjenta c) przygotowanie instytucjonalne do wdrażania - powołanie Pełnomocnika ds. realizacji projektu oraz jednostki realizującej projekt d) wartość zadań inwestycyjnych posiadających stosowne pozwolenia w stosunku do wartości wszystkich zadań wymagających pozwolenia na budowę e) wartość kontraktów posiadających dokumentację przetargową w stosunku do całkowitej wartości kontraktów a) własność gruntów 1p. - uregulowana b) stan prawny beneficjenta 1 p. -uregulowany (istniejący beneficjent spełniający wymogi podpisania umowy o dofinansowanie) c) powołanie pełnomocnika ds. realizacji projektu oraz jednostki realizującej projekt 1 p. tak d) Zaokrąglając do pełnego procenta: 4 p. 86 100%, 3 p. 71 85%, 2 p. 56 70%, 1 p. 40-55%, e) Zaokrąglając do pełnego procenta: 4 p. 86 100%, 3 p. 71 85%,, 2 p. 56 70%, 1 p. 40-55%, a) 2 b) 2 c) 1 d) 3 e) 2 Max. punktacja 25 71 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 2.2 Maksymalna liczba punktów: 53 72 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Projekty z zakresu ochrony brzegów morskich Działanie 2.2 1. Trwałość projektu i wykonalność instytucjonalna Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga Max. punktacja Kryterium pozwoli na ocenę stabilności finansowej projektu oraz trwałość struktury instytucjonalnej beneficjenta oraz jego zadań w ramach systemu ratownictwa i ochrony ludności Trwałość produktu: 4 p. powyżej 10 lat 3 p. 8 10 lat włącznie 2 p. 6 8 lat włącznie 1 p. 5 6 lat włącznie 0 p. poniżej 5 lat 2 8 73 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 2.2 2. Przygotowanie projektu gotowość do realizacji Opis kryterium Zasady oceny kryterium Waga a) własność gruntów b) stan prawny beneficjenta c) przygotowanie instytucjonalne do wdrażania - powołanie Pełnomocnika ds. realizacji projektu oraz jednostki realizującej projekt d) wartość zadań inwestycyjnych posiadających stosowne pozwolenia w stosunku do wartości wszystkich zadań wymagających pozwolenia na budowę e) wartość kontraktów posiadających dokumentację przetargową w stosunku do całkowitej wartości kontraktów a) własność gruntów 1p. - uregulowana b) stan prawny beneficjenta 1 p. -uregulowany (istniejący beneficjent spełniający wymogi podpisania umowy o dofinansowanie) c) powołanie pełnomocnika ds. realizacji projektu oraz jednostki realizującej projekt 1 p. tak d) Zaokrąglając do pełnego procenta: 4 p. 86 100%, 3 p. 71 85%, 2 p. 56 70%, 1 p. 40-55%, e) Zaokrąglając do pełnego procenta: 4 p. 86 100%, 3 p. 71 85%,, 2 p. 56 70%, 1 p. 40-55%, a) 2 b) 2 c) 1 d) 3 e) 2 Max. punktacja 25 74 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów II. Kryteria merytoryczne I stopnia Działanie 2.2 Maksymalna liczba punktów: 33 75 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

OCENA MERYTORYCZNA II STOPNIA 76 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Ocena merytoryczna II stopnia: jest tylko dla Wniosków, które pozytywnie przeszły etap oceny merytorycznej I stopnia, dokonywana zgodnie z kryteriami zatwierdzonymi przez Komitet Monitorujący, dokonywana jest przez Zespół ds. oceny projektów w ramach grupy roboczej, którą powołuje Ministerstwo Środowiska 77 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Ocena merytoryczna II stopnia: dokonywana w terminie 30 dni roboczych,od daty przekazania Wniosku do oceny przez grupę roboczą uzupełnienie/poprawa Wniosku jedno uzupełnienie 7 dni roboczych ponowne złożenie Wniosku w 3 egzemplarzach, (1 -do WFOŚiGW w Olsztynie) Oświadczenie o zakresie wprowadzonych zmian 78 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kryteria wyboru projektów III. Kryteria merytoryczne II stopnia 1. Kompletność dokumentacji aplikacyjnej: wniosku i załączników. 1.1 Poprawność analizy finansowej i ekonomicznej. 1.2 Spójność informacji zawartych we wniosku, załącznikach do wniosku. 1.3 Poprawność identyfikacji i przypisania wydatków projektu. z punktu widzenia ich kwalifikowalności. 2. Gotowość techniczna projektu do realizacji na poziomie wymaganym dla danego priorytetu/działania PO IiŚ. 3. Gotowość organizacyjno-instytucjonalna projektu w obszarze zawierania umów. 4. Trwałość projektu. 5. Wykonalność finansowa projektu. 6. Efektywność energetyczna proponowanych rozwiązań technicznych lub brak wpływu na efektywność energetyczną. 7. Zgodność projektu z wymaganiami prawa dotyczącego ochrony środowiska. 79 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

LISTA RANKINGOWA projekty, które spełniają wszystkie kryteria merytoryczne II stopnia tworzą Listę rankingową, miejsce projektu na liście zależy od wyników oceny merytorycznej I stopnia, listę rankingową zatwierdza Urzędnik Zatwierdzający Instytucji Pośredniczącej (UZIP), publikowana jest na stronie internetowej IP. 80 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

DECYZJA O DOFINANSOWANIU Projekty do 25 mln euro Projekty powyżej 25 mln euro IP -potwierdzenie przyznania dofinansowania projektu IP zamieszcza informacje na stronie internetowej Przekazanie dokumentacji wraz z rekomendacją do MRR Przekazanie dokumentacji projektów do KE KE -podjęcie decyzji o dofinansowaniu IP zamieszcza informacje na stronie internetowej 81 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

UMOWA O DOFINANSOWANIE Wnioskodawca podpisuje umowę o dofinansowanie z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie, Lista projektów, którym przyznano dofinansowanie publikowana jest na stronie internetowej Instytucji Zarządzającej. 82 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

ŚRODKI ODWOŁAWCZE PROTEST WNIOSEK O PONOWNE ROZPATRZENIE SPRAWY Ocena Formalna Środek odwoławczy Ocena Merytoryczna I stopnia Środek odwoławczy Ocena Merytoryczna II stopnia Środek odwoławczy 83 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Zasady przygotowania wniosku o dofinansowanie (omówienie wzoru wniosku) 84 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

1. Wzór wniosku 2. Zasady wypełniania, lista załączników 3. Poszczególne elementy A. ADRESY I ODNIESIENIA B. SZCZEGÓŁY PROJEKTU Plan prezentacji Fundusz Spójności C. WYNIKI STUDIUM WYKONALNOŚCI D. HARMONOGRAM E. ANALIZA KOSZTÓW I KORZYŚCI F. ANALIZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO G. UZASADNIENIE WKŁADU PUBLICZNEGO H. PLAN FINANSOWANIA I. SPÓJNOŚĆ Z POLITYKĄ I PRAWEM WSPÓLNOTOWYM J. POŚWIADCZENIE WŁAŚCIWEJ INSTYTUCJI KRAJOWEJ ZAŁĄCZNIK I DEKLARACJE INSTYTUCJI ODPOWIEDZIALNYCH ZA MONITOROWANIE OBSZARÓW NATURA 2000 ZAŁĄCZNIK II ANALIZA KOSZTÓW I KORZYŚCI 4. Podsumowanie 85 Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

- Ten sam wzór dla projektów dużych (25 mln euro w sektorze środowiska i 50 mln euro w pozostałych) - Załącznik XXI do rozporządzenia wykonawczego 1828/2006 inwestycje w infrastrukturę (gdy nie ma pomocy publicznej) - Załącznik XXII do rozporządzenia wykonawczego 1828/2006 inwestycje produkcyjne (gdy jest pomoc publiczna) - Wydatki na wypełnianie wniosku nie są kwalifikowane - Wniosek wypełniamy w PLN, przeliczenie na euro dopiero na ostatnim etapie, tylko dla dużych projektów 86 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

A. ADRESY I OD IESIE IA Punkty A.1. oraz A.2.: służą ogólnej podmiotowej identyfikacji projektu; zawierają zakres informacji, tj. nazwę, adres, osobę do kontaktów, telefon, faks, e-mail; punkt A.1. obejmuje dane właściwej Instytucji Wdrażającej, punkt A.2. obejmuje dane potencjalnego Beneficjenta; występują dwa wyjątki dotyczące dużych projektów: punkt A.1.-zamiana danych właściwych dla Instytucji Wdrażającej na dane właściwe dla Instytucji Zarządzającej POIiŚ; 87 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Punkt B.1. Tytuł projektu/faza projektu : B. SZCZEGÓŁY PROJEKTU jednolity we wszystkich dokumentach dotyczących projektu; zwięzły (ograniczenie do liczby znaków, co do zasady 100); identyfikuje (główny) przedmiot projektu; identyfikuje lokalizację projektu; uwzględnia etap projektu (jeśli dotyczy). 88 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

