PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI JABŁOWO

Załącznik do uchwały Rady Gminy Starogard Gdański nr XVI/181/2012 z dnia 22.03.2012r. PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI JABŁOWO GMINA STAROGARD GDAŃSKI Grupa Odnowy Wsi Jabłowo

Spis treści Spis treści... 2 I. WSTĘP... 3 II. CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI JABŁOWO... 5 1. Położenie geograficzno-administracyjne.... 5 2. Rys historyczny i położenie.... 6 3. Struktura przestrzenna... 6 III. INWENTARYZACJA ZASOBÓW SŁUŻĄCYCH ODNOWIE JABŁOWA... 9 1. Zasoby przyrodnicze.... 9 2. Zasoby dziedzictwa kulturowego.... 11 3. Obiekty i tereny oraz infrastruktura społeczna... 11 4. Infrastruktura techniczna.... 12 5. Rolnictwo i gospodarka.... 14 6. Kapitał społeczny i ludzki... 15 IV. OCENA MOCNYCH I SŁABYCH STRON JABŁOWA... 18 V. PLANOWANE ZADANIA INWESTYCYJNE I PRZEDSIĘWZIĘCIA AKTYWIZUJĄCE SPOŁECZNOŚĆ LOKALNĄ JABŁOWA.... 24 VI. 1. Plan zadań inwestycji infrastrukturalnych na ternie Jabłowa w latach 2012-2019.... 25 2. Harmonogram rzeczowo-finansowy zadań inwestycyjnych w Jabłowie zaplanowanych na lata 2012-2019.... 29 3. Plan przedsięwzięć aktywizujących społeczność Jabłowa na lata 2012-2019.... 31 4. Harmonogram rzeczowo-finansowy przedsięwzięć aktywizujących społeczność Jabłowa na lata 2012-2019.... 38 OPIS I CHARAKTERYSTYKA OBSZARÓW O SZCZEGÓLNYM ZNACZNIU DLA ZASPOKOJENIA POTRZEB MIESZKAŃCÓW, SPRZYJAJĄCYCH NAWIĄZYWANIU KONTAKTÓW SPOŁECZNYCH ZE WZGLĘDU NA ICH POŁOŻENIE ORAZ CECHY FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNE.... 40 PODSUMOWANIE... 42 2

I. WSTĘP Radość przeżywa się tylko wtedy, Gdy sprawia się ją innym. Rozwój i odnowa obszarów wiejskich to zadanie, które Polska realizuje ze wzmożonym działaniem z momentem wejścia do Unii Europejskiej. Działania w ramach tego zadania ma przede wszystkim służyć zmniejszaniu istniejących dysproporcji i różnic w poziomie rozwoju obszarów wiejskich w stosunku do terenów miejskich. Celowi temu ma służyć sporządzanie i uchwalanie planów odnowy miejscowości, które warunkują aplikację o środki finansowe w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013 Plan Odnowy Miejscowości Jabłowo jest dokumentem, który określa strategię działań w sferze społeczno edukacyjno - kulturalnej na lata 2012-2019. Jego celem jest polepszenie jakości życia mieszkańców poprzez zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych, zachowanie dziedzictwa kulturowego, rozwój społecznokulturalny oraz integracja i aktywizacja naszej społeczności oraz wzrost atrakcyjności turystycznej naszej wsi. Obszarem realizacji Planu Odnowy Miejscowości Jabłowo jest teren tej miejscowości. W ramach działania pomocą finansową zostaną objęte projekty dotyczące: integracji i aktywizacji naszej społeczności, kultywowania tradycji oraz obyczajów naszej wsi i regionu, rozwoju społeczno-kulturalnego naszych mieszkańców, wzrostu poziomu edukacji mieszkańców, ze szczególnym uwzględnieniem naszych dzieci i młodzieży, budowy i wyposażenia obiektów wiejskich: - pełniących funkcje publiczne, społeczno-kulturalne, rekreacyjne i sportowe, - służących promocji obszarów wiejskich, w tym propagowaniu i zachowaniu dziedzictwa historycznego, tradycji, sztuki oraz kultury, kształtowania obszaru przestrzeni publicznej w Jabłowie, budowy infrastruktury drogowej w Jabłowie, budowy infrastruktury o funkcjach rekreacyjno - turystycznych. Niniejsze opracowanie zawiera takie elementy jak: charakterystyka miejscowości, inwentaryzacja zasobów służących odnowi wsi, diagnozę aktualnej sytuacji naszego społeczeństwa oraz plan inwestycji infrastrukturalnych oraz przedsięwzięć aktywizujących naszą społeczność wraz z wskazaniem ich kosztów całkowitych, okresu realizacji i źródeł 3

finansowania. Plan Odnowy Miejscowości Jabłowo powstał w oparciu o potrzeby naszego lokalnego środowiska, wskazane w konsultacjach społecznych i ma charakter otwarty, poddający się ewentualnym zmianom wynikającym z potrzeb mieszkańców lub dostępności środków na sfinansowanie wyznaczonych zadań. Umożliwia on: - efektywne gospodarowanie zasobami takimi, jak środowisko, ludzie, infrastruktura i środki finansowe, - wyznaczenie najpilniejszych potrzeb naszej społeczności oraz ich zaspokojenie, - określenie potencjalnych zagrożeń realizacji zaplanowanych działań wynikających z pewnych braków w zasobach naszej wsi oraz czynników zewnętrznych, - stałą ocenę postępów realizacji poszczególnych zadań, - zaangażowanie mieszkańców oraz władz lokalnych w planowanie rozwoju naszej wsi poprzez uwzględnienie różnych opinii, pomysłów i koncepcji podczas publicznych dyskusji, - określenie źródeł finansowania inwestycji. 4

II. CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI JABŁOWO 1. Położenie geograficzno-administracyjne. Jabłowo jest położone w Gminie Starogard Gdański, która znajduje się w południowej części Powiatu Starogardzkiego i administracyjnie należy do Województwa Pomorskiego (rys. 1). Powierzchnia Gminy Starogard Gdański wynosi 196 km 2 i zamieszkuje ją 14 786 osoby. 1 Rys. 1 Mapa Gminy Starogard Gdański. Nasza miejscowość jest jednym z 27 sołectw funkcjonujących na terenie Gminy Starogard Gdański. Leży na południe od Starogardu Gdańskiego przy drodze wojewódzkiej 222 ze Starogardu Gdańskiego do Skórcza oraz 229 Jabłowo - Pelplin. Sąsiaduje ona z sołectwami Barchnowy, Lipinki Szlacheckie, Dąbrówka i Janowo oraz Jabłówkiem należącym do Gminy Bobowo. Powierzchnia sołectwa wynosi około 810,28 hektarów i jest zamieszkana przez 847 1 Dane Urzędu Gminy Starogard Gdański z 31.12.2011r. 5

osób, w tym 616 osób dorosłych. Stanowi to blisko 6,1% liczby ludności zamieszkującej Gminę Wiejską Starogard Gdański. 2. Rys historyczny i położenie. Wieś Jabłowo po raz pierwszy w zapisach historycznych została wspomniana już w XII wieku. Żyło w niej wtedy około 600 mieszkańców. Jabłowo leży około 6 km na południowy wschód od Starogardu Gdańskiego w kierunku Skórcza i Pelplina, ponieważ właśnie w Jabłowie droga się rozwidla. Wieś jest zwarta, pięknie położona wokół Jeziora Jabłowskiego (12,87 ha powierzchni). Naszą wieś Jabłowo zamieszkiwała od XIX w. znana z patriotyzmu rodzina Jackowskich, której członkowie podejmowali się różnych pozytywnych inicjatyw. Byli działaczami powstańczymi w 1863r. Oraz powstania wielkopolskiego, wielkopolskiego także ochotnikami kampanii wrześniowej 1939r. We wsi znajduje się zabytkowy gotycki kościół z XIV w., a przy nim na cmentarzu murowany grobowiec Familii Jackowskich, w którym jest 9 trumien członków tej rodziny. Wspomnieć należy również, że na cmentarzu tuż przy kościele znajduje się grób dr Kazimierza Hąci I ministra przemysłu i handlu RP (1977r.). W Jabłowie znajduje się również były dworek z przełomu XVIII XIX w. Otoczony pięknym parkiem. Do Jabłowa można dojechać bardzo łatwo autobusami PKS, ponieważ przez wieś przejeżdżają autobusy w różnych kierunkach, czyli do Pelplina, Skórcza i dalej, a przede wszystkim do Starogardu Gdańskiego. Kilkanaście lat temu funkcjonowała linia kolejowa i pociągi jeździły na trasie Starogard Smętowo, zatrzymując się oczywiście w Jabłowie. Obecnie miejscowy dworzec jest mocno zdewastowany, władze PKP nie wykazują w tym zakresie żadnego zainteresowania. Jedynie składy kolejowe dojeżdżają do miejscowego elewatora zbożowego. W miejscowości Jabłowo znajdują się trzy sklepy spożywczo-przemysłowe, świetlica przyparafialna, urządzona bardzo estetycznie i funkcjonalnie. Znajduje się ona w pomieszczeniach Gminnego Zakładu Usług Komunalnych. 3. Struktura przestrzenna Nasza miejscowość leży około 6 kilometrów na południe od Starogardu Gdańskiego na rozwidleniu dróg wojewódzkich 222 i 229. Cechą charakterystyczną Jabłowa jest centrum, w którym znajduje się jezioro, kościół, szkoła, elewatory oraz dwa osiedla. Mimo tego skupiska jest to wieś dość rozwlekła i brakuje jej centrum zwartego. Brak kompleksowego zagospodarowania terenów przyjeziornych powoduje że większość przedsięwzięć organizowanych przez mieszkańców na rzecz 6

