Fizyka mało znana. Lista Ginzburga

Podobne dokumenty
Fizyka mało znana. Doświadczenia myślowe i rozstrzygające

Fizyka mało znana. Słynne paradoksy fizyki

Fizyka mało znana. Zasady zachowania w fizyce

Wykłady z Fizyki. Magnetyzm

Wykłady z Fizyki. Kwanty

Wyk³ady z Fizyki. J¹dra. Zbigniew Osiak

Wykłady z Fizyki. Hydromechanika

Wykłady z Fizyki. Optyka

Wykłady z Fizyki. Ciało Stałe

Wyk³ady z Fizyki. Zbigniew Osiak. Cz¹stki Elementarne

Fizyka mało znana. Pojęcia, które zrobiły karierę

Wykłady z Fizyki. Grawitacja

Wykłady z Fizyki. Elektromagnetyzm

Teoria Wielkiego Wybuchu FIZYKA 3 MICHAŁ MARZANTOWICZ

Wykłady z Fizyki. Teoria Względności

Teoria Względności. Podstawy

Zbigniew Osiak. Od Kopernika do Newtona

Następnie powstały trwały izotop - azot-14 - reaguje z trzecim protonem, przekształcając się w nietrwały tlen-15:

Atomowa budowa materii

Fizyka mało znana. Modele a rzeczywistość

Fizyka ma³o znana. Jêzyk. i metodologia fizyki. Zbigniew Osiak

Wykłady z Geochemii Ogólnej

Dział: 7. Światło i jego rola w przyrodzie.

KONKURS Z FIZYKI I ASTRONOMII. Fuzja jądrowa. dla uczniów gimnazjum i uczniów klas I i II szkół ponadgimnazjalnych

FIZYKA KLASA I LO LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO wymagania edukacyjne

FIZYKA III MEL Fizyka jądrowa i cząstek elementarnych

Podróż do początków Wszechświata: czyli czym zajmujemy się w laboratorium CERN

fizyka w zakresie podstawowym

Energetyka jądrowa. Energetyka jądrowa

I etap ewolucji :od ciągu głównego do olbrzyma

Gwiazdy neutronowe. Michał Bejger,

Materia i jej powstanie Wykłady z chemii Jan Drzymała

Tworzenie protonów neutronów oraz jąder atomowych

ISBN Redaktor merytoryczny: Jadwiga Salach. Redaktor inicjujący: Anna Warchoł, Barbara Sagnowska

Promieniowanie jonizujące

Historia Wszechświata w (dużym) skrócie. Agnieszka Pollo Instytut Problemów Jądrowych Warszawa Obserwatorium Astronomiczne UJ Kraków

Oddziaływania fundamentalne

Podstawy Fizyki Jądrowej

fizyka w zakresie podstawowym

FIZYKA IV etap edukacyjny zakres podstawowy

Fizyka 2. Janusz Andrzejewski

Ramowy Program Specjalizacji MODELOWANIE MATEMATYCZNE i KOMPUTEROWE PROCESÓW FIZYCZNYCH Studia Specjalistyczne (III etap)

Plan Zajęć. Ćwiczenia rachunkowe

Fizyka jądrowa cz. 2. Reakcje jądrowe. Teraz stałem się Śmiercią, niszczycielem światów. Robert Oppenheimer

III PROGRAM STUDIÓW. 1) Liczba punktów ECTS konieczna do uzyskania kwalifikacji: 120 2) Liczba semestrów: 4 3) Opis poszczególnych modułów kształcenia

Podstawy Fizyki Jądrowej

Oddziaływanie podstawowe rodzaj oddziaływania występującego w przyrodzie i nie dającego sprowadzić się do innych oddziaływań.

