Cz. 1 Informacje wstępne. Dr inż. Paweł Szyszkowski STROBILUS Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Zielona Góra, r.

Sporządzanie sprawozdań o odebranych odpadach komunalnych, odebranych nieczystościach ciekłych oraz realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi Cz. 1 Informacje wstępne Dr inż. Paweł Szyszkowski STROBILUS Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Zielona Góra, 25.03.2014 r. 1

Ustawa z dnia 01.07.2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 152, poz. 897, z późn. zm.) Przepisy znowelizowanej ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach nakładają na gminy m.in. następujące obowiązki z zakresu gospodarki odpadami: Ustanowienie selektywnego zbierania odpadów komunalnych, obejmującego co najmniej następujące frakcje odpadów: papieru, metalu, tworzyw sztucznych, szkła, opakowań wielomateriałowych oraz odpadów ulegających biodegradacji (art. 3 ust. 2 pkt. 5). Osiągnięcie do dnia 31 grudnia 2020 r. poziomu recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła w wysokości co najmniej 50% wagowo (art. 3b ust. 1 pkt. 1).

Ustawa z dnia 01.07.2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 152, poz. 897, z późn. zm.) cd Osiągnięcie odpowiednich poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami oraz graniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania (art. 3 ust. 2 pkt. 7). Osiągnięcie do dnia 31 grudnia 2020 r. poziomu recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych w wysokości co najmniej 70% wagowo (art. 3b ust. 1 pkt. 2).

Ustawa z dnia 01.07.2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 152, poz. 897, z późn. zm.) cd Sporządzenie Analizy stanu gospodarki odpadami komunalnymi, w celu weryfikacji możliwości technicznych i organizacyjnych gminy w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi (art. 3 ust.2 pkt 10). Zakres Analizy stanu gospodarki odpadami komunalnymi obejmuje: Opis możliwości przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania. Opis potrzeb inwestycyjnych związanych z gospodarowaniem odpadami komunalnymi. Zestawienie kosztów poniesionych w związku z odbieraniem, odzyskiem, recyklingiem i unieszkodliwianiem odpadów komunalnych.

Ustawa z dnia 01.07.2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 152, poz. 897, z późn. zm.) cd Zakres Analizy stanu gospodarki odpadami komunalnymi obejmuje, cd: Liczbę mieszkańców. Liczbę właścicieli nieruchomości, którzy nie zawarli umowy, o której mowa w art. 6 ust. 1, w imieniu których gmina powinna podjąć działania, o których mowa w art. 6 ust. 6-12. Ilości odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie gminy. Ilości zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania odbieranych z terenu gminy.

Ustawa z dnia 01.07.2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 152, poz. 897, z późn. zm.) cd Sporządzanie rocznego sprawozdania z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi (art. 9 q).

Podstawa prawna wykonania sprawozdania z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi 1. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206). 2. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 15 maja 2012 r. w sprawie wzorów sprawozdań o odebranych odpadach komunalnych, odebranych nieczystościach ciekłych oraz realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 630). 3. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2012 r. w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami (Dz.U. 2012 poz. 645). 4. Rozporządzenie z dnia 25.05.2012 r. w sprawie poziomów ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania oraz sposobu obliczania poziomu ograniczania masy tych odpadów (Dz.U. 2012 poz. 676). 5. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2012 r. w sprawie mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych (Dz. U. 2012 poz. 1052).

KTO SPORZĄDZA SPRAWOZDANIE, TERMINY SKŁADANIA SPRAWOZDAŃ 8

1. Podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości - sprawozdanie kwartalne (art. 9n). Sprawozdanie jest przekazywane wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta w terminie do końca miesiąca następującego po kwartale, którego dotyczy. 2. Podmiot prowadzący działalność w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych - sprawozdanie kwartalne (art. 9o). Sprawozdanie jest przekazywane wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta w terminie do końca miesiąca następującego po kwartale, którego dotyczy. 3. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta sprawozdanie roczne (art. 9q). Sprawozdanie jest przekazywane marszałkowi województwa i wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska w terminie do 31 marca roku następującego po roku, którego dotyczy.