społeczności Jabłowa ma miejsce na terenie przyszkolnym, a tylko w ograniczonym zalesię odbywa się również przy jeziorze. Nasza miejscowość położona jest na terenie nizinnym. Sąsiedztwo lasu jest gwarantem spotkania zwierzyny leśnej. Wieś ma charakter rolniczy, użytki rolne to głównie pola, łąki i pastwiska. Zabudowa Jabłowa to położone w centrum bloki, rozproszone gospodarstwa rolne (o charakterze zagrodowym) i ulice, przy których powstają nowe budynki jednorodzinne. Zdjęcie 1. Widok z lotu ptaka na Jabłowo. Terenem publicznym, który jest wykorzystywany w celu wspólnych spotkań i integracji naszych mieszkańców jest plaża przy jeziorze i tereny przyszkolne boisko i parking przy szkole. Wszystkie spotkania wiejskie odbywają się w szkole, a imprezy środowiskowe np. z okazji Dnia Dziecka, czy Powitania lata organizowane są na terenach przy jeziorze, w szkole, lub na terenie przyszkolnym. W ramach Programu Odnowy Wsi kontynuowano prace społeczno-użyteczne związane z modernizacją boiska wiejskiego przy ZSP w Jabłowie. Zdjęcie 2. Boisko przy Zespole Szkół Publicznych w Jabłowie. 7

W roku 2004 przygotowano płytę boiska do gry w piłkę nożną oraz wykonano odwodnienie terenu. Łączny koszt zadania wyniósł 44310 zł. W roku 2006 wykonano następujące prace: skocznia w dal i wzwyż bieżnie do skoku w dal i bieżnia wokół boiska. Łączny koszt zadania wyniósł 43412,43 zł. W latach 2007-2011 wykonano prace związane z zagospodarowaniem terenu wokół Jeziora Jabłowskiego. Zakres wykonanych prac: przygotowanie placu pod amfiteatr poprzez utwardzenie ziemi i zasianie trawy, urządzenie plaży poprzez nawiezienie piasku i jego rozplantowanie, wykonanie paleniska z kamienia polnego, uporządkowanie stanu roślinności wokół plaży poprzez zabiegi pielęgnacyjne, wykonanie 3 tablic informacyjnych wsi Jabłowo, zakup i zamontowanie ławek parkowych przy jeziorze, zakup i zamontowanie zewnętrznego stołu do tenisa, zakup i zamontowanie wieży ze ślizgiem przy plaży. utwardzenie placu spotkań przy plaży o pow. ok. 100 m 2. Łączne koszty zadań wykonanych w latach 2007-2011 wyniósł 61 621,69 zł, z tego dofinansowanie z budżetu gminy wyniosło 32 716,03 zł. Przestrzeń przy szkole wraz z ukończonym kompleksowym zagospodarowanym terenem przy jeziorze staną się dominantą przestrzenną naszej miejscowości oraz stanowić będą centrum wsi, w którym skupiać się będzie życie społeczne, kulturalne i edukacyjne naszych dzieci. Liczymy również, że na rozwój turystyki pieszej i rowerowej. 8

III. INWENTARYZACJA ZASOBÓW SŁUŻĄCYCH ODNOWIE JABŁOWA 1. Zasoby przyrodnicze. Jezioro Jabłowskie przyciąga przez cały rok wielu wędkarzy, natomiast latem tylko niewielka część nabrzeża służy jako plaża mieszkańcom wsi i przyjezdnym. Szczególnego zagospodarowania wymaga teren wokół jeziora. W celu rozwiązania tego problemu odbyło się zebranie przedstawicieli właścicieli jeziora oraz rady sołeckiej i radnego, którym omówiono działania związane z zabiegami pielęgnacyjnymi. Polegają one na wycięciu drzew suchych i grożących przewróceniu i uporządkowaniu terenu wokół jeziora. Prace te wykonywane w miesiącu maju przez zainteresowanych mieszkańców, w zamian za pozyskane drewno. W okresie wiosenno-letnim nad jeziorem odbywają się organizowane przez młodzież, sportowców i przedsiębiorców ogniska zabawy taneczne. Jest również plac zabaw dla dzieci i boisko do siatkówki. Najważniejszym wydarzeniem jest jednak festyn Powitanie Lata, którego finał odbywa się nad jeziorem. Atrakcją wieczoru jest rzucanie wianków, wspólnie śpiewy i zabawy przy ognisku, bo wszystko dzieje sie w noc świętojańską. W myśl powyższego ważnym zadaniem Grupy Odnowy Wsi Jabłowo jest mądre i funkcjonalne zagospodarowanie terenu wokół jeziora Jabłowskiego z pożytkiem dla społeczeństwa i w myśl ochrony środowiska. Tabela 1. Zestawienie zagospodarowania terenu przy jeziorze w miejscowości Jabłowo. Lp. Nazwa elementu zagospodarowania Wielkość szacunkowa 1. Plac zabaw dla dzieci 1 szt., pow. ok. 200 m 2 2. Amfiteatr ze sceną 1 szt., pow. sceny 60 m 2 3. Tablica informacyjna 1 szt. 4. Altanki ogrodowe 2 szt. drewniane, łączna pow. ok. 70m 2 5. Pomost pow. ok. 73 m 2 6. Ogródek ruchu drogowego ok. 130,0m 2 pow. utwardzonej, oraz powierzchni trawiastej ok. 9

