Audyt społeczny narodowych programów profilaktyki nowotworowej Warszawa, 25.04.2016
O audycie społecznym Cel: ocena skuteczności realizacji narodowych programów profilaktyki nowotworów piersi i szyjki macicy po pierwszych 10 latach realizacji NPZCHN z perspektywy społecznej oraz przygotowanie wniosków i rekomendacji dotyczących koniecznych zmian w realizacji tych programów w okresie kolejnych 10 lat z uwagi na szczególne znaczenie profilaktyki dla zmniejszania zapadalności oraz większe problemy ze zgłaszalnością na badania przesiewowe w kierunku raka szyjki macicy przeprowadzono badania ilościowe i jakościowe dotyczące tego typu nowotworu
O audycie społecznym Partnerzy: Polskie Towarzystwo Programów Zdrowotnych, Fundacja Alivia, Icelandic Cancer Society, Fundacja MY Pacjenci Realizacja od 05.2015 do 04.2016 Wywiady z ponad 50 realizatorami, organizatorami, ekspertami Badania ankietowe 1000 kobiet, wywiady pogłębione 50 kobiet Współpraca z MONAR Centrala NFZ - udostępnienie danych Finansowanie z funduszy EOG, Fundacja Batorego DZIĘKUJEMY!
Efekty 10 lat realizacji programów w PL Zapadalność, 2006-2013, wg KRN Umieralność 2006-2013, wg KRN
Problemem jest przeżywalność
Inne kraje - rak szyjki macicy
Inne kraje rak piersi
Zgłaszalność w PL i na świecie Warunkiem skuteczności populacyjnych programów profilaktyki nowotworów jest osiągnięcie zgłaszalności na poziomie co najmniej 70%
Profilaktyka nowotworów to onkologia czy może zdrowie publiczne? Nowelizacja NPZCHN na lata 2016-2024 powinna zostać wykorzystana do przeprowadzenia dogłębnej ewaluacji dotychczasowej 10- letniej skuteczności programów i wprowadzenia w nich istotnych reform Programy profilaktyki nowotworów powinny zostać objęte Ustawą o zdrowiu publicznym a Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych (NPZCHN) na lata 2016-2024 powinien stać się w aspekcie pierwotnej profilaktyki i badań przesiewowych częścią Narodowego Programu Zdrowia
Nie będzie skuteczności bez zgłaszalności Należy dążyć do osiągnięcia w programach profilaktyki nowotworowej poziomu zgłaszalności przekraczającego 70%, określonego na podstawie udokumentowanych wiarygodnych danych Problem zgłaszalności dotyczy zwłaszcza programu profilaktyki RSM Finansowanie programów profilaktyki przez NFZ na poziomie zgłaszalności 70% będzie oznaczało wydatki na poziomie około 250 mln pln rocznie z budżetu NFZ, w tym na profilaktykę raka szyjki macicy około 90 mln pln a na profilaktykę raka piersi około 160 mln pln.
Profilaktyka dotyczy zdrowych kobiet Programy profilaktyki i wczesnego wykrywania nowotworów należy dostosować do potrzeb zdrowych kobiet. Np. badanie cytologiczne jest często elementem rutynowego badania ginekologicznego i 36% kobiet wykonuje je w placówkach publicznych, 36% w gabinetach prywatnych i 10% w placówkach abonamentowych. Kobieta powinna móc dokonać wyboru placówki, w której chce wykonać badania przesiewowe a płatnik powinien zapłacić wybranemu przez kobietę świadczeniodawcy, niezależnie od jego statusu i formy działalności (publiczna, abonamentowa, prywatna). Zaproszenie jako voucher uprawniający do bezpłatnych badań u wybranego przez kobietę świadczeniodawcy
Profilaktyka bez barier dostępu Należy stworzyć i udostępnić system informacji o badaniach profilaktycznych, umożliwiający zlokalizowanie i dokonanie wyboru świadczeniodawców, u których można wykonać badania profilaktyczne Możliwość umówienia dogodnego dla kobiety terminu badania także online Profilaktyka podstawowa i pogłębiona bez kolejek
Dwie populacje docelowe dwa programy profilaktyki Populacja najbardziej zagrożona ryzykiem zgonu z powodu nowotworów pozostaje poza zasięgiem programów profilaktyki Należy rozwijać dwie odmienne strategie organizacji i komunikacji programów profilaktyki nowotworowej dla dwu różnych populacji kobiet dla populacji ogólnej kobiet i zagrożonej wykluczeniem. Dla populacji kobiet nie zgłaszających się na badania profilaktyczne należy stosować dodatkowe strategie. Warto rozważyć objęcie dziewczynek w wieku 11-12 lat ze środowisk zagrożonych wykluczeniem programem dobrowolnych szczepień ochronnych przeciwko HPV finansowanym ze środków publicznych.
