Przedmiotowy system oceniania Odkrywamy świat. Część 3 Temat ocena Dział I. Europa nasz kontynent 1. Nasza Europa. Położenie i strefowość krajobrazów Europy położenia kontynentu na mapie świata. warunki naturalne środowiska Europy. środowiska naturalnego wybranych krain geograficznych Europy. opisać zmiany klimatu i innych cech środowiska naturalnego wraz z przemieszczaniem się w Europie z zachodu na wschód. wskazać wpływ Oceanu Atlantyckiego na kształtowanie się klimatu na kontynencie. 2. Piękno krajobrazów Europy. Budowa geologiczna i ukształtowanie powierzchni zależności między elementami środowiska naturalnego Europy. wymienić cechy środowiska naturalnego mające wpływ na kształtowanie się stref krajobrazowych na Ziemi. tematycznych zmiany środowiskowe zachodzące wraz z przemieszczaniem się po Europie z południa na północ i z zachodu na wschód. środowiska naturalnego wybranej krainy geograficznej, posługując się mapami tematycznymi i innymi źródłami informacji. przygotować trasę wycieczki krajoznawczej do wybranej krainy geograficznej Europy. 3. Ciągłe zmiany granic. Przemiany polityczne w Europie odczytać na mapie politycznej nazwy krajów powstałych w ostatnim dwudziestoleciu. wymienić zmiany na mapie politycznej Europy w drugiej połowie XX wieku. określić, na podstawie różnych źródeł informacji, przyczyny zmian granic na mapie Europy w XX wieku. różnych źródeł informacji, zmiany, jakie dokonywały się w ostatnim dwudziestoleciu w krajach sąsiadujących z Polską. wskazać pozytywne i negatywne aspekty dokonujących się zmian na mapie politycznej Europy.
ocena 4. Jednocząca się Europa. Unia Europejska wskazać pozytywne strony procesów integracyjnych w Europie. przedstawić, na podstawie informacji z różnych źródeł, drogę państw Europy do integracji począwszy od EWWiS po UE. omówić na schematycznych rysunkach struktury organizacyjne UE. danych statystycznych, potencjał ekonomiczny krajów zrzeszonych w UE; omówić etapy dostosowywania polskiej gospodarki do wymagań wspólnotowych w czasie poprzedzającym przystąpienie do struktur UE. ocenić zagrożenia funkcjonowania struktur UE pojawiające się w różnych krajach. 5. Mozaika kulturowa. Ludność Europy, na podstawie map tematycznych, rozmieszczenie ludności na kontynencie europejskim. regiony w Europie sprzyjające i utrudniające osiedlanie się ludzi. opisać zróżnicowanie ludnościowe, językowe i religijne krajów Europy. społeczeństw młodych, stagnujących i starzejących się w Europie i porównać z innymi krajami na świecie. określić główne przyczyny starzenia się ludności Europy. 6. Wielkie miasta Europy. Paryż i Londyn wskazać położenie największych miast w Europie. podać cechy charakteryzujące położenie Londynu i Paryża. określić cechy miast sytuujące je w gronie metropolii; wskazać zalety i wady życia w wielkim mieście. podać funkcje, które pełnią te miasta w swoich krajach i w regionie; podać nazwy obiektów (np. zabytków, budowli, muzeów) ściśle kojarzących się z tymi zaplanować trasę wycieczki do jednego z tych miast.
ocena miastami. 7. Kolebka przemysłu. Rozwój przemysłu w Europie tradycyjnych i nowoczesnych gałęzi przemysłu. tematycznych miejsca występowania i wydobycia podstawowych surowców mineralnych w Europie. określić, na podstawie informacji z różnych źródeł, które gałęzie przemysłu rozwijały się najwcześniej w Europie. rozmieszczenie największych okręgów przemysłowych Europy, które rozwinęły się na bazie surowców mineralnych. omówić na przykładach procesy restrukturyzacji przemysłu w Europie. 8. Technologia XXI w. Nowoczesny przemysł podać różnice między tradycyjną a nowoczesną produkcją przemysłową. określić warunki wymagane przy inwestycjach hi-tech. zakładów i produktów nowoczesnych technologii. wskazać położenie w Europie nowoczesnych okręgów przemysłowych. omówić, na podstawie informacji z różnych źródeł, kierunki rozwoju nowoczesnych gałęzi przemysłu. 9. Surowe piękno północy. Kraje skandynawskie określić cechy położenia krajów Europy Północnej; elementy środowiska naturalnego krajów na Półwyspie Jutlandzkim i Skandynawskim. elementy środowiska naturalnego krajów na Półwyspie Jutlandzkim i Skandynawskim. opisać na przykładzie Islandii procesy zachodzące na granicach płyt litosfery i określić ich wpływ na życie ludzi; omówić cechy gospodarki krajów tego regionu. określić poziom rozwoju gospodarczego krajów skandynawskich na podstawie wskaźników ekonomicznych. wskazać na przykłady specjalizacji gospodarczej krajów skandynawskich. 10. Magia najwyższych gór Europy. Alpy opisać położenie Alp na mapie kontynentu. krajobrazu i środowiska naturalnego Alp. omówić genezę gór, korzystając z informacji z różnych źródeł. zagospodarowania turystycznego regionu; różnych form przygotować trasę podróży krajoznawczej po wybranym regionie Alp.
