Urlopy wypoczynkowe Dariusz Natkaniec
Prawo do urlopu wypoczynkowego Prawo do urlopu wypoczynkowego jest podstawowym uprawnieniem pracowniczym zagwarantowanym konstytucyjnie art. 66 Konstytucji RP oraz ustawowo art. 14 kodeksu pracy, który podnosi kwestię urlopu wypoczynkowego do rangi podstawowej zasady prawa pracy.
Co to jest urlop wypoczynkowy? Urlop wypoczynkowy to coroczny, nieprzerwalny, płatny okres ustawowego zwolnienia pracownika od obowiązku świadczenia pracy u danego pracodawcy, przysługującego pracownikowi w celu wypoczynku, w wymiarze określonym przepisami prawa pracy i w czasie ustalonym przez pracodawcę. Prawa do tego urlopu pracownik nie może się zrzec na korzyść innej osoby. Prawo do urlopu wypoczynkowego przysługuje wyłącznie pracownikom. Ma charakter osobisty i niezbywalny.
Pierwszy urlop Pierwszy urlop wypoczynkowy pracownik nabywa z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku. Pracownik nabywa prawo do kolejnych urlopów w każdym następnym roku kalendarzowym.
w przypadku jednoczesnego pozostawania w dwóch lub więcej stosunkach pracy wliczeniu podlega także okres poprzedniego niezakończonego zatrudnienia w części przypadającej przed nawiązaniem drugiego lub kolejnego stosunku pracy poprzedni stosunek pracy (niezakończony brak świadectwa pracy) okres pracy podlegający wliczeniu aktualny stosunek pracy
Zasady udzielania urlopów Urlopy udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, przy założeniu, że jeden dzień urlopu odpowiada 8 godzinom pracy. Wyjątek: część urlopu pozostająca do wykorzystania jest niższa niż pełny dobowy wymiar czasu pracy pracownika, w dniu, na który ma być udzielony urlop. Wówczas dopuszczalne jest udzielenie urlopu na część dnia (np. kilka godzin).
Urlop pracownika niepełnoetatowego wymiar urlopu proporcjonalny do wymiaru czasu pracy pracownika wymiar urlopu proporcjonalny do okresu zatrudnienia w danym roku kalendarzowym Przykład 1 26 dni (wymiar urlopu) x ¾ (wymiar etatu) = 20 dni (19,5 zaokrąglone do pełnego dnia) Przykład 2 (pracownik z przykładu 1) 20 dni x 2/12 (okres pracy) = 4 dni/32 godziny (3,33 zaokrąglone do pełnego dnia)
Urlop pracownika niepełnoetatowego cd. obliczenia nieprawidłowe: 26 dni (wymiar urlopu liczony po 6 godzin) x 2/12 = 5 dni (po zaokrągleniu) 5 dni liczone po 6 godzin (3/4 etatu) = 30 godzin
Urlop pracownika niepełnoetatowego cd. zmiana wymiaru czasu pracy pracownika niepełnoetatowego w trakcie roku kalendarzowego każdorazowe ustalenie urlopu proporcjonalnie do okresu zatrudnienia i wymiaru czasu pracy
Pracownik niepełnosprawny pracownikowi, zaliczonemu do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym prawo do pierwszego urlopu dodatkowego osoba ta nabywa po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia jej do jednego z tych stopni niepełnosprawności
Urlop dodatkowy charakter urlopu dodatkowego jest taki sam, jak kodeksowego urlopu wypoczynkowego pracownik, który nabył prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego, ma w roku kalendarzowym 30 lub 36 dni urlopu w związku z tym urlop proporcjonalny, np. w razie nawiązania lub ustania stosunku pracy, należy obliczyć jednokrotnie, przyjmując wymiar podstawowy: 30 lub 36 dni podobnie jest w przypadku obliczenia wymiaru urlopu pracownika niepełnosprawnego niepełnoetatowego
Urlop dodatkowy cd. jeżeli pracownik nabył prawo do dodatkowego urlopu i w tym samym roku kalendarzowym ustał stosunek pracy, pracownik nabędzie prawo do urlopu w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego Przykład pracownik nabył prawo do dodatkowego urlopu 10.02.2013 r., a 30.04.2013 r. ustał stosunek pracy wymiar urlopu proporcjonalnego wynosi: 36 dni x 4/12 = 12 dni inny (oddzielny) sposób obliczania: 26 dni x 4/12 + 10 dni x 4/12 = 9 + 4 = = 13 dni