B. SZCZEGÓŁY PROJEKTU Punkt B.2. Kategoryzacja działań związanych z projektem : klasyfikacja projektu według kategorii interwencji funduszy UE: obszar tematyczny, forma finansowania, typ obszaru, rodzaj działalności gospodarczej (punkty B.2.1.-B.2.4.); dwa rodzaje źródeł danych: rozporządzenie Komisji 1828/2006 (załącznik II) oraz Szczegółowy opis priorytetów POIiŚ (część 15 a-d karty właściwego działania); klasyfikuje projekt według kategorii NUTS/LAU (klasyfikacja wyczerpująca, szczegółowa); jeden wyjątek dotyczący dużych projektów-punkt B.2.4.1. kod europejskiej klasyfikacji działalności gospodarczej (numer i nazwa wyłącznie w języku polskim). 89 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

B. SZCZEGÓŁY PROJEKTU Punkt B.3. Zgodność i spójność z programem operacyjnym : Fundusz Spójności Konkretne dane właściwe dla POIiŚ: Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (punkt B.3.1.); CCI 2007PL161PO002 (punkt B.3.2.); Decyzja Komisji nr K(2007) 6321 z dnia 7 grudnia 2007 r. (B.3.3.); jeden właściwy fundusz, tj. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego/Fundusz Spójności (punkt B.3.4.); numer i nazwa właściwej osi priorytetowej (punkt B.3.5.). 90 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

B. SZCZEGÓŁY PROJEKTU Punkt B.4.1. (a, b, c) Opis projektu (lub etapu projektu) : Fundusz Spójności jest zwięzły i wyczerpujący; obligatoryjnie składa się co najmniej z trzech części: opisu geograficznego, przedmiotowego oraz podmiotowego; zawiera dane podmiotu (innego niż Beneficjent), który poniósł/będzie ponosił wydatki, które będą mogły zostać uznane za kwalifikowalne; zawiera wyjaśnienie/uzasadnienie konieczności poniesienia wydatku w innej kategorii niż wskazane w punkcie H.1. wniosku; zawiera informacje wynikające ze specyficznych oczekiwań sektorów; zawiera opis innych etapów projektu (o ile dotyczy); wymienia i opisuje kryteria, które wykorzystano do podziału projektu na etapy (o ile dotyczy). 91 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Punkt B.4.2. (a, b, c, d, e, f) Techniczny opis inwestycji w infrastrukturę : Fundusz Spójności B. SZCZEGÓŁY PROJEKTU uzupełnia/uszczegóławia opis przedmiotowy projektu w zakresie danych technicznych (indywidualneparametry i inne dane techniczne) oraz ilościowych (ujednoliconedla danej osi wskaźniki produktu zawarte w Katalogu wskaźników obowiązkowych ); uzupełnia opis podmiotowy projektu w aspekcie zewnętrznegootoczenia projektu (podmioty czerpiące korzyści z projektu, ale niezaangażowane w jego realizację) oraz wewnętrznegootoczenia projektu (ew. zaangażowanie partnerów w ramach PPP); odwołuje się do zagadnień mogących świadczyć o transgranicznym charakterze projektu (w tym TEN). 92 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

B. SZCZEGÓŁY PROJEKTU Punkt B.5. Cele projektu : uzasadnia i rozpatruje projekt z trzech perspektyw: projekt jako element określonej dziedziny/sektora-luka infrastrukturalna (punkt B.5.1.); projekt jako element otoczenia społeczno-gospodarczego-cele niemierzalne i wynikające z nich cele mierzalne (punkt B.5.2.); projekt jako element wspólnotowego wsparcia-wskaźniki rezultatu (punkt B.5.3.); bardzo ważny, gdyż stanowi punkt wyjścia dla sformułowania przedmiotu projektu. 93 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Wyniki Studium Wykonalności Harmonogram Analiza kosztów i korzyści Plan finansowania 94 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Punkt C.1. Analiza popytu : C. WY IKI STUDIUM WYKO AL OŚCI analizuje zapotrzebowanie na projekt, w szczególności: charakteryzuje czynniki bezpośrednio/pośrednio wpływające na wielkość i strukturę popytu; opisuje rozwój popytu (niezbędne określenie horyzontu czasowego). 95 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

C. WY IKI STUDIUM WYKO AL OŚCI Punkt C.1. Analiza popytu : metodologia analizy (podejście popytowe) ZASADY szacowania liczby użytkowników we wszystkich istotnych segmentach (odbiorcy indywidualni, przemysł, usługi, sektor użyteczności publicznej), np. kalkulacji jednostkowego wskaźnika zużycia wody i ścieków -poprzez opis zmian wskaźników zwodociągowania i skanalizowania -poprzez opisanie przyjętej prognozy demograficznej zasady szacowania popytu na świadczone usługi ze strony innych użytkowników 96 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

. C. WY IKI STUDIUM WYKO AL OŚCI Punkt C.1. Analiza popytu : podsumowanie analizy popytu Inne inwestycje Prognozowany wzrost gospodarczy Zależność między jakością oferty a ilością użytkowników Prognozy demograficzne, trendy Czynniki bezpośrednio i pośrednio wpływające na wielkość i strukturę popytu Popyt komplementarny i substytucyjny Elastyczność 97 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

. C. WY IKI STUDIUM WYKO AL OŚCI Punkt C.1. Analiza popytu : podsumowanie analizy popytu Stopa wykorzystania po ukończeniu projektu oraz jej wzrost w dalszej perspektywie Okres analizy Zmiana zapotrzebowania na projekt (popytu): - Liczba użytkowników - Średnie zużycie na 1 użytkownika - Globalne zapotrzebowanie = popyt Wielkość i struktura popytu w analizowanym czasie Stopa wzrostu popytu 98 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

C. WY IKI STUDIUM WYKO AL OŚCI Punkt C.1. Analiza popytu : dostępność cenowa =akceptowalność społeczna opłat za świadczone usługi max. 3% gospodarka wodno ściekowa 0,75% gospodarka odpadowa Sposób kalkulacji dochodu do dyspozycji Wyniki: dochód do dyspozycji na 1 osobę Stopień obciążenia dochodu do dyspozycji opłatami 99 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Punkt C.2. Inne rozwiązania : C. WY IKI STUDIUM WYKO AL OŚCI opisuje technicznie wykonalne, prowadzące do osiągnięcia zidentyfikowanego celu rozważane alternatywne warianty inwestycyjne; analiza alternatywnych wariantów (opcji) obejmuje co najmniej: wskazanie wykorzystanych kryteriów; opisanie rozważanych alternatywnych rozwiązań; uzasadnienie dokonanego wyboru. 100 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

C. WY IKI STUDIUM WYKO AL OŚCI Analiza efektywności kosztowej w oparciu o dynamiczny koszt jednostkowy DGC Dynamic Generation Cost(ang.) techniczny koszt uzyskania jednostki efektu ekologicznego [zł/jednostkę efektu ekologicznego] jednoznaczne wnioski dla projektu o jednorodnym efekcie ekologicznym 1 Cel 2 sposoby osiągnięcia celów (opcje) analiza kosztów wybór 3 realizacji 4 opcji opcji 101 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

DGC ujęcie dynamiczne, uwzględniające wydajność Fundusz Spójności C. WY IKI STUDIUM WYKO AL OŚCI dane założenia koszty inwestycyjne: - nakłady ponoszone w kolejnych latach -wg okresu życia składników inwestycji (nakłady odtworzeniowe) horyzont analizy = okres życia najbardziej trwałych składników inwestycji zalecane -nie mniej niż 25 lat - koszty stałe - koszty zmienne koszty eksploatacyjne: zalecane - 5 % stopa procentowa -rozkład w czasie efekt ekologiczny: -wynika z analizy rynku i popytu na daną usługę rodzaj cen (stałe lub bieżące) zalecane - ceny stałe 102 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

C. WY IKI STUDIUM WYKO AL OŚCI Punkt C.3. Podsumowanie głównych wniosków wynikających z przeprowadzonego studium wykonalności : wnioski, które wynikają z przeprowadzonego studium wykonalności; w tym potwierdzające wielowymiarową wykonalność projektu. Wskazanie, że wybrany wariant inwestycyjny jest optymalny i w pełni zgodny z obowiązującymi przepisami. możliwe specyficzne oczekiwania zainteresowanych sektorów. finansowa ekonomiczna techniczna prawna WYKONALNOŚĆ instytucjonalna środowiskowa czasowa 103 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Punkt D.1. Harmonogram projektu : D. HARMO OGRAM wyszczególnia typowe etapy (tzw. kamienie milowe) w rozwoju (okresie życia) projektu/inwestycji, z zastrzeżeniem, że nie wszystkie wskazane etapy muszą być właściwe dla danego projektu; wyszczególnia konkretne daty rozpoczęcia i zakończenia właściwych etapów; dopuszcza możliwość wprowadzenia podetapów, z zastrzeżeniem, że dla etapów związanych z zamówieniami publicznymi i budową działanie to ma charakter obligatoryjny, tj. należy wyodrębnić wszystkie przewidywane w ramach projektu zamówienia publiczne i kontrakty; we wniosku daty graniczne, wykres Gantta szczegółowy harmonogram pozwala ocenić, czy projekt zostanie zrealizowany w okresie kwalifikowalności wydatków. 104 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