Obowiązek sprawozdawczy dotyczy przedsiębiorców faktycznie odbierających odpady od właścicieli nieruchomości, tzn.: wybranych w drodze przetargu na odbieranie odpadów albo w przetargu na odbieranie i zagospodarowanie odpadów (art. 6d ust. 1 i art. 6f ust 1 u.c.p.g), przedsiębiorców odbierających odpady komunalne od właścicieli nieruchomości w trybie zamówienia z wolnej reki (na podst. art. 6f ust. 2 u.c.p.g.) (w przypadku rozwiązania umowy na odbieranie odpadów komunalnych), przedsiębiorców, którzy świadczą usługi na podst. art. 6s u.c.p.g. (w przypadku gdy gmina nie realizuje obowiązku odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości), przedsiębiorców wpisanych do rejestru, ale faktycznie takiej działalności nieprowadzących.

Czy przedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, którzy posiadają wpis do rejestru na terenie danej gminy a nie odbierali w danym kwartale odpadów komunalnych są zobowiązani do złożenia sprawozdania? TAK - mają obowiązek złożyć tzw. sprawozdanie zerowe

Składanie sprawozdań przez przedsiębiorców tworzących konsorcja: Wszyscy przedsiębiorcy odbierający odpady w ramach konsorcjum, którzy są wpisani do rejestru składają sprawozdania

Obowiązek sprawozdawczy realizowany i rozliczany jest kwartalnie (kwartały kalendarzowe). Jeżeli obowiązek sprawozdawczy powstał w stosunku do przedsiębiorcy w trakcie trwania danego kwartału (np. uzyskanie przez przedsiębiorcę wpisu do rejestru działalności regulowanej lub podjęcie przez podmiot czynności odbioru odpadów komunalnych), to pierwsze sprawozdanie powinno zostać złożone za ten kwartał, w którym powstał obowiązek sprawozdawczy. Przykład: Jeżeli przedsiębiorca został wpisany do rejestru 29 marca, to jest zobowiązany do złożenia sprawozdania za I, II i kolejne kwartały danego roku

Przepisy dotyczące obowiązku sprawozdawczego weszły w życie 1 stycznia 2012 r., natomiast przepisy sankcjonujące uchybienie powyższemu obowiązkowi (nierzetelność sprawozdania lub złożenie sprawozdania po terminie) weszły w życie 1 stycznia 2013 r. W konsekwencji, kary pieniężne mogły być wymierzone za uchybienia dotyczące sprawozdania za IV kwartał 2012 r., gdyż termin na przekazanie tego sprawozdania minął 31 stycznia 2013 r., a więc już w okresie obowiązywania przepisów sankcjonujących. Nie było zatem możliwości zastosowania powyższych sankcji za niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków sprawozdawczych w stosunku do I, II i III kwartału 2012 r.

Sprawozdanie jest przekazywane wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta w terminie do końca miesiąca następującego po kwartale, którego dotyczy (art. 9n ust. 2). Jeżeli ostatni dzień miesiąca przypadającego po danym kwartale przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, nie ma zastosowania reguła, zgodnie z którą za ostatni dzień terminu uważa się najbliższy następny dzień powszedni (art. 57 k.p.a.). Zachowaniem terminu nie będzie również wysłanie przed upływem terminu sprawozdania w formie dokumentu elektronicznego do organu administracji publicznej lub nadanie przed upływem terminu sprawozdania w placówce pocztowej, jeżeli sprawozdanie takie dotrze do wójta w formie pisemnej po upływie tego terminu (art. 57 par. 5 k.p.a.).

Art. 9q ust.4: Niezłożenie sprawozdania jest równoznaczne z niewykonaniem obowiązków, o których mowa w art. 3b i art. 3c. Art. 3b. 1. Gminy są obowiązane osiągnąć do dnia 31 grudnia 2020 r.: 1) poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła w wysokości co najmniej 50% wagowo (ok. 60-70 kg/mk); 2) poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych w wysokości co najmniej 70% wagowo.

