Historia klasa 4 Gwiazdką oznaczono tematy spoza podstawy. Wymagania dotyczące lekcji dodatkowych zależą od tego, czy nauczyciel wyznaczy dany temat ten jako obowiązkowy, czy jako nadobowiązkowy wówczas wymagania dotyczyć będą oceny celującej. Nr lekcji Temat lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra 1. Historia Co to takiego? historia jako dzieje, przeszłość, epoki historyczne. 2. Wśród starych ksiąg, obrazów i budowli źródła historyczne. 3. Historia zegara i nie tylko chronologia, tysiąclecie, era, przed naszą erą. 4. Kiedy to było? Obliczanie czasu historia i czym zajmuje się historyk. źródło historyczne, legenda i zabytek. Uczeń wie, jakie są rodzaje zegarów. Umie wskazać podstawowe podziały czasu (m.in. wiek, era). Uczeń umie wskazać podstawowe podziały czasu (m.in. wiek, era). CZĘŚĆ I. ZAPOZNAJ SIĘ Z HISTORIĄ Uczeń umie krótko Uczeń wyjaśnia, po co uczy się Uczeń rozumie wpływ scharakteryzować epoki historyczne. historii. wydarzeń historycznych na teraźniejszość oraz wpływ współczesnych zdarzeń, także z własnego życia, na kształtowanie się przyszłej historii. Uczeń wie, jakie funkcje pełni Uczeń umie wskazać inne Uczeń umie odczytać muzeum. formy poznawania historii informacje z ilustracji Umie podzielić źródła historyczne na (film, obraz). przedstawiającej źródło pisane i niepisane. Rozumie znaczenie źródeł niepisane. historycznych dla pracy Rozumie, dlaczego należy historyka. chronić źródła historyczne. Uczeń umieszcza wydarzenia na linii Uczeń wie, w jakim celu Uczeń rozumie, dlaczego chronologicznej. i gdzie wynaleziono kalendarz. inaczej liczymy czas przed Wie, co to jest chronologia. Rozumie, jakie ma znaczenie naszą erą. chronologia w nauce historii. chronologia. Umie określić na podstawie daty rocznej wiek i jego połowę. Uczeń umie obliczyć upływ czasu między wydarzeniami p.n.e. i n.e. Uczeń rozumie, jakie ma znaczenie chronologia w nauce historii. Historia jako dzieje Historia jako dzieje Chronologia historyczna Chronologia historyczna 1
określanie wieku, ery, obliczanie upływu czasu między wiekami. 5. Palcem po mapie mapa historyczna, rodzaje map historycznych. mapa. Wie, co to jest tytuł mapy i legenda. Uczeń wie, jakie są rodzaje map. Umie wskazać na mapie konkretne miejsca i określić ich przynależność państwową. Uczeń umie odróżnić od siebie rodzaje map. Umie wskazać starą mapę i różnice między mapą dawną i współczesną. Uczeń rozumie znaczenie czytania mapy dla poznania zjawisk i procesów historycznych. Analiza i interpretacja historyczna 6. Poznaj to, co Archeologia co to takiego?* Uczeń wie, czym zajmuje się archeolog. Uczeń wie, jakimi narzędziami i technikami posługuje się archeolog. Uczeń potrafi wymienić różne znaleziska archeologiczne i ocenić ich wartość. Uczeń rozumie znaczenie pracy archeologa dla poznawania przeszłości. 7. Lekcja epoki historyczne, źródła historyczne, chronologia. Sprawdzian 1. 8. Każdy człowiek jest inny odmienność i niepowtarzalność Uczeń rozumie pojęcia: Uczeń wymienia kolejne epoki wiek, era, epoka, historia, historyczne. źródło historyczne. Wie, jakie wyróżniamy rodzaje Oblicza czas, który upłynął źródeł historycznych. między epokami Wyjaśnia, dlaczego uczymy się i wydarzeniami. historii. Przypisuje daty wydarzeń do odpowiednich wieków. Uczeń wie, czym ludzie różnią się między sobą. CZĘŚĆ II. CZŁOWIEK I SPOŁECZEŃSTWO tolerancja. Uczeń przedstawia własne Uczeń klasyfikuje źródła rozumienie konieczności nauki historyczne, posługując się historii. przykładami. Uzasadnia przydatność źródeł w pracy historyka i archeologa. Uczeń umie wskazać różnice między ludźmi oraz zauważyć wynikające z nich korzyści i trudności. Rozumie, że należy szanować innych bez względu na wiek, Uczeń umie odróżnić tolerancję od akceptacji. Refleksja nad sobą i otoczeniem społecznym 2