D. HARMO OGRAM Punkt D.2. Stopień rozwoju projektu : zawiera informacje na temat dojrzałości, dotychczasowego (tj. na moment składania wniosku) stanu zaawansowania projektu: w aspekcie przygotowania do realizacji- punkty D.2.1., D.2.2. oraz D.2.3.; w aspekcie realizacji- punkt D.2.4. rozpatruje projekt z trzech perspektyw: technicznej; administracyjnej; finansowej; określa: stan docelowy (tj. co będzie potrzebne?); stan aktualny (tj. co już jest?); lukę (tj. czego jeszcze brakuje i kiedy będzie?). 105 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Punkt E.1. Analiza finansowa : zawiera taki zakres informacji, aby możliwa była ocena: Fundusz Spójności E. A ALIZA KOSZTÓW I KORZYŚCI poprawności wyliczenia poziomu dofinansowania Wspólnoty co do zasady w oparciu o metodę luki w finansowaniu (punkt E.1.2.); efektywności finansowej inwestycji w oparciu o wskaźniki efektywności finansowej (punkt E.1.3.); trwałości finansowej projektu, tj. w każdym roku analizowanego okresu (niezdyskontowane) przepływy pieniężne netto są nieujemne (punkt E.1.4.); ważne jest przyjęcie poprawnych założeń i danych wyjściowych (punkt E.1.1.), w szczególności cen (nominalne/realne, brutto/netto), finansowej stopy dyskontowej, horyzontu czasowego, podstawowych danych makroekonomicznych oraz opisanie metodyki; częściowe odniesienie się do zasady zanieczyszczający płaci, pełnaanaliza finansowa jest obligatoryjna dla wszystkich projektów oraz fakultatywna dla projektów, które nie zostały zaliczone do grupy dużych projektów (tj. możliwość wyłączenia FRR/K, FNPV/K). 106 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Punkt E.1. Analiza finansowa : E. A ALIZA KOSZTÓW I KORZYŚCI generujące dochód PROJEKTY Art. 55 Rozporządzenia KE nr 1083: operacja obejmująca inwestycję w infrastrukturę, korzystanie z której podlega opłatom ponoszonym bezpośrednio przez korzystających lub jakakolwiek operacja pociągająca za sobą sprzedaż gruntu lub budynków lub jakiekolwiek inne odpłatne świadczenie usług. niegenerujące dochodu zgodnie z metodyką wyznaczania luki finansowej projekty podlegające zasadom pomocy publicznej w rozumieniu art. 87 Traktatu zgodnie z zapisami programów pomocowych max. poziom dofinansowania wynikający z zapisów programu 85% 107 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Punkt E.2. Analiza społeczno-gospodarcza : Fundusz Spójności E. A ALIZA KOSZTÓW I KORZYŚCI służy ocenie, czy realizacja projektu jest pożądana (uzasadniona) ze społeczno-gospodarczego punktu widzenia, a więc otoczenia projektu; przeprowadzana poprzez zestawienie korzyści i kosztów związanych z realizacją projektu, tj.: identyfikuje najważniejsze społeczno-gospodarcze korzyści i koszty; dokonuje ich kwantyfikacji (ujęcie ilościowe); dokonuje ich monetyzacji (ujęcie pieniężne); uwzględnia analizę wskaźnikową; korzyści i koszty opisane w punkcie E.2.5. mają charakter komplementarny w stosunku do korzyści i kosztów, o których mowa w punkcie E.2.2.; ważne jest opisanie przyjętych założeń oraz metodologii zastosowanej dla identyfikacji, kwantyfikacji i monetyzacji kosztów i korzyści; wyraźne wyodrębnienie kwestii dotyczącej wpływu projektu na zatrudnienie (wpływ ilościowy, pozytywny, bezpośredni); pełna analiza kosztów i korzyści obligatoryjna dla dużych projektów. W przypadku projektów, które nie zostały zaliczone do dużych dopuszczalna jest analiza jakościowa. 108 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Punkt E.3. Analiza ryzyka i wrażliwości : Fundusz Spójności E. A ALIZA KOSZTÓW I KORZYŚCI przewiduje rozpatrzenie dwóch scenariuszy-podstawowego (najwyższe prawdopodobieństwo wystąpienia) i pesymistycznego; służy ocenie, czy finansowa i ekonomiczna kwalifikowalność projektu ma charakter trwały (nie jednorazowy); pełna analiza wrażliwości (punkt E.3.2.) obligatoryjna dla dużych projektów oraz tych projektów, które nie zostały zaliczone do grupy dużych projektów; pełna analiza ryzyka (punkt E.3.3.) obligatoryjna dla dużych projektów i fakultatywna (ograniczenie do analizy jakościowej) dla projektów, które nie zostały zaliczone do grupy dużych projektów. 109 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

G. UZASAD IE IE WKŁADU PUBLICZ EGO Punkt G.1. Konkurencja : dotyczy pomocy państwa rozumianej zgodnie z przepisem art. 87(1) Traktatu o Wspólnocie Europejskiej w sytuacji, gdy nie mamy do czynienia z pomocą państwa, należy wypełnić formularz wniosku odpowiadający załącznikowi XXI do rozporządzenia 1828/2006; gdy natomiast taka pomoc występuje, właściwym formularzem jest formularz zawarty w załączniku XXII do tego rozporządzenia. 110 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

G. UZASAD IE IE WKŁADU PUBLICZ EGO Punkt G.2. Wpływ pomocy wspólnotowej na realizację projektu: czy i w jakim stopniu pomoc wspólnotowa przyczyni się do przyspieszenia realizacji projektu; czy i w jakim stopniu pomoc wspólnotowa determinuje możliwość zrealizowania projektu w ogóle. 111 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

H. PLA FI A SOWA IA Punkt H.1. Plan finansowania : wypełniany w oparciu o Wytyczne w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach POIiŚ ; charakter dwuwymiarowy: podział kosztów na kwalifikowalne i niekwalifikowalne; podział kosztów na kategorie wydatków. 112 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

H. PLA FI A SOWA IA Punkt H.2. Całkowite planowane zasoby i planowany wkład funduszy : wyliczenie ostatecznej kwoty wkładu z funduszu UE przy zastosowaniu właściwej dla danej osi stopy współfinansowania, wskazanej w Szczegółowym opisie priorytetów POIiŚ (punkt H.2.1.); podział kosztów projektu ze względu na źródło finansowania, tj. pomoc wspólnotowa oraz wkład własny Beneficjenta (punkt H.2.2.). 113 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

KROK I Określenie wskaźnika luki finansowej LUKA FINANSOWA Fundusz Spójności H. PLA FI A SOWA IA Punkt H.2. Całkowite planowane zasoby i planowany wkład funduszy : KROK II R= Max EE/DIC Określenie,,kwoty decyzji DA=EC*R gdzie: Max EE-max. wydatek kwalifikowany DIC-DNR DIC- zdyskontowany koszt inwestycyjny DNR zdyskontowany przychód netto = zdyskontowane przychody zdyskontowane koszty operacyjne + zdyskontowana wartość rezydualna KROK III Określenie (maksymalnej) dotacji. Dotacja UE=DA* Max CRpa EC koszt kwalifikowany Max CRpa maksymalna stopa współfinansowania 114 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

H. PLA FI A SOWA IA Punkt H.3. Roczny plan finansowania wkładu wspólnotowego : punkt wypełniany wyłącznie dla dużych projektów, zgodnie z indywidualnymi rekomendacjami kierowanymi przez Instytucję Zarządzającą POIiŚ (zasada n+3/n+2); dane w ujęciu bezwzględnym (tj. kwoty) stanowiące udział projektu w zobowiązaniach KE podjętych na rzecz POIiŚ. 115 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Punkt I.1. Inne źródła finansowania wspólnotowego : Fundusz Spójności I. SPÓJ OŚĆ Z POLITYKĄ I PRAWEM WSPÓL OTOWYM ocena stopnia finansowego zaangażowania Wspólnoty w dany projekt rozpatrywanego w trzech ujęciach: wąskim-dany projekt (zakres) objęty niniejszym wnioskiem (punkty I.1.1. oraz I.1.3.); szerszym-ewentualne wcześniejsze etapy danego projektu (punkt I.1.4.); najszerszym-inne projekty o charakterze komplementarnym w stosunku do danego projektu (punkt I.1.2.); ewentualne pokrywanie się pomocy wspólnotowej. 116 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

