URZĄD STATYSTYCZNY W OPOLU STATISTICAL OFFICE IN OPOLE Dzieci i młodzież Opolszczyzny Children and youth of Opolskie Voivodship Informacje i opracowania statystyczne Statistical information and elaborations Opole 2009
OPRACOWANIE PUBLIKACJI URZĄD STATYSTYCZNY W OPOLU pod przewodnictwem Ewy Szkic-Czech PREPARED BY STATISTICAL OFFICE IN OPOLE supervised by OPRACOWANIE MERYTORYCZNE EDITORS SUPERVISION Sylwia Hulbój, Małgorzata Kania, Elwira Kunicka, Sylwia Lew pod kierunkiem supervised by Marii Mołodowicz REDAKCJA I SKŁAD KOMPUTEROWY TECHNICAL SUPERVISION AND TYPESETTING Wydział Udostępniania Informacji, Division of Data Dissemination, Opracowań Statystycznych i Promocji Statystyki Statistical Elaborations and Promotion Statistics pod kierunkiem supervised by Moniki Bartel PROJEKT OKŁADKI COVERN DESIGN Łukasz Nowosielski Na okładce wykorzystano zdjęcia z prywatnych zbiorów pracowników US. On the cover used photos in private collections of SO employees. Przy publikowaniu danych US prosimy o podanie źródła When publishing SO data please indicate source ISBN 83-89555-35-2 DRUK Urząd Statystyczny we Wrocławiu Wydział Poligrafii w Legnicy Nakład: 120 egz. Cena: 18 zł PRINTING Statistical Office in Wroclaw Department in Legnica Edition: 120 egz. Price: 18 zl
PRZEDMOWA Obchody 50-lecia uchwalenia Deklaracji Praw Dziecka oraz 20-tej rocznicy przyjęcia Konwencji o Prawach Dziecka przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych to szczególny czas do refleksji nad sytuacją Dzieci i Młodzieży w regionach kraju. Jubileusze te stały się inspiracją do opracowania okolicznościowej publikacji Dzieci i młodzież Opolszczyzny, którą niniejszym kieruję do rąk wszystkich użytkowników informacji statystycznych. Opracowanie stanowi obszerny zestaw informacji statystycznych ilustrujących sytuację Dzieci i Młodzieży w województwie opolskim w przekrojach wojewódzkim i powiatowym w retrospekcji lat 2005 2008. Prezentuje dane dotyczące m.in.: zjawisk demograficznych, kształcenia i rozwijania sprawności umysłowych i zainteresowań, sytuacji młodzieży na rynku pracy, opieki społecznej, stanu zdrowia i opieki medycznej, kultury, czynnego wypoczynku i aktywności fizycznej. Publikacja składa się z uwag metodycznych oraz części tabelarycznej wzbogaconej wykresami i mapami ilustrującymi przestrzenne zróżnicowanie wybranych zjawisk i procesów dotyczących najmłodszych mieszkańców Opolszczyzny. Każdy z bloków tematycznych poprzedzony jest tablicą przeglądową zawierającą dane za lata 2000 2008. Dane pochodzące z badań statystyki publicznej poszerzono o informacje ze źródeł pozastatystycznych. Publikację opracowano w wersji dwujęzycznej (polskiej i angielskiej). Przekazując do rąk Państwa Dzieci i młodzież Opolszczyzny wyrażam nadzieję, że opracowanie dostarczy wielu cennych informacji i służyć będzie rozwojowym decyzjom na rzecz Młodego Pokolenia naszego województwa. Jednocześnie pragnę podziękować wszystkim osobom i instytucjom, które przyczyniły się do wzbogacenia treści niniejszej publikacji oraz pracownikom, których szczególne zaangażowanie w powstanie publikacji zaowocowało akcentem statystyków opolskich i Opolszczyzny w obchodach dostojnego jubileuszu Deklaracji Praw Dziecka oraz rocznicy przyjęcia Konwencji o Prawach Dziecka przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych. D y r e k t o r Urzędu Statystycznego w Opolu dr Ewa Szkic-Czech Opole, październik 2009 r.
PREFACE Celebrating the 50th anniversary of the passage of the Declaration of the Rights of the Child as well as the 20 th one of the adoption of the Convention on the Rights of the Child, both documents hammered out by the General Assembly of the United Nations Organization, is a special time to reflect on the situation of Children and Youth in the regions of the country. These jubilees have become an inspiration to elaborate an occasional publication titled Children and youth of Opolskie Voivodsip, which hereby I present to a wide range of users of statistical information. The study provides a comprehensive set of statistical information illustrating the situation of Children and Youth in the Opolskie Voivodship, in itself and its powiats cross sections, in flashback to the years 2005-2008. It presents, among others, data on: demographic phenomena, education and development of mental skills and interests, situation of youth in the labour market, social welfare, health condition and medical care, culture, active leisure and physical activity. The publication consists of methodological notes as well as of a tabular set enriched with graphs and maps illustrating the spatial variation of selected phenomena and processes concerning the youngest inhabitants of the Opolskie Voivodship. Each block is preceded by an array of thematic review containing data for the years 2000-2008. Data from surveys of official statistics have been supplemented with information from non-statistical sources. The publication has been worked out as a bilingual one (Polish and English). Presenting the publication Children and youth of Opolskie Voivodship it is my hope that the study will provide valuable information and will serve to developmental decisions for the Young People of our voivodship. At the same time I would like to express my gratitude to all persons and institutions who contributed to enrich the contents of this publication as well as to the employees of our office, whose special commitment in creating it, resulted in an accent of the statisticians of Opole and the Opolskie Voivodship in a dignified celebration of both anniversaries of adoption of: the Declaration of the Rights of the Child and the Convention on the Rights of the Child by the General Assembly of the United Nations Organization. D i r e c t o r of the Statistical Office in Opole Ewa Szkic-Czech Ph.D. Opole, October 2009