Art. 9q ust.4: Niezłożenie sprawozdania jest równoznaczne z niewykonaniem obowiązków, o których mowa w art. 3b i art. 3c. Art. 3c. 1. Gminy są obowiązane ograniczyć masę odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania: 1) do dnia 16 lipca 2013 r. do nie więcej niż 50% wagowo, 2) do dnia 16 lipca 2020 r. do nie więcej niż 35% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r.

Powyższy przepis odnosi się wyraźnie do terminów określonych w art. 3b ust. 1 i 3c ust. 1, a nie terminów wykonawczych wydanych na podstawie art. 3b ust. 2 i 3c ust. 2 u.c.p.g.: 16 lipca 2013 r. i 16 lipca 2020 r. (ograniczenie masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania) 31 grudnia 2020 r. (poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła oraz poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych) Nie istnieją powody, dla których gmina miałaby rozliczać wykonanie obowiązków wynikających z art. 3b i 3c u.c.p.g. w systemie rocznym.

Kary za niedotrzymanie terminów składania sprawozdań Art. 9x : Przedsiębiorca odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, który: przekazuje nierzetelne sprawozdanie podlega karze pieniężnej w wysokości od 500 zł do 5 000 zł, przekazuje po terminie sprawozdanie - podlega karze pieniężnej w wysokości 100 zł za każdy dzień opóźnienia.

Kary za niedotrzymanie terminów składania sprawozdań Art. 9z ust.1: Gmina, która przekazuje po terminie sprawozdanie, o którym mowa w art. 9q - podlega karze pieniężnej w wysokości 100 zł za każdy dzień opóźnienia. Art. 9zb ust. 2: Kary pieniężne, o których mowa w art. 9z ust. 1, 2 i 4 oraz art. 9za, nakłada w drodze decyzji, wojewódzki inspektor ochrony środowiska.

ZAKRES SPRAWOZDANIA 21

Wzór sprawozdania określa Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 15 maja 2012 r. w sprawie wzorów sprawozdań o odebranych odpadach komunalnych, odebranych nieczystościach ciekłych oraz realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 630); wydanego na podstawie art. 9t u.c.p.g. Ze względu na fakt, że obowiązek sprawozdawczy dotyczył okresów kwartalnych począwszy od 1 stycznia 2012 r., a rozporządzenie ministra środowiska weszło w życie 20 czerwca 2012 r., sprawozdania za I kwartał 2012 r. powinny były być składane bezpośrednio na podstawie art. 9t u.c.p.g. określającego wzór kwartalnego sprawozdania.

OBOWIĄZEK OBLICZANIA LIMITÓW 23

Art. 9n. 4. Podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, który nie działa na podstawie umowy, o której mowa w art. 6f ust. 1, i nie świadczy takiej usługi w trybie zamówienia z wolnej ręki, o którym mowa Przepis w art. ten 6f obejmuje: ust. 2, jest obowiązany zamieścić w sprawozdaniu także informacje Przedsiębiorców o osiągniętych oraz gminne poziomach jednostki recyklingu, organizacyjne, przygotowania które do ponownego użycia odbierają i odzysku odpady innymi komunalne metodami od oraz właścicieli ograniczenia nieruchomości, masy odpadów na komunalnych których nie ulegających zamieszkują biodegradacji mieszkańcy, a przekazywanych gmina nie podjęła do uchwały składowania o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na Art. 6f. 1. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta zawiera z przedsiębiorcą których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne; odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, wybranym w Podmioty świadczące usługi na podstawie art. 6s (u.c.p.g.) drodze przetargu, o którym mowa w art. 6d ust. 1, umowę na odbieranie (przypadek gdy gmina nie realizuje obowiązku odbierania odpadów odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. komunalnych od właścicieli nieruchomości) Art. 6d. 1. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta jest obowiązany zorganizować przetarg na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, o których mowa w art. 6c, albo przetarg na odbieranie i zagospodarowanie tych odpadów 24

Rozszerzenie obowiązków sprawozdawczych wobec ww. podmiotów wynika bezpośrednio z regulacji zawartej w art. 9g u.c.p.g, która zobowiązuje je do osiągnięcia w danym roku kalendarzowym, w odniesieniu do masy odebranych odpadów komunalnych poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami oraz ograniczania masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania. Dla tych podmiotów została przeznaczona: Część IV (ograniczanie masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania); Część V (poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła; Częśc VI (poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych 25