człowieka. 9. W domu, w szkole, w społeczeństwie rodzina, społeczność szkolna, społeczeństwo, prawa i obowiązki ucznia. 10. Ja i moja historia tradycja rodzinna, pokolenie. 11. Poznaj to, co Szkoła dawniej i dziś* jak dzisiaj. 12. Lekcja społeczeństwo, grupa społeczna, rodzina, szkoła, tolerancja, konflikty, prawa i obowiązki ucznia. Sprawdzian 2. społeczeństwo i grupa społeczna oraz jakie są podstawowe rodzaje grup społecznych. pamiątka rodzinna, zwyczaj, drzewo genealogiczne i rodowód. Uczeń rozumie, że dawniej nauka nie wyglądała tak Uczeń zna pojęcia: społeczeństwo, grupa społeczna. Wie, czym ludzie różnią się między sobą. Umie określić podstawowe funkcje rodziny. Uczeń umie wskazać przykłady społeczeństw i grup społecznych. Umie określić, do jakich grup sam należy i jaką pełni w nich funkcję. Umie określić podstawowe funkcje rodziny. Uczeń umie odróżnić pamiątkę od zwyczaju oraz drzewo genealogiczne od rodowodu. Umie podać przykład pamiątki i zwyczaju w swojej rodzinie. Uczeń wie, kim była Maria Skłodowska-Curie. Uczeń wie, do jakich grup społecznych należy i jaką pełni w nich funkcję. Zna swoje prawa i obowiązki jako ucznia w społeczności szkolnej. wygląd czy przekonania. Uczeń umie wskazać przywódcę oraz określić role członków grupy społecznej. Rozumie potrzebę życia ludzi w grupach. Rozumie konieczność udziału w wyborach (na razie do samorządu szkolnego). Uczeń umie narysować rodowód i drzewo genealogiczne. Uczeń wie, czym się różni szkoła dawna od dzisiejszej. tolerancja, i potrafi opowiedzieć, w jaki sposób się przejawia. CZĘŚĆ III. MAŁA I WIELKA OJCZYZNA Uczeń rozumie znaczenie grupy społecznej w życiu codziennym (zwłaszcza znaczenie szkoły i rodziny). Uczeń rozumie korzyści wynikające z poznania swojej historii i historii swojej rodziny. Uczeń potrafi opowiedzieć, jak kiedyś wglądała nauka w szkole. Uczeń potrafi opowiedzieć o konfliktach między ludźmi i wie, w jaki sposób próbować radzić sobie z tymi konfliktami. Refleksja nad sobą i otoczeniem społecznym Refleksja nad sobą i otoczeniem społecznym 3
13. Moja ojczyzna + Poznaj to, co Orzeł godło Polski* stolica Polski, godło, flaga, hymn państwowy, historia godła Polski, sąsiedzi Polski. 14. Polska niejedno ma imię regiony Polski. Uczeń wie, jakie miasto jest stolicą Polski i jakie są polskie symbole narodowe. Uczeń zna pojęcia: region, gwara, strój regionalny, mniejszość narodowa. Uczeń umie wymienić sąsiadów Polski. Uczeń umie wskazać na mapie i nazwać najważniejsze polskie regiony oraz region, w którym mieszka. Uczeń umie wskazać na mapie Uczeń rozumie konieczność sąsiadów Polski. zdobywania wiedzy o ojczyźnie. Zna historię narodowego godła. Uczeń umie wskazać na mapie Uczeń rozumie znaczenie Ojczyzna i nazwać wszystkie polskie regiony. lokalnych zwyczajów dla budowania kultury polskiej. Ojczyzna oraz temat dodatkowy spoza podstawy 15. Moja wielka i mała ojczyzna mój region, mała ojczyzna. ojczyzna i patriotyzm. mała ojczyzna. Uczeń rozumie znaczenie małej ojczyzny w swoim życiu i w historii. Uczeń umie znaleźć informacje na temat swojej małej ojczyzny. Interesuje się życiem lokalnym. Ojczyzna, Mała Ojczyzna 16. Lekcja patriotyzm, polskie symbole narodowe, patriotyzm i zna polskie symbole narodowe. Uczeń wymienia sąsiadów Polski, umie wskazać na mapie państwa graniczące z Polską. Uczeń wymienia regiony Polski, rozumie ich odrębności, wymienia cechy charakterystyczne własnego i innych regionów. Uczeń charakteryzuje swoją małą ojczyznę, potrafi wskazać, jakie znaczenie ma dla niego i jego najbliższych. 4