Lp. Nazwa elementu zagospodarowania Wielkość szacunkowa 50,00m 2 7. Ciąg pieszo-jezdny (rowerowy) pow. ok 1381,6 m 2 8. Punkty świetlne z siecią 13 szt. 9. Ławeczki 30 szt. 10. Parking pow. ok. 320,8 m 2 11. Ciągi piesze żwirowe pow. ok 2544,00 m 2 12. Kosze na śmieci 15 szt. 13. Bagrowanie jeziora 1 kmpl. 14. Nawiezienie piasku na potrzeby plaży 15. Wycinka i karczowanie drzew i krzewów 1 kmpl. 1 kmpl. 16. Zagospodarowanie zieleni 1 kmpl. Najważniejszym osiągnięciem Gminy Starogard Gdański i miejscowej społeczności było uroczyste oddanie o użytku pełnowymiarowej hali gimnastycznej z zapleczem i salą dydaktyczną. Nastąpiło to dnia 07.09.2001r. Od tej chwili w tejże hali odbywają się różnego rodzaju imprezy sportowe o zasięgu gminnym i powiatowym. Są to halowe turnieje piłki nożnej, siatkowej, ręcznej i turnieje tenisa stołowego o Puchar Wójta Gminy Starogard Gdański. W zawodach tych uczestniczą uczniowie szkoły, kluby sportowe oraz zakłady pracy. Hala sportowa jest wykorzystana od rana do wieczora, a także zajęcia sportowe odbywają się w niedzielę. W roku 2001 powstał w Jabłowie Klub Sportowy Piłki Nożnej o nazwie STRZAŁ, który prężnie działa do dzisiaj i bierze udział z dużym powodzenie w rozgrywkach gminnych, powiatowych i okręgowych. Dużą zasługą Klubu Piłkarskiego STRZAŁ, Rady Sołeckiej i mieszkańców wsi było założenie i budowa boiska do piłki nożnej przy Zespole Szkół Publicznych w Jabłowie. W dalszym ciągu zachodzi potrzeba rozbudowy tego terenu o np. boisko do siatkówki czy koszykówki. 10

2. Zasoby dziedzictwa kulturowego. Wieś Jabłowo jako jedna z nielicznych w gminie Starogard Gd. nie posiada świetlicy środowiskowej, ani remizy strażackiej. Jedynie istnieje od 6 lat świetlica parafialna przy miejscowym kościele, której urządzeniem i wyposażeniem zajął się proboszcz parafii. Świetlica znajduje się w pomieszczeniach Gminnego Zakładu Usług Komunalnych, które wyremontowano i urządzono na koszt parafii. Świetlica jest ogólnie dostępna i służy głównie młodzieży i zespołowi Caritas, ale można również wynająć świetlicę dla celów prywatnych. Głównym miejscem oddziaływań kulturalno-oświatowych i sportowych w Jabłowie jest jednak szkoła, którą aktualnie stanowi Zespół Szkół Publicznych. Liczba uczniów uczęszczających do ZSP w Jabłowie wynosi 249, w tym w gimnazjum jest 103 uczniów, natomiast do oddziału 0 uczęszcza 19 dzieci. Gimnazjum funkcjonuje od 01.09.1999 roku. Aktywną rolą szkoły w Jabłowie jest propagowanie kultury w gminie i powiecie poprzez: konkursy: plastyczny, zdrowotny oraz o zasięgu regionalnym coroczny Powiatowy Przegląd Piosenki Angielskiej i Niemieckiej popularyzacja treści europejskich poprzez działalność Szkolnego Klubu Europejskiego współorganizowanie festynu Powitanie lata, w którym mieszkańcy Jabłowa i okolic biorą czynny udział Powiatowe Turnieje Kół Gospodyń Wiejskich, a w roku 2008 odbył się Gminny Turniej KGW z terenu gminy Starogard Gd. coroczne Rodzinne śpiewanie kolęd pod kierownictwem księdza proboszcza i pod patronatem Radia GŁOS, które odbywa się na terenie szkoły Jabłowo spotkania opłatkowe dla emerytów i rencistów, które odbywają się na w szkole Jabłowo zebrania wiejskie i branżowe, a także wszelkiego rodzaju szkolenia rolników, które również odbywają się w miejscowej szkole. 3. Obiekty i tereny oraz infrastruktura społeczna Na terenie wsi jest Zespół Szkół Publicznych z pełnowymiarową salą gimnastyczną, w którego skład wchodzą: oddział zerowy, szkoła podstawowa i gimnazjum. Tutaj też odbywają się zajęcia opiekuńczo wychowawcze. Przy szkole usytuowane jest także boisko do piłki nożnej. Cały teren szkolny i przyszkolny obecnie stanowi centrum wsi, w którym głównie skupia się życie wsi. Szkolna sala gimnastyczna, która spełnia także funkcję świetlicy wiejskiej, jest niezbędna do organizacji większych przedsięwzięć. Ze względu na brak miejsca w maleńkiej świetlicy przykościelnej, to w sali przy szkole odbywają się zebrania 11