WERYFIKACJA DANYCH ZAWARTYCH W SPRAWOZDANIU 26

Przepis upoważnia wójta, burmistrza lub prezydenta miasta do dokonania weryfikacji sprawozdań składanych przez podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości oraz przez podmiot prowadzący działalność w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych. Weryfikacja sprawozdań nie odbywa się na podstawie przepisów k.p.a. (art. 1), ani nie jest częścią kontroli, o której mowa w art. 9u ust. 1 u.c.p.g. Zatem omawiana regulacja wprowadza autonomiczny i kompleksowy tryb weryfikacji sprawozdań. Skutkiem przeprowadzonej weryfikacji może być użycie instrumentu prawnego w postaci wezwania do uzupełnienia lub poprawienia sprawozdania w przypadku stwierdzenia jego nierzetelności (patrz art. 9p ust. 2 u.c.p.g.).

W toku weryfikacji, wójt, burmistrz lub prezydent miasta może zobowiązać określone podmioty, tj. oprócz podmiotów zobowiązanych do składania sprawozdań kwartalnych także prowadzącego RIPOK lub innego posiadacza odpadów (np. prowadzącego instalację zastępczą, prowadzącego instalację odzysku lub unieszkodliwiania, prowadzącego transport odpadów itp.) do okazania dokumentów sporządzonych na potrzeby ewidencji odpadów.

Poprzez dokumenty sporządzane na potrzeby ewidencji odpadów oraz dokumenty potwierdzające osiągnięcie określonych poziomów recyklingu należy rozumieć: 1. Kartę przekazania odpadów. 2. Kartę ewidencji odpadów. 3. Kartę ewidencji komunalnych osadów ściekowych. 4. Kartę ewidencji zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. 5. Kartę ewidencji odpadów niebezpiecznych (dla sprzedawcy odpadów,, pośrednika w obrocie odpadami). 6. Podstawową charakterystykę odpadów (dla posiadacza odpadów przekazującego odpady do składowania oraz dla zarządzającego składowiskiem). 7. Wyniki testów zgodności (dla posiadacza odpadów przekazującego odpady do składowania oraz dla zarządzającego składowiskiem). 8. Dokumenty potwierdzające odzysk i recykling.

Art. 9p 2. W przypadku gdy sprawozdanie jest sporządzone nierzetelnie, wójt, burmistrz lub prezydent miasta wzywa podmiot, który przekazał sprawozdanie, do jego uzupełnienia lub poprawienia w terminie 14 dni Przepis nie reguluje w jakiej formie dochodzi do stwierdzenia nierzetelności w sporządzeniu sprawozdania jest to zatem zbiór czynności materialno technicznych podejmowanych przez pracowników urzędów gminnych lub miejskich, prowadzących do porównania danych ze sprawozdań kwartalnych ze stanem rzeczywistym. Niedotrzymanie terminu na uzupełnienie lub poprawienie sprawozdania nie jest penalizowane (brak możliwości naliczenia kary)

Art. 9r 1. Marszałek województwa i wojewódzki inspektor ochrony środowiska weryfikują dane zawarte w sprawozdaniach, o których mowa w art. 9q ust. 1 i 5. 2. W przypadku gdy sprawozdanie, o którym mowa w art. 9q ust. 1 lub 5, jest sporządzone nierzetelnie, marszałek województwa lub wojewódzki inspektor ochrony środowiska wzywa wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, który przekazał sprawozdanie, do jego uzupełnienia lub poprawienia w terminie 30 dni.