I. SPÓJ OŚĆ Z POLITYKĄ I PRAWEM WSPÓL OTOWYM Punkt I.2.: należy odpowiedzieć na pytanie (i ewentualnie opisać), czy projekt podlega procedurze prawnej, o której mowa w przepisach art. 88, 226 oraz 228 Traktatu Amsterdamskiego. 117 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Punkt I.3. Środki upubliczniania informacji : Fundusz Spójności I. SPÓJ OŚĆ Z POLITYKĄ I PRAWEM WSPÓL OTOWYM obejmuje obowiązkowedziałania informacyjno-promujące w zakresie funduszy UE, jakie przewidziano w ramach projektu; w ujęciu tabelarycznym należy wyszczególnić rodzaje działań, czas ich trwania oraz szacowany koszt. 118 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

I. SPÓJ OŚĆ Z POLITYKĄ I PRAWEM WSPÓL OTOWYM Punkt I.4. Udział inicjatywy JASPERS w przygotowaniu projektu : dotyczy wyłącznie dużych projektów; w sytuacji, gdy taka pomoc była zaangażowana, należy opisać co było przedmiotem wsparcia, wnioski i zalecenia sformułowane przez ekspertów JASPERS oraz sposób ich uwzględnienia. 119 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Punkt I.5. Zamówienia publiczne : Fundusz Spójności I. SPÓJ OŚĆ Z POLITYKĄ I PRAWEM WSPÓL OTOWYM obejmuje wyłącznie zamówienia, które zostały już (tj. w momencie składania wniosku o dofinansowanie) opublikowane w Dzienniku Urzędowym WE; w ujęciu tabelarycznym należy określić rodzaj zamówienia (roboty/dostawy/usługi), datę publikacji ogłoszenia oraz numer ogłoszenia. 120 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Wersja elektroniczna powinna spełniać następujące warunki: Pliki powinny być uporządkowane na katalogi (osobno wniosek, osobno załączniki). Uwagi ogólne: Nazwy plików oraz katalogów nie mogą zawierać skrótów i polskich znaków. Pliki nie mogą być spakowane w żadnym formacie (zip, rar). Obrazy (mapy, zdjęcia, skany, etc.) powinny być zapisane w formacie jpglub ewentualnie pdf, natomiast tabele finansowe w formacie xls(arkusze kalkulacyjne muszą mieć odblokowane formuły, aby można było prześledzić poprawność dokonanych obliczeń). Płyta CD i jej opakowanie powinny być opisane. 121 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Procedury ocen oddziaływania na środowisko w odniesieniu do przedsięwzięć współfinansowanych z krajowych programów operacyjnych oraz zalecenia dot. wypełniania formularza do wniosku o dofinansowanie w zakresie OOŚ 122 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Podstawowe dokumenty krajowe związane z procedurą ooś: Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska ze zmianami Ustawa z dnia 18 maja 2005 r. o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 113, poz. 954) - najważniejsza zmiana w procedurze ooś, weszła w życie z dniem 28 lipca 2005 r. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 09 listopada 2004 w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko - ze zmianami Wytyczne w zakresie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć współfinansowanych z krajowych lub regionalnych programów operacyjnych z dnia 3 czerwca 2008 r. 123 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Podstawowe dokumenty UE związane z procedurą ooś: Dyrektywa Rady 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985r. w sprawie oceny skutków niektórych publicznych i prywatnych przedsięwzięć dla środowiska, znowelizowana Dyrektywą Rady 97/11/WE z dnia 3 marca 1997r., Dyrektywa 2001/42/EC Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001r. w sprawie oceny oddziaływania pewnych planów i programów na środowisko, Dyrektywa Rady 2003/35/WE ustanawiająca udział społeczeństwa w przygotowaniu niektórych planów i programów dotyczących środowiska oraz zmieniająca Dyrektywy Rady: 85/337/EWG i 96/61/WE w odniesieniu do udziału społeczeństwa i dostępu do sprawiedliwości Dyrektywa 2003/4/WE z dnia 28 stycznia 2003 r. w sprawie publicznego dostępu do informacji dotyczących środowiska i uchylająca Dyrektywę Rady 90/313/EWG Dyrektywa Rady 92/43/EWG o ochronie siedlisk przyrodniczych oraz dziko żyjącej fauny i flory z dnia 21 maja 1992 r. (zmieniona Dyrektywą97/62/EWG) tzw. Dyrektywa Siedliskowa 124 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Podstawowe dokumenty UE związane z procedurą ooś: Dyrektywa Rady 79/409/EWG o ochronie dziko żyjących ptaków z dnia 2 kwietnia 1979 r. (zmieniana późniejszymi dyrektywami) tzw. Dyrektywa Ptasia Dyrektywa Rady 96/61/WE z dnia 24 września 1996r. w sprawie zintegrowanego zapobiegania i kontroli zanieczyszczeń, Konwencja EKG ONZ o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym, podpisana w 1991r. w Espoo i ratyfikowana przez Polskę w 1997r., Konwencja EKG ONZ o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska, podpisana w Aarhus w 1998r. i ratyfikowana przez Polskę w 2001r. 125 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Niezgodność prawa polskiego z przepisami UE Nieprawidłowe transponowanie pojęcia development consent (zezwolenie na inwestycję). Funkcjonowanie w polskim prawie zgłoszeniabudowy lub wykonywania robót budowlanych oraz zgłoszeniazmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części. Ograniczenia udziału zainteresowanej społeczności w procedurze ooś, w tym ograniczenia udziału organizacji ekologicznych. 126 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Niezgodnośćprawa polskiego z przepisami UE c.d. Postępowanie ooś na terenach zamkniętych bez udziału społeczeństwa. Wyłączenie z procedury screeningu przedsięwzięć polegających na przebudowie urządzeń przeciwpowodziowych. Nieprawidłowa wykładnia przepisów dyrektywy OOŚ dokonywana przez organy administracji publicznej, jak również inwestorów, w zakresie stosowania procedury screeningu, której podlegają przedsięwzięcia wymienione w Aneksie II dyrektywy OOŚ. 127 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Rodzaje postępowań w sprawie oceny oddziaływania na środowisko: Postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji projektów planów i programów wymienionych w art. 40 ust. 1 ustawy UPoś tzw. strategiczna ocena oddziaływania na środowisko Postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko planowanych przedsięwzięć 128 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji planów i programów tzw. oceny strategiczne Postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko wymagają: projekt koncepcji polityki przestrzennego zagospodarowania kraju; projekty planów zagospodarowania przestrzennego oraz projekty strategii rozwoju regionalnego; projekty polityk, strategii, planów lub programów w dziedzinie przemysłu, energetyki, transportu, telekomunikacji, gospodarki wodnej, gospodarki odpadami, leśnictwa, rolnictwa, rybołówstwa, turystyki i wykorzystywania terenu, opracowywane przez organy administracji, ustalające ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko; projekty polityk, strategii, planów lub programów innych niż wymienione powyżej, które nie są bezpośrednio związane z ochroną obszaru Natura 2000 lub nie wynikają z tej ochrony, jeżeli realizacja postanowień tych polityk, strategii, planów lub programów może znacząco oddziaływać na ten obszar; wprowadzanie zmian w ww. dokumentach. 129 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko planowanych przedsięwzięć Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia Realizacja: planowanego przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko, określonego w art. 51 ust. 1 pkt1 i 2 (z tzw. grupy I iii określona rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko), planowanego przedsięwzięcia innego niż określone w art. 51 ust.1 pkt. 1 i 2 (grupa I i II), które nie jest bezpośrednio związane z ochroną obszaru Natura 2000 lub nie wynika z tej ochrony, jeżeli może ono znacząco oddziaływać na ten obszar (grupa III) jest dopuszczalna wyłącznie po uzyskaniu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia 130 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia Wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wymaga obligatoryjnie przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, które dla tego samego przedsięwzięcia przeprowadza się w polskich uwarunkowaniach prawnych jednokrotnie. Wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach następuje przed: uzyskaniem decyzji np. decyzji o pozwoleniu na budowę, pozwolenia wodno prawnego na wykonanie urządzeń wodnych, decyzji ustalającej warunki prowadzenia robót polegających na regulacji wód oraz budowie wałów przeciwpowodziowych 131 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Organy właściwe do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach: wojewoda: dla dróg; linii kolejowych; napowietrznych linii elektroenergetycznych; instalacji do przesyłu ropy naftowej, produktów naftowych, substancji chemicznych lub gazu; sztucznych zbiorników wodnych z grupy I; dla przedsięwzięć na terenach zamkniętych; dla przedsięwzięć realizowanych na obszarach morskich; dla zmiany lasu niestanowiącego własności Skarbu Państwa na użytek rolny; starosta w przypadku scalania, wymiany lub podziału gruntów; dyrektor regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych w przypadku zmiany lasu, stanowiącego własność Skarbu Państwa, na użytek rolny; wójt, burmistrz lub prezydent miasta w przypadku pozostałych przedsięwzięć (przypadek najczęściej występujący) 132 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