ocena gospodarowania w krajach alpejskich. 11. Morskie bogactwo. Basen Morza Śródziemnego Morza Śródziemnego oraz obszarów do niego przyległych. opisać i wskazać na mapach interesujące obiekty przyrodnicze i historyczne w regionie śródziemnomorskim. cechy klimatu, ukształtowania powierzchni i szaty roślinnej regionu. ocenić, na podstawie danych statystycznych, atrakcyjność turystyczną krajów leżących nad Morzem Śródziemnym. specjalistycznej działalności rolniczej i przemysłowej w regionie śródziemnomorskim. 12. Słoneczna Italia. Włochy Półwyspu Apenińskiego na mapie Europy. podać cechy środowiska naturalnego Włoch. wskaźników statystycznych, cechy gospodarki Włoch. obiektów dziedzictwa kulturowego kraju w kontekście atrakcji turystycznych. przygotować trasę podróży do wybranego regionu lub miejsca we Włoszech. 13. Różnorodność przyrodnicza i gospodarcza. Francja Francji na mapie Europy. wskazać cechy środowiska naturalnego różnych regionów Francji (region śródziemnomorski, środkowa Francja, wybrzeże Atlantyku, Alpy). różne formy działalności gospodarczej we Francji. określić poziom rozwoju gospodarczego kraju na podstawie wskaźników ekonomicznych; walorów środowiska geograficznego i obiektów kultury sprzyjających rozwojowi turystyki. przygotować plan wycieczki turystycznej w wybrany region kraju. 14. Turystyczny raj. Turystyka różnorodności wskazać elementy zagospodarowania obiektów dziedzictwa podać, na podstawie danych statystycznych, przygotować trasę podróży lub wypoczynku
ocena w Europie środowiskowej kontynentu europejskiego. turystycznego niezbędne dla rozwoju turystyki. kulturowego w kontekście atrakcji turystycznych. przykłady krajów o zróżnicowanym ruchu turystycznym. w wybranym regionie Europy. Dział II. Azja kontynent kontrastów 15. Azjatyckie naj... Kontrasty geograficzne Azji wskazać cechy położenia kontynentu na mapie świata. obliczyć rozciągłość równoleżnikową i południkową kontynentu. obliczyć różnice czasu słonecznego. wskazać konsekwencje przyrodnicze dużej rozległości kontynentu azjatyckiego. opisać na przykładach kontrasty i rekordy geograficzne kontynentu. 16. Nowy gigant gospodarczy. Chiny wskazać położenie kraju na mapie świata i kontynentu. cechy położenia i różnorodności środowiska naturalnego. analizować cechy rozmieszczenia ludności we wschodniej i zachodniej części kraju. wskazać, na podstawie danych statystycznych, cechy dynamicznie rozwijającej się gospodarki Chin. opisać przykłady przemian społecznych i ekonomicznych w Chinach. 17. Kraj Wschodzącego Słońca. Japonia położenia i budowy geologicznej regionu. obliczyć różnicę czasu słonecznego. analizować warunki naturalne rozwoju rolnictwa. cechy gospodarki kraju i rodzaje produkcji przemysłowej. wskazać wpływ Japonii na gospodarkę współczesnego świata. 18. Biedne atomowe mocarstwo. Indie analizować cechy środowiska Półwyspu Indyjskiego. strukturę narodowościową Indii. opisać przykłady kontrastów społecznych i gospodarczych w Indiach. porównać poziom rozwoju gospodarczego Indii z innymi krajami na podstawie wskaźników ekonomicznych. wskazać czynniki sprzyjające rozwojowi nowoczesnych technologii w Indiach. 19. Kultura ryżu. Azja wskazać na mapie hipsometrycznej krajów leżących w tym regionie opisać roczny cykl produkcji żywności innych upraw związanych określić możliwości rozwoju gospodarczego krajów tego
ocena Południowo- Wschodnia region Azji Południowo- Wschodniej. świata. związany z cyrkulacją monsunową. z tym regionem. regionu. 20. Bogactwo dzięki ropie naftowej. Bliski Wschód wskazać na mapie politycznej kraje leżące w regionie południowozachodniej Azji. tematycznych miejsca występowania i wydobycia surowców mineralnych w regionie. określić cechy gospodarki krajów naftowych. wskazać cechy narodowościowe i religijne ludności zamieszkującej ten region. określić, na przykładach, przyczyny konfliktów zbrojnych w regionie. Dział III. Afryka po dwóch stronach równika 21. Bogactwo przyrodnicze. Środowisko przyrodnicze Afryki kontynentu na mapie świata. map tematycznych, cechy środowiska różnych regionów kontynentu. wykazać konsekwencje środowiskowe rozciągłości kontynentu po obu stronach równika; strefy klimatyczno-gleboworoślinne. ocenić walory przyrodnicze kontynentu pod kątem rozwoju turystyki; obszarów chronionych w Afryce. przygotować trasę wycieczki krajoznawczej w wybrany region Afryki. 