Stanisław Bednarz, Maciej Załubka SEKCJA POLSKA SOCIETY OF PETROLEUM ENGINEERS 20 LECIE DZIAŁALNOŚCI

Stanisław Bednarz, Maciej Załubka SEKCJA POLSKA SOCIETY OF PETROLEUM ENGINEERS 20 LECIE DZIAŁALNOŚCI Streszczenie Society of Petroleum Engineers założone w 1957 r. jest obecnie największym stowarzyszeniem na świecie grupującym osoby związane z przemysłem naftowym. Celem organizacji jest gromadzenie i rozpowszechnianie wiedzy o nowych technologiach opracowanych na potrzeby górnictwa nafty i gazu, wymiana informacji technicznych oraz podnoszenie kwalifikacji zawodowych jego członków. Podstawową formą działalności stowarzyszenia jest system szkoleń oparty na organizacji różnych konferencji i seminariów oraz działalności wydawniczej. Ważne dla studentów i młodej kadry technicznej mają doświadczenia SPE jako organizacji globalnej, kontakty ze specjalistami różnych dziedzin technicznych, ekonomicznych i biznesowych. Sekcja Polska SPE z siedzibą w Akademii Górniczo Hutniczej im. Stanisław Staszica w Krakowie powstała w 1992 r. w oparciu o trzydziestu ośmiu członków założycieli pracowników uczelni i przemysłu. 1. WPROWADZENIE Society of Petroleum Engineers założone w 1957 r. ma długoletnią historię i jest obecnie największą organizacją na świecie grupującą inżynierów, kadrę zarządzającą, naukowców i studentów związanych z przemysłem naftowym z ponad 120 krajów świata. Pojęcie przemysł naftowy należy w tym przypadku zawęzić do górnictwa nafty i gazu tzw. upstream, które obejmuje etap poszukiwań, wydobycia, eksploatacji oraz wstępną przeróbkę węglowodorów. Struktura i formy działania stowarzyszenia ukształtowały się bardzo wcześnie. Celem stowarzyszenia jest gromadzenie i rozpowszechnianie wiedzy o nowych technologiach opracowanych na potrzeby górnictwa nafty i gazu, wymiana informacji technicznych oraz podnoszenie kwalifikacji zawodowych jego członków. Podstawową formą działalności SPE jest więc organizacja różnego typu konferencji, wystaw i szkoleń. Członkami mogą zostać inżynierowie naftowi, kadra kierownicza i inni pracownicy branży naftowej, naukowcy z instytucji naukowych i badawczych oraz studenci. Do stowarzyszenia należy obecnie ponad 100 000 członków. SPE współpracuje z innymi międzynarodowymi organizacjami branżowymi, jak Międzynarodowe Stowarzyszenie

Kontraktorów Wiertniczych IADC, Stowarzyszenie Geologów Naftowych AAPG oraz Stowarzyszenie Geofizyków SEG. Siedziba Society of Petroleum Engineers znajduje się w Stanach Zjednoczonych, w Richardson w stanie Teksas. Stowarzyszenie jest kierowane przez swojego przewodniczącego, którym obecnie w roku 2012 jest Ganesh Thakur (Indie), byłego przewodniczącego prezydenta, przewodniczącego następnej kadencji, przewodniczącego d/s finansowych oraz dyrektora d/s ogólnych. Przewodniczący wybierany jest na okres jednego roku, a dla zachowania płynności prac organizacyjnych jego kandydatura jest głosowana z rocznym wyprzedzeniem. Stowarzyszenie dysponuje obecnie szeroką strukturą oddziałów regionalnych, aby jak najbardziej usprawnić jego funkcjonowanie wprowadzono podział na oddziały zwane regionami, które grupują poszczególne sekcje. Obecnie jest piętnaście regionów. Rada Dyrektorów Stowarzyszenia spotykająca się kilka razy w roku