SPOŁECZNA INSPEKCJA PRACY Członkowie zespołów powypadkowych wypadki przy pracy Materiał pomocniczy do szkolenia społecznych inspektorów pracy WERSJA DEMONSTRACYJNA
SPOŁECZNA INSPEKCJA PRACY Członkowie zespołów powypadkowych wypadki przy pracy Materiał pomocniczy do szkolenia społecznych inspektorów pracy Wrocław, 2014 WERSJA DEMONSTRACYJNA
Opracowanie: OÊrodek Szkolenia Paƒstwowej Inspekcji Pracy im. Profesora Jana Rosnera we Wrocławiu przy merytorycznej współpracy Anny Łeszkiw z Okr gowego Inspektoratu Pracy we Wrocławiu
Słowo wst pne Oddajemy do ràk Paƒstwa materiał, który zgodnie z naszà intencjà słu yç ma pomocà w realizacji szkoleƒ dla społecznych inspektorów pracy. Przy wsparciu merytorycznym inspektorów pracy z Okr gowego Inspektoratu Pracy we Wrocławiu, przygotowane zostały materiały, które mogà byç bezpoêrednio wykorzystane przez prowadzàcych zaj cia na szkoleniach dla nowo wybranych i pełniàcych ju funkcj społecznych inspektorów pracy. Cały cykl obejmuje cztery pozycje: Moduł I szkolenie ukierunkowane na zagadnienia zwiàzane z zadaniami, uprawnieniami i zasadami post powania społecznych inspektorów pracy, Moduł II szkolenie z zakresu prawa pracy wraz z metodykà kontroli tych zagadnieƒ przez społecznego inspektora pracy, Moduł III szkolenie z zakresu bezpieczeƒstwa pracy i ochrony zdrowia oraz metodyka kontroli zagadnieƒ bhp, Moduł IV szkolenie na temat wypadków przy pracy oraz udziału społecznego inspektora pracy w post powaniu powypadkowym. Ka dy z modułów mo e byç wykorzystany oddzielnie i stanowiç zawartoêç jednego szkolenia, mogà byç te wykorzystywane łàcznie do realizacji szkoleƒ całoêciowych obejmujàcych wszystkie zagadnienia niezb dne społecznemu inspektorowi pracy przy realizacji jego funkcji. Ka dy moduł zawiera: Czasowe i tematyczne rozpisanie planu szkolenia, Multimedialnà prezentacj (slajdy) omawianych zagadnieƒ, Materiał pomocniczy merytoryczny dla wykładowcy prowadzàcego zaj cia. Mamy nadziej, e opracowany pakiet edukacyjny b dzie pomocny przy organizacji i realizacji szkoleƒ skierowanych do społecznych inspektorów pracy, a zawarta w materiale wiedza, przykłady çwiczeƒ i kazusów stanà si ciekawà ilustracjà zaj ç poêwi conych zagadnieniom ochrony człowieka w procesie pracy. 3
PLAN SZKOLENIA Czas szkolenia: 16 godzin CZAS (godziny) Slajdy Zakres tematyczny 3 2 8 I. Definicja wypadku przy pracy: podstawowe poj cia i elementy definicji wypadku przy pracy, podstawy prawne. 2 9 13 II. Rodzaje wypadków przy pracy 4 14 33 III. Tryb post powania powypadkowego: cel post powania powypadkowego, obowiàzki pracodawcy w przypadku zaistnienia zdarzenia wypadkowego, powołanie, skład i obowiàzki zespołu powypadkowego, ustalenia okolicznoêci i przyczyn wypadku przy pracy. 5 34 55 IV. Dokumentacja powypadkowa: protokół ustalenia okolicznoêci i przyczyn wypadku przy pracy (obowiàzki i uprawnienia pracodawcy, zespołu powypadkowego, inspektora pracy), rejestr wypadków przy pracy, statystyczna karta wypadku przy pracy. 2 56 69 V. Analiza wypadkowoêci: podstawowe poj cia, definicje i cel analizy, metody analizy wypadkowoêci. 5
MATERIAŁ DYDAKTYCZNY DLA WYKŁADOWCÓW SPIS TREÂCI Definicja wypadku przy pracy i jej analiza.............................................. 9 TOL............................................................................ 10 Rodzaje wypadków przy pracy...................................................... 13 Tryb post powania powypadkowego................................................. 15 Dokumentacja powypadkowa....................................................... 21 Analiza wypadkowoêci............................................................. 34 7
SPOŁECZNA INSPEKCJA PRACY PROGRAM SZKOLENIA DLA SPOŁECZNYCH INSPEKTORÓW PRACY CZŁONKÓW ZESPOŁÓW POWYPADKOWYCH 2014 r. DEFINICJA Za wypadek przy pracy uwa a si zdarzenie: nagłe, wywołane przyczyn zewn trzn, powoduj ce uraz lub mier, które nast piło w zwi zku z prac. 2 39
DEFINICJA Co to znaczy, e zdarzeniejestnagłe? Zdarzenie jest nagłe, je eli czas działania przyczyny zewn trznej nie przekracza jednej dniówki roboczej 3 DEFINICJA Co mo e si przyczyni do powstania zdarzenia? Przyczyny wypadku s to: - wszelkie braki i nieprawidłowo ci, które bezpo rednio lub po rednio przyczyniły si do powstania wypadku, zwi zane z czynnikami materialnymi (przyczyny techniczne T), z ogóln organizacj pracy w zakładzie lub organizacj stanowiska pracy (przyczyny organizacyjne O), zwi zane z pracownikiem (przyczyny ludzkie L) TOL 4 40