Informatyzacja profilaktyki to konieczność Należy udoskonalić i połączyć istniejące systemy informatyczne lub stworzyć de novo nowoczesny system informatyczny, integrujący dane SIMP z systemem płatnika, systemem szybkiej ścieżki onkologicznej, rejestrem histopatologicznym i Krajowym Rejestrem Nowotworów. Nowoczesny system informatyczny powinien gromadzić nie tylko dane dotyczące opisów wyników, ale umożliwiać także cyfrowy zapis wyników badania oraz pozwalać na kontrolę wcześniejszych wyników badań profilaktycznych, monitorowanie losów kobiet, u których wykryto zmiany oraz efektów leczenia. W systemie informatycznym powinny znaleźć się dane i wyniki dotyczące badań przesiewowych, realizowanych nie tylko w ramach systemu publicznego, ale także od placówek abonamentowych prywatnych
Profilaktyka powinna być realizowana przez zespół POZ Nadzór nad edukacją i zgłaszalnością w badaniach przesiewowych powinien pełnić POZ. POZ powinien mieć dostęp do systemu informatycznego profilaktyki W POZ edukacją zdrowotną i profilaktyką powinny się zajmować pielęgniarki, położne i edukatorzy zdrowotni. System finansowania zadań POZ, związanych z profilaktyką nowotworów, należy uzależnić od poziomu zgłaszalności kobiet objętych opieką na badania profilaktyczne. Profilaktyka dla kobiet ze środowisk zagrożonych wykluczeniem powinna być zorganizowana z wykorzystaniem OPSów, współpracujących z POZ.
Pacjentocentryczna profilaktyka W przypadku pacjentek z rozpoznanymi w ramach programów profilaktyki chorobami nowotworowymi - preferencyjne zasady kierowania ich na leczenie Pacjentki kierowane z programów profilaktyki powinny zostać objęte opieką w ramach szybkiej ścieżki onkologicznej. Należy dopracować, a później nadzorować i analizować skuteczność systemu opieki zdrowotnej łączącego programy profilaktyki z leczeniem nowotworów. Należy monitorować losy pacjentek skierowanych na pogłębioną diagnostykę i leczenie. Należy dociekać przyczyn braku współpracy pacjentek w procesie diagnozowania i leczenia.
Zarządzanie profilaktyką w jednej instytucji i stała ewaluacja programów Nie uzyskamy efektu odpowiedzialności za programy profilaktyczne jeśli zarządzanie programami i zarządzanie ich finansami będą pozostawały w dwu różnych instytucjach (COK i MZ) Należy wprowadzić do programów profilaktyki nowotworów mierniki oceny ich skuteczności (KPI) i wykorzystywać je do wdrażania usprawnień Należy określić standardy postępowania (SOP), w których zostanie określony czas trwania i sposób komunikacji wyniku badania dla całego procesu badań profilaktycznych i diagnostyki pogłębionej oraz dla każdego z jej etapów osobno
Pozostałe wnioski Należy wprowadzić obowiązek wykonywania badań profilaktycznych w kierunku nowotworów dla pracowników, jako element medycyny pracy. Programy profilaktyki nowotworowej powinny być dostępne dla wszystkich kobiet, niezależnie od posiadania uprawnień do ubezpieczenia zdrowotnego. Należy dokonać ewaluacji wyceny procedur mammografii i cytologii wykonywanych w ramach narodowych programów profilaktyki i opieki specjalistycznej w sposób, który sprawi, że kobiety zgłaszające się do programów profilaktyki będą miały wykonywane badania profilaktyczne w ramach tych programów i nie będą odsyłane do segmentu opieki specjalistycznej, a ilościowe i jakościowe wyniki badań profilaktycznych będą wprowadzane do bazy danych programów profilaktyki nowotworów.
Dobre strony profilaktyki nowotworów Kontrola jakości badań cytologicznych i audyt kliniczny mammografii Brak komunikacji wyników audytu Brak premiowania za efekt Potrzeba zbudowania zaufania do programów profilaktyki nowotworów w placówkach publicznych
10 lat programów pseudoprofilaktyki kosztowało już ponad 1,2 mld pln Nie jest problemem dotychczasowa realizacja programów profilaktyki, choć refleksję dotyczącą niskiej skuteczności programów i usprawnienia w nich można było mieć znacznie wcześniej Problemem jest próba przedłużenia realizacji nieskutecznych programów profilaktyki na kolejne 10 lat, co jest świadomą kontynuacją nieefektywnego wydawania publicznych środków Błędy są wybaczalne, o ile nie popełnia się ich ponownie. Wtedy przestają być błędem i stają się świadomym wyborem Steve Berry
Dziękujemy za uwagę! www.mypacjenci.org http://mypacjenci.org/raporty.html