Przepis nie reguluje w jakiej formie dochodzi do stwierdzenia nierzetelności w sporządzeniu sprawozdania. Powyższa regulacja nie wskazuje, w jakim trybie i w oparciu o jakie dokumenty dokonywana jest weryfikacja danych z rocznego sprawozdania gminnego. Zakres stwierdzonych przez każdy z ww. organów braków sprawozdania może się różnić. Uzupełnione lub poprawione sprawozdanie powinno zostać złożone zarówno do marszałka województwa, jak i wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska, bez względu na to, który z organów wzywał do poprawy lub uzupełnienia sprawozdania. Niedotrzymanie terminu na uzupełnienie lub poprawienie sprawozdania nie jest penalizowane (brak możliwości naliczenia kary)

KARY ZA NIEZREALIZOWANIE LIMITÓW 34

Art. 9g Podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, który nie działa na podstawie umowy, o której mowa w art. 6f ust. 1, i nie świadczy takiej usługi w trybie zamówienia z wolnej ręki, o którym mowa w art. 6f ust. 2, jest obowiązany do osiągnięcia w danym roku kalendarzowym w odniesieniu do masy odebranych przez siebie odpadów komunalnych poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami oraz ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 3b ust. 2 i art. 3c ust. 2.

Art. 3b 2. Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia: 1) poziomy recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami, które gmina jest obowiązana osiągnąć w poszczególnych latach, uwzględniając potrzebę osiągnięcia poziomów określonych w ust. 1; 2) sposób obliczania poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami, kierując się koniecznością możliwości zweryfikowania ich osiągnięcia przez każdą gminę.

Art. 3c 2. Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia: 1) poziomy ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania, które gmina jest obowiązana osiągnąć w poszczególnych latach, uwzględniając potrzebę osiągnięcia poziomów określonych w ust. 1; 2) sposób obliczania poziomu ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania, uwzględniając uzasadnione szacunki masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonych na mieszkańca w 1995 r., dane statystyczne dotyczące liczby mieszkańców zamieszkujących daną gminę oraz procentowy udział odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania.

Kary dla przedsiębiorców: 1. Wykreślenie z rejestru (art. 9j ust. 2). 2. Kara pieniężna (art. 9x ust. 2, 3). 3. Karę pieniężną nakłada wójt, burmistrz lub prezydent miasta w drodze decyzji administracyjnej. Uwaga: dotyczy realizacji limitów w każdym roku

Art. 9z 2. Gmina, która nie wykonuje obowiązku, o którym mowa w art. 3b lub art. 3c podlega karze pieniężnej obliczonej odrębnie dla wymaganego poziomu: 1) recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami; 2) ograniczenia odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania.

Art. 3b. 1. Gminy są obowiązane osiągnąć do dnia 31 grudnia 2020 r.: 1) poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła w wysokości co najmniej 50% wagowo; 2) poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych w wysokości co najmniej 70% wagowo.

Art. 3c. 1. Gminy są obowiązane ograniczyć masę odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania: 1) do dnia 16 lipca 2013 r. do nie więcej niż 50% wagowo, 2) do dnia 16 lipca 2020 r. do nie więcej niż 35% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r.

Kary dla gmin: 1. Kara pieniężna (art. 9z ust. 2, 3) Uwaga: dotyczy realizacji limitów tylko dla terminów: 16 lipca 2013 r. i 16 lipca 2020 r. (ograniczenie masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania) 31 grudnia 2020 r. (poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła oraz poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych) Kary pieniężne nakłada, w drodze decyzji, wojewódzki inspektor ochrony środowiska

SPORZĄDZANIE SPRAWOZDANIA PRZEZ ZWIĄZEK MIĘDZYGMINNY 43

Ustawa z dnia 01.07.2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 152, poz. 897, z późn. zm.) cd Zgodnie z art. 3 ust. 2a ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach w razie wykonywania przez związek międzygminny zadań, o których mowa w ust. 2, określone w ustawie prawa i obowiązki organów gminy, w tym uchwalanie aktów prawa miejscowego, wykonują właściwe organy tego związku. Do takich właśnie zadań należą również gospodarowania odpadami takimi jak: papier, metale, tworzywa sztuczne i szkło, inne niż niebezpieczne odpady budowlane i rozbiórkowe, odpady ulegające biodegradacji. Oraz: analizy stanu gospodarki odpadami komunalnymi, obowiązki w zakresie??? sporządzenie rocznego sprawozdania z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi (art. 9 q)

Jeżeli więc do wykonywania zadań wskazanych w art. 3 ust. 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach został ustanowiony związek międzygminny, to wtedy prawa i obowiązki organów gminy w tym zakresie wykonują właściwe organy związku (tj. zgromadzenie i zarząd). Konieczne jest przy tym dokładne wskazanie w statucie związku, do jakich dokładnie zadań z zakresu ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach został powołany związek międzygminny, bowiem zapis art. 3 ust. 2a nie oznacza, że gminy mają obowiązek przekazywania całości zadań związanych z gospodarką odpadami komunalnymi związkowi międzygminnemu. Wobec tego, gminy mogą związkowi przekazać jedynie część zadań, które nakłada na nie ustawa.