SPIS TREŚCI Tabl. Str. Przedmowa... x 3 Uwagi ogólne... x 17 Objaśnienia znaków umownych. Ważniejsze skróty... x 18 Uwagi metodyczne x 19 SPIS TABLIC Wybrane informacje o dzieciach i młodzieży w 2008 r.... I 31 Ludność Wybrane informacje o dzieciach i młodzieży w demografii... 1 32 Dzieci i młodzież według płci i grup wieku... 2 34 Prognoza ludności według płci i grup wieku... 3 34 Dzieci i młodzież według płci i edukacyjnych grup wieku... 4 35 Mediana wieku dzieci i młodzieży... 5 35 Ruch naturalny... 6 36 Małżeństwa zawarte według wieku nowożeńców... 7 36 Urodzenia... 8 37 Urodzenia według miesięcy i dni tygodnia w 2008 r.... 9 37 Urodzenia żywe według miejsca i rejestracji porodu... 10 37 Urodzenia żywe według wieku matki i okresu trwania ciąży... 11 38 Urodzenia żywe według wagi noworodka przy urodzeniu... 12 38 Urodzenia żywe według kolejności urodzenia dziecka i wieku matki... 13 39 Urodzenia żywe pojedyncze i wielorakie według płci noworodka i wieku matki... 14 39 Urodzenia żywe według wieku rodziców... 15 40 Urodzenia żywe według poziomu wykształcenia matki... 16 41 Urodzenia żywe według głównego źródła utrzymania matki... 17 41 Urodzenia martwe według płci... 18 42 Rozwody według liczby małoletnich dzieci w małżeństwie... 19 43 Rozwody małżeństw posiadających małoletnie dzieci na utrzymaniu według orzeczenia sądu... 20 43 Dzieci z rozwiedzionych małżeństw pozostające na utrzymaniu... 21 44 Separacje orzeczone według liczby małoletnich dzieci w małżeństwie... 22 45 Zgony niemowląt według płci i wieku... 23 45 Zgony według płci i wieku... 24 46 Zgony według wybranych przyczyn w 2007 r.... 25 46 Migracje wewnętrzne i zagraniczne na pobyt stały... 26 46 Migracje wewnętrzne na pobyt stały według kierunków, płci i wieku migrantów... 27 47 Migracje zagraniczne na pobyt stały według płci i grup wieku migrantów... 28 48 Dzieci pozostawione przez rodziców wyjeżdżających za granicę według typu placówki oświatowej w IV kwartale 2008 r.... 29 49 Negatywne zachowania dzieci i skutki wynikające z rozłąki z rodzicami według typu placówki oświatowej w IV kwartale 2008 r.... 30 49
6 Dzieci i młodzież Opolszczyzny Tabl. Rynek pracy Wybrane informacje o młodzieży na rynku pracy... 1/31/ 50 Absolwenci podejmujący pierwszą pracę według sektorów własności... 2/32/ 52 Absolwenci podejmujący pierwszą pracę według sektorów ekonomicznych 3/33/ 53 Przeciętne zatrudnienie uczniów oraz przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto według sektorów własności... 4/34/ 53 Przeciętne zatrudnienie uczniów oraz przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto według sektorów ekonomicznych... 5/35/ 54 Bezrobotni zarejestrowani według płci... 6/36/ 55 Bezrobotni nowo zarejestrowani... 7/37/ 56 Bezrobotni wyrejestrowani... 8/38/ 57 Bezrobotni zarejestrowani w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki... 9/39/ 58 Nowo zarejestrowani oraz wyrejestrowani z powodu podjęcia pracy wśród bezrobotnych w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki... 10/40/ 58 Bezrobotni zarejestrowani według poziomu wykształcenia... 11/41/ 59 Bezrobotni zarejestrowani według czasu pozostawania bez pracy... 12/42/ 60 Bezrobotni zarejestrowani według stażu pracy... 13/43/ 61 Oferty pracy dla bezrobotnych w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki... 14/44/ 62 Bezrobotni zarejestrowani korzystający z usług poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej... 15/45/ 62 Aktywność ekonomiczna młodzieży (według BAEL)... 16/46/ 63 Współczynnik aktywności zawodowej, wskaźnik zatrudnienia oraz stopa bezrobocia wśród młodzieży (według BAEL)... 17/47/ 63 Poszkodowani w wypadkach przy pracy według grup wieku i wybranych sekcji... 18/48/ 64 Poszkodowani w wypadkach przy pracy według grup wieku i wybranych wykonywanych zawodów... 19/49/ 65 Edukacja i wychowanie Wybrane informacje o dzieciach i młodzieży w edukacji... 1/50/ 66 Wychowanie przedszkolne... 2/51/ 68 Dzieci w placówkach wychowania przedszkolnego według wieku... 3/52/ 68 Dzieci w placówkach wychowania przedszkolnego na 1000 dzieci... 4/53/ 69 Dzieci w przedszkolach według liczby otrzymywanych posiłków... 5/54/ 69 Dzieci podlegające obowiązkowi rocznego przygotowania przedszkolnego 6/55/ 70 Szkoły podstawowe... 7/56/ 70 Uczniowie szkół podstawowych według rodzaju niepełnosprawności (bez uczniów szkół podstawowych specjalnych)... 8/57/ 71 Uczniowie szkół podstawowych według klas i płci... 9/58/ 72 Obowiązek szkolny w szkołach podstawowych... 10/59/ 72 Uczniowie szkół podstawowych według odległości miejsca zamieszkania od szkoły... 11/60/ 73 Uczniowie szkół podstawowych korzystający z zajęć psychologicznopedagogicznych... 12/61/ 73 Komputery i biblioteki szkolne w szkołach podstawowych... 13/62/ 74 Uczestnicy zajęć pozalekcyjnych nadobowiązkowych w szkołach podstawowych... 14/63/ 74 Uczący się obowiązkowo języka obcego w szkołach podstawowych... 15/64/ 75 Gimnazja... 16/65/ 75 Str.
Children and youth of Opolskie Voivodship 7 Tabl. Uczniowie gimnazjów według rodzaju niepełnosprawności (bez uczniów gimnazjów specjalnych)... 17/66/ 76 Uczniowie gimnazjów według klas i płci... 18/67/ 76 Wyniki egzaminu uczniów kończących gimnazjum w roku szkolnym 2007/08 19/68/ 77 Obowiązek szkolny w gimnazjach... 20/69/ 77 Uczniowie gimnazjów według odległości miejsca zamieszkania od szkoły 21/70/ 78 Uczniowie gimnazjów korzystający z zajęć psychologiczno-pedagogicznych 22/71/ 78 Komputery i biblioteki szkolne w gimnazjach... 23/72/ 79 Uczestnicy zajęć pozalekcyjnych i nadobowiązkowych w gimnazjach... 24/73/ 79 Uczący się obowiązkowo języka obcego w gimnazjach... 25/74/ 80 Nauczanie języka mniejszości narodowych w przedszkolach, szkołach podstawowych i gimnazjach... 26/75/ 80 Licea ogólnokształcące... 27/76/ 81 Uczniowie liceów ogólnokształcących według rodzaju niepełnosprawności 28/77/ 81 Uczniowie liceów ogólnokształcących według klas i płci... 29/78/ 82 Absolwenci liceów ogólnokształcących, którzy przystąpili do egzaminu dojrzałości... 30/79/ 82 Zasadnicze szkoły zawodowe... 31/80/ 83 Uczniowie zasadniczych szkół zawodowych według rodzaju niepełnosprawności... 32/81/ 83 Uczniowie zasadniczych szkół zawodowych według klas i płci... 33/82/ 84 Uczniowie i absolwenci zasadniczych szkół zawodowych według grup kierunków kształcenia... 34/83/ 84 Licea profilowane... 35/84/ 85 Uczniowie liceów profilowanych według rodzaju niepełnosprawności... 36/85/ 85 Uczniowie liceów profilowanych według klas i płci... 37/86/ 86 Uczniowie i absolwenci liceów profilowanych według profili kształcenia... 38/87/ 86 Absolwenci liceów profilowanych, którzy przystąpili do egzaminu dojrzałości 39/88/ 87 Technika... 40/89/ 87 Uczniowie techników według rodzaju niepełnosprawności... 41/90/ 88 Uczniowie techników według klas i płci... 42/91/ 88 Uczniowie i absolwenci techników według grup kierunków kształcenia... 43/92/ 89 Absolwenci techników którzy przystąpili do egzaminu dojrzałości... 44/93/ 89 Wyniki egzaminu maturalnego według typu szkół w roku szkolnym 2007/08 45/94/ 90 Szkoły policealne... 46/95/ 90 Uczniowie i absolwenci szkół policealnych według grup kierunków kształcenia... 47/96/ 91 Uczestnicy zajęć pozalekcyjnych i nadobowiązkowych według typu szkół 48/97/ 91 Komputery i biblioteki szkolne w szkołach ponadgimnazjalnych oraz policealnych... 49/98/ 92 Uczący się obowiązkowo języka obcego w szkołach ponadgimnazjalnych i policealnych... 50/99/ 93 Internaty i bursy... 51/100/ 93 Specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze i młodzieżowe ośrodki wychowawcze... 52/101/ 94 Wychowanie pozaszkolne... 53/102/ 94 Wypadki uczniów według rodzaju uszkodzenia ciała... 54/103/ 95 Szkoły wyższe... 55/104/ 95 Studenci i absolwenci szkół wyższych według grup kierunków studiów... 56/105/ 96 Str.
