Kryteria oceny z chemii Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: - rozwiązuje zadania typowe przy pomocy nauczyciela - nie bierze udziału w lekcji, nie przeszkadza w jej prowadzeniu - zakres jego wiedzy i umiejętności obejmuje program szkolny na poziomie koniecznym Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: - z testów, odpowiedzi ustnych i pisemnych otrzymuje najczęściej ocenę dostateczną - zna podstawowe pojęcia chemiczne i potrafi je wykorzystać w rozwiązywaniu zadań typowych - samodzielnie uczy się, wykorzystując podręczniki, literaturę popularno-naukową - poprawnie posługuje się pojęciami chemicznymi - sporadycznie bierze udział w lekcji - czasem jest nieprzygotowany do lekcji - rozwiązuje zadania typowe - zakres jego wiedzy i umiejętności obejmuje program szkolny na poziomie podstawowym - z testów, krótkich odpowiedzi pisemnych i ustnych najczęściej otrzymuje oceny dostateczne Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: - poprawnie posługuje się językiem chemicznym - aktywnie uczestniczy w lekcji - systematycznie przygotowuje się do lekcji - stosuje wiedzę i nabyte umiejętności w życiu codziennym - wykorzystuje poznane pojęcia i definicje do rozwiązywania zadań - w procesie kształcenia korzysta z różnych źródeł informacji - w procesie kształcenia korzysta z różnych źródeł informacji - wskazuje związki chemii z innymi naukami przyrodniczymi - z testów, odpowiedzi ustnych i pisemnych otrzymuje najczęściej ocenę dobrą - zakres jego wiedzy i umiejętności obejmuje program szkolny na poziomie rozszerzonym Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: - opanował zakres wiedzy i umiejętności obejmujący program szkolny z danego poziomu nauczania - zawsze jest przygotowany do zajęć lekcyjnych oraz systematycznie odrabia zadania domowe 1
- aktywnie uczestniczy w lekcji, często rozwiązuje zadania dodatkowe - stosuje wiedzę i nabyte umiejętności do rozwiązywania zadań nietypowych - swobodnie posługuje się językiem chemicznym, - posiada szeroki zakres pojęć, terminów związanych z przedmiotem - wyjaśnia fizyczne i chemiczne aspekty zjawisk przyrodniczych - z testów, odpowiedzi ustnych i pisemnych otrzymuje najczęściej oceny bardzo dobre - zakres jego wiedzy i umiejętności obejmuje program szkolny na poziomie dopełniającym - bierze udział w konkursach organizowanych na terenie szkoły Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: - opanował zakres wiedzy i umiejętności znacznie wykraczający poza program nauczania - wykazuje duże zainteresowanie przedmiotem, - posiada duży zasób wiedzy związanej z przedmiotem - z testów, odpowiedzi ustnych i pisemnych otrzymuje oceny bardzo dobre i wyższe - osiąga sukcesy w konkursach szkolnych i pozaszkolnych - posługuje się analogiami rozwiązując nietypowe problemy w sposób twórczy - realizuje zadania projektowe 2
- zna podstawowe terminy chemiczne potrzebne do kontynuowania nauki: substancja chemiczna, właściwości fizyczne substancji, pierwiastek, związek chemiczny, mieszanina, mieszanina jednorodna, mieszanina niejednorodna, powietrze, reakcja chemiczna, reakcja fizyczna, substraty, produkty, utlenienie, spalanie, synteza, analiza, wymiana - odszuka w układzie okresowym symbole chemiczne podstawowych pierwiastków - zna podstawowy sprzęt laboratoryjny - zna zasady obowiązujące podczas wykonywania podstawowych czynności laboratoryjnych (sączenie, odparowywanie, ogrzewanie) - wymieni przykłady substancji - określi właściwości fizyczne wybranych substancji - przedstawi charakterystykę powietrza, poda skład jakościowy i ilościowy - odróżni