Podsumowując, jeżeli więc gminy zawiązały związek międzygminny, którego zakres zadań przekazanych mu przez tworzące go gminy (wskazany w statucie) obejmuje również obowiązki określony w art. 3 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, to wykonanie tego obowiązku ciąży na związku międzygminnym, wraz ze wszelkimi konsekwencjami prawnymi jego niedopełnienia (w tym karami, o których mowa w art. 9z ust. 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach). Zostało to wyraźnie wskazane w art. 9z ust. 5 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach: W przypadku gdy dany obowiązek powinien być wykonany przez związek międzygminny, karom pieniężnym, o których mowa w ust. 1, 2 i 4, podlega ten związek ).

Czy i w jakim zakresie związek międzygminny może przejąć obowiązek wykonania Sprawozdania z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi w następującym zakresie? - możliwości: 1. Wykonać sprawozdanie dla każdej gminy osobno, na podstawie specyficznych dla tej gminy danych. 2. Wykonać sprawozdanie dla każdej gminy, uwzględniając wskaźniki zagospodarowania odpadów z instalacji, do której kierowane są odpady ze wszystkich gmin związku. 3. Wykonać sprawozdanie dla całego związku, na podstawie sumy danych z gmin wchodzących w jego skład.

1. Wykonanie sprawozdania dla każdej gminy osobno, na podstawie specyficznych dla tej gminy danych: Tryb opracowania takiego sprawozdania nie różni się od metodyki, jaką przyjmują gminy opracowując roczne sprawozdanie wójta, burmistrza lub prezydenta miasta z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi określone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 15 maja 2012 r. w sprawie wzorów sprawozdań o odebranych odpadach komunalnych, odebranych nieczystościach ciekłych oraz realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 630).

1. Wykonanie sprawozdania dla każdej gminy osobno, na podstawie specyficznych dla tej gminy danych, cd: Dane zawarte w sprawozdaniu dotyczą specyficznych dla poszczególnych gmin danych, w tym w szczególności osiągniętych w danej gminie: 1. Poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami oraz graniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania. 2. Poziomu recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła. 3. Poziomu recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych.

1. Wykonanie sprawozdania dla każdej gminy osobno, na podstawie specyficznych dla tej gminy danych, cd: Problem: Instalacja przyjmująca odpady zmieszane z różnych gmin, ze względów czysto technicznych (trudność analizy danych z zagospodarowania odpadów z każdej gminy) będzie wszystkim gminom podawała ten sam % deponowania, czy wysegregowania surowców, bez względu na różną morfologię odpadów gminnych.

1. Wykonanie sprawozdania dla każdej gminy osobno, na podstawie specyficznych dla tej gminy danych, cd: Każda gmina związku rozliczana jest indywidualnie z osiągniętych limitów.

2. Wykonanie sprawozdania dla każdej gminy, uwzględniając wskaźniki zagospodarowania odpadów z instalacji, do której kierowane są odpady ze wszystkich gmin związku: W praktyce dane dotyczące proporcji zagospodarowanych odpadów na instalacji, gminy uzyskują jako dane uśrednione z całego obszaru, z którego kierowane są odpady do instalacji. W przypadku, gdy instalacja obsługuje jedynie związek międzygminny, dane te są reprezentatywne dla związku.

