Prawa dostępu do plików (1) w - zapis x wykonywanie r odczytywanie - brak uprawnień Rodzaj pliku: - zwykły plik d katalog l link (dowiązanie symboliczne) b plik specjalny blokow c plik specjalny znakowy s gniazdo p potok 1
Prawa dostępu do plików (2) MoŜliwość nadawania osobnych praw dla właściciela, grupy oraz pozostałych uŝytkowników np.: -rwxrw-r Taki zapis oznacza, Ŝe jest to zwykły plik (-), właściciel ma moŝliwość odczytywania, zapisu oraz wykonywania (rwx), grupa ma prawa zapisu i odczytu (rw-), pozostali tylko odczytu (r--) Poziomy uprawnień: r Plik prawo odczytu / Katalog prawo przejrzenia zawartości w Plik prawo do zapisu / Katalog prawdo do tworzenia plik x Plik prawo wykonywania / Katalog prawo dostępu do zawartości - brak uprawnień 2
Prawa dostępu do plików (3) Uprawnienie moŝna takŝe zapisać za pomocą cyfr wtedy pierwsza oznacza uprawnienia właściciel, druga uprawnienia grupy a trzecia pozostałych uŝytkownikó, np.: 764 uŝytkownik prawo do odczytu, zapisu, uruchamiania (7), grupa prawo do odczytu i zapisu (5), pozostali do odczytu (4) 0 to ( --- ) brak praw dostępu 1 to ( --x ) wykonywanie 2 to ( -w- ) zapis 3 to ( -wx ) zapis i wykonywanie 4 to ( r-- ) odczyt 5 to ( r-x ) odczyt i wykonywanie 6 to ( rw- ) odczyt i zapis 7 to ( rwx ) odczyt, zapis, wykonywanie 3
Zmiana uprawnień (1) ls l polecenie ls z parametrem l wyświetla m.in. prawa dostępu chmod [uprawnienia] [nazwa pliku] zmiana uprawnień dla pliku, np.: chmod 754 test.txt Lub chmod [symbol_uzytkownika][operator][rodzaj_uprawnień] [nazwa_pliku] chmod u+r test.txt chmod o=x text.txt chmod g-x text.txt w - zapis x wykonywanie r odczytywanie - brak uprawnień u właściciel g grupa o lub a - pozostali + dodanie uprawnień - usunięcie uprawnień = zamian dotychczasowych uprawnień na podane 4
Zmiana uprawnień (2) chown [nowy uŝytkownik].[nowa grupa] [nazwa pliku] zmiana właściciela, np.: chown student.uam test.txt chgrp [nowa grupa] [nazwa pliku] zmiana grupy, np.: chgrp uam test.txt chmod [uprawnienia] [nazwa pliku] zmiana uprawnień dla pliku, np.: chmod 754 test.txt groups wyświetla grupy, do których naleŝy uŝytkownik who - wyświetla listę uŝytkowników umask przygotowanie uprawnień domyślnych, które będą nadawane nowym plikom i katalogom. Np. umask 022 wszyscy będą mogli zonaczyć nowo utworzone pliki umask 077 pliki będą widoczne tylko dla nas 5
Ćwiczenie 1 1. Stwórz katalog cw1 na pulpicie i umieść w nim poniŝsze pliki 2. Utwórz plik przykład.txt. Zmodyfikuj prawa dostępu tak by nikt nie miał prawa do odczytu, właściciel miał prawo do wykonywania, a właściciel i członkowie grupy do zapisu. 3. Zapisz listę plików i katalogów znajdujących się na pulpicie pliku test.txt 4. Zmień uprawnienia pliku test.txt tak aby właściciel mógł go modyfikować, odczytywać i zapisywać, grupa tylko odczytywać, a pozostali brak uprawnień 5. Zapisz listę uŝytkowników do pliku uzytkownicy.txt 6. zmień jego uprawnienia tak, aby kaŝdy miał prawo do odczytu ale nikt do wykonania i zapisu 6
Wyszukiwanie (1) Nazwy wieloznaczne * oznacza dowolną liczbę dowolnych znaków, np.: *a wszystkie wyrazy kończące się na a zo* wszystkie wyrazy zaczynające się na zo *fon* wszystkie wyrazy, które zawierają w sobie fon? oznacza jeden dowolny znak, np.: sto? oznaczać moŝe m.in.. stok, stos, stop itd. JeŜeli aby powłoka nie podstawiała znaków pod nazwy wieloznaczne naleŝy umieścić je w pojedynczych cudzysłowach, np.: * echo * echo * ls *a ls * a 7
Wyszukiwanie (2) WyraŜenia regularne "." dowolny znak "l.d" - oznacza lód, lud itp " " wyraŝenie OR k"a o"t oznacza kat lub kot [abc], [a-c] dowolny znak umieszczony między nawiasami kwadratowymi sto[spk] oznacza stos, stop, stok 8
Wyszukiwanie (3) Polecenie grep wyszukuje w określonym wejście (np. pliku) wiersze zgodne z szukanym wyraŝeniem i zapisuje we wskazanym wyjściu (np. pliku, ekranie), grep [szukane wyraŝenie] [przeszukiwane_katalogi] grep root /etc/* - wyszukuje słowo root we wszystkich plikach znajdujących się w katalogu etc grep aw* ~ > wynik.txt wyszukuje wszystkie wersy zaczynające się na aw (aw*), znajdujące się w katalogu domowym (~), a wynik szukania zapisuje w pliku wynik.txt Opcje: -i wyłącza rozróŝnianie wielkich i małych liter -v negacja wzorca (wyszukiwanie informacji przeciwstawnych) -w wyszukuje tylko całe słowa 9
Wyszukiwanie (5) Polecenie find pozwala na wyszukiwanie plików find [nazwa_katalogu] [nazwa_szukanego_pliku] find /* use* wyszuka w korzeniu oraz jego podkatalogach pliku zaczynające się na use 10
Ćwiczenie 2 1. Utwórz na pulpicie katalog cw2, i umieść w nim poniŝsze pliki wyszukiwanie.txt zawierający listę plików w katalogu domowym i podkatalogach, które zaczynających się na c nazwy.txt zawierający listę plików w katalogu głównym i jego podkatalogach, które zaczynają się na u a kończą na r wiersze.txt zawierającego wszystkie pliki z katalogu głównego i podkatalogów, które zawierają w swojej treści nazwę aktualnego uŝytkownika wyrazy.txt zawierającego wszystkie pliki, w których znajdują się wyrazy password, passwd, passwords 2. Zmień uprawnienia wszystkich plików tak aby właściciel miał pełne prawa do nich, a pozostali mogli je tylko odczytać 11
Dowiązania symboliczne i sztywne Plik wskazujący na inny plik lub katalog (alias pliku lub katalogu) Tworzenie dowiązań symbolicznych ln s [nazwa katalogu lub pliku] [nazwa_dowiązania], np. ln s /home/student/pulpit pulpit Dowiązanie sztywne to dodatkowa nazwa pliku 12