mieszaninę jednorodną od niejednorodnej - poda przykład substancji prostej i złożonej, - określi właściwości fizyczne powietrza, tlenu, dwutlenku węgla, azotu, wodoru - określi właściwości typowe dla metali i niemetali - poda przykłady metali i niemetali WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z CHEMII Dział: SUBSTANCJE CHEMICZNE I ICH PRZEMIANY - zna i sprawnie posługuje się nazewnictwem i symboliką poznanych pierwiastków - poprawnie zastosuje wiadomości i umiejętności do rozwiązywania typowych zadań - bezpiecznie wykona proste doświadczenie chemiczne - określi właściwości fizyczne podstawowych substancji, takich jak np. woda, cukier, sól, siarka, żelazo, magnez. - sporządzi mieszaniny jednorodne i niejednorodne - rozdzieli składniki mieszaniny niejednorodnej i jednorodnej za pomocą poznanych metod fizycznych - podzieli mieszaniny na jednorodne i niejednorodne - odróżni mieszaninę od związku chemicznego - wybierze spośród podanych substancji: pierwiastki i związki chemiczne - podzieli pierwiastki na metale i niemetale - zakwalifikuje podany proces do zjawisk fizycznych lub przemian - rozpozna składniki powietrza (tlen, wodór, dwutlenek węgla) na podstawie ich charakterystycznych właściwości - zapisze w sposób ogólny reakcję - zastosuje i powiąże poznane - sklasyfikuje podane substancje chemiczne oraz określi ich właściwości fizyczne i chemiczne - przedstawi budowę cząsteczek poznanych gazów, zapisze wzór sumaryczny - poprawnie i samodzielnie sformułuje obserwacje i wnioski na podstawie doświadczenia - przedstawi reakcje charakterystyczne dla tlenu, azotu, wodoru, dwutlenku węgla - zapisze słownie reakcję badania składu pierwiastkowego dwutlenku węgla oraz uzasadni na jej podstawie, że dwutlenek węgla jest związkiem chemicznym - podzieli podane reakcje na reakcje syntezy, wymiany i analizy - wyjaśni dlaczego dana reakcja jest reakcją syntezy, wymiany lub analizy - zapisze reakcje otrzymywania tlenków - zapisze słownie poznane reakcje chemiczne - zaprojektuje proste doświadczenie i przeprowadzi je - samodzielnie zaplanuje i wykona doświadczenie chemiczne, - potrafi poprawnie przewidzieć przebieg reakcji chemicznej - zaproponuje sposób odróżnienia poznanych gazów: CO 2, O 2, N 2, H 2 - uzasadni dlaczego podana reakcja chemiczna należy do określonego typu reakcji - zapisze wzory strukturalne poznanych gazów - wykaże zależność między rozwojem cywilizacji a występującymi zagrożeniami - wskaże sposoby ochrony powietrza przed zanieczyszczeniami - rozumie znaczenie warstwy ozonowej i przyczyny powstawania dziury ozonowej oraz efektu cieplarnianego 3
- poda przykład przemiany chemicznej i fizycznej - zna właściwości fizyczne tlenu, dwutlenku węgla, wodoru, azotu łączenia pierwiastków z tlenem. - poda przykładowe tlenki metali i tlenki niemetali - poda przykład reakcji syntezy, analizy, wymiany - dostrzeże źródła i skutki zanieczyszczeń powietrza - wskaże produkty i substraty w podanej reakcji chemicznej DZIAŁ: ATOM I CZASTECZKA dopuszczająca dostateczna Dobra bardzo dobra - wyjaśni dlaczego masy atomów i - zastosuje i powiąże poznane cząsteczek wyraża się w atomowych jednostkach masy. - przedstawi konfigurację elektronową - wyjaśni dlaczego bardzo często masa pierwiastków o liczbie atomowej od atomowa pierwiastka nie jest liczbą 1-20. całkowitą - odczyta wszystkie informacje na - określ typ wiązania w podanych temat pierwiastka zawarte w układzie cząsteczkach związków okresowym - przedstawi ilościową i jakościową - przedstawi i omówi izotopy wodoru, interpretację cząsteczek związków - wyjaśni na czym polega