UWAGA W przypadku przedsięwzięcia wykraczającego poza obszar jednej gminy decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach wydaje wójt, burmistrz lub prezydent miasta, na którego obszarze właściwości znajduje się największa część terenu, na którym ma być realizowane to przedsięwzięcie, w porozumieniu z zainteresowanymi wójtami, burmistrzami lub prezydentami miast. W przypadku przedsięwzięcia realizowanego w części na terenie zamkniętym dla całego przedsięwzięcia decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach wydaje wojewoda. 133 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach Wnioskując o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach: w przypadku przedsięwzięć z I grupy wnioskodawca do wniosku dołącza raport o oddziaływaniu na środowisko; (w przypadku możliwego transgranicznego oddziaływania przedsięwzięcia z I grupy na środowisko istnieje obligatoryjny obowiązek inwestora zapytania o zakres raportu), w przypadku przedsięwzięć z grupy II i III wnioskodawca w pierwszej kolejności dołącza do wniosku informacje zawierające dane określone w art. 49 ust. 3 Poś, a w przypadku postanowienia organu o konieczności sporządzenia i zakresie raportu również raport, poświadczoną przez właściwy organ kopię mapy ewidencyjnej z zaznaczonym przebiegiem granic terenu, którego dotyczy wniosek, oraz obejmującej obszar, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie; wypis i wyrys z mpzp, jeżeli plan ten został uchwalony obowiązek ten odnosi się do przedsięwzięć, dla których decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach wydaje wojewoda. 134 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Załącznik Ia -formularz do wniosku o dofinansowanie Zawarty w dokumencie: w zakresie OOŚ Wytyczne w zakresie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć współfinansowanych z krajowych lub regionalnych programów operacyjnych z dnia 3 czerwca 2008 r. 135 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Ogólne zasady: UWAGA! W przypadku, gdy na projekt ubiegający się o dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej składa się więcej niż jedno przedsięwzięcie w rozumieniu Poś, dla każdego z takich przedsięwzięć należy złożyć oddzielny formularz (Załącznik Ia),przy czym treść pkt. A.1., A.6. i A.7. może być identyczna dla wszystkich przedsięwzięć wchodzących w skład projektu. 136 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

A.1. W jaki sposób projekt: przyczynia się do osiągnięcia trwałości środowiska naturalnego (europejska polityka w dziedzinie zmian klimatycznych, powstrzymanie utraty różnorodności biologicznej itd.); przestrzega zasad dotyczących działań zapobiegawczych oraz gwarantuje, że szkoda środowiskowa powinna być usunięta u źródła; przestrzega zasady zanieczyszczający płaci Patrz np. dokumenty: wspólnotowy program działań w zakresie środowiska naturalnego, odnowiona Strategia UE dotycząca Trwałego Rozwoju, zatrzymanie procesu utraty różnorodności biologicznej do roku 2010 i w przyszłości. 137 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego A.2. Konsultacje z organami ds. ochrony środowiska Czy przeprowadzono konsultacje z organami ds. ochrony środowiska, których dany projekt może dotyczyć, z uwagi na ich konkretne obowiązki? TAK NIE Nazwy i adresy, wyjaśnić zakres obowiązków organu Podać powody Należy zaznaczyć właściwy kwadrat i wskazać w zwięzły sposób właściwe organy i ich udział w postępowaniu OOŚ (przy wydawaniu decyzji, uzgodnienia, opinii etc.). 138 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

A.3. Ocena wpływu na środowisko naturalne A.3.1. ZEZWOLENIE NA INWESTYCJĘ Przez zezwolenie na inwestycję należy rozumieć zbiór niezbędnych decyzji od rozstrzygnięć dotyczących wyboru lokalizacji przedsięwzięcia, po decyzje regulujące szczegółowe kwestie techniczne, w tym środowiskowe warunki realizacji przedsięwzięcia, którego ostatnim etapem jest pozwolenie na budowę. A.3.1.1. Czy wydano już zezwolenie na realizację tego projektu? TAK - posiada ostateczne pozwolenie na budowę. NIE - beneficjent nie uzyskał jeszcze pozwolenia na budowę. 139 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

A.3.2. STOSOWANIE DYREKTYWY RADY 85/337/EWG W SPRAWIE OCENY WPŁYWU NA ŚRODOWISKO NATURALNE A.3.2.1. Czy projekt jest rodzajem przedsięwzięcia objętym: Aneksem I dyrektywy (proszę przejść do pytania A.3.2.2.) Aneksem II dyrektywy (proszę przejść do pytania A.3.2.3.) żadnym z powyższych aneksów (proszę przejść do pytania A.3.3.) UWAGA! To pytanie dotyczy kategorii przedsięwzięć zawartych w aneksach do dyrektywy OOŚ, a nie kategorii przedsięwzięć zawartych w 2 i 3 rozporządzenia OOŚ. W przypadku niektórych przedsięwzięć polskie przepisy są bardziej rygorystyczne i kwalifikują przedsięwzięcia do wyższej grupy w takiej sytuacji należy dokładnie zweryfikować, w którym aneksie dyrektywy OOŚ zostało umieszczone dane przedsięwzięcie. 140 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

A.3.2.2. Jeżeli projekt objęty jest aneksem I dyrektywy, proszę załączyć następujące dokumenty: informacje, o których mowa w art. 9 ust.1 dyrektywy nietechniczne streszczeniebadania dotyczącego wpływu na środowisko naturalne prowadzonego na potrzeby tego projektu; informacje na temat konsultacji przeprowadzonych z organami ds. ochrony środowiska, zainteresowanymi stronami i, w stosowanych przypadkach, z państwami członkowskimi. 141 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

W przypadku, gdy przedsięwzięcie objęte jest aneksem I dyrektywy OOŚ należy załączyć następujące dokumenty: a) decyzje administracyjne: - pozwolenie na budowę, jeżeli zostało wydane, -decyzję lokalizacyjną (wzizt, decyzję o ustaleniu lokalizacji autostrady, decyzję o ustaleniu lokalizacji drogi krajowej, decyzję o ustaleniu lokalizacji drogi publicznej, decyzję o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej), jeżeli została wydana, - decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, b) streszczenie w języku niespecjalistycznym informacji zawartych w raporcie OOŚ, c) właściwe dokumenty wskazane w pkt 90 Wytycznych dotyczące: - wyników konsultacji z właściwymi organami administracji publicznej, - przebiegu i wyników konsultacji społecznych - przebiegu i wyników postępowania transgranicznego, jeżeli było przeprowadzone. 142 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

UWAGA! Punkt 23 wytycznych. W świetle wyjaśnień zawartych w pkt10 Wytycznych, pozwolenia na budowę wydane przed 28 lipca 2005 r.(tj. datą wejścia w życie nowelizacji UPoś28 wprowadzającej do polskiego systemu prawnego decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach) mogą być traktowane jako kończące proces uzyskiwania zezwolenia na inwestycję w rozumieniu dyrektywy OOŚ. Warunkiem jest, aby wszystkie kluczowe wymogi wynikające z dyrektywy OOŚ, Ptasiej i Siedliskowej zostały zachowane i właściwie udokumentowane w uzasadnieniu do decyzji lokalizacyjnej, a następnie w uzasadnieniu do pozwolenia na budowę oraz w innych niezbędnych dokumentach. Powyższe nie dotyczy pozwoleń na budowę wydawanych w trybie specustawy drogowej w brzmieniu sprzed 28 lipca 2005 r. ponieważ uproszczona procedura oośdrogi krajowej przed pozwoleniem na budowę, jaką przewidywała w tamtym okresie ww. ustawa, nie spełniała wymagań dyrektywy OOŚ. 143 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Dokumentacja OOŚ powinna zostać przekazana wraz z decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach i powinna obejmować : 1) streszczenie w języku niespecjalistycznym 2) wyniki konsultacji z właściwymi organami administracji publicznej 3) wyniki konsultacji społecznych 4) wyniki postępowania transgranicznego, jeżeli było przeprowadzone 144 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Streszczenie w języku niespecjalistycznym Beneficjenci są zobowiązani dostarczyć streszczenie w języku niespecjalistycznym (nietechnicznym) informacji zawartych w raporcie OOŚ. Streszczenie takie, które podlegało konsultacjom społecznym i które jest elementem raportu OOŚ. W żadnym wypadku nie może to być streszczenie opracowane we własnym zakresie przez beneficjenta, które nie podlegało ocenie organów administracji i konsultacjom społecznym. Zalecane jest, aby takie streszczenie obejmowało streszczenie informacji zawartych w każdym rozdziale raportu OOŚ. 145 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Wyniki konsultacji z właściwymi organami administracji publicznej a) stanowiska (w formie postanowienia) właściwych organów w przedmiocie uzgodnienia środowiskowych warunków realizacji przedsięwzięcia (w tym w zakresie dotyczącym obszarów Natura 2000) dotyczy wszystkich przedsięwzięć. b) postanowienie w przedmiocie obowiązku sporządzenia raportu OOŚ (i ustalenia jego zakresu) lub braku takiego obowiązku, wraz z opiniami właściwych organów - dotyczy przedsięwzięć z grupy II oraz grupy III c) w przypadku zapytania o zakres raportu (dot. przedsięwzięć z I grupy) postanowienie wraz z opiniami właściwych organów. 146 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Formy udziału społeczeństwa: Wyniki konsultacji społecznych a) składanie uwag i wniosków (w terminie 21 dni i w miejscu wskazanym przez organ prowadzący postępowanie OOŚ) w każdym postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa, b) przeprowadzenie rozprawy administracyjnej otwartej dla społeczeństwa fakultatywnie. Wyniki postępowania z udziałem społeczeństwa powinny zostać przedstawione w uzasadnieniu do decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. 147 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Wyniki konsultacji społecznych c.d. W celu ograniczenia potencjalnych konfliktów społecznych, zaleca się właściwym organom przeprowadzenie rozprawy administracyjnejw każdym przypadku dla przedsięwzięć, które ze względu na swoją skalę lub charakter oddziaływania mogą powodować uzasadnione obawy społeczności. Tereny zamknięte W świetle obecnie obowiązujących przepisów zasadą jest, że na terenach zamkniętych nie stosuje się przepisów umożliwiających udział społeczeństwa w postępowaniu OOŚ. 148 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Wyniki postępowania transgranicznego, jeżeli było przeprowadzone Jeżeli postępowanie dotyczące transgranicznegooddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko zostało przeprowadzone, należy załączyć: postanowienie organu prowadzącego postępowanie OOŚ, uwagi i wnioski złożone przez państwo narażone, wyniki konsultacji prowadzonych z państwem narażonym, uwagi i wnioski złożone przez państwo narażone, streszczenie w języku niespecjalistycznym informacji zawartych w raporcie OOŚ. W przypadku, kiedy państwo narażone nie wyraziło chęci uczestniczenia w procedurze oceny transgranicznej odpowiednie stanowisko tego państwa w tym zakresie. 149 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