wiejskie, w których uczestniczą mieszkańcy, tam organizowane są dni babci, dziadka, wigilie wiejskie. Ponadto to miejsce, gdzie może swobodnie prowadzić swoje działania Koło Gospodyń Wiejskich. Oczywiście sala również w godzinach popołudniowych służy społeczności i jest udostępniana do celów sportowych. Na sali ponadto organizowane są turnieje KGW z gminy i powiatu, przeglądy artystyczne. Występują tam zespoły muzyczne i corocznie odbywa się kiermasz bożonarodzeniowy. Równie ważny dla mieszkańców jest obszar wokół jeziora, który stanowi idealny teren do rekreacji i jego zasoby przyrodnicze mogą być wykorzystane dla zwiększenia atrakcyjności turystycznej naszej wsi. Kompleksowe zagospodarowanie terenu przy jeziorze może pozwolić stworzyć centrum społeczno-kulturalno-turystyczne naszej wsi. Jednakże obecny stan zagospodarowania tego obszaru pod kątem rekreacji i turystyki wykorzystuje tylko w niewielkim zakresie jego walory. W związku z czym niezbędne są dalsze inwestycji na tym terenie wykorzystujące w pełni jego potencjał. Jest również kościół oraz magazyny Caritas Diecezji Pelplińskiej, które stanowią istotne, z punktu widzenia religii i kultury, tereny dla mieszkańców naszej wsi. Przez wieś przebiegają tory kolejowe, które obecnie służą elewatorom do transportu zbóż. 4. Infrastruktura techniczna. Dostęp mieszkańców i podmiotów gospodarczych do podstawowych mediów jest następujący: Woda Wieś posiada sieć wodociągową na całym zajmowanym obszarze, wyjątek stanowią 3 gospodarstwa na ul. Polnej. Zadanie to jest ujęte w programie wodociągowania pt. Raport Strategii Rozwoju Gminy. Prąd Cała wieś jest zelektryfikowana Kanalizacja Mieszkańcy korzystają z szamb przydomowych, które są nieszczelne, o przestarzałej technologii. Zadanie porządkujące ten ważny problem wsi Jabłowo zostało ujęte do budżetu gminy. W roku 2004 we wsi Jabłowo została wybudowana sieć kanalizacyjna wraz z oczyszczalnią, do której podłączono wieś Lipinki Szlacheckie. W perspektywie przyłączona zostanie również wieś Dąbrówka. 12

Wywóz śmieci Odbywa się raz w tygodniu. Firma STARKOM oczyszcza śmietniki za odpłatnością od poszczególnych mieszkańców. Wywóz szamba Odbywa się we własnym zakresie w posesjach i gospodarstwach nie podłączonych do sieci kanalizacyjnej. Gaz Mieszkańcy korzystają z gazu butlowego, który jest łatwo dostępny dzięki dystrybucji objazdowej i kilku punktom sprzedaży gazu we wsi. Telefony Prawie wszyscy zainteresowani mieszkańcy od 2001r. posiadają telefony W centrum wsi jest też telefon ogólnodostępny na kartę. Można również skorzystać z usługi telefonicznej na miejscowej poczcie. Obecnie dużym zainteresowaniem cieszy się potrzeba korzystania z internetu, do którego mają utrudniony dostęp mieszkańcy nie posiadający telefonu stacjonarnego. Infrastruktura drogowa. Jabłowo posiada dobre połączenia komunikacyjne, gdyż na terenie wsi przebiegają drogi wojewódzkie, powiatowe, gminne oraz drogi wewnętrzne. Nasza wieś jest oddalona tylko o 8 km od centrum Starogardu Gdańskiego. Przebiegająca ulicą Pelplińską droga wojewódzka 222 stanowi dojazd przeważającej większości mieszkańców do Starogardu Gdańskiego. Natomiast za pośrednictwem drogi wojewódzkiej 229 w kierunku Pelplina nasi mieszkańcy mają dostęp do autostrady A1 (węzeł w Ropuchach). Pomimo iż, powyższe drogi wojewódzkie ułatwiają za pośrednictwem autostrady dostęp do większych ośrodków miejskich tj. Gdańsk, Sopot i Gdynia, w obecnym stanie stwarzają one równocześnie zagrożenie dla bezpieczeństwa mieszkańców Jabłowa. Brak chodników dla pieszych, wydzielonych zatok przystankowych (na przystankach poza centrum wsi), wysepek oraz sygnalizacji świetlnej, ścieżek rowerowych, czy wystarczającej liczby przejść dla pieszych obniża poziom bezpieczeństwa dla uczestników ruchu drogowego oraz dzieci uczęszczających do szkoły. Nasze długoletnie starania w celu poprawy tej sytuacji zaowocowały stopniowym ograniczaniem prędkości na terenie wsi, wyznaczeniem jednego przejścia dla pieszych i ustawienie znaku Uwaga dzieci. Pozostałe drogi funkcjonujące na ternie Jabłowa są własnością gminy i mają charakter dróg wewnętrznych gminny. Ich łączna długość to 12,7 km i są to drogi nieutwardzone, 13