wiązanie atomowe, jonowe i atomowe - dobierze współczynniki równań spolaryzowane reakcji o różnym - zapisze wzór elektronowy cząsteczek stopniu trudności pierwiastków - zapisze i odczyta równania reakcji - wyjaśni wiązania atomowe na syntezy, analizy, wymiany na przykładzie O 2 H 2 Cl 2 podstawie modelu lub reakcji podanej - zapisze wzór elektronowy prostych słownie cząsteczek związków np. wody, chlorku sodu. - zapisze i rozpozna model cząsteczki pierwiastków i prostych związków - obliczy masy cząsteczkowe prostych zw.. - zapisze wzór sumaryczny związku na podstawie wzoru strukturalnego (na przykładzie tlenków, chlorków, - poda przykłady potwierdzające ziarnistą budowę materii - zdefiniuje pojęcie atomu, wymienia cząsteczki elementarne - scharakteryzuje cząstki elementarne - zdefiniuje pojęcia: liczba masowa i atomowa, wzór sumaryczny i strukturalny - przedstawi budowę układu okresowego - odróżni grupy od okresów - poda prawo okresowości - poprawnie posługuje się terminami atom i cząsteczka - zna symbole podstawowych pierwiastków - zna wartościowość podstawowych pierwiastków - wykorzysta układ okresowy do odczytania informacji charakteryzujących podstawowe pierwiastki chemiczne (l. atomowa, l. masowa) - określi liczbę protonów, neutronów i elektronów w atomie danego pierwiastka, gdy dana jest liczba atomowa i masowa - odczyta ze wzoru sumarycznego - zapisze równania reakcji o wyższym stopniu trudności i poda interpretację w ujęciu ilościowo-jakościowym - obliczy masę cząsteczkową dowolnego związku chemicznego - dobierze współczynniki stechiometryczne w nietypowych równaniach reakcji - zaprojektuje i wykona eksperyment ilustrujący proces dyfuzji 4
liczbę i rodzaj atomów wchodzących w skład cząsteczki związku chemicznego - obliczy wartościowość pierwiastków na przykładzie prostych związków - określi liczbę pierwiastków wchodzących w skład związku chemicznego - dobierze współczynniki prostych równań reakcji - zapisze wzór sumaryczny związku na podstawie informacji o wartościowości pierwiastków wchodzących w jego skład (na przykładzie tlenków) lub jego nazwy - zapisze wzór strukturalny na podstawie modelu i wzoru sumarycznego na przykładzie tlenków - poda nazwy tlenków na podstawie wzoru sumarycznego siarczków) - przedstawi ilościową i jakościową interpretację cząsteczek związków (na przykładzie tlenków, siarczków, chlorków) - zapisze wzór sumaryczny związku na podstawie informacji o wartościowości pierwiastków wchodzących w jego skład (na przykładzie tlenków, chlorków, siarczków) - zapisze wzór strukturalny na podstawie modelu i wzoru sumarycznego na przykładzie tlenków, chlorków, siarczków - poda nazwy tlenków, chlorków, siarczków na podstawie wzoru sumarycznego - zapisze i odczyta proste równania reakcji syntezy, analizy, wymiany na podstawie modelu lub reakcji podanej słownie DZIAŁ: ROZTWORY WODNE - rozumie zagrożenia jakie niesie - zastosuje i powiąże poznane cywilizacja dla czystości wód naturalnych - przeprowadzi krystalizację substancji - wykaże doświadczalnie, jakie stałej z roztworu czynniki wpływają na szybkość - określi na podstawie wykresu rozpuszczania substancji. krzywych rozpuszczalności obszar - zanalizuje wykresy ilustrujące roztworu nasyconego, przesyconego i zależność rozpuszczalności od nienasyconego. temperatury - obliczy masę substancji i masę - obliczy stężenie procentowe roztworu rozpuszczalnika zawartą w roztworze po dodaniu rozpuszczalnika lub o podanym stężeniu substancji rozpuszczonej oraz po - wyjaśni, jaka jest zależność między odparowaniu rozpuszczalnika stężeniem procentowym roztworu