A.3.2.3. Jeżeli projekt objęty jest aneksem II dyrektywy, czy przeprowadzono ocenę wpływu na środowisko naturalne? TAK NIE TAK - należy zaznaczyć w sytuacjach, gdy dla przedsięwzięcia z II grupy wydano postanowienie o obowiązku sporządzenia raportu OOŚ. W takim przypadku należy przedstawić dokumenty, tj:. a) decyzje administracyjne: - pozwolenie na budowę, jeżeli zostało wydane, - decyzję lokalizacyjną, - decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, b) streszczenie w języku niespecjalistycznym, c) właściwe dokumenty wskazane w pkt 90 Wytycznych dotyczące: - wyników konsultacji z właściwymi organami administracji publicznej, - przebiegu i wyników konsultacji społecznych - przebiegu i wyników postępowania transgranicznego, jeżeli było przeprowadzone. 150 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

NIE- gdy dla przedsięwzięcia z II grupy wydano postanowienie o odstąpieniu od obowiązku sporządzenia raportu OOŚ (raport OOŚ nie był sporządzany). W celu udokumentowania prawidłowo przeprowadzonego screeningu należy: dołączyć postanowienie organu prowadzącego postępowanie OOŚ o odstąpieniu od obowiązku sporządzenia raportu OOŚ oraz wcześniejsze postanowienia organu ochrony środowiska i państwowego powiatowego inspektora sanitarnego zawierające opinie co do konieczności sporządzenia raportu OOŚ. 151 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

A.3.3. STOSOWANIE DYREKTYWY 2001/42/WE W SPRAWIE STRATEGICZNEJ OCENY ŚRODOWISKA Należy wymienić te plany i programy (opracowane na szczeblu centralnym, albo regionalnym/lokalnym), które ustanawiają ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć wchodzących w skład projektów ubiegających się o dofinansowanie, i które jednocześnie leżały u podstaw tworzenia właściwych programów operacyjnych. UWAGA! Dla każdego z programów operacyjnych przeprowadzano strategiczną ocenę oddziaływania na środowisko (w tym -sporządzono prognozę oddziaływania środowisko). 152 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

A.3.3.1. Czy projekt wynika z planu lub programu objętego zakresem wymienionej dyrektywy? Kwadrat pierwszy (Nie). Należy wyjaśnić, że projekt nie wynikał z programu/planu podlegającego procedurze strategicznej oceny oddziaływania na środowisko albo program/plan został przyjęty przez właściwy organ krajowy przed wejściem w życie dyrektywy SOOŚ. W takim przypadku należy podać jedynie link internetowy do streszczenia w języku niespecjalistycznym prognozy oddziaływania na środowisko sporządzonej dla właściwego programu operacyjnego, z którego środków projekt ubiega się o dofinansowanie. 153 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kwadrat drugi (Tak) TAK w takim przypadku proszę podać, w celu dokonania oceny czy uwzględniono szerszy, potencjalny, skumulowany wpływ projektu, link internetowy do nietechnicznego streszczenia sprawozdania dotyczącego środowiska sporządzonego na potrzeby planu lub programu lub dostarczyć kopię elektroniczną tego sprawozdania. Należy podać link internetowydo streszczenia prognozy oddziaływania na środowisko w języku niespecjalistycznym, sporządzonej dla: a) właściwego programu operacyjnego, z którego środków projekt ubiega się o dofinansowanie, oraz b) programu/planu dotyczącego określonego sektora działalności, w realizację którego wpisuje się przedsięwzięcie wchodzące w skład projektu. 154 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

A.4. Ocena wpływu na obszary Natura 2000 A.4.1. Czy projekt może wywierać istotny negatywny wpływ na obszary objęte lub które mają być objęte siecią NATURA 2000? Pytanie dotyczy wszystkich rodzajów przedsięwzięć, także tych, których nie uwzględniono w rozporządzeniu OOŚ, ani w załącznikach do dyrektywy OOŚ. Należy podkreślić, że oddziaływanie na obszar Natura 2000 może mieć nie tylko przedsięwzięcie realizowane na terenie takiego obszaru, ale i poza nim. TAK - należy zaznaczyć, gdy istniało prawdopodobieństwo, że przedsięwzięcie (z I, II lub III grupy) może znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000 i przeprowadzono ocenę oddziaływania na obszary Natura 2000. 155 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Kwadrat drugi (Nie) NIE - należy zaznaczyć jedynie w przypadku, kiedy nie istniało prawdopodobieństwo, że przedsięwzięcie może znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000 i nie uznano w związku z tym za konieczne przeprowadzenie oceny oddziaływania na obszary Natura 2000. Podstawowym dokumentem potwierdzającym brak możliwości wystąpienia znaczącego negatywnego oddziaływania przedsięwzięcia (należącego do przedsięwzięć z I lub II grupy) na obszar Natura 2000, jest decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach,a w szczególności jej uzasadnienie. 156 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Uwaga! Kwadrat drugi (Nie) c.d. Organ wydający pozwolenie na budowę, w przypadku stwierdzenia, że przedsięwzięcie to mogłoby negatywnie oddziaływać na obszar Natura 2000, ma bowiem obowiązek zawiesić postępowanie w drodze postanowienia do czasu uzyskania przez inwestora decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. W przypadku zaznaczenia kwadratu Nie należy dołączyć wypełnione przez właściwy organ (wojewodę albo dyrektora urzędu morskiego): Zaświadczenie organu odpowiedzialnego za monitorowanie obszarów Natura 2000 stanowiące załącznik Ib. 157 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

A.5. Dodatkowe integracyjne środki w zakresie ochrony środowiska Czy w projekcie przewidziano, oprócz oceny wpływu na środowisko naturalne, jakiekolwiek dodatkoweintegracyjne środki w zakresie ochrony środowiska (tj. audyt środowiskowy, zarządzanie środowiskiem, specjalny monitoring środowiskowy)? W warunkach polskich przepisów środkiem, o którym mowa w tym punkcie może być analiza porealizacyjna. Jeżeli zastosowano inne środki w zakresie ochrony środowiska niż analiza porealizacyjna należy je w sposób zwięzły opisać. 158 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

A.6. Koszt środków podjętych w celu skorygowania negatywnego wpływu na środowisko naturalne Jeżeli są one zawarte w kosztach całkowitych, proszę oszacować udział kosztów środków (%) podjętych w celu zmniejszenia i/lub skompensowania negatywnego wpływu na środowisko naturalne Należy wskazać procentowy udział środków przeznaczonych na zmniejszenie lub skompensowanie strat dla środowiska naturalnego oraz opisać jakie środki zaplanowano w ramach projektu z oszacowaniem ich kosztów. 159 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