8 Dzieci i młodzież Opolszczyzny Tabl. Uczący się języka obcego w szkołach wyższych... 57/106/ 96 Studenci i absolwenci niepełnosprawni według typu szkół... 58/107/ 97 Studenci szkół wyższych według roku studiów... 59/108/ 97 Ochrona zdrowia Wybrane informacje z ochrony zdrowia... 1/109/ 98 Porady udzielone przez lekarzy i lekarzy dentystów w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej... 2/110/ 100 Specjalistyczne porady lekarskie udzielone w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej według wybranych typów poradni... 3/111/ 100 Dzieci i młodzież w szpitalach ogólnych... 4/112/ 102 Miejsca dla noworodków oraz porody w szpitalach ogólnych... 5/113/ 102 Udzielone świadczenia zdrowotne w ramach ratownictwa medycznego i pomocy doraźnej... 6/114/ 103 Żłobki... 7/115/ 103 Profilaktyczne badania lekarskie w 2008 r.... 8/116/ 104 Wybrane szczepienia ochronne... 9/117/ 104 Zachorowania na wybrane choroby zakaźne... 10/118/ 105 Zarejestrowani w poradniach dla osób z zaburzeniami psychicznymi, uzależnionych od alkoholu i innych substancji... 11/119/ 106 Zachorowania na nowotwory złośliwe... 12/120/ 107 Opieka społeczna Wybrane informacje o dzieciach i młodzieży w opiece społecznej... 1/121/ 108 Placówki opiekuńczo-wychowawcze... 2/122/ 110 Wychowankowie całodobowych placówek opiekuńczo-wychowawczych według płci i grup wieku... 3/123/ 110 Wychowankowie całodobowych placówek opiekuńczo-wychowawczych według wybranych kategorii... 4/124/ 111 Wychowankowie, którzy ubyli z całodobowych placówek opiekuńczo-wychowawczych... 5/125/ 111 Rodziny zastępcze... 6/126/ 112 Rodziny zastępcze według liczby przyjętych dzieci... 7/127/ 112 Dzieci w rodzinach zastępczych... 8/128/ 113 Dzieci w rodzinach zastępczych według wieku... 9/129/ 113 Dzieci, które opuściły rodziny zastępcze... 10/130/ 114 Adopcje oraz dzieci adoptowane według grup wieku... 11/131/ 114 Stacjonarne zakłady pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie oraz matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży 12/132/ 115 Mieszkańcy stacjonarnych zakładów pomocy społecznej według typu placówki... 13/133/ 115 Kultura i sport Wybrane informacje o dzieciach i młodzieży w kulturze i sporcie... 1/134/ 116 Placówki biblioteczne... 2/135/ 118 Czytelnicy placówek bibliotecznych według grup wieku... 3/136/ 118 Czytelnicy placówek bibliotecznych według rodzaju bibliotek... 4/137/ 119 Przedstawienia i widzowie w teatrach lalkowych... 5/138/ 119 Muzea... 6/139/ 120 Zwiedzający muzea i wystawy według rodzajów muzeów... 7/140/ 120 Działalność instytucji kultury... 8/141/ 121 Kluby, sekcje i ćwiczący w klubach sportowych na poziomie ogólnopolskim 9/142/ 122 Zawodnicy zarejestrowani w polskim związku sportowym na poziomie ogólnopolskim... 10/143/ 122 Str.
Children and youth of Opolskie Voivodship 9 Tabl. Sekcje sportowe i ćwiczący w sekcjach na poziomie ogólnopolskim... 11/144/ 122 Sekcje i ćwiczący w klubach sportowych według wybranych dziedzin i dyscyplin sportowych... 12/145/ 123 Szkolnictwo sportowe... 13/146/ 124 Sale gimnastyczne w szkołach... 14/147/ 124 Pływalnie w szkołach... 15/148/ 124 Bezpieczeństwo publiczne Wybrane informacje o dzieciach i młodzieży w bezpieczeństwie publicznym 1/150/ 126 Przestępstwa popełnione przez nieletnich stwierdzone w zakończonych postępowaniach przygotowawczych... 2/151/ 128 Sprawy rodzinne... 3/152/ 128 Ofiary wypadków drogowych oraz zamachy samobójcze... 4/153/ 129 Wypadki drogowe spowodowane przez kierujących pieszych według płci i grup wieku... 5/154/ 129 TABLICE WEDŁUG POWIATÓW Wybrane informacje o dzieciach i młodzieży w przekroju powiatów... I 130 Dzieci i młodzież według płci... 1/155/ 132 Dzieci i młodzież według grup wieku... 2/156/ 133 Dzieci i młodzież według edukacyjnych grup wieku... 3/157/ 134 Ruch naturalny... 4/158/ 135 Urodzenia żywe według płci... 5/159/ 136 Urodzenia żywe małżeńskie i pozamałżeńskie... 6/160/ 137 Urodzenia żywe według wieku matki... 7/161/ 138 Urodzenia żywe według kolejności urodzenia dziecka... 8/162/ 139 Zgony według płci... 9/163/ 140 Bezrobotni zarejestrowani według płci... 10/164/ 141 Bezrobotni zarejestrowani z prawem do zasiłku według płci... 11/165/ 142 Bezrobotni zarejestrowani w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki... 12/166/ 143 Placówki wychowania przedszkolnego... 13/167/ 144 Dzieci w placówkach wychowania przedszkolnego... 14/168/ 145 Szkoły podstawowe... 15/169/ 146 Gimnazja... 16/170/ 147 Licea ogólnokształcące... 17/171/ 148 Zasadnicze szkoły zawodowe... 18/172/ 149 Licea profilowane... 19/173/ 150 Technika... 20/174/ 151 Żłobki... 21/175/ 152 Profilaktyczne badania lekarskie w 2008 r.... 22/176/ 153 Zaszczepieni przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B... 23/177/ 154 Całodobowe placówki opiekuńczo-wychowawcze... 24/178/ 155 Placówki opiekuńczo-wychowawcze wsparcia dziennego... 25/179/ 156 Dzieci w rodzinach zastępczych... 26/180/ 157 Odczyty i lekcje muzealne oraz zwiedzający muzea i wystawy... 27/181/ 158 Dzieci w instytucjach kultury... 28/182/ 159 Ćwiczący w klubach sportowych na poziomie ogólnopolskim... 29/183/ 160 Str.