składa się z 3 Prezydentów, 1 V ce Prezydenta d/s finansowych, 15 Dyrektorów Regionalnych i 8 Dyrektorów ds. ogólnych i technicznych. Sekcja Polska wchodzi w skład regionu Środkowej, Południowej i Wschodniej Europy. Do 1998 roku Sekcja Polska należała do regionu Europa i Afryka, który następnie podzielono na: nasz, region Morze Północne i region Afryka. Oprócz Polski w skład naszego regionu ŚPiWE wchodzą następujące sekcje:, Chorwacja, Francja, Niemcy, Węgry, Włochy, Hiszpania, Szwajcaria, Rumunia, Turcja oraz grupująca Czechów, Słowaków i Austriaków Sekcja Vienna Basin. Podział na sekcje nie jest podziałem państwowym a raczej regionalnym. Należy podkreślić, że sekcja jest terytorialnie powiązana z obszarem działalności wiertniczej i wydobywczej, niezależnie od pochodzenia operatorów, międzynarodowych koncernów naftowych; Stowarzyszenie nie przewiduje członkowstwa zbiorowego/firmowego lecz tylko indywidualne. W sekcjach, których liczba obecnie wynosi 176, powstała kadra oddanych społeczników, którzy bezinteresownie realizują zadanie rozpowszechniania rzetelnej wiedzy inżynierskiej i doskonalenia kwalifikacji zawodowych. W ramach regionu poszczególne sekcje współpracują ze sobą. Nawiązano w przeszłości kontakty z sekcją wiedeńską a także z sekcją norweską należącą do regionu Morze Północne i Afryka. Przewodniczący wszystkich sekcji z danego regionu spotykają się dwa razy w roku. Podstawową formą działalności stowarzyszenia jest system szkoleń oparty na organizacji różnych konferencji i seminariów. Jeden raz w roku jest organizowana duża

konferencja światowa połączona z wystawą przemysłową, na której spotyka się kilkanaście tysięcy osób. Częściej odbywają się konferencje tematyczne i regionalne połączone również z wystawami. Najczęstszą, zorganizowaną formą przekazywania wiedzy, jest urządzanie wykładów dla poszczególnych sekcji. Prelegentami zostają starannie wyselekcjonowane osoby, tzw. Distinguished Lecturers. Wykładowcy i tematy seminariów na dany rok, są demokratycznie wybierani przez wszystkich członków Society of Petroleum Engineers. Na początku każda sekcja określa swoje zainteresowania i każda ma też możliwość zgłoszenia własnego wykładowcy. Po utworzeniu ich listy odbywa się głosowanie za pośrednictwem poczty elektronicznej. Następnie centrala, biorąc pod uwagę zapotrzebowania wcześniej zgłaszane przez sekcje, ustala indywidualny plan wykładów dla każdego z Distinguished Lecturers specjalistów z danej dziedziny/tematu. Dla przykładu wybrany specjalista może wygłaszać wykład na dany temat kolejno w Kalifornii, Kuala Lumpur, Tokio, w Zjednoczonych Emiratach Arabskich i w Polsce, częściej jednak obecnie dany wykładowca w jednej rundzie wyjazdowej ma przewidziane wykłady w dwóch lub trzech regionach z uwagi na racjonalizację kosztów. Inną formą przekazywania wiedzy i powszechnym sposobem jest komunikowanie się przez internet. Za pośrednictwem tego medium każdy członek organizacji może w każdej chwili skontaktować się z centralą. Dzięki internetowi można uzyskać wiele cennych informacji, ale korzystanie np. z rozbudowanej biblioteki towarzystwa jest płatne, ponieważ stanowi jedną z form finansowania jego działalności. W ramach internetu działają tzw. Technical Interest