RAPORT Potencjał efektywności energetycznej w oświetleniu gospodarstw domowych OPRACOWAŁ: ARKADIUSZ OSICKI Kierownik Projektu Euro Topten Plus a.osicki@fewe.pl www.topten.info.pl Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii ul. Rymera 3/4, 40-048 KATOWICE Tel/fax: +48 32 203 51 14 www.fewe.pl KATOWICE, 2009
AUTOR Arkadiusz Osicki Wydawca: Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii ul. Rymera 3/4, 40-048 Katowice tel./fax: (032) 203-51-14 e-mail: office@fewe.pl www.fewe.pl Copyright by Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii 2009 Publikacja wykonana w ramach realizacji projektu TOPTEN rozszerzenie i wzmocnienie europejskiej inicjatywy promowania najbardziej efektywnych urządzeń i produktów powszechnego użytku dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Unii Europejskiej - umowa nr IEE/07/714/SI2.500405/EURO-TOPTEN PLUS. Publikacja niniejsza została opracowana dzięki pomocy finansowej Unii Europejskiej. Poglądy w niej wyrażone należą do Fundacji na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii i nie odzwierciedlają w żadnym razie oficjalnego stanowiska Unii Europejskiej.
WSTĘP Dla oceny możliwości realizacji celów pakietu klimatyczno-energetycznego zbadano jaki istnieje potencjał techniczno-ekonomiczny w wybranych przedsięwzięciach użytkowania energii. Tym razem na tapetę wzięto źródła światła. Są to analizy przyczynkowe mające na celu: o Przedstawienie kosztów i efektywności ekonomicznej wybranych przedsięwzięć, o Porównanie kosztów i efektywności ekonomicznej wybranych przedsięwzięć po stronie użytkowania energii elektrycznej. Koszty i efektywność ekonomiczną wybranych przedsięwzięć obliczono w oparciu o rachunek różnicowy, jako różnicę kosztów analizowanego przedsięwzięcia efektywnościowego (technologii ponad standardowej) i przedsięwzięcia referencyjnego (standardowego). Jako referencyjne przedsięwzięcia przyjmowano takie, które byłyby stosowane w podejściu biznes jak zwykle (business as usual). Analizą objęto przedsięwzięcia (technologie) użytkowania energii powszechnie stosowane technologie w gospodarstwach domowych. ZAŁOŻENIA Do oszacowania obecnego stanu źródeł światła oraz potencjału wynikającego z wymiany starych urządzeń na nowe, wyznaczono średnią ilość energii zużywanej w polskich gospodarstwach domowych na cele oświetleniowe. Dla średniej liczby źródeł światła oraz mocy każdego źródła wyznaczono średni czas pracy w roku dla jednego źródła. Dla powyższych wyliczeń wyznaczono łączną liczbę źródeł światła używanych w polskich gospodarstwach domowych i przyjęto, że 90% z nich to żarówki tradycyjne, a pozostała część to świetlówki energooszczędne. W następnej kolejności dzięki takim założeniom i obliczeniom możliwe było obliczenie łącznego rocznego zużycie energii elektrycznej na cele oświetleniowe w polskich gospodarstwach domowych. Stan w roku 2006 Średnie zużycie energii na oświetlenie na gospodarstwo domowe kwh/rok 371 Średnia liczba źródeł światła w gospodarstwie szt. 7 Łączna liczba źródeł światła w gospodarstwach domowych, w tym: tys szt. 98 079 - tradycyjne żarówki tys szt. 88 271 - energooszczędne świetlówki tys szt. 9 808 Średnia moc żarówki W 75 Średnia moc świetlówki energooszczędnej W 15 Średni czas świecenia w ciągu roku jednego źródła światła h/rok 769 Średnie zużycie energii przez zwykłą żarówkę kwh/rok 57,7 Średnie zużycie energii przez świetlówkę energooszczędną kwh/rok 11,5 Średnie zużycie energii przez żarówkę halogenową kwh/rok 46,1 Zużycie energii przez źródła światła łącznie GWh/rok 5 204 Przyrost liczby źródeł światła oparto bezpośrednio o prognozowany przyrost liczby gospodarstw domowych. 3
