WPŁYW ZAANGAŻOWANIA GMIN I POWIATÓW WE WSPARCIE MIESZKAŃCÓW W ZASTĘPOWANIU KONWENCJONALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII ŹRÓDŁAMI ODNAWIALNYMI NA WALKĘ Z UBÓSTWEM ENERGETYCZNYM Andrzej Kassenberg Instytut na rzecz Ekorozwoju Konferencja p.t. Inwestycje w odnawialne źródła energii szansą zrównoważonego rozwoju Polski. Kraków, Auditorium Maximum, ul. Krupnicza 33; 09.06. 2016
CO TO JEST UBÓSTWO ENERGETYCZNE? Trudność w utrzymaniu komfortowej temperatury i w spełnieniu innych podstawowych potrzeb energetycznych w domu/mieszkaniu za rozsądną cenę. Ubóstwo energetyczne występuje wtedy, gdy: nie ma środków, by opłacić rachunki zwłaszcza za ogrzewanie, rodziny nie stać na naprawę niedziałającego poprawnie system grzewczego lub zainstalować nowy; w domu czy mieszkaniu jest ciągle zimno i wilgotno, a mieszkańcy często z tego powodu chorują. ograniczone są możliwości podgrzania wody czy oświetlenia. ograniczone są możliwości korzystania z urządzeń domowych, takich jak: lodówka, pralka, kuchenka gazowa lub elektryczna, radio, telewizor, komputer i internet. A. Stępniak, A. Tomaszewska, Ubóstwo energetyczne a efektywność energetyczna. Analiza problemu i rekomendacje, Instytut na rzecz Ekorozwoju, Warszawa 2014.
KIEDY GOSPODARSTWO DOMOWE JEST UBOGIE ENERGETYCZNIE WG W. BRYTANII Aby uznać gospodarstwo domowe za ubogie energetycznie muszą zostać spełnione dwa warunki: dochody gospodarstwa domowego (pomniejszone o konieczne wydatki na cele mieszkaniowe) poniżej progu ubóstwa (60% mediany dochodów rozporządzalnych w kraju); modelowe wydatki energetyczne powyżej mediany w kraju. D. Owczarek, A. Miazga. Ubóstwo energetyczne w Polsce definicja i charakterystyka społeczna grupy. Instytuty na rzecz Ekorozwoju. Warszawa 2015.
UBÓSTWO ENERGETYCZNE WG TYPU BIOLOGICZNEGO GOSPODARSTWA DOMOWEGO [%] Skala ogólna to - 17,9% tj. 6 735 415 osób samotny rodzic z dziećmi 16,6 22,0 rodzice, dzieci i inne osoby 9,8 małżeństwo z 2 i więcej dzieci jednoosobowe 12,9 20,9 małżeństwo z 1 dzieckiem 14,8 20,0 małżeństwo bez dzieci pozostałe D. Owczarek, A. Miazga. Ubóstwo energetyczne w Polsce definicja i charakterystyka społeczna grupy. Instytuty na rzecz Ekorozwoju. Warszawa 2015.
UBÓSTWO ENERGETYCZNE WG GRUP SPOŁECZNO- EKONOMICZNYCH [%] Skala ogólna to - 17,9% tj. 6 735 415 osób Utrzymujący się ze świadczeń społecznych 14,5 7,2 36,7 Renciści 19,5 Utrzymujący się z pozostałych niezarobkowych źródeł Pracownicy na stanowiskach robotniczych 20,8 31,7 Rolnicy i utrzymujący się z samozatrudnienia 24,3 Emeryci Pracownicy na stanowiskach nierobotniczych D. Owczarek, A. Miazga. Ubóstwo energetyczne w Polsce definicja i charakterystyka społeczna grupy. Instytuty na rzecz Ekorozwoju. Warszawa 2015.
POZIOM UBÓSTWA ENERGETYCZNEGO W WG WOJEWÓDZTW W 2013 ROKU [%] 30 25 20 15 PL 10 5 0 D. Owczarek, A. Miazga. Ubóstwo energetyczne w Polsce definicja i charakterystyka społeczna grupy. Instytuty na rzecz Ekorozwoju. Warszawa 2015.
KIERUNKI DZIAŁAŃ OGRANICZAJĄCYCH SKALE UBÓSTWA ENERGETYCZNEGO działania nakierowane na rozwiązanie problemu technicznego termomodernizacja budynków, wymiana urządzeń energochłonnych, zmiana nośnika energii itp.; działania nakierowane na rozwiązanie problemu ekonomicznego pomoc gospodarstwom zagrożonym ubóstwem energetycznym w radzeniu sobie z aktualnymi wydatkami na cele energetyczne; działania nakierowane na rozwiązanie problemu postaw wobec efektywnego wykorzystania energii - edukacyjne podnoszące poziom wiedzy i umiejętności obsługi urządzeń zasilanych energią, dostarczanie informacji potrzebnych przy wyborze i zakupie sprzętów efektywnych energetycznie, przy modernizacji i obsłudze systemu grzewczego. A. Węglarz, G. Kubalski, D. Owczarek, Propozycje mechanizmów wsparcia procesu przeciwdziałania zjawisku ubóstwa energetycznego w Polsce, Instytut na rzecz Ekorozwoju, Warszawa 2014.