a - zaproponuje i przeprowadzi - zna stan pierwiastkowy wody - zna przykłady rozpuszczalników, substancji słabo i dobrze rozpuszczalnych - zna pojęcia: roztwór, rozpuszczalnik, zawiesina - odróżni roztwór od zawiesiny - zapisze wzór sumaryczny i strukturalny wody oraz omówi budowę cząsteczki wody - wymieni czynniki wpływające na szybkość rozpuszczania - poda definicję stężenia procentowego - obliczy stężenie procentowe roztworu - rozwiąże zadania tekstowe uwzględniające mieszanie roztworów o różnych stężeniach. - rozwiąże zadania tekstowe zmieniające stężenie procentowe roztworu, poprzez rozcieńczenie lub zatężenie roztworu, również z uwzględnieniem gęstości rozpuszczalnika, lub roztworu. - obliczy ilość gram substancji, która wykrystalizuje z podanego roztworu 5
na podstawie znajomości masy substancji rozpuszczonej w roztworze lub rozpuszczalniku - zna pojęcia: stężenie procentowe roztworu, rozpuszczalność, roztwór nasycony, przesycony nienasycony, roztwór właściwy, koloidalny, zawiesina - zna pojęcia: krystalizacja, dekantacja, destylacja, sedymentacja, filtracja - wykorzystuje krzywe rozpuszczalności do rozwiązywania prostych zadań rachunkowych (odczyta rozpuszczalność podanej substancji, określi, czy rozpuściła się cała ilość wprowadzonej substancji, określi rodzaj otrzymanego roztworu, określi ilość gram wykrystalizowanej substancji z roztworu nasyconego po obniżeniu temperatury) rozpuszczalnością substancji. - obliczy stężenie procentowe nasyconego roztworu w danej temperaturze rozdzielenie mieszanin niejednorodnych zawiesin oraz roztworów właściwych - określi, w jaki sposób z roztworu nasyconego przejść w obszar roztworu nienasyconego lub przesyconego i odwrotnie - wykorzysta krzywe rozpuszczalności w praktyce do sporządzania roztworów. - obliczy rozpuszczalność substancji w danej temperaturze, znając stężenie procentowe jej nasyconego roztworu - wykorzysta znajomość pojęcia stężenia procentowego do sporządzania roztworów o określonym stężeniu. nasyconego po obniżeniu temperatury - obliczy ilość gram substancji, jaką można wprowadzić do podanego roztworu nasyconego po podwyższeniu temperatury DZIAŁ: KWASY I ZASADY - zna właściwości kwasów i - zastosuje i powiąże poznane wodorotlenków omawianych na lekcji - rozumie pojęcia: dysocjacja - zapisze wzory strukturalne kwasów i elektrolityczna, kation, anion, jon, wodorotlenków odczyn roztworu - zapisze i odczyta równania reakcji - zna schemat przebiegu dysocjacji dysocjacji elektrolitycznej kwasów i kwasów i zasad zasad - zapisze i odczyta równania reakcji - zapisze równanie reakcji kwasów z dysocjacji elektrolitycznej metalami aktywnymi podstawowych kwasów i zasad - przedstawi przebieg reakcji kwasów z - wyjaśni konieczność zachowania metalami ostrożności podczas posługiwania się - wyjaśni pojęcie odczynu zasadowego substancjami o właściwościach i kwaśnego. żrących - zaproponuje metodę otrzymania - zna różnicę pomiędzy wodorotlenku miedzi (II) i wodorotlenkiem a zasadą. wodorotlenku żelaza (III) - zna wzory podstawowych kwasów i wodorotlenków (HCl, HNO 3, HNO 2 H 2 SO 4, H 2 SO 3 H 2 CO 3 H 3 BO 3, H 3 PO 4 HClO 4 NaOH, KOH Mg(OH) 2 Al.(OH) 3 Ca(OH) 2 ) - dokona podziału kwasów na tlenowe i beztlenowe - zna ogólny wzór kwasu i wodorotlenku - omówi budowę kwasów i wodorotlenków - poda przykłady elektrolitów i nieelektrolitów - poda przykłady kwasów występujących w otoczeniu - wyznaczy wartościowość reszty kwasowej na podstawie wzoru kwasu - przedstawi równania dysocjacji kilku cząsteczek kwasów lub zasad - zastosuje wzory ogólne procesów dysocjacji kwasów i zasad nie przedstawionych podczas lekcji - zdecyduje, czy zachodzi podana reakcja kwasu z metalem i uzasadni swój wybór - zaproponuje metodę otrzymania wskazanego wodorotlenku. - omówi przebieg procesu otrzymywania kwaśnych deszczy. - zapisze równania reakcji odpowiadające za 6