22. Tam, gdzie brak wody. Sahara i Sahel wskazać na mapie hipsometrycznej główne krainy geograficzne Afryki. określić zasięg pustyni Sahary oraz strefy Sahelu. określić problemy związane z gospodarowaniem wodą na terenach suchych i ubogich w wodę. wskazać sposoby poprawy zaopatrzenia w wodę ludności tych regionów. międzynarodowej pomocy biednym krajom Afryki. 23. Biedny kontynent napięć społecznych. opisać rozmieszczenie ludności na podać cechy środowiska naturalnego wybranych regionów nie sprzyjające wskazać przyczyny występowania niedożywienia ludności chorób o charakterze epidemiologicznym, ocenić możliwości poprawy sytuacji materialnej i zdrowotnej mieszkańców
ocena Problemy społeczne i gospodarcze kontynencie. życiu i działalności gospodarczej człowieka. i klęsk głodu w różnych częściach Afryki. dotykających mieszkańców najbiedniejszych krajów Afryki. tego kontynentu przy udziale innych krajów świata. Dział IV. Ameryka Nowy Świat 24. Dziedzictwo kolonializmu. Zróżnicowanie kulturowe, etniczne i gospodarcze Ameryki wskazać położenie Ameryki Północnej i Południowej na mapie świata., na podstawie map tematycznych, cechy środowiska naturalnego obu kontynentów. informacji z różnych źródeł, etapy odkrywania i zasiedlania Ameryk. wskazać, na podstawie map tematycznych, zróżnicowanie narodowościowe i etniczne współczesnych mieszkańców obu kontynentów. dostępnych źródeł, informacji zróżnicowanie językowe i kulturowe mieszkańców wybranych krajów Ameryk. 25. Zielone płuca Ziemi. Brazylia i Puszcza Amazońska położenia kraju na podstawie map tematycznych. zróżnicowania środowiska geograficznego Brazylii. określać cechy gospodarki Brazylii na podstawie wskaźników ekonomicznych; wskazać problemy życia ludzi w wielkich miastach. analizować wskaźniki demograficzne Brazylii i uzasadnić wysoki wskaźnik urbanizacji w tym kraju; wskazać przyczyny wylesiania Puszczy Amazońskiej. ocenić ekologiczne skutki wycinania lasów amazońskich. 26. Światowe mocarstwo. Stany Zjednoczone Ameryki kraju na mapie świata i kontynentu. map, cechy środowiska naturalnego wybranych regionów Stanów Zjednoczonych Ameryki. odczytać na mapach tematycznych miejsca występowania i wydobycia surowców mineralnych. analizować wskaźniki produkcji przemysłowej; ocenić wykorzystanie różnych rodzajów mocarstwowej roli Stanów Zjednoczonych Ameryki we współczesnym świecie.
ocena transportu do przewozu towarów i osób; analizować strukturę narodowościową ludności Stanów Zjednoczonych Ameryki. Dział V. Australia, Antarktyda, Arktyka podróż na krańce świata 27. Życiodajne wybrzeża. Związek Australijski map tematycznych, cechy fizycznogeograficzne kontynentu. obliczyć rozciągłość równoleżnikową i południkową kontynentu. obliczyć różnice czasu słonecznego;, na podstawie map tematycznych, cechy rozmieszczenia ludności Australii. opisać znaczenie basenów artezyjskich dla gospodarki rolnej kraju; podać, na podstawie wskaźników ekonomicznych, cechy produkcji przemysłowej kraju. opisać rolę Australii w regionie i na świecie. 28. Czysty kontynent. Antarktyda kontynentu na mapie świata. podać cechy środowiska geograficznego wyróżniające kontynent. map, cechy środowiska naturalnego kontynentu. różnych źródeł, historię odkryć i badań Antarktydy. ocenić działania międzynarodowe na rzecz zachowania środowiska naturalnego Antarktydy. 29. Zmiany na biegunie północnym. Arktyka Arktyki wokół bieguna północnego. środowiska naturalnego Arktyki. arktycznej fauny i flory. działalności człowieka, które nie wpływają negatywnie na warunki naturalne. określić przykłady zmian klimatycznych wpływające na zmniejszanie się stałej pokrywy lodowej.