A.7. W przypadku projektów dotyczących gospodarki wodnej, ściekowej i odpadów stałych: Wyjaśnić, czy projekt jest spójny z sektorowym/zintegrowanym planem lub programem połączonym z wdrożeniem polityki wspólnotowej lub prawodawstwa w tych dziedzinach. Należy zwięźle opisać jak projekt ubiegający się o dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej będzie wpisywać się we wspólnotową politykę dotyczącą gospodarki wodnej, ściekowej lub odpadów stałychoraz w jakim zakresie będzie wpisywał się w realizację odpowiedniego planu bądź programu z danego sektora. Uwaga: Pole tekstowe w pkt A.7. należy wypełnić tylko, gdy projekt dotyczy wymienionych sektorów. 160 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

UMOWA O DOFINANSOWANIE PROJEKTU 161 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Ministerstwo Rozwoju Regionalnego przygotowało dwa wzory umów odofinansowaniedlaosii,iiiiiiwramachpoiiś: - dla państwowych jednostek budżetowych, - dla beneficjentów nie będących państwowymi jednostkami budżetowymi. Podstawą do zawarcia umowy o dofinansowanie pomiędzy IW a Beneficjentem jest otrzymanie decyzji o dofinansowaniu po zatwierdzeniu listy rankingowej przez UZIP. Wnioskodawca po otrzymaniu powiadomienia z IW jest zapraszany na negocjacje warunków umowy o dofinansowanie. Po zakończeniu negocjacji IW sporządza umowę, natomiast Wnioskodawca przygotowuje niezbędne załączniki do umowy. Podpisanie umowy o dofinansowanie następuje w IW. 162 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Umowa reguluje obowiązki Beneficjenta względem Instytucji Wdrażającej, a także obowiązki IW wobec Beneficjenta. WAŻNE!!! Obie strony umowy są sobie równe Umowa ma charakter umowy cywilno-prawnej. 163 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Przedmiot umowy 1 Przedmiotem umowy jest udzielenie Beneficjentowi dofinansowania na realizację konkretnego projektu w ramach POIiŚ oraz określenie praw i obowiązków Stron Umowy (B/IW) związanych z realizacją projektu w zakresie zarządzania, monitorowania, sprawozdawczości i kontroli. WAŻNE!!! Umowa określa co jest przedmiotem projektu i kiedy projekt ma być zrealizowany. Kolejne paragrafy umowy regulują możliwości zmian w umowie, które mogą wystąpić na etapie realizacji umowy i sposób ich wprowadzania. 164 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Zasady realizacji Projektu 4 Beneficjent zobowiązuje się: do zrealizowania Projekt w pełnym zakresie, zgodnie z Umową i załącznikami, z należytą starannością zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa krajowego i wspólnotowego, a w szczególności do przestrzegania: - zasad polityk wspólnotowych, w tym przepisów dotyczących konkurencji, pomocy publicznej, udzielania zamówień publicznych, ochrony środowiska, polityki równych szans, - wytycznych MRR, - zasad programu pomocowego(pomoc indywidualna). Beneficjent informuje IW w terminie 14 dni od dnia podpisania Umowy, o ustanowieniu Pełnomocnika ds. Projektu, który będzie osobą właściwą do reprezentowania Beneficjenta w kontaktach z IW w sprawach związanych z realizacją Umowy. 165 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

4 Zasady realizacji Projektu Beneficjent zobowiązuje się zrealizować Projekt zgodnie z: 1. Wnioskiem o dofinansowanie, 2. Opisem Projektu, 3. Harmonogramem Projektu, 4. Decyzją Komisji Europejskiej w przypadku dużego projektu. Zmiana warunków realizacji Projektu, która powodowałaby niezgodność z: Wnioskiem o dofinansowanie wymaga zgody IW, Opisem Projektu wymaga zgody IW i IP i aneksowania Umowy, Harmonogramem Projektu - wymaga zgody IW i aneksowania Umowy,! Wyjątek stanowi aktualizacja Harmonogramu Projektu składana w czerwcu i grudniu(nie wpływająca na wartość dofinansowania i okres realizacji) Decyzją Komisji Europejskiej - wymaga zgody IW, IP, IZ, KE i aneksowania Umowy. 166 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Zasady realizacji Projektu zmiany w Umowie!Zmiana powodująca wydłużenie okresu realizacji projektu wymaga aneksowania Umowy(w szczególności 7 kwalifikowalność wydatków).! Nie jest dopuszczalna zmiana Umowy w zakresie warunków realizacji Projektu, w rezultacie której Projekt przestałby spełniać kryteria wyboru projektów, według których był oceniany.! Nie jest dopuszczalna zmiana Umowy w zakresie warunków realizacji Projektu, której rezultatem byłoby nieprzyznanie Projektowi dofinansowania w czasie, gdy projekt podlegał ocenie w ramach procedury wyboru projektów. 167 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

!Beneficjent: Zasady realizacji Projektu zmiany w Umowie nie może przenieść na inny podmiot praw i obowiązków wynikających z Umowy(wyjątek stanowi 7 kwalifikowalność wydatków), zawsze pozostaje jedynym podmiotem odpowiedzialnym za realizację Projektu, uprawnionym do kontaktowania się z Instytucją Wdrażającą oraz przedstawiania wniosków o płatność i otrzymywania dofinansowania. 168 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kwalifikowalność wydatków 7 Warunkiem uznania wydatków za kwalifikowalne jest poniesienie ich przez Beneficjenta lub podmiot upoważniony do ponoszenia wydatków kwalifikowalnych, wskazany we wniosku o dofinansowanie, w opisie projektu i zaakceptowany przez Instytucję Wdrażającą, w związku z realizacją Projektu, zgodnie z postanowieniami Umowy oraz Wytycznymi w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach POIiŚ. Określenie okresu kwalifikowania wydatków dla Projektu. Wydatki poniesione poza okresem kwalifikowania wydatków nie będą uznane za kwalifikowalne!!! 169 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Beneficjent zobowiązany jest zakończyć realizację zakresu rzeczowego Projektu, wynikającego z wniosku o dofinansowanie i Harmonogramu Projektu oraz przedłożyć wniosek o płatność końcową w terminie do 30 dni przed upływem okresu kwalifikowania wydatków. Wydatki poniesione na podatek od towarów i usług (VAT) mogą zostać uznane za kwalifikowalne, jeśli nie podlega on zwrotowi lub odliczeniu na rzecz Beneficjenta, co Beneficjent potwierdza składając oświadczenie stanowiące załącznik do Umowy. Wszelkie zmiany w zakresie podmiotów, które mogą ponosić wydatki kwalifikowalne, wymagają zmiany Umowy. Instytucja Wdrażająca nie wyrazi zgody w przypadku, gdy proponowane zasady realizacji części lub całości Projektu nie będą gwarantowały prawidłowego wykonania obowiązków wynikających z Umowy. 170 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Formy dofinansowania: Forma i warunki wypłaty dofinansowania 8 Zaliczka Płatność pośrednia Płatność końcowa Łączne dofinansowanie przekazane Beneficjentowi w formie zaliczki i płatności pośrednich nie może przekroczyć 95% maksymalnej kwoty dofinansowania, Pozostała kwota dofinansowania będzie przekazana Beneficjentowi po akceptacji przez Instytucję Wdrażającą przedłożonego przez Beneficjenta wniosku o płatność końcową. 171 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Dofinansowanie w formie zaliczki będzie przekazywane pod warunkiem ustanowienia zabezpieczenia. Beneficjent jest zobowiązany do złożenia pierwszego wniosku o płatność pośrednią w terminie 90 dni kalendarzowych od momentu podpisania Umowy o dofinansowanie. Dofinansowanie w formie płatności pośredniej i końcowej będą przekazywane na rachunek Beneficjenta (określony w umowie) po zaakceptowaniu wniosku o płatność, przeprowadzeniu niezbędnych kontroli wynikających z Umowy i wytycznych oraz po złożeniu raportu końcowego. Beneficjent przekazuje IW zmianę/potwierdzenie aktualności Harmonogramu Projektu nie zmieniającej całkowitej wartości i okresu realizacji Projektu w terminach: do dnia 30 czerwca do 31 grudnia każdego roku 172 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Monitoring i sprawozdawczość 9 Beneficjent zobowiązuje się przedstawiać Instytucji Wdrażającej: wniosek o płatność w części dotyczącej stanu realizacji Projektu; raporty z osiągniętych efektów, w tym efektów finansowych generowanych przez Projekt, w okresie 5 lat po zakończeniu realizacji Projektu. Wzory dokumentów, o których mowa w ust. 1, oraz terminy ich przekazania do Instytucji Wdrażającej zostały określone w Wytycznych w zakresie sprawozdawczości PO IiŚ. 173 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Monitoring i sprawozdawczość 9 Beneficjent jest zobowiązany do stosowania w załączniku nr 8 do Umowy, wnioskach o płatność oraz raportach z osiągniętych efektów wskaźników z aktualnego katalogu wskaźników obowiązkowych. Katalog może ulec zmianie po podpisaniu Umowy. Aktualizacje katalogu mogą się odbywać nie częściej niż raz do roku i są stosowane od 1 kwietnia danego roku w odniesieniu do wniosków o płatność dla okresów sprawozdawczych, które rozpoczęły się po tej dacie. Beneficjent jest zobowiązany, tam gdzie to możliwe, do przedstawiania wskaźników w podziale według płci, o ile dotyczą realizowanego Projektu. Katalog dostępny na stronie internetowej: www.mrr.gov.pl 174 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Rzeczowe i ekologiczne rozliczenie realizacji Projektu 11 Beneficjent jest zobowiązany przekazać do Instytucji Wdrażającej, wraz z wnioskiem o płatność końcową, wszelkie dokumenty potwierdzające wykonanie rzeczowe Projektu rozumiane jako realizacja Harmonogramu Projektu, zgodnie z zasadami określonymi w Wytycznych w zakresie sprawozdawczości PO IiŚ wydanymi przez Ministra Rozwoju Regionalnego. Beneficjent składa odpowiednią dokumentację potwierdzającą osiągnięcie efektu ekologicznego. 175 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