10 Dzieci i młodzież Opolszczyzny SPIS MAP I WYKRESÓW Str. Dzieci i młodzież... 30 31 Dzieci i młodzież według płci i wieku... 30 31 Urodzenia żywe... 30 31 Urodzenia żywe z nastoletnich matek... 30 31 Rozwody według liczby małoletnich dzieci... 30 31 Absolwenci podejmujący pierwszą pracę... 30 31 Struktura przeciętnego zatrudnienia uczniów według sektorów własności... 30 31 Bezrobotni zarejestrowani według czasu pozostawania bez pracy... 30 31 Wyrejestrowani bezrobotni według płci i przyczyn w 2008 r.... 30 31 Współczynnik skolaryzacji netto w przedszkolach i szkołach w roku szkolnym 2008/09 30 31 Uczniowie przypadający na 1 komputer w szkołach w roku szkolnym 2008/09... 30 31 Studenci studiów stacjonarnych według grup kierunków studiów w roku akademickim 2008/09... 30 31 Dzieci w przedszkolach w % dzieci ogółem według wieku... 30 31 Udzielone porady w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej w 2008 r.... 30 31 Struktura dzieci w żłobkach według wieku... 30 31 Struktura zachorowań według wybranych chorób zakaźnych oraz grup wieku w 2008 r. 30 31 Rodziny zastępcze oraz dzieci w rodzinach zastępczych... 30 31 Struktura dzieci i młodzieży w rodzinach zastępczych według grup wieku... 30 31 Adopcje oraz dzieci adoptowane... 30 31 Młodzież szkolna zwiedzająca muzea i wystawy według rodzajów muzeów... 30 31 Juniorzy i juniorki ćwiczący w klubach sportowych według wybranych dziedzin i dyscyplin sportowych w 2008 r.... 30 31 Dzieci i młodzież w % ogółem ludności w 2008 r.... 132 133 Dzieci i młodzież według płci oraz dziewczęta na 100 chłopców w 2008 r.... 132 133 Przyrost naturalny dzieci i młodzieży na 1000 ludności w 2008 r.... 132 133 Dzieci pozostawione przez rodziców wyjeżdżających za granicę w celach zarobkowych na 1000 dzieci w 2008 r.... 132 133 Bezrobotni zarejestrowani w 2008 r.... 132 133 Bezrobotni zarejestrowani w % ogółem bezrobotnych... 132 133 Uczniowie na 1 szkołę w roku szkolnym 2008/09... 132 133 Absolwenci szkół z roku szkolnego 2007/09... 132 133 Udzielone świadczenia zdrowotne w ramach pomocy doraźnej i ratownictwa medycznego na 1000 ludności w 2008 r.... 132 133 Wychowankowie całodobowych placówek opekuńczo-wychowawczych... 132 133 Młodzież szkolna zwiedzająca muzea i wystawy... 132 133 Ćwiczący w klubach sportowych na poziomie ogólnopolskim w 2008 r.... 132 133
CONTENTS Table Page Preface... x 4 General notes... x 24 Symbols. Major abbreviations... x 25 Methodological notes... x 26 LIST OF TABLES Selected information on children and youth in 2008... I 31 Population Selected data on children and youth... 1 32 Children and youth by sex and age groups... 2 34 Projection of population by sex and age groups... 3 34 Children and youth by sex and educational age groups... 4 35 Median age of children and youth... 5 35 Vital statistics... 6 36 Marriages contracted by age of bridegrooms and brides... 7 36 Births... 8 37 Births by months and days of the week in 2008... 9 37 Live births by place of delivery and registration... 10 37 Live births by age of mother and duration of pregnancy... 11 38 Live births by weight of new born infant... 12 38 Live births by birth order and age of mother... 13 39 Live births single and multiple by sex of infant and age of mother... 14 39 Live births by the age of parents... 15 40 Live births by education level of mother... 16 41 Live births by main source of maintenance of mother... 17 41 Still births by sex... 18 42 Divorces by the number of underage children in the marriage... 19 43 Divorces of marriages having underage children dependent on them for support... 20 43 Children from divorced marriages being dependent for support... 21 44 Separations by number of underage children in marriage... 22 45 Infant deaths by sex and age... 23 45 Deaths by sex and age groups... 24 46 Deaths by selected causes in 2007... 25 46 Internal and international migration for permanent residence... 26 46 Internal migration for permanent residence by directions, sex and age groups of migrants... 27 47 International migration for permanent residence by sex and age groups of migrants... 28 48
12 Dzieci i młodzież Opolszczyzny Table Page Children left by parents going abroad by type of educational establishment in the IV quarter of 2008... 29 49 Negative behaviours of children and the effects resulting from separation from their parents by type of educational establishment in the IV quarter of 2008... 30 49 Labour market Selected information on young people in the labour market... 1/31/ 50 Graduates starting work for the first time by ownership sectors... 2/32/ 52 Graduates starting work for the first time by economic sectors... 3/33/ 53 Average paid employment of apprentices as well as average monthly gross wages and salaries by ownership sectors... 4/34/ 53 Average paid employment of apprentices as well as average monthly gross wages and salaries by economic sectors... 5/35/ 54 Registered unemployed persons by sex... 6/36/ 55 Newly registered unemployed persons... 7/37/ 56 Unemployed persons removed from unemployment rolls... 8/38/ 57 Registered unemployed persons within 12 months since the end of education... 9/39/ 58 Newly registered and r emoved from unemployment due to receiving a job among unemployed persons within 12 months since the end of education 10/40/ 58 Registered unemployed persons by educational level... 11/41/ 59 Registered unemployed persons by duration of unemployment... 12/42/ 60 Registered unemployed persons by work seniority... 13/43/ 61 Job offers for unemployed persons within 12 months since the end of education... 14/44/ 62 Registered unemployed persons making use of services of career counselling and career information office... 15/45/ 62 Economic activity of the youth (by LFS)... 16/46/ 63 Activity rate, employment rate as well as unemployment rate among youth (by LFS) in 4th quarter... 17/47/ 63 Persons injured in accidents at work by age groups and selected sections 18/48/ 64 Persons injured in accidents at work by age groups and selected performed occupations... 19/49/ 65 Education Selected data on children and youth in education... 1/50/ 66 Pre-primary education... 2/51/ 68 Children in pre-primary education establishments by age... 3/52/ 68 Children in pre-primary education establishments per 1000 children... 4/53/ 69 Children in nursery schools by number of meals recived... 5/54/ 69 Children liable to compulsory annual pre-school preparation... 6/55/ 70 Primary schools... 7/56/ 70 Pupils of primary schools by type of disablility (excluding pupils of special primary schools)... 8/57/ 71 Pupils of primary schools by grade and sex... 9/58/ 72 Compulsory education in primary schools... 10/59/ 72 Pupils of primary schools by distance from abode to school... 11/60/ 73