Groups, czyli internetowe grupy dyskusyjne. Każdy z członków ma możliwość wyboru i bezpłatnego zapisania się do jednej spośród kilkunastu grup tematycznych poruszających różnorodne problemy techniczne, jak np. wyposażenie powierzchniowe eksploatacji, technologia wierceń kierunkowych i poziomych, magazynowanie gazu, technologia wierceń morskich czy chemia i korozja. Jeżeli ktoś chciałby dyskutować w kilku grupach, powinien każdą nadprogramową przynależność opłacić. Stowarzyszenie wydaje również własny, rozpowszechniany bezpłatnie w ramach składki miesięcznik Journal of Petroleum Technology oraz bardzo cenione czasopisma naukowotechniczne i serie książkowe. Mające duże uznanie w środowisku profesjonalistów periodyki to: Drilling & Completion, Reservoir Evaluation & Engineering, Production & Facilities, SPE Journal oraz SPE s Oil and Gas Facilities. Pożytecznym źródłem wiedzy dla młodzieży, nauczycieli i społeczeństwa w ogóle może być program SPE (www.energy4me.org) z

bogatym zasobem informacji, a także wskazówkami z zakresu przygotowania odpowiednich lekcji i wykładów. 2. SEKCJA POLSKA SPE KRÓTKA HISTORIA Polska sekcja istnieje od 20 lat, a inicjatorem jej powstania był Kazimierz Głowacki, jakkolwiek należy zauważyć, że wcześniej członkami organizacji byli już: Jakub Siemek, Jan Krzysiek, Stefan Miska, Andrzej Wojtanowicz, Kazimierz Głowacki, Marek Capik i Mariusz Łaciak. Sekcja Polska SPE z siedzibą w Akademii Górniczo Hutniczej w Krakowie powstała na zebraniu wyborczym 20 marca w 1992 r. w oparciu o 38 członków założycieli, pracowników AGH i przemysłu, którzy zostali zachęceni do przynależności do SPE (Tab. 1), (Fot. 1). Tab. 1 Lista Członków Założycieli Sekcji Polskiej SPE T. Bachleda Curuś, W. Biedrzycki, S. Bednarz, M. Capik, S. Dubiel, M. Dziadkiewicz, J. Ekiert, K. Głowacki, A. Gonet, W. Górecki, Z. Herman, A. Kessler, M. Kiełt, P. Krępulec, G. Kozubal, M. Łaciak, A. Mularczyk, S. Nagy, J. Niewodniczański, A. Olajossy, R. Orliński, A. Osiadacz, Cz. Rybicki, S. Rychlicki, J. Siemek, M. Sławomirski, K. Słupczyński, J. Soboń, T. Solecki, A. Sołtysik, J. Stopa, S. Szafran, J. Traple, W. Weil, R. Wiśniowski, R. Wojtasiewicz, L. Zawisza i A. Zubrzycki. Fot. 1 Potwierdzenie powołania Sekcji Polskiej SPE podpisane przez Prezydenta SPE Rogera L. Abla

W początkowym okresie działalności sekcja korzystała z pomocy finansowej i doświadczeń Sekcji SPE w Stavanger (Norwegia). Obecnie nasza sekcja liczy ponad 70 członków, którzy rekrutują się w dużej mierze z Akademii Górniczo Hutniczej, gdzie znajduje się też jej siedziba, oraz z przedsiębiorstw sektora poszukiwań i wydobycia węglowodorów, operujących w całej Polsce. Należy podkreślić dobrą współpracę z Władzami Wydziału Wiertnictwa, Nafty i Gazu, które z dużą życzliwością i pomocą odnoszą się do organizacji konferencji i wykładów na terenie Uczelni. Główna działalność Sekcji polega na organizacji odbywających się średnio co dwa miesiące wykładów, na które zapraszani są członkowie organizacji, jej sympatycy oraz wszyscy zainteresowani tematem sesji. Najczęściej prelegentami są właśnie wyznaczeni przez centralę w Teksasie Distinguished Lecturers,, a także polscy wykładowcy. Dotychczas zorganizowano ponad 90 wykładów przybliżających