2. Wykonanie sprawozdania dla każdej gminy, uwzględniając wskaźniki zagospodarowania odpadów z instalacji, do której kierowane są odpady ze wszystkich gmin związku, cd: Sporządzając w taki sposób sprawozdanie unikamy problemów, które pojawiają się w przypadku braku specyficznych danych dla poszczególnych gmin dotyczących : 1. % deponowanych odpadów powstałych po mechaniczno-biologicznym przetworzeniu zmieszanych odpadów komunalnych o kodzie 19 12 12 niespełniających wymagań rozporządzenia Ministra Środowiska przekazanych do składowania, 2. Ilości deponowanego balastu po przetworzeniu odpadów zmieszanych - np. balast po produkcji RDF, 3. Ilości i rodzaju odpadów surowcowych wysegregowanych z odpadów zmieszanych z danej gminy w instalacjach i przekazanych do recyklingu lub przygotowanych do ponownego użycia.

2. Wykonanie sprawozdania dla każdej gminy, uwzględniając wskaźniki zagospodarowania odpadów z instalacji, do której kierowane są odpady ze wszystkich gmin związku, cd: Problem: Przyjmując te dane dla każdej gminy, niezależnie od jej charakteru, sprawozdanie w sposób jedynie przybliżony pokaże osiągnięte poziomy w poszczególnych gminach. Natomiast obliczenia dla związku będą adekwatne do danych rzeczywistych.

2. Wykonanie sprawozdania dla każdej gminy, uwzględniając wskaźniki zagospodarowania odpadów z instalacji, do której kierowane są odpady ze wszystkich gmin związku, cd: Każda gmina związku rozliczana jest indywidualnie z osiągniętych limitów.

3. Wykonanie sprawozdania dla całego związku, na podstawie sumy danych z gmin wchodzących w jego skład: Sprawozdanie wykonywane jest na sumarycznych danych ze wszystkich gmin związku. Na tej podstawie wylicza się dla całego związku: 1. Poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła. 2. Poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami oraz graniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania. 3. Poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych.

3. Wykonanie sprawozdania dla całego związku, na podstawie sumy danych z gmin wchodzących w jego skład, cd: 1. Takie podejście pozwala na optymalizację systemu gospodarowania odpadami na terenie związku, uwzględniając różne możliwości osiągania limitów w poszczególnych gminach. 2. Aby osiągnąć zakładane limity, w gminach (obszarach) gdzie łatwiej jest je osiągnąć, intensyfikuje się działania, a w innych gminach (obszarach) prowadzi się gospodarowanie odpadami w sposób bardziej ekstensywny. 3. Ważny jest w tym przypadku efekt końcowy, liczony dla całego związku

3. Wykonanie sprawozdania dla całego związku, na podstawie sumy danych z gmin wchodzących w jego skład, cd: Dla przykładu: 1. W gminach (obszarach) z zabudową jednorodzinną kładzie się nacisk na zagospodarowanie odpadów ulegających biodegradacji za pomocą przydomowych kompostowników (sposób na zmniejszenie masy wytwarzanych odpadów). 2. Na obszarach ze zwartą zabudową wielorodzinną kładzie się mniejszy nacisk na zbieranie selektywne surowców, ze względu na brak miejsca w mieszkaniach i miejsca na lokalizację pojemników na poszczególne surowce. Z kolei na obszarach z zabudową jednorodzinną intensyfikuje się zbieranie selektywne poszczególnych surowców. 3. Bardziej ekstensywny system (mniejsza częstotliwość odbioru, mniejsza ilość rodzajów zbieranych odpadów) wprowadza się w zabudowie rozproszonej, gdzie koszty transportu są bardzo wysokie.

3. Wykonanie sprawozdania dla całego związku, na podstawie sumy danych z gmin wchodzących w jego skład, cd: Wykonywanie sprawozdania dla całego związku pomaga również wyeliminować inne problemy z uzyskiwaniem limitów przez poszczególne gminy np.: 1. W wyniku migracji ludności z miast do wiejskich gmin ościennych, gminy podmiejskie zwiększyły w stosunku do 1995 roku liczbę mieszkańców oraz ilość i skład wytwarzanych odpadów. Powoduje to ogromne problemy z uzyskaniem limitu dotyczącego ograniczenia składowania odpowiedniej w danym roku masy odpadów ulegających biodegradacji. Z kolei gminy wyludniające się mają łatwiejsze zadanie w uzyskiwaniu tych limitów. 2. W gminach wiejskich, gdzie rzeczywista masa odpadów jest zdecydowanie niższa niż średnia dla województwa, trudniej jest uzyskać poziomy recyklingu i przygotowania do ponownego użycia papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła. Odwrotna sytuacja jest w gminach (głównie w dużych miastach), gdzie wytwarza się odpadów więcej niż średnio w województwie.