Zbigniew Osiak ZADA IA PROBLEMOWE Z FIZYKI

PROGRAM NAUCZANIA Z FIZYKI SZKOŁA PONADGIMNAZJALNA ZAKRES PODSTATOWY

Fizyka 3. Konsultacje: p. 329, Mechatronika

Ewolucja Wszechświata Wykład 5 Pierwsze trzy minuty

Astrofizyka teoretyczna II. Równanie stanu materii gęstej

Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć

Cząstki elementarne wprowadzenie. Krzysztof Turzyński Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski

Reakcja rozszczepienia

Fizyka współczesna. Jądro atomowe podstawy Odkrycie jądra atomowego: 1911, Rutherford Rozpraszanie cząstek alfa na cienkich warstwach metalu

Elementy Fizyki Jądrowej. Wykład 5 cząstki elementarne i oddzialywania

Promieniowanie jonizujące

Uniwersytet Mikołaja Kopernika Toruń 6 XII 2013 W POSZUKIWANIU ŚLADÓW NASZYCH PRAPOCZĄTKÓW

Fizyka wykład dla studentów kierunku Informatyka Wydział Automatyki, Elektroniki i Informatyki Politechniki Śląskiej

2008/2009. Seweryn Kowalski IVp IF pok.424

Reakcje syntezy lekkich jąder

Wykres Herzsprunga-Russela (H-R) Reakcje termojądrowe - B.Kamys 1

oraz Początek i kres

Fizyka ma³o znana. Zbigniew Osiak. Zapomniane definicje, zasady, hipotezy i teorie

Klasa 1. Zadania domowe w ostatniej kolumnie znajdują się na stronie internetowej szkolnej. 1 godzina fizyki w tygodniu. 36 godzin w roku szkolnym.

Spis treści. Przedmowa PRZESTRZEŃ I CZAS W FIZYCE NEWTONOWSKIEJ ORAZ SZCZEGÓLNEJ TEORII. 1 Grawitacja 3. 2 Geometria jako fizyka 14

Z czego i jak zbudowany jest Wszechświat? Jak powstał? Jak się zmienia?

Promieniowanie jonizujące

Reakcje syntezy lekkich jąder

Teoria grawitacji. Grzegorz Hoppe (PhD)

FIZYKA III MEL Fizyka jądrowa i cząstek elementarnych

Grawitacja. Fizyka zjawisk grawitacyjnych jest zatem nauką mającą dwa obszary odgrywa ważną rolę zarówno w zakresie największych, jak i najmniejszych

POLITECHNIKA GDAŃSKA NADPRZEWODNICTWO I EFEKT MEISSNERA

Fizyka - wymagania edukacyjne klasa III LO

Dział: 14. Światło i jego rola w przyrodzie 12h

FIZYKA III MEL Fizyka jądrowa i cząstek elementarnych

WSTĘP DO FIZYKI CZĄSTEK. Julia Hoffman (NCU)

Najbardziej zwarte obiekty we Wszechświecie

Naturalne źródła neutrin, czyli neutrina sa

Synteza jądrowa (fuzja) FIZYKA 3 MICHAŁ MARZANTOWICZ

I. Przedmiot i metodologia fizyki

A - liczba nukleonów w jądrze (protonów i neutronów razem) Z liczba protonów A-Z liczba neutronów

Rozpad gamma. Przez konwersję wewnętrzną (emisję wirtualnego kwantu gamma, który przekazuje swą energię elektronom z powłoki atomowej)

r. akad. 2012/2013 Wykład IX-X Podstawy Procesów i Konstrukcji Inżynierskich Fizyka jądrowa Zakład Biofizyki 1

Poziom nieco zaawansowany Wykład 2

Podstawowe własności jąder atomowych

FIZYKA KLASA I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO

Szczegółowe wymagania edukacyjne na poszczególne oceny śródroczne i roczne z przedmiotu: FIZYKA. Nauczyciel przedmiotu: Marzena Kozłowska

WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH OCEN ŚRÓROCZNYCH I ROCZNYCH FIZYKA - ZAKRES PODSTAWOWY KLASA I

Spełnienie wymagań poziomu oznacza, że uczeń ponadto:

Właściwości chemiczne i fizyczne pierwiastków powtarzają się w pewnym cyklu (zebrane w grupy 2, 8, 8, 18, 18, 32 pierwiastków).

Co to jest promieniowanie grawitacyjne? Szymon Charzyński KMMF UW

Bozon Higgsa prawda czy kolejny fakt prasowy?