zagadnienia technologii wierceń i eksploatacji złóż podmorskich, współpracy wielkich firm naftowych i ośrodków badawczych w zakresie eksploatacji złóż ropy i gazu oraz podziemnych magazynów gazu ziemnego. Sekcja Polska SPE harmonijnie współpracuje ze Stowarzyszeniem Inżynierów i Techników Przemysłu Naftowego i Gazowniczego (SITPNiG), systematycznie zaprasza się członków SITPNiG na wykłady SPE Distinquished Lecturers i odwrotnie członkowie SPE są zapraszani na wykłady i spotkania organizowane przez SITPNiG tworząc dobre warunki ciągłego dokształcania kadry zawodowej, a także jej pełnego wykorzystania stosownie do posiadanych aspiracji i kwalifikacji. Członkowie SPE mają szybki i łatwy dostęp do fachowych informacji. Żeby mieć wgląd do ponad 120 tys. specjalistycznych publikacji, numerowanych kolejno referatów ze wszystkich konferencji SPE oraz/lub publikowanych w periodykach SPE, dostępnych w internecie, wystarczy zalogować się używając swojego numeru legitymacji. Są one osiągalne również na płytach CD. Ponadto przynależność do stowarzyszenia jest bardzo pozytywnie odbierana przez pracodawców. Adaptacja do pracy w zmiennych warunkach funkcjonowania przemysłu jest problemem dotyczącym wszystkich ludzi zawodowo zajmujących się górnictwem nafty i gazu. Przemiany w tej dziedzinie następują bardzo szybko, wciąż pojawiają się nowoczesne i coraz bardziej skomplikowane technologie. Polski poprzedni pięcioletni system studiów wyższych nie był zły, ale większy nacisk należało położyć na przygotowanie praktyczne i kontakt z przemysłem. Niestety braki wystarczających funduszy utrudniają pełną realizację

tego postulatu. Młodzi ludzie mając dobre przygotowanie z nauk podstawowych muszą być więc bardzo elastyczni i szybko dostosowywać się do zmian. W okresie dwudziestu lat zmieniał się skład Rady Wykonawczej Sekcji w kadencjach trwających dwa lata ( Tab. 2 ). Tabela 2 Kadencje w Sekcji Polskiej SPE Poland Section Okres Kadencji Przewodniczący Chairman Rada Wykonawcza Board Uwagi Notes 1992 1993 Kazimierz Głowacki J. Siemek, A. Osiadacz, L. Zawisza sekretarz, W. Górecki skarbnik, * 1994 1995 Stanisław Rychlicki K. Głowacki, J. Siemek, Cz. Rybicki sekretarz, A. Zubrzycki skarbnik 1996 1997 Stanisław Bednarz S. Rychlicki S., D. Bielewicz, M. Łaciak sekretarz, A. Zubrzycki skarbnik 1998 1999 Stanisław Bednarz D. Bielewicz, W. Biedrzycki, M. Łaciak, D. Knez sekretarz, A. Zubrzycki skarbnik 2000 2001 Stanisław Bednarz M. Capik, J. Stopa, D. Knez sekretarz, A. Zubrzycki skarbnik, 2002 2003 Marek Capik S. Bednarz, J. Stopa, S. Nagy. sekretarz, A. Zubrzycki skarbnik, 2004 2005 Maciej Kaliski J. Stopa, S.Nagy, W. Szott, M. Capik sekretarz, A. Zubrzycki skarbnik, 2006 2007 Jarosław Bałasz M. Kaliski, S. Bednarz, S. Nagy, J. Stopa, W. Szott, M. Załubka sekretarz, D. Knez skarbnik, 2008 2009 Stanisław Bednarz J. Bałasz, K. Fugiel,, S. Nagy, M. Załubka, W. Szott, J. Stopa sekretarz, D. Knez skarbnik 2010 2011 Maciej Załubka S. Bednarz, K. Fugiel, A. Gonet, S. Nagy, R. Wiśniowski, J. Stopa sekretarz, D. Knez skarbnik 2012 Maciej Załubka K. Fugiel, S. Bednarz, S. Nagy, R. Wiśniowski, W. Szott,, J. Stopa sekretarz, P. Kosowski skarbnik. * W Komisji Rewizyjnej na przestrzeni lat pracowali następujący członkowie: S. Szafran, M. Dziadkiewicz, S. Nagy, A. Sołtysik, S. Wilk, J. Traple, T. Solecki, J. Ziaja, K. Skrzypaszek, Z. Herman, K. Kogut. 2012 2013. Na fotografii 2 przedstawiono Radę Wykonawczą Sekcji Polskiej SPE bieżącej kadencji