3. Wykonanie sprawozdania dla całego związku, na podstawie sumy danych z gmin wchodzących w jego skład, cd: Związek rozlicza się z osiągniętych limitów, a nie poszczególne gminy.

3. Wykonanie sprawozdania dla całego związku, na podstawie sumy danych z gmin wchodzących w jego skład, cd: Jednak problemem tak sporządzanego sprawozdania, jest niedostosowanie wzoru sprawozdania określonego w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 15 maja 2012 r. w sprawie wzorów sprawozdań o odebranych odpadach komunalnych, odebranych nieczystościach ciekłych oraz realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 630) do takiego trybu sprawozdawczości. Wzór sprawozdania wymaga bowiem umieszczania szczegółowych danych o ilości i rodzaju odpadów zbieranych w poszczególnych gminach oraz o sposobie postępowania z tymi odpadami również z poszczególnych gmin.

V. POZIOM RECYKLINGU I PRZYGOTOWANIA DO PONOWNEGO UŻYCIA NASTĘPUJĄCYCH FRAKCJI ODPADÓW KOMUNALNYCH: PAPIERU, MATALI, TWORZYW SZTUCZNYCH I SZKŁA 10) ODEBRANYCH Z OBSZARU GMINY Kod odebranych odpadów komunalnych 4) Rodzaj odebranych odpadów komunalnych 4) Łączna masa odebranych odpadów komunalnych 5) [Mg] Masa odpadów poddanych recyklingowi 5) [Mg] Masa odpadów przygotowanych do ponownego użycia 5) [Mg] Osiągnięty poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia 11) następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła [%]

VI. POZIOM RECYKLINGU, PRZYGOTOWANIA DO PONOWNEGO UŻYCIA I ODZYSKU INNYMI METODAMI INNYCH NIŻ NIEBEZPIECZNE ODPADÓW BUDOWLANYCH I ROZBIÓRKOWYCH 16) Z ODEBRANYCH Z OBSZARU GMINY ODPADÓW KOMUNALNYCH Kod odebranych odpadów 7) Rodzaj odebranych odpadów 7) Łączna masa odebranych odpadów 8) [Mg] Masa odpadów poddanych recyklingowi 8) [Mg] Masa odpadów przygotowanych do ponownego użycia 8) [Mg] Masa odpadów poddanych odzyskowi innymi metodami niż recykling i ponowne użycie 8) [Mg] Osiągnięty poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych 12) 15) [%]

3. Wykonanie sprawozdania dla całego związku, na podstawie sumy danych z gmin wchodzących w jego skład, cd: 1. Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach i Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 15 maja 2012 r. w sprawie wzorów sprawozdań o odebranych odpadach komunalnych, odebranych nieczystościach ciekłych oraz realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 630) w części dotyczącej sporządzania sprawozdania są sprzeczne. 2. Konflikt tego typu rozwiązuje się poprzez zastosowanie reguły kolizyjnej norma wyższego rzędu uchyla normę niższego rzędu. 3. Wzór (norma) wynikający z powyższego Rozporządzenia nie znajduje zastosowania, gdyż jest tak skonstruowany, że nie pozwala na wdrożenie kompetencji przewidzianej w Ustawie. 4. W konsekwencji powstaje tzw. luka techniczna dotycząca wykonania sprawozdania.

3. Wykonanie sprawozdania dla całego związku, na podstawie sumy danych z gmin wchodzących w jego skład, cd: Art. 9t. Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, wzory sprawozdań, o których mowa w art. 9n ust. 1, art. 9o ust. 1, art. 9q ust. 1 i art. 9s ust. 1, kierując sie potrzeba ujednolicenia sprawozdań oraz koniecznością zapewnienia skutecznej kontroli w zakresie utrzymania czystości i porządku w gminach.

dr inż. Paweł Szyszkowski strobilus.wroclaw@gmail.com pawel.szyszkowski@up.wroc.pl DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ 68