regiony Polski, mniejszości etniczne i narodowe. Sprawdzian 3. 17. Bardzo dawna historia człowieka* prehistoria. 18. Nad wielkimi rzekami* pierwsze cywilizacje, rolnictwo, rola wielkich rzek. 19. Historia pisma alfabety: fenicki, grecki, łaciński, współczesny. 20. Gliniane tabliczki* pismo klinowe, Babilon. Uczeń potrafi wymienić zajęcia człowieka pierwotnego. Wie, jakie były funkcje ognia w życiu człowieka pierwotnego. Uczeń omawia rolę rzeki w starożytności. Uczeń wie, kiedy wynaleziono pismo. Uczeń wymienia grupy społeczne zamieszkujące starożytną Mezopotamię. CZĘŚĆ IV. DAWNO, DAWNO TEMU... Uczeń wymienia najpowszechniejsze Uczeń wie, z czego człowiek Uczeń potrafi opowiedzieć narzędzia człowieka pierwotnego. dawniej wykonywał narzędzia. o początkach rolnictwa Wie, co zmieniło życie człowieka i hodowli. pierwotnego. Uczeń potrafi wskazać na mapie Nil i Mezopotamię. Wie, kim byli Sumerowie. Uczeń rozumie, do czego służyło pismo. Uczeń potrafi wskazać na mapie Mezopotamię. Potrafi określić role grup społecznych zamieszkujących Mezopotamię. Uczeń wymienia osiągnięcia Sumerów. Uczeń wymienia rodzaje pisma w kolejności chronologicznej. Uczeń potrafi określić hierarchię grup społecznych zamieszkujących Mezopotamię. Opisuje wygląd starożytnego Babilonu. Uczeń potrafi opowiedzieć o znaczeniu pierwszych cywilizacji nad wielkimi rzekami. Uczeń wie, w jaki sposób odczytano hieroglify. podatek. Fundamenty Europy 21. Na rydwanie faraona* Uczeń wie, kim był faraon Uczeń potrafi wskazać na mapie Nil Uczeń wie, z czego i jak Uczeń wie, kim był faraon 5
faraon, hieroglify, piramidy. 22. A tymczasem na ziemiach polskich * osada w Biskupinie, zajęcia ludności Biskupina. 23. Poznaj to, co Siedem cudów starożytnego świata* 24. Lekcja położenie geograficzne Mezopotamii, wynalazek pisma, Egipt faraonów, Biskupin. Sprawdzian 4. 25. Grecja i jej mieszkańcy i do czego służyły piramidy.i Egipt oraz wymienić grupy społeczne starożytnego Egiptu i krótko je scharakteryzować. Uczeń wymienia zajęcia mieszkańców Biskupina. Uczeń wie, że w starożytności wzniesiono wiele wspaniałych budowli, a siedem z nich nazwano cudami świata. Uczeń rozumie pojęcia: Mezopotamia, pismo klinowe, faraon, piramidy, hieroglify, papirus. Uczeń potrafi wskazać na mapie Grecję. Uczeń potrafi na podstawie rysunku opisać gród w Biskupinie. Egipcjanie robili zwoje do pisania. Uczeń wskazuje przyczyny upadku Biskupina. Tutanchamon. Uczeń wie, kiedy powstała osada w Biskupinie i kto ją odkrył. Uczeń potrafi na podstawie ilustracji Uczeń wskazuje siedem Uczeń zna dalsze losy opowiedzieć o siedmiu cudach cudów świata na mapie świata siedmiu cudów świata. starożytnego. starożytnego świata. Uczeń omawia wpływ położenia geograficznego na życie w Mezopotamii i Egipcie. CZĘŚĆ V. STAROŻYTNA GRECJA Uczeń wie, czym zajmowali się starożytni Grecy. Uczeń wie, które osiągnięcia Uczeń wymienia egipskie cywilizacji Mezopotamii grupy społeczne i określa i Egiptu odgrywają ważną role ich funkcje. do dziś. Zna różne koncepcje Ocenia znaczenie wynalazku dotyczące budowy piramid. pisma dla rozwoju cywilizacji. Uczeń umie wskazać przyczyny Wielkiej Kolonizacji. Uczeń rozumie związek między położeniem 6
+ Poznaj to, co Wielka kolonizacja* geograficznym a rozwojem państwa i życiem mieszkańców. oraz temat dodatkowy położenie Grecji, ukształtowanie terenu, rola żeglowania. 26. Greckie wychowanie wychowanie spartańskie, hoplici, igrzyska olimpijskie. 27. W Atenach Peryklesa sztuka grecka, filozofia, demokracja. 28. W świecie greckich bogów bogowie olimpijscy, teatr grecki. 