Fot. 2 Rada Wykonawcza Sekcji Polskiej SPE kadencji 2012 2013. Sekcję Polską SPE zaszczyciło swoimi wykładami wielu Prezydentów SPE, w tym: w roku 1993 J. Bosio, w 1997 D. Craigh, w 2001 J. Cooligan, w 2002 S. A. Holditch, w 2003 A. Young, w 2005 G. Paccaloni, w roku 2011 Alain Labastie. W zakresie działań Sekcji odbywały się także zebrania regionalne SPE np. w Bóbrce zebranie North Sea Region i South, Central & East Europe Region. Do osiągnięć należy także organizacja dwudniowego Seminarium 2 nd Drilling and Production Workshop : Technology Deployment in a Low Cost European Land Market. W seminarium tym w dniach 17 do 18.11.1999 r. brało udział 60 uczestników z 10 krajów; wygłoszono na nim 16 referatów. W tym okresie zorganizowano także interesujące seminarium dwutematyczne Energy in the 21th Century Why Natural Gas and Heavy Oil oraz Formy Własności Przedsiębiorstw Energetycznych, w którym wzięło udział kilkudziesięciu uczestników. W 2001 r. m.in. zorganizowano Short Course na temat Reservoir Engineering Technology Update", w którym wzięło udział i ukończyło 39 uczestników wywodzących się z krajowego górnictwa nafty i gazu oraz uczelni. Stowarzyszenie zorganizowało ponadto seminaria Applied Technology Workshop w Polsce przy wsparciu PGNiG SA na temat: Reservoir Engineering, Field Management of Mature Reservoirs, 22 25 październik, 2007 r. 70 uczestników oraz SPE ATW Unconventional Gas How can Technology Reduce the

Cost of and / or Enhance the Value of UCG Prospects, 15 17 maja 2010 ponad 100 uczestników z kilkunastu krajów. Poza tym Sekcja Polska SPE bierze udział w organizacji międzynarodowej konferencji naukowo technicznej, która tradycyjnie odbywa się na Wydziale Wiertnictwa, Nafty i Gazu AGH. Wśród wydarzeń z przeszłości można wymienić udział 18 członków Sekcji w wycieczce techniczno naukowej do Sekcji Vienna Basin i OMV Aktiengesellshaft Austria w Wiedniu. Następstwem tego była rewizyta 23 uczestników członków Sekcji Vienna Basin, którym zorganizowano interesujący program Muzeum Naftowe w Bóbrce Muzeum Kopalni Soli w Wieliczce i zabytki Krakowa. W połowie lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku wprowadzono Wydział Wiertnictwa, Nafty i Gazu AGH do bazy danych SPE; udostępnione jest miejsce na stronie SPE Petroleum Engineering and Technology Schools do prezentacji Wydziału Wiertnictwa, Nafty i Gazu AGH dla potencjalnych kandydatów na studia z petroleum engineering, pochodzących z różnych krajów. Obecnie strona ta obejmuje 92 Wydziały z całego świata, znajduje się tam także link do strony naszego Wydziału. 3. STUDENCKA DZIAŁALNOŚĆ W SPE Sekcja Studencka SPE swoje początki może datować od lat 90 ych, do sekcji należało wtedy kilku studentów. W roku 2001 dokonano jej reaktywacji, w wyniku wyjazdu na Konferencję Grup Studenckich zrzeszonych w Society of Petroleum Engineers, która odbyła się w dniach od 05 do 09. 06.2001 na Uniwersytecie Technicznym w Leoben. Uczestnikami byli Koledzy Wojciech Czapor i Mikołaj Stanisławek, zapoczątkowało to stworzenie Sekcji Studenckiej SPE w naszym kraju. W latach 2000 do 2002 do SPE należało 25 studentów Akademii Górniczo Hutniczej z Wydziału Wiertnictwa, Nafty i Gazu oraz Wydziału Geologii, Geofizyki i Inżynierii Środowiska i Wydziału Paliw i Energii AGH. Obecnie Sekcja Studencka AGH liczy ponad 200 studentów z tego ponad 30 z Ivano Frankivsk