Atom. Aleksander Gendarz. Cel fizyki: ująć przyrodę jako różne przejawy tego samego zespołu praw. - Richard Feynman

Wszechświat cząstek elementarnych WYKŁAD 5

Fizyka i astronomia FIZYKA I ASTRONOMIA. TOM 3 MARIANA KOZIELSKIEGO PROPOZYCJA PLANU WYNIKOWEGO DO PRZEDMIOTU. AUTOR: Ewa Strugała

Wykład 21: Studnie i bariery cz.2.

Fizyka ma³o znana. Zbigniew Osiak. Lista Ginzburga

LHC: program fizyczny

Transkrypt:

Fizyka mało znana Zbigniew Osiak Lista Ginzburga 04

OZ ACZE IA B notka biograficzna C ciekawostka D propozycja wykonania doświadczenia H informacja dotycząca historii fizyki I adres strony internetowej K komentarz P przykład U uwaga

Zbigniew Osiak (Tekst) FIZYKA MAŁO Z A A Lista Ginzburga Małgorzata Osiak (Ilustracje)

Copyright by Zbigniew Osiak (text) and Małgorzata Osiak (illustrations) Wszelkie prawa zastrzeżone. Rozpowszechnianie i kopiowanie całości lub części publikacji zabronione bez pisemnej zgody autora tekstu i autorki ilustracji. Portret autora zamieszczony na okładkach przedniej i tylnej Rafał Pudło Wydawnictwo: Self Publishing ISBN: 978-83-272-450-4 e-mail: zbigniew.osiak@live.com

Wstęp 05 Fizyka mało znana Lista Ginzburga zawiera pomocnicze materiały do prowadzonego przeze mnie seminarium dla słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Uniwersytecie Wrocławskim. Szczegółowe informacje dotyczące sygnalizowanych tam zagadnień zainteresowani Czytelnicy znajdą w innych moich ebookach: Z. Osiak: Elektryczność. Virtualo 20. Z. Osiak: Szczególna Teoria Względności. Virtualo 202. Z. Osiak: Ogólna Teoria Względności. Virtualo 202. Z. Osiak: Antygrawitacja. Virtualo 202. Z. Osiak: Giganci Teorii Względności. Virtualo 202. Z. Osiak: Energia w Szczególnej Teorii Względności. Virtualo 202. Z. Osiak: Energy in Special Relativity. Virtualo 20. Z. Osiak: Encyklopedia Fizyki. Virtualo 202. Z. Osiak: Zadania Problemowe z Fizyki. Virtualo 20.

Seminarium FIZYKA MAŁO Z A A Lista Ginzburga dr Zbigniew Osiak Portrety i rysunki wykonała Małgorzata Osiak

Witalij Łazariewicz Ginzburg (96-2009) 07 [Виталий Лазаревич Гинзбург] [Vitaly L. Ginzburg] rosyjski fizyk-teoretyk, astrofizyk i historyk fizyki 96 - Urodził się 4 października w Moskwie. 938 - Ukończył Uniwersytet Moskiewski. 940 - Rozpoczął pracę w Instytucie Fizycznym Akademii Nauk ZSRR. 942 - Doktoryzował się. 953 - Został członkiem korespondentem Akademii Nauk. 945/68 - Był profesorem Uniwersytetu Gorkowskiego. 966 - Został członkiem rzeczywistym Akademii Nauk. 968 - Rozpoczął pracę jako profesor w Moskiewskim Instytucie Fizyki i Technologii. 97/88 - Był dyrektorem Departamentu Fizyki Teoretycznej w Instytucie Fizycznym Akademii Nauk.

Witalij Łazariewicz Ginzburg (96-2009) 08 2003 - Otrzymał wspólnie z A. J. Leggerttem i A. A. Abrikosowem Nagrodę Nobla z fizyki za pionierski wkład do teorii nadprzewodników i nadcieczy (nadprzewodnictwa i nadciekłości). 2009 - Zmarł 8 listopada w Moskwie. Tematyka badawcza Ginzburg zajmował się niemal wszystkimi działami fizyki. W szczególności opracował wraz z L. D. Landauem teorię nadprzewodności (950) oraz wspólnie z L. P. Pitajewskim teorię nadciekłości (958).