Children and youth of Opolskie Voivodship 13 Table Page Pupils of primary schools attending psycho-pedagogical classes... 12/61/ 73 Computers and libraries in primary schools... 13/62/ 74 Participants of additional classes and optional activities in primary schools 14/63/ 74 Pupils studying foreign language as obligatory in primary schools... 15/64/ 75 Lower secondary schools... 16/65/ 75 Pupils of lower secondary schools by type of disability (excluding pupils of special lower secondary schools)... 17/66/ 76 Pupils of lower secondary schools by grade and sex... 18/67/ 76 Exam results of pupils ending lower secondary education in 2007/08 school year... 19/68/ 77 Compulsory education in lower secondary schools... 20/69/ 77 Pupils of lower secondary schools by distance from abode to school... 21/70/ 78 Pupils of lower secondary schools attending psycho-pedagogical classes 22/71/ 78 Computers and books in lower secondary schools... 23/72/ 79 Participants of additional classes and optional activities in lower secondary schools... 24/73/ 79 Pupils studying foreign language as obligatory in lower secondary schools 25/74/ 80 Teaching national minorities language in nursery schools, primary schools and lower secondary schools... 26/75/ 80 General secondary schools... 27/76/ 81 Students of general secondary schools by type of disability... 28/77/ 81 Students of general secondary schools by grade and sex... 29/78/ 82 Graduates of general secondary schools having taken leaving secondary education exam... 30/79/ 82 Basic vocational schools... 31/80/ 83 Students of basic vocational schools by type of disability... 32/81/ 83 Students of basic vocational schools by grade and sex... 33/82/ 84 Students and graduates of basic vocational schools by educational profile groups... 34/83/ 84 Specialized secondary schools... 35/84/ 85 Students of specialized secondary schools by type of disability... 36/85/ 85 Students of specialized secondary schools by grade and sex... 37/86/ 86 Students and graduates of specialized secondary schools by profile of education... 38/87/ 86 Graduates of specialized secondary schools having taken leaving general secondary education exam... 39/88/ 87 Technical secondary schools... 40/89/ 87 Students of technical secondary schools by type of disability... 41/90/ 88 Students of technical secondary schools by grade and sex... 42/91/ 88 Students and graduates of technical secondary schools by fields of education... 43/92/ 89 Graduates of technical secondary schools having taken leaving general secondary education exam... 44/93/ 89 Results of leaving general secondary education exam by type of schools in 2007/08 school years... 45/94/ 90 Post-secondary schools... 46/95/ 90 Students and graduates of post-secondary schools by fields of education 47/96/ 91
14 Dzieci i młodzież Opolszczyzny Table Page Participants of additional classes and optional activities by type of schools 48/97/ 91 Computers and school libraries in upper secondary and post-secondary schools 49/98/ 92 Students studying foreign language as obligatory in upper secondary and post- -secondary schools... 50/99/ 93 Boarding-schools and dormitories... 51/100/ 93 Special education centres and youth education centres... 52/101/ 94 Extracurricular education... 53/102/ 94 Accidents of pupils and students by type of body injuries... 54/103/ 95 Higher education institutions 55/104/ 95 Students and graduates of higher education institutions by fields of education... 56/105/ 96 Students studying foreign language in higher education institutions... 57/106/ 96 Disabled students and graduates by type of schools... 58/107/ 97 Students of higher education institutions by years of studying... 59/108/ 97 Health care Selected information on health care... 1/109/ 98 Consultations provided by doctors and dentists in out-patient health care 2/110/ 100 Specialized doctors consultations provided in out-patient health care by selected type of out-patient clinic... 3/111/ 100 Children and youth in general hospitals... 4/112/ 102 Places for newborns and deliveries general hospitals... 5/113/ 102 Health care benefits provided within emergency medical services and first aid... 6/114/ 103 Nurseries... 7/115/ 103 Preventive medical examinations in 2008... 8/116/ 104 Selected vaccinations... 9/117/ 104 Incidence of selected infectious diseases 10/118/ 105 Registered in out-patient clinics for patients with mental disorders, addicted to alcohol and drug... 11/119/ 106 Incidence of malignant neoplasms... 12/120/ 107 Social welfare Selected information on children and youth in social welfare... 1/121/ 108 Care and education centres... 2/122/ 110 Residents of round-the-clock care and education centres by sex and age groups... 3/123/ 110 Residents of round-the-clock care and education centres by selected categories... 4/124/ 111 Residents who left round-the-clock care and education centres... 5/125/ 111 Foster families... 6/126/ 112 Foster families by number of admitted children... 7/127/ 112 Children in foster families... 8/128/ 113 Children in foster families by age... 9/129/ 113 Children who left foster families... 10/130/ 114 Adoptions and children adopted by age groups... 11/131/ 114 Stationary social welfare facilities for children and young mentally retarded as well as mothers with dependent children and pregnant women... 12/132/ 115 Residents of stationary social welfare facilities by type of facility... 13/133/ 115
Children and youth of Opolskie Voivodship 15 Table Page Culture and sport Selected information on children and youth in culture and sport... 1/134/ 116 Library institutions... 2/135/ 118 Borrowers of library institutions by age groups... 3/136/ 118 Borrowers of library institutions by type of library... 4/137/ 119 Performances and audience in puppet theatres... 5/138/ 119 Museums... 6/139/ 120 Museum and exhibition visitors by type of museums... 7/140/ 120 Activities of cultural institutions... 8/141/ 121 Clubs, sections and persons practising sports in sports clubs on nationwide level... 9/142/ 122 Competitors registered at the polish sports union on the nationwide level... 10/143/ 122 Sports sections and persons practising sports in the sections on the nationwide level... 11/144/ 122 Sections and persons practising sports in sports clubs by selected sports fields and disciplines... 12/145/ 123 Sports education... 13/146/ 124 Gymnasiums in schools... 14/147/ 124 Swimming pools in schools... 15/148/ 124 Selected forms of recreation... 16/149/ 125 Public safety Selected information on children and youth in the public safety... 1/150/ 126 Ascertained crimes in completed preparatory proceedings committed by juveniles... 2/151/ 128 Family casus... 3/152/ 128 Road traffic casualties as well as suicides... 4/153/ 129 Road traffic accidents committed by drivers and pedestrians by sex and age groups... 5/154/ 129 TABLES BY POWIATS Selected information on children and youth in powiats cross section... I 130 Children and youth by sex... 1/155/ 132 Children and youth by age groups... 2/156/ 133 Children and youth by educational age groups... 3/157/ 134 Vital statistics... 4/158/ 135 Live births by sex... 5/159/ 136 Live birth legitmate and illegitimate... 6/160/ 137 Live births by age of mother... 7/161/ 138 Live births by birth order... 8/162/ 139 Deaths by sex... 9/163/ 140 Registered unemployed persons by sex... 10/164/ 141 Registered unemployed persons with benefit rights by sex... 11/165/ 142 Registered unemployed persons within 12 months since the end of education... 12/166/ 143 Pre-primary education establishments... 13/167/ 144 Children in pre-primary education establishments... 14/168/ 145 Primary schools... 15/169/ 146 Lower secondary schools... 16/170/ 147 General secondary schools... 17/171/ 148 Basic vocational schools... 18/172/ 149