posiadające infrastrukturę poprawiającej bezpieczeństwo tylko w postaci 39 punktów świetlnych, które rozmieszczone są tylko na niewielkich odcinkach. Największa ich liczba działa w pobliżu odcinków włączających się do dróg wojewódzkich, przy cmentarzu i oczyszczalni. Ze względu na stan gminnych dróg dbanie o ich jakość jest bardzo uciążliwe i wymaga ogromnych nakładów finansowych ze strony gminy jak i osobistych ze strony mieszkańców. W związku z licznymi apelami mieszkańców podjęto działania zmierzające do zwiększenia ilości punktów świetlnych oraz planowane jest w kolejnych latach utwardzenie ulicy Grabowieckiej. Komunikacja Na terenie Jabłowa funkcjonują dwie firmy przewozu osobowego: PPKS i Prywatnej Linii Autobusowej Owsiak. Drastyczny spadek liczby połączeń świadczonych przez PKS uniemożliwia swobodny dostęp mieszkańców do pracy, szkół ponadgimnazjalnych, instytucji publicznych, kulturalnych itp. Prywatny przewoźnik Owsiak, będący uzupełnieniem oferty PKS, nie rozwiązuje problemów komunikacyjnych mieszkańców. 5. Rolnictwo i gospodarka. Sołectwo Jabłowo ma charakter typowo rolniczy. Dowodem na to jest ilość gruntów rolnych, które stanowią 74,67% powierzchni sołectwa. Z uwagi na fakt, że ziemia jest dość dobrych klas rolnicy uprawiają przede wszystkim takie zboża jak: pszenica, pszenżyto i owies, a także buraki cukrowe i ziemniaki. Często także uprawiają rośliny strączkowe. Na terenie wsi Jabłowo działają następujące firmy i instytucje: 1. Pomorskie Centrum Obsługi Rolnictwa Sp. Z o.o. ( Elewator Zbożowy) 2. Gminny Zakładu Usług Komunalnych w Jabłowie. 3. Zakłady Stolarskie p.p. Pisanko i Grzenia. 4. Zakład Fryzjerski Magda 5. Salon Kosmetyczny 6. Trzy sklepy spożywczo-chemiczne 7. Poczta 8. Zakład Rolny Jabłowo, który jest w zarządzaniu Agencji Nieruchomości Rolnych w Gdańsku z siedzibą w Pruszczu Gdańskim. Od 2006r. grunty rolne są dzierżawione przez rolników, którzy otrzymali dzierżawę na okres 10 lat. 9. Od roku 2008 część bazy rolniczej po byłym PGR wydzierżawiła Firma EDEX z Janowa, zakładając punkt sprzedaży opału. W perspektywie mają być również materiały budowlane. 14

Tabela. 2. Powierzchnia terenów wg kategorii jej użytkowania. Lp. Oznaczenie użytku Powierzchnia - ha Powierzchnia - % 1. Grunty rolne w tym klasa.: - III a 69,13 - III b 230,28 - IV a 179,52 - IV b 73,40 - V 35,39 - VI 17,29 605,01 74,67 2. Sady 70,28 8,67 3. Pastwiska 18,59 2,30 4. Lasy i grunty leśne 19,52 2,41 5. Grunty zadrzewione i zakrzewione 10,76 1,33 6. Grunty pod wodami, w tym: - wody stojące 11,92 - rowy 3,25 7. Tereny komunikacyjne, w tym: - drogi 16,74 - kolejowe i inne 8,73 15,17 1,87 25,47 3,14 8. Tereny osiedlowe, zabudowane 27,30 3,37 9. Tereny niezabudowane 1,10 0,14 10. Tereny zielone 1,15 0,14 11. Nieużytki 15,83 1,95 12. Pozostałe tereny 0,10 0,01 Razem 810,28 100,00 Jak pokazuje powyższa tabela grunty rolne stanowią 74, 67 %. Świadczy to o rolniczym charakterze Jabłowa. 6. Kapitał społeczny i ludzki Stan ludności Jabłowa wynosi 872 osób, w tym 647 osób dorosłych. Wieś ta jest specyficzną wsią, w której 2/3 ludności pracowało w miejscowym PGR. Pod kątem potrzeb 15