- zna właściwości fizyczne kwasu solnego, siarkowego (VI), azotowego (V) - wyjaśni na czym polega proces dysocjacji elektrolitycznej - zna pojęcie indykatora - zna zabarwienie podstawowych wskaźników w roztworach kwasów i zasad - zna reakcje charakterystyczne dla stężonego kwasu siarkowego(vi) i azotowego(v) - zna właściwości fizyczne wodorotlenku sodu, potasu, wapnia - określi odczyn roztworu na podstawie wartości ph - zna produkty reakcji: metal aktywny + woda, tlenek metalu aktywnego + woda - zna pojęcie skali ph - zapisze równania reakcji otrzymywania wodorotlenków metali lekkich w reakcji: metal aktywny + woda, tlenek metalu aktywnego + woda - rozróżni roztwory elektrolitów i nieelektrolitów - zna schemat reakcji otrzymywania kwasów beztlenowych i tlenowych - zna pojęcie bezwodnika kwasowego - zapisze reakcje otrzymywania podstawowych kwasów tlenowych i beztlenowych. - wyjaśni dlaczego roztwory kwasów mają odczyn kwasowy, a roztwory zasad zasadowy - przeprowadzi reakcję zobojętniania kwasu zasadą i odwrotnie w celu otrzymania roztworu o odczynie obojętnym powstanie opadów o odczynie kwaśnym. DZIAŁ: SOLE I TWORZYWA POCHODZENIA MINERALNEGO - zapisze reakcję charakterystyczną dla - zastosuje i powiąże poznane wapieni. - zapisze wzór gipsu i anhydrytu. - przedstawi kryteria podziału na - zapisze reakcję termicznego rozkładu metale szlachetne i nieszlachetne, wapieni, gaszenia wapna, twardnienia poda przykłady. zaprawy gipsowej i murarskiej - zapisze nazwę soli na podstawie - przeprowadzi reakcję gaszenia wzoru i odwrotnie wapna - zapisze reakcję metalu z kwasem. - przedstawi i wyjaśni przemiany od - zapisze cząsteczkowo równania wapienia do zaprawy murarskiej. reakcji zobojętniania - wyjaśni przyczynę twardnienia gipsu - wyjaśni istotę reakcji zobojętniania. palonego - wyjaśni rolę wskaźnika w reakcji - ustali wzór strukturalny soli na zobojętniania. podstawie wzoru sumarycznego i - zapisze proste reakcje między odwrotnie. metalem a niemetalem np. sodu z - obliczy masy cząsteczkowe soli chlorem, magnezu z siarką. - zapisze równania reakcji dysocjacji - zapisze reakcję między podanym elektrolitycznej soli oraz przedstawi - przedstawi podobieństwa i różnice we właściwościach wapienia, kredy i marmuru - przedstawi zastosowanie gipsu palonego. - przedstawi budowę cząsteczki tlenku krzemu (IV) oraz formy jego występowania - wymieni rodzaje szkła i ich zastosowanie - zna wzory i zastosowanie wapna palonego, gaszonego, gipsu - przedstawi właściwości fizyczne i chemiczne metali - wymieni i przedstawi zastosowanie stopów metali - poda przykłady soli w swoim otoczeniu w nowych sytuacjach - wyjaśni na przykładzie gipsu krystalicznego pojęcie hydratu. - wyjaśni, dlaczego szkło jest substancją bezpostaciową - zapisze równania reakcji powstawania soli i wodorotlenków trudno rozpuszczalnych w postaci jonowej i jonowo skróconej. - zna pojęcie szeregu aktywności metali i na tej podstawie zdecyduje, czy zajdzie reakcja między kwasem a danym metalem - zaproponuje otrzymanie soli wszystkimi możliwymi poznanymi metodami lub wskaże, że 7