16 Dzieci i młodzież Opolszczyzny Table Specialized secondary schools... 19/173/ 150 Technical secondary schools... 20/174/ 151 Nurseries... 21/175/ 152 Preventive medical examinations in 2008... 22/176/ 153 Vaccinated against hepatitis type B... 23/177/ 154 Round-the-clock care and education centres... 24/178/ 155 Care and education day-support centres... 25/179/ 156 Children in foster families... 26/180/ 157 Lectures and museum lessons as well as museum and exhibition visitors 27/181/ 158 Children in cultural institutions... 28/182/ 159 Persons practising sports in sports clubs in nationwide level... 29/183/ 160 Page LIST OF GRAPHS Children and youth... 30 31 Children and youth by sex and age... 30 31 Live births... 30 31 Live births from minor mothers... 30 31 Divorces by number of underage children... 30 31 Graduates starting work for the first time... 30 31 Structure of average paid employment of students by ownership sectors... 30 31 Registered unemployed persons by duration of unemployment... 30 31 Unemployed persons removed from unemployment rolls by sex and reasons in 2008... 30 31 Net enrolment rate in nursery schools and schools in 2008/09 school year... 30 31 Pupils and students per 1 computer in schools in 2008/09 school year... 30 31 Students of full-time programmes studies by fields of education in 2008/09 academic year 30 31 Children in nursery schools in % of children by age... 30 31 Consultations provided in out-patient health care institutions in 2008... 30 31 Structure of children in nurseries by age... 30 31 Structure of incidence by selected infectious diseases and age groups.... 30 31 Foster families and children in foster families... 30 31 Structure of children and youth in foster families... 30 31 Adoptions and children adopted... 30 31 Primary and secondary school students visiting museums and exhibitions by type of museum... 30 31 Juniors practising sports in sports clubs by selected sports fields and disciplines in 2008 30 31 Children and youth in % of population in 2008... 132 133 Children and youth by sex and females per 100 males in 2008... 132 133 Natural increase of children and youth per 100 population in 2008... 132 133 Children left by parents going abroad for gainful aims per 1000 children in 2008... 132 133 Registered unemployed persons in 2008... 132 133 Registered unemployed persons in % of unemployed persons... 132 133 Pupils and students per 1 school in 2008/09 school year... 132 133 Graduates of schools from 2007/08 school year... 132 133 Granted health care benefits in scope of first aid and emergency medical services per 1000 population in 2008... 132 133 Residents of round the clock care and education centres... 132 133 Primary and secondary school students visiting museums and exhibitions... 132 133 Persons practising sports in sports clubs on nationwide level in 2008... 132 133 Page
UWAGI OGÓLNE W publikacji przyjęto, że dzieci i młodzież jeśli nie zaznaczono inaczej to osoby w wieku do 24 lat. 1. Dane prezentuje się: 1) w układzie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2004). Od 2003 r. przedszkola i oddziały przedszkolne przy szkołach podstawowych zaliczane są do sekcji Edukacja (do 2002 r. zaliczane były do sekcji Ochrona zdrowia i pomoc społeczna ). W stosunku do obowiązującej PKD 2004 dokonano dodatkowego grupowania, ujmując pod pojęciem przemysł sekcje: Górnictwo, Przetwórstwo przemysłowe oraz Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę. 2) według sektorów własności: sektor publiczny, sektor prywatny. 3) według sektorów ekonomicznych: sektor rolniczy, sektor przemysłowy, sektor usług rynkowych, sektor usług nierynkowych. 2. Informacje o województwie oraz w podziale na miasta i wieś podano w każdorazowym podziale administracyjnym. Przez miasta rozumie się obszar położony w granicach administracyjnych tych jednostek, przez wieś pozostałe terytorium województwa. 3. Liczby względne (wskaźniki, odsetki) obliczono z reguły na podstawie danych bezwzględnych wyrażonych z większą dokładnością niż podano w tablicach. Wskaźniki dynamiki w przypadku zmian metodycznych, obliczono w warunkach porównawalnych. 4. Przy przeliczaniu na 1000 ludności itp. danych według stanu w końcu roku przyjęto liczbę ludności według stanu w dniu 31 XII, a przy przeliczaniu danych charakteryzujących wielkość zjawiska w ciągu roku według stanu w dniu 30 VI. Wskaźniki obliczono jako udział dzieci i młodzieży danego zjawiska w ludności ogółem w tej samej grupie wieku. 5. Dane jeśli nie zaznaczono inaczej nie obejmują jednostek budżetowych prowadzących działalność w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa publicznego. 6. Niektóre informacje za ostatni rok zostały podane na podstawie danych nieostatecznych i mogą ulec zmianie w następnych publikacjach Urzędu Statystycznego. 7. Ze względu na elektroniczną technikę przetwarzania danych, w niektórych przypadkach sumy składników mogą się różnić od podanych wielkości ogółem. 8. Informacje statystyczne pochodzące ze źródeł spoza Urzędu Statystycznego opatrzono odpowiednimi notami, przy przyjęciu zasady, że jako źródłodawcę podaje się instytucję przekazującą informacje prezentowane w tablicy za ostatni rok.
18 Dzieci i młodzież Opolszczyzny 9. W publikacji zastosowano skróty nazw niektórych poziomów klasyfikacyjnych; zestawienie zastosowanych skrótów i pełnych nazw podaje się poniżej: skrót Handel i naprawy pełna nazwa POLSKA KLASYFIKACJA DZIAŁALNOŚCI (PKD 2004) sekcje PKD Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego Obsługa nieruchomości i firm Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i zdrowotne Obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i powszechne ubezpieczenie zdrowotne Szczegółowe wyjaśnienia dotyczące poszczególnych dziedzin statystyki Czytelnik znajdzie w publikacjach tematycznych, w Roczniku Statystycznym Województwa Opolskiego i na stronie internetowej GUS http://www.stat.gov.pl oraz w serii Zeszyty metodyczne i klasyfikacje. OBJAŚNIENIA ZNAKÓW UMOWNYCH Kreska ( ) zjawisko nie wystąpiło. Zero: (0) zjawisko istniało w wielkości mniejszej od 0,5; (0,0) zjawisko istniało w wielkości mniejszej od 0,05. Kropka (.) zupełny brak informacji albo brak informacji wiarygodnych. Znak x wypełnienie pozycji jest niemożliwe lub niecelowe. Znak Δ oznacza, że nazwy zostały skrócone w stosunku do obowiązującej klasyfikacji; ich pełne nazwy podano w uwagach ogólnych. Znak # oznacza, że dane nie mogą być opublikowane ze względu na konieczność zachowania tajemnicy statystycznej w rozumieniu ustawy o statystyce publicznej. W tym oznacza, że nie podaje się wszystkich składników sumy. WAŻNIEJSZE SKRÓTY r. = rok cd. = ciąg dalszy dok. = dokończenie tabl. = tablica km = kilometr wol. = wolumin