INSTRUMENTY SŁUŻĄCE PRZECIWDZIAŁANIU UBÓSTWU ENERGETYCZNYM NA POZIOMIE KRAJOWYM - PROPOZYCJE wykorzystanie mechanizmu białych certyfikatów modyfikacja premii termomodernizacyjnej wprowadzenie grantów przeznaczonych na poprawę efektywności energetycznej budynków mieszkalnych wprowadzenie mechanizmu gwarancji finansowych dla ubogich podmiotów finansowanie inwestycji w efektywność energetyczną i OZE za pośrednictwem organizacji pozarządowych. weryfikacja funkcjonowania mechanizmu dodatku energetycznego. mechanizm wsparcia procesu wychodzenia z ubóstwa energetycznego dla bezrobotnych A. Węglarz, G. Kubalski, D. Owczarek, Propozycje mechanizmów wsparcia procesu przeciwdziałania zjawisku ubóstwa energetycznego w Polsce, Instytut na rzecz Ekorozwoju, Warszawa 2014.
ROZPOZNANIE ZJAWISKA NA POZIOMIE LOKALNYM Z niespełna 2500 gmin polskich na ankietę odpowiedziało około 35%, a w większości formularzy wiele pytań pominięto średnie rozpoznanie jest na poziomie 9,24%. Zakładając, że brak odpowiedzi z 65% gmin oznacza brak wiedzy na ten temat, szacuje się, że jedynie 2,8% gmin posiada wstępną wiedzę w zakresie odpowiedniej diagnozy problemu na swoim terenie. M. Pyka, S. Liszka, J. Czajkowski, M. Kukla, Ubóstwo energetyczne. Wyniki badania ankietowego oraz propozycje dotyczące pomocy osobom ubogim energetycznie, Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii i Instytut na rzecz Ekorozwoju, Katowice-Warszawa 2014
MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA OZE NA POZIOMIE LOKALNYM DO PRZECIWDZIAŁANIA UBÓSTWU ENERGETYCZNEMU udzielania wsparcia finansowego w skali większej niż standardowo (do 100%); skierowanie doradztwa w pierwszej kolejności do rodzin ubogich energetycznie i z rodzin ubogich energetycznie; włączenie do spółdzielni energetycznych jakiejś części rodzin ubogich energetycznie; powiązanie działań służących termomodernizacji, eliminacji dachów z azbestem z rozwojem OZE; włączenie organizacji pozarządowych do promocji rozwiązań i komunikowania się z rodzinami ubogimi energetycznie;
KARTA POMOCY ENERGETYCZNEJ Pomoc dla rzeczywiście potrzebujących, zachęcając ich do zaangażowania się w działania służące wychodzeniu z ubóstwa przy zapewnieniu wymiernego wsparcie. Ukierunkowanie wsparcia na konkretne działania i zakupy np. instalacje OZE. Karta pozwala na zakup i zainstalowanie preferowanego rozwiązania np. solarów czy PV o określonej wydajności i trwałości. Umożliwia skorzystanie z określonej pomocy doradczej i szkoleń. Warunkiem zakupów jest odbycie szkoleń np. w zakresie użytkowania instalacji OZE. M. Pyka, S. Liszka, J. Czajkowski, M. Kukla, Ubóstwo energetyczne. Wyniki badania ankietowego oraz propozycje dotyczące pomocy osobom ubogim energetycznie, Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii i Instytut na rzecz Ekorozwoju, Katowice-Warszawa 2014
DODATKOWE KORZYŚCI Rozwój lokalnych usług energetycznych. Wzrost tzw. zielonych miejsc pracy. Poprawa lokalnych warunków w zakresie jakości powietrza. Ograniczenie wydatków na opiekę zdrowotną i socjalną. Poprawa stanu zdrowia rodzin ubogich energetycznie. Szansa na lepszy start zwłaszcza młodzieży. Lepsza oferta dla turystów i wypoczywających. Wzmocnienie lokalnej gospodarki. Wzrost świadomości ekologicznej.
DZIĘKUJE ZA UWAGĘ! Andrzej Kassenberg Instytut na rzecz Ekorozwoju www.ine-isd.org.pl www.chronmyklimat.pl ul. Nabielaka 15 lok. 1 00-743 Warszawa tel. (22) 8510402 fax. (22) 8510400 a.kassenberg@ine-isd.org.pl