- przedstawi ogólną budowę cząsteczek soli - odróżni metal i resztę kwasową w cząsteczce soli - poda przykładowe wzory soli - odróżni na podstawie nazwy lub wzoru sole wśród innych związków. - ustali wzór sumaryczny prostych soli na podstawie nazwy i odwrotnie. tlenkiem metalu a kwasem np. tlenkiem magnezu a kwasem siarkowym (VI). - określi na podstawie tablicy rozpuszczalności, które sole są łatwo, a które trudno rozpuszczalne. - zapisze reakcję cząsteczkową między podanymi solami w celu otrzymania osadu soli trudno rozpuszczalnej - zapisze równania reakcji dysocjacji elektrolitycznej prostych soli oraz przedstawi ich słowną interpretację. ich słowną interpretację. - zapisze reakcję zobojętniania w postaci jonowej i jonowej skróconej. - zapisze cząsteczkowo równania otrzymywania podanych soli w reakcji o metal +kwas o tlenek metalu + kwas o tlenek niemetalu + zasada o sól + sól o wodorotlenek + tlenek niemetalu o metal + niemetal o kwas + sól o zasada + sól - na podstawie tabeli rozpuszczalności zdecyduje o przebiegu reakcji strąceniowej proponowane reakcje nie zachodzą DZIAŁ: WĘGIEL I JEGO ZWIĄZKI Z WODOREM - omawia cechy związków organicznych jako grupy związków. - zna podstawowy skład pierwiastkowy substancji organicznych - wymienia odmiany alotropowe węgla - zna pojęcie węglowodorów, nasyconych i nienasyconych - zna pojęcie szeregu homologicznego - zna wzory ogólne alkanów, alkenów i alkinów - zna wzory sumaryczne i strukturalne pierwszych pięciu alkanów, alkenów i alkinów - zna wzory sumaryczne i strukturalne metanu, acetylenu, etylenu - określi właściwości fizyczne i metanu, etenu i etynu - przedstawi zastosowanie metanu, - omówi właściwości fizyczne i budowę diamentu i grafitu - przedstawi, jak zmieniają się właściwości fizyczne węglowodorów w szeregu homologicznym - dostrzeże zależność między rodzajem wiązań miedzy atomami węgla a nazwą węglowodoru - poda nazwy, wzory sumaryczne, półstrukturalne i strukturalne węglowodorów nasyconych. - zapisze, uzgodni i odczyta równanie reakcji spalania całkowitego, półcałkowitego i niecałkowitego metanu, etenu i etynu - zna definicję procesu polimeryzacji na przykładzie otrzymywania polietylenu - omówi budowę polimeru. - zastosuje i powiąże poznane - przedstawi charakterystykę fullerenów - podaje nazwy, wzory sumaryczne, półstrukturalne i strukturalne węglowodorów nienasyconych - zapisze równania reakcji spalania węglowodorów (całkowite, półcałkowite, niecałkowite) - rozumie zależność pomiędzy wielkością cząsteczki węglowodoru, a jego lotnością i palnością - wyjaśni, z czego wynika mała aktywność metanu. - przedstawi zastosowanie produktów destylacji frakcjonowanej ropy naftowej. - wyjaśni i zapisze reakcję metanu z bromem, wodorem. - zapisze równanie reakcji uwodornienia i chlorowania węglowodorów nienasyconych - zinterpretuje schematy reakcji typu: - proponuje doświadczenia umożliwiające identyfikację węglowodorów nasyconych i nienasyconych - zapisze równania reakcji polimeryzacji np. PCV - opisze doświadczenia obrazujące 8
etenu i etynu - zna przykładowe tworzywa sztuczne - omówi zalety i wady tworzyw sztucznych. - przedstawi właściwości fizyczne i chemiczne ropy naftowej. - przedstawi produkty przeróbki ropy nafto - przedstawi właściwości chemiczne metanu, etylenu i acetylenu - zna wzory ogólne alkoholi kwasów karboksylowych estrów - wybierze wzory: alkoholi, kwasów, estrów, mydeł spośród podanych związków - zapisze wzory cząsteczek pierwszych pięciu kwasów i alkoholi - zna właściwości fizyczne alkoholu metylowego, etylowego, gliceryny, kwasu mrówkowego i octowego, kwasu stearynowego, kwasu palmitynowego, oleinowego, estrów - potrafi we wzorach kwasów, estrów i alkoholi wskazać grupę funkcyjna i węglowodorową - rozumie proces krakingu otrzymywanie i badanie właściwości alkanów, alkenów