UWAGI METODYCZNE LUDNOŚĆ 1. Dane opracowano na podstawie bilansów stanu i struktury ludności faktycznie zamieszkałej na terenie gminy. 2. Dane o ruchu naturalnym ludności w podziale terytorialnym opracowano: małżeństwa według miejsca zameldowania na pobyt stały męża przed ślubem (w przypadku, gdy mąż przed ślubem mieszkał za granicą, przyjmuje się miejsce zameldowania żony przed ślubem); separacje według miejsca zamieszkania osoby wnoszącej powództwo (w przypadku, gdy osoba wnosząca powództwo mieszka za granicą, przyjmuje się miejsce zamieszkania współmałżonka; w przypadku zgodnego wniosku stron przyjmuje się miejsce zamieszkania męża); rozwody według miejsca zamieszkania osoby wnoszącej powództwo (w przypadku, gdy osoba wnosząca powództwo mieszka za granicą, przyjmuje się miejsce zamieszkania współmałżonka); urodzenia według miejsca zameldowania na pobyt stały matki noworodka; zgony według miejsca zameldowania na pobyt stały osoby zmarłej. 3. Przyrost naturalny ludności stanowi różnicę między liczbą urodzeń żywych i zgonów w danym okresie. Przez niemowlęta rozumie się dzieci w wieku poniżej 1 roku. Informacje o urodzeniach i zgonach (w tym zgonach niemowląt) prezentowane są według kryteriów definicji urodzenia i zgonu noworodka rekomendowanej przez Światową Organizację Zdrowia. 4. Dane o migracjach ludności opracowano na podstawie informacji o zameldowaniach na pobyt stały. Informacje te nie uwzględniają zmian adresu w obrębie tej samej gminy (miasta), z wyjątkiem gmin miejsko-wiejskich, dla których został zachowany podział na tereny miejskie i wiejskie. Napływ ludności obejmuje zameldowania na pobyt stały, odpływ wymeldowania ze stałego miejsca zamieszkania. 5. Współczynniki dotyczące ruchu naturalnego i migracji ludności obliczono jako iloraz liczby faktów określonego rodzaju i liczby ludności zameldowanej na pobyt stały (według stanu w dniu 30 VI). RYNEK PRACY Aktywność ekonomiczna ludności 1. Dane zawarte w tabl. 17 /47. opracowano na podstawie reprezentacyjnego Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL), przeprowadzanego w cyklu kwartalnym metodą obserwacji ciągłej, tj. aktywność ekonomiczną bada się w każdym tygodniu w ciągu całego kwartału. Badaniem objęte są osoby w wieku 15 lat i więcej, będące członkami gospodarstw domowych w wylosowanych mieszkaniach, z wyjątkiem osób nieobecnych powyżej 2 miesięcy, jeżeli ich nieobecność nie wynikała z charakteru wykonywanej pracy. Gospodarstwo domowe oznacza zespół osób spokrewnionych lub spowinowaconych, a także niespokrewnionych, razem mieszkających i utrzymujących się wspólnie. Badanie nie obejmuje gospodarstw domowych w obiektach zbiorowego zakwaterowania. 2. Podstawowe kryterium podziału na aktywnych zawodowo i biernych zawodowo stanowi praca, tzn. fakt wykonywania, posiadania bądź poszukiwania pracy. Do aktywnych zawodowo zaliczono osoby pracujące i bezrobotne. Do biernych zawodowo zaliczono osoby, które nie zostały zakwalifikowane jako pracujące lub bezrobotne.
20 Dzieci i młodzież Opolszczyzny 3. Współczynnik aktywności zawodowej obliczono jako udział aktywnych zawodowo w liczbie ludności (w wieku 15 lat i więcej) ogółem oraz danej grupy. Wskaźnik zatrudnienia obliczono jako udział pracujących w liczbie ludności (w wieku 15 lat i więcej) ogółem oraz danej grupy. Stopę bezrobocia w badanym okresie obliczono jako stosunek liczby bezrobotnych (ogółem lub danej grupy) do liczby ludności aktywnej zawodowo (ogółem lub danej grupy). 4. Ze względu na zaokrąglenia dokonywane przy uogólnianiu wyników reprezentacyjnego badania aktywności ekonomicznej ludności (BAEL), w tabl. 16 /46. sumy składników mogą się różnić od podanych wielkości ogółem. Pracujący. Bezrobocie 1. Dane o absolwentach podejmujących pierwszą pracę dotyczą pełnozatrudnionych (bez sezonowych i zatrudnionych dorywczo). 2. Dane o przeciętnym zatrudnieniu ujmują wyłącznie osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy w pełnym wymiarze czasu pracy (łącznie z sezonowymi i zatrudnionymi dorywczo) oraz w niepełnym, po przeliczeniu na pełnozatrudnionych. 3. Dane o bezrobotnych zarejestrowanych obejmują osoby, które zgodnie z ustawą z dnia 20 IV 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, obowiązującą od 1 VI 2004 r. (Dz. U. Nr 99, poz. 1001, z późniejszymi zmianami), określone są jako bezrobotne. 4. Bezrobotni do 25 roku życia to osoby bezrobotne, które do dnia zastosowania wobec nich usług lub instrumentów rynku pracy nie ukończyły 25 roku życia. Do października 2005 r. były to osoby, które w roku kalendarzowym nie ukończyły 25 lat. 5. Do bezrobotnych zarejestrowanych w okresie do 12 m-cy od dnia ukończenia nauki zaliczono osoby bezrobotne, które w w/w okresie ukończyły (potwierdzoną dyplomem, świadectwem lub innym dokumentem) naukę w szkole ponadgimnazjalnej (zasadniczej zawodowej i średniej), policealnej, wyższej, szkole specjalnej, dzienne kursy zawodowe trwające co najmniej 24 miesiące lub nabyły uprawnienia do wykonywania zawodu jako osoby niepełnosprawne. 6. Napływ bezrobotnych oznacza liczbę osób zarejestrowanych w ciągu miesiąca, kwartału i roku w powiatowych urzędach pracy. Odpływ bezrobotnych oznacza liczbę osób, które w ciągu roku zostały wykreślone z ewidencji urzędów pracy z różnych przyczyn, m.in. w związku z podjęciem pracy stałej, sezonowej, interwencyjnej lub robót publicznych, w wyniku niepotwierdzenia gotowości do pracy, podjęcia nauki, nabycia praw emerytalnych itd. 7. Oferty pracy są to zgłoszone przez pracodawców wolne miejsca zatrudnienia i miejsca przygotowania zawodowego na stanowisku pracy oraz przyjęte do realizacji miejsca pracy w ramach prac interwencyjnych, robót publicznych i stażu, a także w ramach umów zlecenia i umów o dzieło. 8. Informacje o wypadkach przy pracy obejmują również wypadki traktowane na równi z wypadkami przy pracy. Prezentowane dane nie obejmują wypadków przy pracy w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie, a w jednostkach budżetowych prowadzących działalność w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa publicznego dotyczą tylko pracowników cywilnych. Za jeden wypadek przy pracy liczy się wypadek każdej pracującej osoby poszkodowanej zarówno w wypadku indywidualnym, jak również w wypadku zbiorowym. Wynagrodzenia 1. Wynagrodzenia obejmują wypłaty pieniężne oraz wartość świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty należne pracownikom z tytułu pracy. Prezentowane dane dotyczą wynagrodzeń pracowników w jednostkach, w których liczba pracujących przekracza 9 osób oraz w jednostkach sfery budżetowej niezależnie od liczby pracujących (bez gospodarstw indywidualnych w rolnictwie; bez fundacji, stowarzyszeń, partii