Witalij Łazariewicz Ginzburg (96-2009) 09 Ciekawostki Profesor Witalij Łazarewicz Ginzburg był członkiem dziesięciu Akademii Nauk, redaktorem miesięcznika Uspiechi Fiziczeskich auk, laureatem licznych nagród i wyróżnień, wymieńmy choćby Medal Mariana Smoluchowskiego (984), Złoty Medal Londyńskiego Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego (99), Nagrodę Bardeena (99), Złoty Medal Nielsa Bohra (999). Polskiemu czytelnikowi Ginzburg jest znany jako autor książki pod tytułem O fizyce i astrofizyce [PWN, Warszawa 979]. Witalij Łazarewicz pisał artykuły barwnym językiem, odwołując się do licznych porównań, dygresji, żartów, refleksji i wspomnień.

Witalij Łazariewicz Ginzburg (96-2009) 0 Cytaty A jak wskazać liderów w nauce, kiedy badania prowadzone są przez liczne kolektywy uczonych i inżynierów (rola tych ostatnich może być bynajmniej nie drugorzędna)? Dobrze wiemy, że w wielu przypadkach pewne premie i nagrody otrzymują z urzędu naczelnicy oddziałów, kierownicy naukowi, w ogólności bossowie. Nie rzadko figurują oni w spisie współautorów różnych publikacji (artykułów), patentów, itd., w powstaniu których mieli wątpliwy udział. Aktywnie pracujący fizycy zwykle mało interesują się przeszłością. Ja sam nie jestem wyjątkiem zacząłem zajmować się teorią nadprzewodności w 943, a dopiero w 979 zdecydowałem się przejrzeć klasyczne prace Kamerlingh-Onnesa (853-926). I zostałem w pełni usatysfakcjonowany.

Witalij Łazariewicz Ginzburg (96-2009) Cytaty Nie raz zetknąłem się z takim obrazkiem: dobry, zdolny student albo już pracownik naukowy, autor oryginalnych artykułów, posiada nader wąski horyzont. Zapoznał się z głębokimi i trudnymi problemami kwantowej teorii pola, ale o gwiazdach neutronowych, czarnych dziurach, ferroelektrykach, nadprzewodnikach, ciekłym helu-trzy i wielu innych nie posiada dostatecznego wyobrażenia nawet na jakościowym poziomie.

Lista Ginzburga 2 Lista Ginzburga jest listą problemów fizyki i astrofizyki, które są obecnie szczególnie ważne i interesujące. Na świecie żyje ponad pół miliona tworzących fizyków. Lista Ginzburga jest wskazaniem tego, co każdy fizyk wiedzieć powinien, ma pomóc zwłaszcza młodym badaczom w wyborze zagadnień, którymi warto się zająć. Kolejne wersje Listy Ginzburga były publikowane w miesięczniku Uspiechi Fiziczeskich auk w latach 97, 999, 2002, 2004 i 2007. УФН 03, (97) 87-9. УФН 69, 4 (999) 49-44. УФН 72, 2 (2002) 23-29. УФН 74, (2004) 240-255. УФН 77, 4 (2007) 346-346.

Lista Ginzburga 3 MAKROFIZYKA 0. Kontrolowana synteza jądrowa. 02. Nadprzewodnictwo w wysokich i pokojowych temperaturach. 03. Metaliczny wodór. Inne substancje egzotyczne. 04. Dwuwymiarowa ciecz elektronowa (anomalny efekt Halla i niektóre inne efekty). 05. Pewne problemy fizyki ciała stałego (heterostruktury w półprzewodnikach, kwantowe studnie i kropki, przejścia metaldielektryk, fale gęstości ładunku i spinu, mezoskopika). 06. Przejścia fazowe drugiego rodzaju i im pokrewne. Niektóre przykłady takich przejść. Ochładzanie (w szczególności laserowe) do super niskich temperatur. Kondensacja Bosego-Einsteina w gazach.