i alkinów DZIAŁ: POCHODNE WĘGLOWODORÓW - zapisze wzory strukturalne - zastosuje i powiąże poznane przykładowych estrów, mydeł - wskaże pożyteczne i szkodliwe zastosowanie alkoholu metylowego i - wyprowadzi wzór alkoholu i kwasu etylowego karboksylowego na podstawie wzoru - wyjaśni dlaczego wyższe kwasy węglowodoru karboksylowe nazywane są kwasami - zapisze wzory cząsteczek kwasów tłuszczowymi. tłuszczowych, mydeł, estrów - zapisze równania reakcji dysocjacji - podzieli poznane kwasy tłuszczowe elektrolitycznej kwasu mrówkowego na nasycone i nienasycone i wyjaśnić i octowego. kryterium podziału. - zna substraty i produkty reakcji - zapisze reakcje otrzymywania otrzymywania estrów i mydeł łatwo podstawowych estrów rozpuszczalnych w wodzie - zbada odczyn etanolu i wyjaśni - zapisze przykładową reakcję dlaczego mimo obecności grupy OH otrzymywania estru - reakcję kwasu odczyn jest obojętny octowego z alkoholem etylowym - zapisze równania reakcji spalania - zna reakcje, w których można alkoholi, kwasów karboksylowych otrzymać alkohol etylowy i kwas - zapisze równania reakcji octowy (fermentacja octowa, otrzymywania soli kwasów alkoholowa) organicznych. - omówi właściwości i wpływ na - poprawnie sformułuje wnioski i środowisko i człowieka środków obserwacje dotyczące omawianych piorących doświadczeń - zna skład pierwiastkowy cukrów, białek, tłuszczy DZIAŁ: ZWIĄZKI CHEMICZNE W ŻYWIENIU I ŻYCIU CODZIENNYM, PRAWA CHEMICZNE - zna reakcje umożliwiające - zastosuje i powiąże poznane zidentyfikować białko - wyjaśni dlaczego alkohole mimo obecności w cząsteczce grupy OH nie przewodzą prądu - rozumie przebieg reakcji estryfikacji - zapisze równanie reakcji otrzymywania dowolnego estru - zapisze rekcje otrzymywania mydeł - omówi właściwości kwasów karboksylowych w porównaniu z kwasami nieorganicznymi rozwiązywania problemów i 9
- zna podział tłuszczów, cukrów - zna podstawowy wzór aminokwasu - zna wzór glukozy, fruktozy, sacharozy, skrobi i celulozy - zna właściwości fizyczne glukozy, sacharozy i skrobii, tłuszczy - doświadczalnie wykryje skrobię - wymieni tkaniny pochodzenia naturalnego i wytworzone przez człowieka - wymieni czynniki powodujące denaturację i koagulację białek. - wyjaśni różnice między koagulacją a denaturacją - odróżni olej mineralny od tłuszczu - zna reakcje umożliwiające odróżnić cukry proste od złożonych - obliczy stosunek masowy pierwiastków w związku chemicznym - obliczy na podstawie prawa zachowania masy masę substratów lub produktów w podanej reakcji chemicznej. - zapisze równania reakcji otrzymywania tłuszczy. - zapisze reakcję zmydlania tłuszczy oraz wyjaśni jej przebieg. - udowodni, że tłuszcz jest estrem. - zaproponuje i przeprowadzi identyfikację tłuszczy nienasyconych. - rozumie, że na stan skupienia tłuszczów ma wpływ rodzaj wiązań - wykryje białka, cukry proste i złożone zadań - wyjaśni i zapisze reakcje wykazujące właściwości redukcyjne glukozy - przeprowadzi reakcję hydrolizy sacharozy - zapisze równanie reakcji hydrolizy cukrów złożonych - doświadczalnie wykryje tlen, wodór i węgiel w produktach spożywczych - wykorzysta prawo zachowania masy do obliczeń stechiometrycznych Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: - posiada wiadomości i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania, - biegle dokonuje obliczeń stechiometrycznych, stosuje nietypowych ( problemowych), - umie formułować problemy i proponuje nietypowe rozwiązania, - wykazuje dużą samodzielność w zdobywaniu wiedzy i korzysta z różnych źródeł, - osiąga sukcesy w pozaszkolnych konkursach lub przyrodniczych 10