mieszkaniowych pracowników rozwijało się budownictwo mieszkaniowe. W związku z upadkiem PGR-u nastąpiło poważne zubożenie mieszkańców, ponieważ byli pracownicy PGR-u to ludzie słabo wykształceni, często bez zawodu, którzy zostali bez pracy i większych szans na ich zdobycie. W związku z powyższymi trudnościami 60 rodzin korzysta z różnego rodzaju form pomocy społecznej (zapomogi, dary, paczki) oraz dodatków mieszkaniowych. Większość miejscowych rodzin utrzymuje się z emerytur, rent, świadczeń przedemerytalnych, część założyła własną działalność gospodarczą, natomiast znaczna część młodszej generacji dojeżdża do pracy w Starogardzie Gd., Skórczu, Siwiałce, a nawet do Tczewa i Gdańska. Na terenie wsi Jabłowo około 25 rodzin utrzymuje się tylko z rolnictwa. Bezrobocie w Jabłowie jest duże, wynosi około 30% w wieku produkcyjnym. Specyficzność tego środowiska polega na tym, że część osób z własnego wyboru nigdy nie pracowała i nie przejawiała większego zainteresowania jakimś zatrudnieniem. Według opinii Urzędu Gminy Starogard Gd., policji, prokuratury i sądu wieś Jabłowo uważana jest za najbardziej trudne środowisko w gminie. Sytuację polepszyłoby jak najszybsze rozpoczęcie działalności produkcyjnej byłego zakładu rolnego Jabłowo, co spowodowałoby częściowe zatrudnienie bezrobotnych i poprawiłoby wizerunek naszej wsi. Do Jabłowa stopniowo napływają ludzie poszukujący odpoczynku od zgiełku miast. To oni budując domy jednorodzinne poprawiają wizerunek architektoniczny naszej wsi. Nasi mieszkańcy dużą wagę przywiązują do czystości na swoich posesjach jak i porządku na całym terenie. Od kilku lat Jabłowo bierze udział w gminnym konkursie Wieś czysta i gospodarna. Konkurs ten ma za zadanie zachęcenie mieszkańców do poprawy wizerunku i estetyki wsi. W ramach tego programu przystąpiono do sadzenia drzew i krzewów, zakładano żywopłoty oraz zagospodarowywano i ukwiecano obejścia gospodarstw domowych. Działania te trwają do dziś. Na terenie Jabłowa funkcjonuje Grupa Odnowy Wsi, a także Związek Kółek i Organizacji Rolniczych, Koło Gospodyń Wiejskich, Parafialny Zespół Caritas, Wiejski Klub Sportowy Strzał. Do realizacji większości zadań kulturalno społecznych niezbędna jest baza, Jabłowo takie ma właściwie wyłącznie w postaci miejscowego zespołu szkół. To tutaj odbywają się wszystkie uroczystości o charakterze wiejskim, gminnym czy powiatowym. Ponadto przedsięwzięcia o charakterze plenerowym mogą odbywać się przy szkole oraz w ograniczonym zakresie, w jakim pozwalają na to nieutwardzone tereny parku przy jeziorze i boiska. Ograniczone w chwili obecnej zagospodarowanie terenów wokół jeziora zmniejsza atrakcyjność rekreacyjno-turystyczną naszej wsi i nie zaspokaja potrzeb rekreacyjnych, 16

sportowych i kulturalnych mieszków Jabłowa. Poniżej przedstawiono zestawienie zasobów mających znaczący wpływ na proces odnowy naszej wsi. Tabela 3. Zasoby Jabłowa. ZESTAWIENIE ZBIORCZE OPIS ZASOBU ZNACZENIE Duże Średnie Małe Brak Walory przyrodnicze + Walory rolnicze + Walory zagospodarowania przestrzennego + Zabudowa mieszkaniowa + Miejsca kultu religijnego + Teren publiczny, przeznaczony na + stworzenie centrum społeczno-edukacyjnokulturalnego naszej wsi Placówki oświatowo-wychowawcze + Tradycje, obrzędy, gwara + Aktywność społeczna + Aktywność gospodarcza + Kapitał społeczny i ludzki + Rada sołecka + Wiejski Klub Sportowy Strzał + Związek Kółek i Organizacji Rolniczych + Koło Gospodyń Wiejskich + Grupa Odnowy Wsi + Ochotnicza Straż Pożarna + Rada Parafialna + Parafialny Zespół Caritas + 17

IV. OCENA MOCNYCH I SŁABYCH STRON JABŁOWA Dokonując analizy mocnych i słabych stron postawiliśmy sobie poniższe pytania, dzięki którym dostrzegliśmy oczekiwane przez społeczeństwo zmiany oraz zadania, których realizacja pozwoli je osiągnąć. JACY JESTEŚMY? Jaka jest nasza wieś? Co ją wyróżnia? Jakie pełni funkcje? - kościół na wzgórzu - były dworek, park podworski - grobowiec rodziny Jackowskich - położenie wokół jeziora jabłowskiego - elewator zbożowy - hala sportowa przy ZSP w Jabłowie wraz z boiskiem Przyszkolnym i zagospodarowanym parkingiem - duże osiedle bloków mieszkalnych - miejsca mało chlubne w postaci zdewastowanego majątku po byłym PGR oraz zrujnowany dworzec kolejowy - rolnicza - edukacyjno-kulturalna - miejsce kultu religijnego kościół parafialny - usługi komunalne na rzecz wszystkich wsi gminnych - skup zbóż i rzepaku, miejsce rozwoju sportów halowych Kim są mieszkańcy? - około 60% mieszkańców to byli pracownicy PGR - około 10% stanowią emeryci i renciści - starsze pokolenie słabo wykształcone, często bez zawodu - 10 % osób posiada wykształcenie wyższe - bardzo duży odsetek młodzieży uczy się w szkołach ponadgimnazjalnych; sprzyjają temu stypendia fundowane przez Agencję Nieruchomości Rolnych Co daje utrzymanie? - praca we własnych gospodarstwach rolnych - świadczenie emerytalne i rentowe oraz zasiłki przedemerytalne - praca zarobkowa w szkole, sklepach, na poczcie, w zakładach stolarskich, fryzjerskim, w elewatorze zbożowym i poza miejscami 18