National Technical University na Ukrainie. Od wielu lat studenci członkowie SPE, dzięki sponsoringowi zagranicznych i krajowych firm naftowych oraz własnej działalności gospodarczej corocznie mają możliwość wzięcia udziału w kilku konferencjach naukowotechnicznych SPE w różnych miejscach na świecie, jak również w Światowych Kongresach Naftowych stanowiąc na nich także zaplecze logistyczno techniczne w trakcie obrad. Przewodniczącymi Sekcji studenckiej byli Wojciech Czapor, Łukasz Wróbel, Anna Kordek, Katarzyna Niepewny, Andrzej Kwiecień, Sebastian Kroczka, Tomasz Wróblewski, a obecnie Anna Ropka. Działalność naszej Sekcji Studenckiej jest wysoko oceniania przez środowisko akademickie, jak również przez kierownictwo Regionu oraz centralę główną SPE zwłaszcza po organizacji w ostatnich latach trzech kolejnych konferencji międzynarodowych East meets West http://spe.net.pl/emw/. Wielu byłych studentów członków Stowarzyszenia mogło się przekonać, że przynależność do Stowarzyszenia jest bardzo pozytywnie odbierana przez pracodawców. 4. PODSUMOWANIE Doświadczenia SPE jako organizacji globalnej, kontakty ze specjalistami różnych dziedzin technicznych, ekonomicznych i biznesowych, dyskusje wśród członków starszej i młodszej generacji pozwalają wysuwać pewne wnioski, które powinny być brane pod uwagę przy kształtowaniu krajowych regulacji prawnych i postanowień agend rządowych. Działalność Sekcji Polskiej SPE przyczynia się do rozszerzenia i wzmocnienia międzynarodowej współpracy naukowo technicznej, pozwala jej członkom i sympatykom na aktualizację wiedzy zawodowej oraz zapoznanie się z kierunkami rozwoju i postępu technologicznego. PS. Aktualne informacje dotyczące działalności Sekcji Polskiej SPE można znaleźć na stronie internetowej: http://connect.spe.org/poland, natomiast dotyczące działalności sekcji studenckiej na stronie: http://spe.net.pl. Stanisław Bednarz, Maciej Załubka SEKCJA POLSKA SOCIETY OF PETROLEUM ENGINEERS 20 YEARS OF ACTIVITY.

Abstract Society of Petroleum Engineers established in 1957 at present is the largest individualmember society in the World gathering professionals of petroleum industry. Organization has made collecting and dissemination of modern technology for oil and gas exploration and production, exchange of technical information and improvement of professional skils of members a high priority. Training system on the basis of various conferences, seminars, workshops and publishing activity constitutes main form of society mission. Experience of SPE as global organization, contacts with experts of various technical, economical and business branches are important for students and young professionals. SPE Poland Section at AGH University of Science and Technology in Krakow based has been established in 1992 on the basis of thirty eight members founders university and industry workers.