POST POWANIE POWYPADKOWE Kto powinien zgłosi wypadek przy pracy? Podstawowym obowi zkiem ka dego pracownika jest w szczególno ci niezwłoczne zawiadomienie przeło onego o zauwa onym w zakładzie pracy wypadku. Pracownik, któryuległwypadkowi,je eli stan jego zdrowia na to pozwala, powinien poinformowa niezwłocznie o wypadku swojego przeło onego. 15 POST POWANIE POWYPADKOWE Co powinien zrobi pracodawca po uzyskaniu informacji, zawiadomienia o wypadku? W razie zaistnienia wypadku przy pracy pracodawca jest obowi zany: podj niezb dne działania eliminuj ce lub ograniczaj ce zagro enie, zapewni udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym, zapewni ustalenie w przewidzianym trybie okoliczno ci i przyczyn wypadku, zastosowa odpowiednie rodki zapobiegaj ce podobnym wypadkom. 16 46
POST POWANIE POWYPADKOWE Co powinien zrobi pracodawca po uzyskaniu informacji, zawiadomienia o wypadku? W razie zaistnienia wypadku: ci kiego, miertelnego, zbiorowego przy pracy oraz o ka dym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, maj cym zwi zek z prac, je eli mo e by uznany za wypadek przy pracy pracodawca jest obowi zany niezwłocznie zawiadomi : wła ciwego okr gowego inspektora pracy oraz prokuratora. 17 POST POWANIE POWYPADKOWE Jakie działania jest obowi zany podj pracodawca w celu eliminowania lub ograniczania zagro enia? Do czasu ustalenia okoliczno ci i przyczyn wypadku pracodawca ma obowi zek zabezpieczy miejsce wypadku w sposób wykluczaj cy: dopuszczenie do miejsca wypadku osób niepowołanych; uruchamianie bez koniecznej potrzeby maszyn i innych urz dze technicznych, które w zwi zku z wypadkiem zostały wstrzymane, dokonywanie zmiany poło enia maszyn i innych urz dze technicznych, jak równie zmiany poło enia innych przedmiotów, które spowodowały wypadek lub pozwalaj odtworzy jego okoliczno ci. 18 47
DOKUMENTACJA POWYPADKOWA Co nale y uwzgl dni w opisie okoliczno ci wypadku? W opisie okoliczno ci wypadku nale y zamie ci wszystkie ustalenia dokonane w toku post powania powypadkowego, które mogły mie wpływ na powstanie wypadku: dotycz ce poszkodowanego, tj.: do wiadczenie zawodowe (sta pracy na stanowisku, na którym doszło do wypadku); przeszkolenie w dziedzinie bhp, w tym zapoznanie z ocen ryzyka zawodowego; poddanie profilaktycznym badaniom lekarskim; wyposa enie poszkodowanego w niezb dne rodki ochrony indywidualnej oraz odzie i obuwie robocze; dotycz ce maszyn, urz dze i narz dzi pracy przy obsłudze, u yciu których doszło do wypadku: nazwa, dane identyfikacyjne (nr fabryczny i/lub ewidencyjny); rok produkcji ze wskazaniem czy spełniaj minimalne lub zasadnicze (tu: oznakowanie znakiem CE) wymagania dotycz ce maszyn; stan techniczny tych maszyn, urz dze lub narz dzi; stan techniczny osłon i urz dze ochronnych; 35 DOKUMENTACJA POWYPADKOWA Co nale y uwzgl dni w opisie okoliczno ci wypadku? W opisie okoliczno ci wypadku nale y zamie ci ponadto ustalenia dotycz ce: warunków pracy, np.: przestrzeni, o wietlenia, stanu technicznego podło a, warunków atmosferycznych, temperatury itp., sposobu wykonywania pracy przez poszkodowanego: pozycji przyj tej podczas wypadku, sposobu trzymania danego ci aru, odległo ci na jak przenoszony był dany ci ar, stale czy dorywczo (np. podczas r cznych prac transportowych), wła ciwo ci materiałów (np. podnoszonych i przenoszonych ci arów): waga, gabaryty, wła ciwo ci, itp. 36 56
DOKUMENTACJA POWYPADKOWA W jakim terminie zespół powypadkowy dokumentuje ustalenia okoliczno ci i przyczyn wypadku? Nie pó niej ni w terminie 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku. Ustalenie okoliczno ci i przyczyn wypadku w terminie pó niejszym, wskutek uzasadnionych przeszkód lub trudno ci, wymaga podania przyczyn tego opó nienia w tre ci protokołu powypadkowego. 37 DOKUMENTACJA POWYPADKOWA Co si dzieje, je li członkowie zespołu powypadkowego nie zgadzaj si co do tre ci protokołu powypadkowego (okoliczno ci, przyczyn, kwalifikacji)? Członek zespołu powypadkowego ma prawo zło y do protokołu powypadkowego zdanie odr bne, które powinien uzasadni. W przypadku rozbie no ci zda członków zespołu powypadkowego o tre ci protokołu powypadkowego decyduje pracodawca. 38 57
DOKUMENTACJA POWYPADKOWA Stwierdzenie w protokole powypadkowym, e wypadek nie jest wypadkiem przy pracy albo e zachodz okoliczno ci, które mog mie wpływ na prawo pracownika do wiadcze przysługuj cych z tytułu wypadku, wymaga szczegółowego uzasadnienia i wskazania dowodów stanowi cych podstaw takiego stwierdzenia. 39 DOKUMENTACJA POWYPADKOWA Zespół powypadkowy jest obowi zany zapozna z tre ci protokołu powypadkowego, przed jego zatwierdzeniem: poszkodowanego lub uprawnionych członków rodziny zmarłego pracownika, oraz pouczy ww. o prawie zgłaszania uwag i zastrze e do ustale zawartych w protokole powypadkowym. 40 58