Lista Ginzburga 4 07. Fizyka powierzchni. Klastery. 08. Ciekłe kryształy. Ferroelektryki. Ferrotoroiki. 09. Fullereny. Nanorurki. 0. Zachowanie się substancji w super silnych polach magnetycznych.. Fizyka nieliniowa. Turbulentność. Solitony. Chaos. Dziwne atraktory. 2. Rasery, grasery, lasery dużej mocy. 3. Superciężkie pierwiastki. Egzotyczne jądra.

Lista Ginzburga 5 MIKROFIZYKA 4. Spektrum mas. Kwarki i gluony. Chromodynamika kwantowa. Plazma kwarkowo-gluonowa. 5. Jednolita teoria oddziaływań słabych i elektromagnetycznych. Bozony W i Z. Leptony. 6. Model standardowy. Wielka unifikacja. Super unifikacja. Rozpad protonu. Masy neutrin. Monopole magnetyczne. 7. Długość fundamentalna (skwantowana przestrzeń). Oddziaływania cząstek o wysokich i superwysokich energiach. Kolidery. 8. Niezachowanie parzystości kombinowanej CP. 9. Zjawiska nieliniowe w próżni i super silnych polach elektromagnetycznych. Przejścia fazowe w próżni. 20. Struny. M-teoria.

Lista Ginzburga 6 ASTROFIZYKA 2. Eksperymentalne potwierdzenie ogólnej teorii względności. 22. Fale grawitacyjne i ich detekcja. 23. Problemy kosmologiczne. Inflacja. Λ-człon i kwintesencja (ciemna energia). Związek między kosmologią i fizyką wysokich energii. 24. Gwiazdy neutronowe i pulsary. Gwiazdy supernowe. 25. Czarne dziury. Struny kosmiczne (?). 26. Kwazary i jądra galaktyk. Powstawanie galaktyk. 27. Problem ciemnej materii (ukrytej masy) i jej detekcji. 28. Pochodzenie promieniowania kosmicznego o superwysokiej energii.

Lista Ginzburga 7 29. Rozbłyski gamma. Hipernowe. 30. Fizyka i astronomia neutrinowa. Oscylacje neutrin.

MAKROFIZYKA 8

0. Kontrolowana synteza jądrowa 9 Reakcja termojądrowa (fuzja) Bomba wodorowa Kontrolowana synteza jądrowa Tokamak ITER Zimna fuzja

0. Reakcja termojądrowa (fuzja) 20 Reakcja termojądrowa (fuzja) reakcja jądrowa, w której z dwóch jąder lekkich powstaje nowe jądro. W reakcji termojądrowej wyzwala się duża ilość energii, ponieważ suma mas substratów jest większa od sumy mas produktów. Do zajścia reakcji termojądrowej wymagana jest temperatura rzędu 0 8 K, stąd przedrostek termo w nazwie tej reakcji. P ( 4 ) ( He+ 3,5 MeV + n 4, MeV) 2 T+ D 2 0 + 3 Reakcja termojądrowa nazywana jest też reakcją termonuklearną, syntezą jądrową lub fuzją jądrową.

0. Bomba wodorowa 2 Bomba wodorowa bomba, w której zachodzi niekontrolowana 2 3 6 reakcja termojądrowa syntezy jąder helu z nuklidów D, T oraz Li. 3 6 3 3 2 2 Li T D D + + + + 2 0 n D 2 2 D D 4 2 4 2 3 3 2 He He + + 3 0 T+ 4,8 MeV n + 7,6 MeV T+ p+ 4 MeV He+ n + 3,3 MeV 0 Zapalnikiem w bombie wodorowej jest bomba atomowa. Bomba wodorowa nazywana jest też bombą termojądrową lub termonuklearną.

0. Kontrolowana synteza jądrowa 22 Kontrolowana synteza jądrowa reakcja termojądrowa (fuzja) przebiegająca w pełni kontrolowanych warunkach laboratoryjnych. Jedną z możliwości jest przeprowadzenie tej reakcji w naczyniu utworzonym z odpowiednio uformowanego silnego pola magnetycznego, którego źródłem są nadprzewodnikowe elektromagnesy. Zapalnikiem jest laser o gigantycznej mocy.