W scenariuszu referencyjnym (standardowym) przyjęto, że do roku 2030: w istniejących gospodarstwach domowych 30% żarówek tradycyjnych zamienionych zostanie na energooszczędne świetlówki lecz o stosunkowo niskiej jakości i czasie żywotności 6000h, a pozostałe 70% będzie zastępowane żarówkami halogenowymi, w nowych gospodarstwach domowych 30% źródeł światła stanowić będą energooszczędne świetlówki oraz 70% żarówki halogenowe. W scenariuszu efektywnościowym przyjęto, że do roku 2030: w istniejących gospodarstwach domowych 70% żarówek tradycyjnych zamienionych zostanie na energooszczędne świetlówki wysokiej jakości i wydłużonym czasie żywotności 15000h, a pozostałe 30% na źródła światła LED (żywotność ok. 25.000h), w nowych gospodarstwach domowych 70% żarówek tradycyjnych zamienionych zostanie na energooszczędne świetlówki wysokiej jakości i wydłużonym czasie żywotności 15000h, a pozostałe 30% na źródła światła LED (żywotność ok. 25.000h),. Dla tak przyjętych założeń oraz odpowiednio przyjętych cen jednostkowych i obliczonych kosztów zakupu (liczba źródeł danego rodzaju zależy od ich żywotności) obliczono roczne zużycie energii i związane z tym koszty eksploatacyjne oraz łączne koszty inwestycyjne, czyli zakupu nowych źródeł światła. Rok Liczba zakupionych nowych źródeł światła w nowych gospodarstwach Łączna liczba źródeł światła w gospodarstwach domowych Scenariusz referencyjny Scenariusze przemian Bazowy 2006 2030 tys szt. - 16 424 tys szt. 98 079 114 503 Liczba wymienionych starych żarówek, w tym: tys szt. - 88 271 - energooszczędne świetlówki (6000h) tys szt. - 26 481 - żarówki tradycyjne (1000h) tys szt. - 61 790 Liczba zakupionych źródeł światła w nowych gospodarstwach, w tym: - 16 424 - energooszczędne świetlówki (6000h) tys szt. - 4 927 - żarówki tradycyjne (1000h) tys szt. - 11 497 Średnie zużycie energii na rok przez 1 źródło kwh/rok 53,1 41,1 Zużycie energii przez oświetlenie w nowych gospodarstwach GWh/rok - 720 Zużycie energii przez oświetlenie w starych gospodarstwach GWh/rok - 3 982 Łączne zużycie energii elektrycznej przez oświetlenie GWh/rok 5 204 4 702 Koszty inwestycyjne na jeden punkt świetlny w okresie analizy dla: zł/szt - żarówka tradycyjna (19 żarówek) zł - 28,5 - świetlówka energooszczędna (4 świetlówki) zł - 48 Łączne koszty inwestycyjne (zakupu) mln zł - 4 067 Łączne roczne koszty eksploatacji mln zł/rok 2 602 2 351 Liczba wymienionych starych żarówek, w tym: tys szt. - 88 271 - energooszczędne świetlówki (6000h) tys szt. - 61 790 - żarówki tradycyjne (1000h) tys szt. - 26 481 Liczba zakupionych źródeł światła w nowych gospodarstwach, w tym: - 16 424 - energooszczędne świetlówki (6000h) tys szt. - 11 497 - żarówki tradycyjne (1000h) tys szt. - 4 927 Średnie zużycie energii na rok przez 1 źródło kwh/rok 53,1 21,0 Scenariusz Zużycie energii przez oświetlenie w nowych gospodarstwach GWh/rok - 360 efektywnościowy Zużycie energii przez oświetlenie w starych gospodarstwach GWh/rok - 2 048 Łączne zużycie energii elektrycznej przez oświetlenie GWh/rok 5 204 2 408 Koszty inwestycyjne na jeden punkt świetlny w okresie analizy dla: zł/szt - żarówka tradycyjna (19 żarówek) zł - 150,0 - świetlówka energooszczędna (4 świetlówki) zł - 60 Łączne koszty inwestycyjne (zakupu) mln zł - 9 697 Łączne roczne koszty eksploatacji mln zł/rok 2 602 1 204 4
ŁĄCZNY POTENCJAŁ EFEKTYWNOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ W kolejnej tabeli zestawiono łączne obliczenia dla wszystkich analizowanych rodzajów urządzeń. Z analizy wynika, że potencjał oszczędności kosztów energii przy zastosowaniu technologii efektywnościowej (ponad standardowej) względem technologii referencyjnej (standardowej) 1 147 mln zł. Oszczędności energii elektrycznej z kolei to 2,3 TWh. Jakie będą decyzje Polaków czas pokaże, ale już teraz widać, że słusznym kierunkiem jest inwestowanie technologie ponad standardowe. 5
Lp. Nazwa przedsięwzięcia Nakłady inwestycyjne - Cc ref Nakłady inwestycyjne - Cc efekt Różnica nakładów inwest. - DCc Zużycie energii - E ref Zużycie energii - E efekt Potencjał oszczędności energii (E ref -E efekt ) Udział % efektów mln zł mln zł mln zł GWh/rok GWh/rok GWh/rok % Koszt energii - Ke ref mln PLN Koszt energii - Ke efekt mln PLN Potencjał oszczędności kosztów (Ke ref - Ke efekt ) 1 Pralki 26 076 29 502 3 426 2 370 2 133 237 6% 1 184,9 1 066,4 118 Urządzenia chłodzące (zamrażarki, chłodziarki i 46 250 55 499 9 250 3 078 2 278 800 20% 1 539,2 1 139,0 400 2 ich kombinacje) 3 Zmywarki 8 339 10 840 2 502 1 045 888 157 4% 522,3 444,0 78 4 Płyty kuchenne 3 212 6 347 3 135 1 360 926 434 11% 680,1 463,2 217 5 RAZEM AGD 83 876 102 189 18 313 7 853 6 225 1 628 41% 3 926,4 3 112,6 814 mln PLN 6 Źródła światła 4 067 9 697 5 630 4 702 2 408 2 295 59% 2 351,2 1 203,9 1 147