Jaka jest nasza wieś? zamieszkania, w urzędach i zakładach usługowych, usługowoprzemysłowych głównie na terenie Starogardu Gd. Jak zorganizowani są mieszkańcy? W jaki sposób rozwiązujemy problemy? Jaki wygląd ma wieś? Jakie obyczaje i tradycje są u nas pielęgnowane i rozwijane? Jak wyglądają mieszkania i obejścia? - wokół parafii: zespół CARITAS świadczący i organizujący pomoc dla rodzin ubogich, zespół wokalny chór dziecięcomłodzieżowy Caritas, świetlica kółka zainteresowań - wokół szkoły: działalność edukacyjna, kulturalna, sportowa - świetlica opiekuńczo-wychowawcza w szkole prowadzona ze środków gminnych - klub sportowy Strzał zrzeszający około 30 osób - rada sołecka - rada sołecka i radny - Urząd Gminy - GOPS - CARITAS - Stowarzyszenie Byłych Pracowników PGR - mieszkańcy - wieś zbudowana jest w czterech skupiskach: nad jeziorem, przy szkole i kościele, osiedle przy dworcu, nowo budowane osiedle przy ul. Krótkiej jest to wieś rozciągnięta znacząco, część mieszkańców, aby dotrzeć do centrum jest zmuszona posługiwać się własnymi środkami lokomocji, - wieś zelektryfikowana, stelefonizowana i posiadająca sieć wodociągową i kanalizacyjną - charakterystyczne jest to, że wieś posiada dużo miejsc zielonych, zwłaszcza obszar wokół jeziora, który wymaga kompleksowego zagospodarowania na cele rekreacyjne - festyny Powitanie lata w noc świętojańską - kolonie parafialne dla dzieci i młodzieży - biesiady kulturalne - przeglądy piosenki angielskiej i niemieckiej - rodzinne śpiewanie kolęd pod patronatem Radia Głos turnieje sportowe o zasięgu gminnym i powiatowym - większa część mieszkańców (około 80%) mieszka w blokach wyposażonych we wszystkie wygody, przy nich znajdują się ogródki i place zabaw oraz garaże 19

Jaka jest nasza wieś? - około 20% stanowią domy wolno stojące oraz tzw. Bliźniaki - wiele budynków wymaga poprawy elewacji i remontów - zagospodarowania wymaga również duża powierzchnia ogródków warzywnych (40 działek o powierzchni 5 ar każda) - plac przy sklepach i na przystanku PKS oraz rozjazd aktualnie wymaga remontu Jaki jest stan otoczenia i środowiska? - otoczenie bardzo malownicze, dużo zieleni, czyste jezioro, dużo wodnego ptactwa - możliwość kąpieli w jeziorze - dobrze zagospodarowane pola i łąki, - drogi sołeckie wymagają solidnej naprawy, szczególnie droga do Grabowca i na Cegielnię - pilnego zagospodarowania wymagają tereny publiczne przejęte przez gminę od ANR w Gdańsku, których w Jabłowie jest bardzo dużo (teren wokół jeziora, tzw. Lucernie, miejsca między budynkami gospodarczymi) Jakie jest rolnictwo? - wokół wsi Jabłowo znajdują się grunty Agencji Nieruchomości Rolnych, które stanowią 70% areału wszystkich gruntów wsi; aktualnie są dzierżawione od ANR przez okolicznych rolników - gospodarstwa indywidualne są rozsiane na obrzeżach wsi, ich stan ocenia się jako dobry Jakie są powiązania komunikacyjne? - wieś leży przy drodze krajowej nr 222; rozwidlenie w Jabłowie w kierunku Pelplina to droga nr 229 - bardzo dobre połączenie PKS w różnych kierunkach tj. Starogard Gdański - Gdańsk, Starogard Gd. - Zblewo, i dalej Pelplin, a stamtąd połączenie PKP w kierunku Bydgoszczy lub Gdańska; w kierunku Skórcza, a stamtąd przez Osie do trasy A1 - bardzo duża częstotliwość autobusów PKS Co proponujemy dzieciom i młodzieży? - zajęcia sportowe w hali przy szkole czynnej do późnych godzin, a także gry na boisku przyszkolnym - kolonie parafialne, rajdy i obozy letnie, kolonie organizowane przez ANR dla dzieci z rodzin popegeerowskich - uroczystości organizowane przez szkołę: kuligi, ogniska, Dzień Dziecka, choinka noworoczna, wyjazdy do teatru i kina, korzystanie 20