Children and youth of Opolskie Voivodship 21 politycznych, związków zawodowych, organizacji społecznych, organizacji pracodawców, samorządu gospodarczego i zawodowego; bez duchownych oraz bez Polskich Kolei Państwowych). 2. Dane o przeciętnych wynagrodzeniach dotyczą osób pełnozatrudnionych oraz niepełnozatrudnionych w przeliczeniu na pełnozatrudnionych. 3. Dane o wynagrodzeniach podaje się w ujęciu brutto, tj. łącznie z zaliczkami na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych oraz od 1999 r. ze składkami na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe i chorobowe) płaconymi przez ubezpieczonego pracownika. WYCHOWANIE I EDUKACJA System edukacji w Polsce funkcjonuje zgodnie z ustawą z dnia 7 IX 1991 r. o systemie oświaty (tekst jednolity Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późniejszymi zmianami) oraz ustawą z dnia 27 VII 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365) z późniejszymi zmianami. Wychowanie przedszkolne, jako pierwszy etap edukacji, realizowane jest w przedszkolach i oddziałach przedszkolnych przy szkołach podstawowych oraz w roku szkolnym 2008/09 również w zespołach wychowania przedszkolnego i punktach przedszkolnych zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 I 2008 r. (Dz. U. Nr 7, poz. 38). Wśród szkół objętych systemem oświaty funkcjonują: od roku szkolnego 1999/2000 6-letnie szkoły podstawowe oraz 3-letnie gimnazja, w których nauka jest obowiązkowa (powstałe w miejsce 8-letnich szkół podstawowych), od roku szkolnego 2002/03 szkoły ponadgimnazjalne. 1. Do roku szkolnego 2005/06 dane prezentuje się łącznie ze szkołami ponadpodstawowymi. 2. Dane dla liceów ogólnokształcących podano łącznie z uzupełniającymi liceami ogólnokształcącymi. 3. W szkolnictwie zawodowym dane obejmują zasadnicze szkoły zawodowe łącznie ze specjalnymi szkołami przysposabiającymi do pracy. 4. Dane dla techników podano łącznie z technikami uzupełniającymi i szkołami artystycznymi dającymi uprawnienia zawodowe. 5. Dane dla szkół policealnych dotyczą szkół dla młodzieży. 6. W roku akademickim 2000/01 dane dotyczą studiów dziennych, od 2001/02 studiów stacjonarnych. Szkoły i placówki mogą być publiczne, niepubliczne oraz (z wyjątkiem szkół wyższych) niepubliczne o uprawnieniach szkół publicznych. Współczynnik skolaryzacji: netto jest to relacja liczby osób uczących się (stan na początku roku szkolnego) na danym poziomie kształcenia (w danej grupie wieku) do liczby ludności (stan w dniu 31 XII) w grupie wieku określonej jako odpowiadająca temu poziomowi nauczania. Dane dotyczące wychowania przedszkolnego oraz szkół (poza szkołami wyższymi) prezentuje się, jeśli nie zaznaczono inaczej, według stanu na początku roku szkolnego, a dane o absolwentach na koniec roku szkolnego. OCHRONA ZDROWIA 1. Prezentowane w dziale dane obejmują informacje z ochrony zdrowia w publicznych i niepublicznych jednostkach opieki zdrowotnej, z wyłączeniem jednostek resortu obrony narodowej, resortu spraw wewnętrznych i administracji, a także ochrony zdrowia w zakładach karnych.
22 Dzieci i młodzież Opolszczyzny 2. Ambulatoryjna opieka zdrowotna udzielanie przez świadczeniodawców świadczeń opieki zdrowotnej osobom niewymagającym leczenia w warunkach całodobowych lub całodziennych (Ustawa z dnia 27 VIII 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych Dz.U. Nr 210, poz. 2135 z późn. zm.). 3. Porady udzielone przez lekarzy i lekarzy dentystów (do 31 maja 2004 r. lekarzy stomatologów) podaje się łącznie z badaniami profilaktycznymi i z poradami udzielonymi przez lekarzy i lekarzy dentystów prowadzących praktykę lekarską. Do porad udzielonych w opiece zdrowotnej oprócz porad udzielonych dla ogółu ludności włączono także porady udzielone w przychodniach służby medycyny pracy; nie ujęto porad udzielonych w izbach przyjęć szpitali ogólnych. 4. Dane o łóżkach w szpitalach ogólnych nie obejmują miejsc (łóżek i inkubatorów) dla noworodków oraz miejsc na oddziałach dziennego pobytu. W szpitalach ogólnych rodzaje oddziałów podano zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 16 VII 2004 r. (Dz. U. nr 238, poz. 2402) z późniejszymi zmianami. Do oddziałów chirurgicznych zaliczono: chirurgię ogólną, dziecięcą, urazowo-ortopedyczną i neurochirurgię; do oddziałów zakaźnych oddziały obserwacyjno-zakaźne. 5. Zgodnie z ustawą z dnia 8 IX 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz.U. Nr 191, poz. 1410) z późniejszymi zmianami, dane dotyczące ratownictwa medycznego i pomocy doraźnej obejmują jednostki zgłoszone do systemu ratownictwa (zespoły ratownictwa medycznego, szpitalne oddziały ratunkowe, lotnicze pogotowie ratunkowe) oraz świadczenia zdrowotne w nagłych przypadkach zagrożenia życia lub zdrowia (z wyjątkiem zachorowań) udzielone przez zespoły ratownictwa medycznego. 6. Dane o zachorowaniach na choroby zakaźne podaje się według Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (X Rewizja), obowiązującej od 1997 r. 7. Dane dotyczące szczepień ochronnych informują o odsetku dzieci i młodzieży, które w konkretnym roku podlegały szczepieniom (zgodnie z kalendarzem szczepień) i zostały uodpornione na wybraną chorobę zakaźną. OPIEKA SPOŁECZNA 1. Placówki opiekuńczo-wychowawcze dla dzieci i młodzieży prezentuje się zgodnie z ustawą o pomocy społecznej z dnia 12 III 2004 r. (Dz.U. Nr 64, poz. 593) z późniejszymi zmianami. Placówka zapewnia dziecku całodobową ciągłą lub okresową opiekę i wychowanie oraz zaspokaja jego niezbędne potrzeby bytowe, rozwojowe, w tym emocjonalne, społeczne, religijne, a także zapewnia korzystanie z przysługujących na podstawie odrębnych przepisów świadczeń zdrowotnych i kształcenia. 2. Rodzina zastępcza zapewnia opiekę i wychowanie dziecku pozbawionemu całkowicie lub częściowo opieki rodzicielskiej. 3. Rodzina adopcyjna (przysposabiająca) rodzice, którzy przyjmują obce pod względem biologicznym dziecko do swojej rodziny ze wszelkimi wynikającymi z tego faktu konsekwencjami prawnymi: między dzieckiem a nową rodziną powstają relacje prawne jak w normalnej rodzinie. 4. Dane o domach i zakładach pomocy społecznej dotyczą placówek, dla których organami prowadzącymi są: jednostki samorządu terytorialnego, stowarzyszenia, organizacje społeczne, kościoły i związki wyznaniowe, fundacje, osoby fizyczne i prawne. Rodzaje domów i zakładów prezentuje się zgodnie z ustawą o pomocy społecznej z dnia 12 III 2004 r. (Dz.U. Nr 64, poz. 593) z późniejszymi zmianami.