29. Lekcja położenie Uczeń wie, co oznacza określenie spartańskie wychowanie. Uczeń wie, kim byli Sokrates i Atena. Uczeń wie, kim byli Herakles, Odyseusz, i Zeus. Wie, czym był teatr w starożytnej Grecji. Uczeń rozumie pojęcia: demokracja, igrzyska olimpijskie. Wymienia greckich bogów. Uczeń wie, co oznacza zwrot wróć Uczeń umie opowiedzieć z tarczą lub na tarczy, o spartańskim modelu Wskazuje na mapie Spartę i Olimpię. wychowania i starożytnych igrzyskach sportowych. Uczeń wie, kim byli Fidiasz i Perykles. Uczeń umie rozpoznać greckich bogów po ich atrybutach. Uczeń podaje genezę i znaczenie powiedzeń: z tarczą lub na tarczy, wychowanie spartańskie. Zna postacie: Sokratesa, Arystotelesa, Platona, Fidiasza, Peryklesa. Uczeń umie objaśnić funkcje świątyni greckiej i agory. Uczeń umie opowiedzieć historie Heraklesa i Odyseusza. Uczeń wyjaśnia znaczenie demokracji ateńskiej. Uczeń rozumie znaczenie Fundamenty Europy sportu w życiu starożytnych Greków i współczesnych ludzi. Uczeń rozumie znaczenie osiągnięć starożytnych Greków dla kolejnych epok, w tym dla współczesności. Uczeń rozumie znaczenie osiągnięć starożytnych Greków dla kolejnych epok, w tym współczesności. Uczeń porównuje warunki naturalne różnych krajów starożytnych: wskazuje podobieństwa i różnice między nimi oraz ich wpływ Fundamenty Europy Fundamenty Europy 7
geograficzne Grecji, wierzenia Greków, filozofia i teatr grecki, rola sportu w życiu starożytnych Greków. Sprawdzian 5. 30. Rozwój państwa rzymskiego* początki Rzymu, Rzym królewski, republika, cesarstwo. 31. Miasto na siedmiu wzgórzach Uczeń wie, kim był Romulus. triumf i Forum Romanum. CZĘŚĆ VI. STAROŻYTNY RZYM Uczeń potrafi wskazać na mapie Rzym. Uczeń potrafi opowiedzieć, jak budowano rzymskie drogi. Uczeń wymienia chronologicznie ustroje Rzymu. Uczeń omawia codzienne zajęcia mieszkańców Rzymu. na funkcjonowanie państw. Uczeń krótko charakteryzuje ustroje Rzymu. Uczeń rozumie znaczenie Fundamenty Europy dróg dla rozwoju imperium. drogi rzymskie, handel, życie codzienne, Juliusz Cezar. 32. Rzymianina dzień powszedni prawo rzymskie, termy, igrzyska, niewolnictwo. Uczeń wie, kim był niewolnik w starożytnym Rzymie. Uczeń wie, czym były termy i Uczeń rozumie znaczenie akwedukty oraz kim był gladiator. niewolnictwa w państwie Umie wymienić najważniejsze rzymskim. osiągnięcia kultury starożytnego Rzymu, ze szczególnym uwzględnieniem prawa rzymskiego. Uczeń umie wymienić Fundamenty Europy najważniejsze osiągnięcia kultury starożytnego Rzymu w odniesieniu do współczesności. 8
33. Rzymianin zostaje chrześcijaninem narodziny chrześcijaństwa, apostołowie, ewangelia, prześladowania chrześcijan. Uczeń wie, kim byli Jezus i święty Paweł. Uczeń umie wskazać najważniejsze zasady chrześcijaństwa. Uczeń wymienia najważniejszych rzymskich bogów. Uczeń rozumie znaczenie Fundamenty Europy chrześcijaństwa dla rozwoju Rzymu i dalszej historii ludzkości. 34. Upadek cesarstwa rzymskiego. + Poznaj to, co Jak walczono w starożytnym Rzymie* legion Uczeń wie, czym są taran, katapulta. Uczeń zna datę upadku rzymski. cesarstwa rzymskiego na Zna datę 476 r. Zachodzie. Rozumie znaczenie armii w historii Rzymu. Uczeń umie wymienić przyczyny podziału imperium i upadku cesarstwa zachodniego. oraz temat dodatkowy cesarstwo zachodnie i wschodnie, barbarzyńcy. 35. Lekcja przemiany ustrojowe w państwie rzymskim, Rzym podbija świat, osiągnięcia cywilizacji rzymskiej, Uczeń rozumie pojęcia: republika, legiony, akwedukt, termy, cesarstwo, prawo rzymskie, chrześcijaństwo, Koloseum, amfiteatr. Zna postacie: Jezusa Chrystusa, Juliusza Cezara. Wie, co wydarzyło się w 476 r. Wymienia rzymskie osiągnięcia cywilizacyjne. Podaje przyczyny prześladowań chrześcijan. Uczeń opisuje republikę i cesarstwo, wskazuje na różnice między nimi. Uczeń wskazuje wpływ osiągnięć rzymskich na współczesne prawo i budownictwo. 9
chrześcijaństwo w świecie rzymskim. 36. Sprawdzian 6. Wskazuje na mapie miasto Rzym. 10