Urlop pracownika powracającego do pracy po co najmniej miesięcznej nieobecności Wymiar urlopu pracownika powracającego do pracy po trwającym co najmniej 1 miesiąc okresie: urlopu bezpłatnego urlopu wychowawczego odbywania zasadniczej służby wojskowej lub form zastępczych tymczasowego aresztowania odbywania kary pozbawienia wolności nieusprawiedliwionej nieobecność w pracy
Urlop pracownika powracającego do pracy po co najmniej miesięcznej nieobecności cd. w ciągu roku kalendarzowego, jeżeli pracownik nie nabył prawa do kolejnego urlopu obowiązuje zasada jak w przy rozpoczęciu pracy u kolejnego pracodawcy (proporcjonalnie do okresu pozostałego do końca roku kalendarzowego lub okresu zatrudnienia w danym roku) po nabyciu prawa do urlopu, w ciągu tego samego roku kalendarzowego następuje proporcjonalne obniżenie wymiaru urlopu
Urlop pracownika powracającego do pracy po co najmniej miesięcznej nieobecności cd. Przykład obniżenia Pracownica rozpoczęła urlop wychowawczy 1.02.2013 r. Powraca do pracy 1.12.2013 r. Jaki jest wymiar urlopu proporcjonalnego tej pracownicy w 2013 r., gdy posiada prawo do 26 dni urlopu? 26 dni - (26x10/12) = 5 (po dokonaniu zaokrąglenia do pełnego dnia)
Urlop na żądanie Urlop na żądanie 4 dni w roku kalendarzowym, stanowiące część przysługującego wymiaru urlopu, wykorzystywane w terminie wskazanym przez pracownika. Urlopu na żądanie nie obejmuje się planem urlopów. Prawo do tego urlopu nie przechodzi na następny rok kalendarzowy. Ma pierwszeństwo przed zasadą 14 kolejnych dni kalendarzowych, co oznacza że urlop na żądanie musi zostać udzielony, choćby pozostała część urlopu prowadziła do niezachowania tej zasady. Urlopu udziela pracodawca dotyczy to również urlopu na żądanie. Zatem złożenie wniosku/poinformowanie pracodawcy o chęci skorzystania z urlopu na żądanie jest niewystarczające do uznania, że nastąpiło udzielenie urlopu.
Urlop na żądanie cd. Zgłoszenie żądania skorzystania z urlopu: w jakiejkolwiek formie najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu, co zgodnie z wyrokiem SN z 15.11.2006 r. (I PK 128/06) oznacza do chwili rozpoczęcia pracy przez pracownika według obowiązującego go rozkładu czasu pracy. istnieją wątpliwości, czy taka interpretacja nie zawęża normy ustawowej
W literaturze podnosi się następujące rozwiązania: do końca swojego dnia roboczego do końca dnia astronomicznego o końca doby pracowniczej w godzinach, w których pracodawca może wniosek przyjąć i udzielić urlopu
Obowiązek udzielenia urlopu Pracodawca ma obowiązek uwzględnić wniosek pracownika i udzielić urlopu. Można jednak dopuścić pewne wyjątki: sprzeczność z zasadą dbałości o dobro i mienie pracodawcy, np. szkoda materialna znacznych rozmiarów nadużycie prawa przez skorzystanie z przysługującego uprawnienia w sposób niezgodny z jego przeznaczeniem społeczno-gospodarczym lub zasadami współżycia społecznego (art. 8 kp)
Plan urlopów urlopy powinny być udzielane zgodnie z planem urlopów. plan urlopów ustala pracodawca. nie uwzględnia się w nim wymiaru urlopów udzielanych na żądanie. w przypadku braku planu urlopów poszczególne terminy urlopu pracodawca ustala w porozumieniu z pracownikiem Wyjątek: pracownica korzystająca z urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim
Plan urlopów Obecnie pracodawca może nie ustalać planu urlopów, jeżeli zakładowa organizacja związkowa wyraziła na to zgodę lub u pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa. Plan urlopów podaje się do wiadomości pracowników w sposób przyjęty u danego pracodawcy. Szczegółowy tryb sporządzania planu urlopów, charakter prawny planów (samoistna podstawa udzielenia urlopu w planowanym terminie/dodatkowy wniosek, potwierdzający udzielenie urlopu) powinien zostać określony w regulaminie pracy lub innych zakładowych źródłach prawa pracy.
Dziękuję za uwagę