12 Procedura zawierania umów w ramach wydatków kwalifikowalnych dla zadań objętych Projektem Beneficjent jest zobowiązany do zawierania umów, z tytułu których będzie ponosił wydatki kwalifikowalne dla zadań objętych Projektem, z uwzględnieniem procedur przewidzianych w ustawie z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U.z2007r.Nr223,poz.1655) Beneficjent zawierający umowy, do których nie stosuje się ustawy Pzp, zobowiązany jest zawierać umowy z wykonawcami w trybach, o których mowa w art. 70 1 70 5 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.), chyba że przepisy szczególne wymagają innego trybu i formy zawarcia umowy. W przypadkach określonych w Wytycznych w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach PO IiŚ Beneficjent może zawrzeć umowę wtrybieinnymniżwskazanywart.70 1 70 5 Kodeksucywilnego. Szczegółowe zasady zawierania umów zostały zawarte w Wytycznych w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach PO IiŚ wydanych przez Ministra Rozwoju Regionalnego. 176 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Kontrola procedury zawierania umów dla zadań objętych Projektem 13 Kontrola 15 Beneficjent zobowiązuje się do poddania się kontroli. Wszystkie dokumenty oraz zapisy rachunkowe związane z realizacją Projektu podlegają kontroli prowadzonej przez Instytucję Wdrażającą, IP, IZ, IC, Instytucję Audytową, Komisję Europejską, Europejski Trybunał Obrachunkowy oraz inne właściwe krajowe organy kontroli. Beneficjent zobowiązany jest zapewnić dostęp do dokumentacji i poddać się prowadzonym kontrolom. Szczegółowe uprawnienia i obowiązki stron w toku kontroli oraz zasady jej przeprowadzania określają Wytyczne w zakresie kontroli realizacji PO IiŚ wydane przez Ministra Rozwoju Regionalnego. 177 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Ewidencja księgowa i archiwizacja danych 14 Beneficjent zobowiązuje się do prowadzenia dla Projektu odrębnej informatycznej ewidencji księgowej kosztów, wydatków i przychodów lub stosowania w ramach istniejącego informatycznego systemu ewidencji księgowej odrębnego kodu księgowego umożliwiającego identyfikację wszystkich transakcji i poszczególnych operacji bankowych związanych z Projektem, oraz dokonywania księgowania środków zgodnie z obowiązującymi przepisami. Beneficjent zobowiązuje się do przekazywania Instytucji Wdrażającej, na jej żądanie, wszelkich danych związanych z realizacją Projektu, w szczególności kompletnej dokumentacji wraz z ostateczną wersją raportu końcowego. Okres archiwizacji dokumentacji projektowej- 3 lata od momentu zamknięcia POIiŚ, jeśli występuje pomoc publiczna 10 lat od dnia udzielenia pomocy publicznej 178 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Trwałość Projektu 16 Beneficjent zobowiązuje się do zapewnienia trwałości Projektu, w rozumieniu art. 57 ust. 1 rozporządzenia 1083/2006, w okresie 5 lat daty zakończenia realizacji Projektu, pod rygorem obowiązku zwrotu środków. Beneficjent niezwłocznie informuje Instytucję Wdrażającą o wszelkich okolicznościach mogących powodować znaczną modyfikację Projektu. 179 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Informacja i Promocja 18 Beneficjent jest zobowiązany do informowania opinii publicznej o fakcie otrzymania dofinansowania na realizację Projektu w ramach PO IiŚ, zgodnie z wymogami określonymi w rozporządzeniu 1828/2006. W celu zapewnienia społeczeństwu prawidłowej informacji na temat unijnego źródła dofinansowania i wkładu w realizowany Projekt w ramach PO IiŚ, Beneficjent wyraża zgodę na zamieszczenie powyższej informacji w formie elektronicznej w serwisach internetowych IZ, IP i Instytucji Wdrażającej. 180 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Rozwiązanie Umowy 19 Beneficjent może wypowiedzieć Umowę w formie pisemnej z zachowaniem 30- dniowego okresu wypowiedzenia. Instytucja Wdrażająca może wypowiedzieć Umowę ze skutkiem natychmiastowym, w formie pisemnej, w przypadku, gdy Beneficjent nie realizuje Projektu na warunkach określonych w Umowie, a w szczególności: - opóźnia się w realizacji Projektu w stosunku do Harmonogramu Projektu o okres dłuższy niż 6 miesięcy albo gdy inne okoliczności czynią zasadnym przypuszczenie, że ukończenie Projektu nie nastąpi w terminie wynikającym z Harmonogramu Projektu; - dokonał, bez zgody Instytucji Wdrażającej, znacznej modyfikacji Projektu, w rozumieniu art. 57 ust. 1 rozporządzenia 1083/2006; - nie stosuje się do zaleceń lub rekomendacji instytucji upoważnionych do kontroli. 181 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Rozwiązanie Umowy Za porozumieniem Stron. Rozwiązanie Umowy nie zwalnia Beneficjenta z obowiązku złożenia części sprawozdawczej wniosku o płatność oraz raportu z osiągniętych efektów oraz archiwizowania dokumentacji związanej z jego realizacją. W przypadku gdy dofinansowanie otrzymane przez Beneficjenta zostało: wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem, z naruszeniem procedur obowiązujących przy realizacji Projektu, bądź pobranie nienależnie lub w nadmiernej wysokości Beneficjent zobowiązany jest do zwrotu wypłaconego dotychczas dofinansowania w terminie 30 dni od dnia rozwiązania Umowy, wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych 182 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Zabezpieczenie prawidłowej realizacji Umowy 20 Umowa o dofinansowanie musi zostać zabezpieczona na wypadek wystąpienia nieprawidłowości na etapie realizacji umowy w kwocie co najmniej równej kwocie dofinansowania. Warunkiem przekazania beneficjentowi dofinansowania jest przedstawienie przez beneficjenta zabezpieczenia prawidłowej realizacji umowy w formie i na kwotę określoną w umowie o dofinansowanie. 183 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Postanowienia końcowe 21 Strony mogą dokonać zmiany Umowy zgodnymi oświadczeniami woli. Wszelkie zmiany Umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności i są wprowadzane w formie aneksu. Zmiana postanowień Umowy, których źródłem jest Decyzja KE, wymaga uprzedniej zgody Komisji Europejskiej. Wszelkie wątpliwości powstałe w trakcie realizacji Projektu oraz związane z interpretacją Umowy będą rozstrzygane w pierwszej kolejności w drodze konsultacji pomiędzy Stronami. Jeżeli Strony nie dojdą do porozumienia w drodze konsultacji, spory będą poddane rozstrzygnięciu przez sąd powszechny właściwy dla siedziby Instytucji Wdrażającej. Załączniki stanowią integralną część Umowy. Umowa wchodzi w życie z dniem jej podpisania przez Strony, w dacie złożenia podpisu przez ostatnią z nich. 184 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

Załączniki do umowy o dofinansowanie 1. Dokument potwierdzający umocowanie przedstawiciela Instytucji Wdrażającej do działania w jej imieniu i na jej rzecz(pełnomocnictwo, odpis z KRS, inne). 2. Dokument potwierdzający umocowanie przedstawiciela Beneficjenta do działania w jego imieniu i na jego rzecz(pełnomocnictwo, odpis z KRS, inne). 3. Harmonogram Realizacji Projektu. 3a. Plan finansowania Projektu. 4. Opis Projektu. 5. Decyzja Komisji Europejskiej wraz z aneksami dotyczy wyłącznie dużych projektów 6. Oświadczenie Beneficjenta dotyczące wydatków kwalifikowalnych, w odniesieniu do których nie uzyskał on zwrotu podatku od towarów iusług(vat). 7. Zestawienia wskaźników do monitorowania Projektu. 8. Decyzja KE potwierdzająca, że dofinansowanie nie jest pomocą publiczną albo jest pomocą publiczną zgodną ze wspólnym rynkiem (W przypadku dokonania notyfikacji indywidualnej Projektu). 185 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach

186 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Fundusz Spójności

Wskaźniki produktu i rezultatu 187 Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach