Części dołączone do tego numeru W tym wydaniu znajdziesz kolejne wycięte laserowo elementy ze sklejki do rozbudowy ramy wręgowej i rufy HMS Victory. części 30, 30a, 30b wręga w kształcie litery U Montaż elementów części 32 (8), części 33 (2), części 34 (2) podpory i wręgi galeryjki rufowej Otrzymałeś kolejne wręgi rufowe i podpory galeryjki rufowej i kabin oficerskich. Niebawem zaczniesz zabudowywać dolny pokład działowy. 33 3230 34 1 2 Nałóż tak jak w poprzednich etapach odrobinę kleju do drewna na miejsca wręgi 30, do których przymocujesz elementy 30a i 30b. Dopilnuj, żeby części (30a i 30b) zostały przyklejone do sekcji środkowych zgodnie z numeracją. Sklejone elementy odłóż do wyschnięcia. WSKAZÓWka Nałóż wręgę luźno na stępkę modelu. Nie sklejaj na razie elementów! Od tego momentu dzieli Cię jeszcze kilka etapów montażu. Jeśli jesteś początkującym modelarzem i masz wątpliwości dotyczące dopasowania części, skonsultuj się z fachowcem lub wstrzymaj z montażem do skompletowania większego zespołu części. 9
Instrukcja montażu Różne wersje modelu Możesz wybrać wersję HMS Victory z malowaniem albo pozostawić model w naturalnym kolorze drewna. Można też przygotować model w wersji przekrojowej (tzw. cut-away), która pozwoli zaglądać do wnętrza dolnych pokładów. J uż niedługo ukończysz budowę ramy wręgowej i zaczniesz mocować poszycie. Teraz należy podjąć kilka decyzji: Czy wybrać wersję modelu z malowaniem, czy bez malowania? (patrz opisy na stronie 11). Czy odwzorować pokrycie podwodnej części kadłuba płytami miedzianymi? (patrz strony 12 i 13). A może wybrać wersję przekrojową modelu? (patrz ramka poniżej). ETAP 1 Rama wręgowa Już wkrótce złożysz wręgi kadłuba HMS Victory. Na razie luźno osadziłeś je na stępce, aby się zorientować, jak będzie wyglądał gotowy kadłub. Niedługo połączysz wręgi z pokładami na stałe, żeby cała struktura uzyskała odpowiednią sztywność. Wersja przekrojowa: Jeśli wybierzesz wersję cut-away, będziesz musiał wyciąć kilka elementów z konstrukcji kadłuba, aby odsłonić widok wnętrza pod pokładem. Dzięki wskazówkom wykonasz tę pracę krok po kroku. Instrukcja montażu zawiera opis niezbędnych czynności. ETAP 2 Poszycie Gdy tylko rama wręgowa zostanie ukończona, przystąpisz do obłożenia modelu poszyciem w takim układzie jak na oryginalnym okręcie Victory. Musisz dopasować zewnętrzne krawędzie wręg do kształtu kadłuba w taki sposób, żeby deseczki poszycia stykały się z nimi jak największą powierzchnią. Następnie podobnie jak podczas budowy szalupy trzeba przygiąć deseczki do kształtu kadłuba i umocować je na wręgach klejem do drewna i szpilkami (do czasu wyschnięcia kleju). Wersja przekrojowa (cut-away) Jeśli wybierzesz tę wersję, nie będziesz mocował deseczek poszycia w miejscu, gdzie znajdzie się otwarta przestrzeń odsłaniająca widok wnętrza. ETAP 3 Mocowanie detali na kadłubie Najpierw trzeba powycinać furty działowe w poszyciu burtowym kadłuba. Następnie wszystkie furty obudujesz wewnętrznym obramowaniem. Potem zaczniesz przymocowywać odbojnice między Wersja przekrojowa (cut-away) W wersji przekrojowej podczas realizacji etapów 2 i 3 nie montuje się części burty, żeby odsłonić widok na dolny i środkowy pokład działowy. Otwarte przestrzenie w wersji przekrojowej odsłaniające środkowy i dolny pokład działowy pozwolą wyeksponować armaty. Wersja cut-away pomoże wyobrazić sobie krzątaninę pod pokładem. Widok dolnego pokładu działowego Victory (u góry) z armatami wysuniętymi na pozycje bojowe. 10
WERSJA Z MALOWANIEM Barwny model Victory Powyżej części podwodnej pokrytej miedzianymi płytami (patrz strona 12 i 13) kadłub Victory ma czarną powłokę malarską przełamaną trzema pasami w kolorze ochry. Pasy nie pokrywają się z układem drewnianych odbojnic między ciągami furt działowych. Poza tym zwężają się w kierunku dziobu i rufy. Ważne jest, żeby kadłub został pomalowany jeszcze przed zamontowaniem drobnych elementów na pokładach, bo później te detale nie pozwolą postawić kadłuba do góry dnem na czas malowania. Poza tym większe partie modelu nie będą dostępne, gdy zostanie zamontowane olinowanie wraz z żaglami. Szczególnym utrudnieniem podczas prac wykonywanych pędzelkiem będą wanty, które biegną od masztów do zewnętrznych części burt i są naciągnięte przez odstające od kadłuba podwięzie. Niektóre części można pomalować przed ich przyklejeniem. Takimi elementami są klapy furt działowych i inne części uzbrojenia. Wszystkie prace malarskie przy kadłubie należy ukończyć w tym momencie. Informacje o kolorystyce będziesz otrzymywał w miarę postępów budowy. Rzut oka na takielaż Victory uświadamia, dlaczego kadłub trzeba pomalować jeszcze przed montażem osprzętu ruchomego i nieruchomego. Czarny kadłub z pasami w kolorze ochry i masztami: oto Victory w suchym doku w Portsmouth. Po kompleksowej renowacji okręt wygląda dzisiaj tak jak podczas bitwy pod Trafalgarem. Drobne elementy, takie jak widoczne otwarte klapy furt działowych, mocuje się do kadłuba dopiero pod koniec prac modelarskich. poszczególnymi ciągami furt odbojnice chronią i wzmacniają kadłub. Na koniec zamontujesz drobniejsze detale na kadłubie i pokładzie. Wersja z malowaniem: W wersji odwzorowującej oryginał niektóre detale należy zamontować dopiero po pomalowaniu kadłuba. Jeżeli chcesz zachować sugerowaną kolorystykę modelu Victory, to już na tym etapie zabudowy musisz rozplanować czarne i ochrowe pasy na kadłubie, przestrzegając instrukcji z powyższej ramki. Odwzorowanie pokrycia z płyt miedzianych: Na stronach 12 i 13 piszemy więcej o odwzorowywaniu pokrycia podwodnej części kadłuba płytami. ETAP 4 Maszty i reje Trzy maszty, bukszpryt oraz reje HMS Victory zbudujesz w trzech oddzielnych etapach. Zamontujesz je zgodnie z instrukcją. Wersja z malowaniem: W tej wersji wszystkie maszty i reje należy pokryć farbą podczas budowy. W wersji bez malowania maszty i reje można pokryć bezbarwnym lakierem już w tym stadium pracy. ETAP 5 Takielaż i żagle Ukończone maszty można teraz osadzić we właściwych miejscach i ustabilizować olinowaniem stałym. Reje, żagle i olinowanie ruchome zostaną zamontowane później. Wersja z malowaniem: Czas na ostatnie poprawki malarskie. Po zamontowaniu masztów, rei i żagli niektóre strefy modelu już nie będą dostępne. Jeśli chcesz, możesz zrezygnować z ożaglowania. ETAP 6 Końcowe detale Dokończysz takielaż i zamocujesz drobne elementy, np. klapy furt działowych, kotwice, żurawiki i flagi. Wersja z malowaniem: Na tym etapie budowy należy dokonać ostatnich poprawek. Wersja przekrojowa: Nadszedł czas na umieszczenie elementów w strefie, której nie zakrywa poszycie. 11
Instrukcja montażu Odwzorowanie pokrycia płytami miedzianymi W 1780 roku podwodna część kadłuba HMS Victory została pokryta miedzianymi płytami, aby chronić ją przed świdrakami okrętowcami. Te mięczaki potrafiły narobić poważnych szkód w poszyciu, dlatego na Victory zamontowano 3923 płyty miedziane o długości około 122 cm i szerokości 36 cm każda. Płyty nakładano na dennym poszyciu kadłuba w układzie cegiełkowym. Miedź szybko traciła połysk i pokrywała się obrostami oraz patyną. Modelarz może nadać kadłubowi swojego statku wygląd oryginału dwiema metodami: 1. Bejcowanie Być może wybrawszy wersję bez malowania, będziesz chciał także zrezygnować z odwzorowywania pokrycia kadłuba miedzią. Alternatywą jest pokrycie podwodnej części kadłuba ciemniejszą bejcą (np. w kolorze orzecha włoskiego). W ten sposób zaznaczysz różnicę między nawodnym a podwodnym fragmentem kadłuba. 2. Podwodna część kadłuba z malowaniem Najprostszym rozwiązaniem pozwalającym odwzorować pokrycie miedzianymi płytami jest nałożenie na tę część lakieru w kolorze miedzi. Jeśli wybierzesz taki wariant, musisz pomalować część podwodną po całkowitym oplankowaniu (pokryciu poszyciem), ale jeszcze przed zamocowaniem detali (etap 3). W tym celu ustaw kadłub dnem do góry, zaszpachluj i przeszlifuj nierówności powierzchni. Następnie zaznacz linię wodną, oklej taśmą maskującą powierzchnię nad tą linią i nałóż na część podwodną lakier w odpowiednim kolorze. Masz do wyboru kilka możliwości. Albo nałożysz lakier w kolorze miedzi (zostanie on dołączony do jednego z kolejnych wydań kolekcji), albo wybierzesz lakier w kolorze miedzi spatynowanej. W handlu są dostępne farby wiarygodnie odwzorowujące grynszpanowy nalot na miedzi. Jeszcze inną możliwością jest nałożenie na podwodną część kadłuba szarej farby. Taką barwą jest dzisiaj pomalowany oryginał, znajdujący się w muzeum w Portsmouth (bez imitacji płyt). Nakładając kolejne warstwy farby, uzyskasz gładką powierzchnię. W skali Twojego modelu (1:48) pojedyncze płyty miedziane byłyby dość małe tak małe, że rozróżnienie poszczególnych ciągów płytowych byłoby prawie niemożliwe. Zatem wzór płyt zamocowanych Model Victory kolorystycznie odpowiadający oryginałowi. Miedziana powłoka płytowa poniżej linii wodnej została odwzorowana w kolorystyce zbliżonej do grynszpanowego nalotu na korodujących płytach miedzianych. 12
na dennym poszyciu można odtworzyć przez wygrawerowanie poszczególnych ciągów płytowych na dnie kadłuba jeszcze przed polakierowaniem powierzchni. Trzeba jednak podkreślić, że ta praca jest bardzo mozolna i czasochłonna. 3. Nakładanie pasm miedzianych Dla jeszcze wierniejszego odwzorowania oryginału możesz nałożyć na kadłub miedzianą powłokę. Jako że ten metal jest bardzo łatwy Tak wygląda część kadłuba pokryta lakierem w odcieniu lśniącej miedzi. Kadłub, na który nałożono lakier w odcieniu podobnym do grynszpanu pokrywającego korodujące miedziane powierzchnie. Linie podziału wygrawerowane w powierzchni kadłuba odwzorowują poszczególne miedziane płyty. Dodatkowo powierzchnię pokrywa lakier w kolorze miedzi. Tak wygląda fragment kadłuba oklejonego miniaturowymi płytkami miedzianymi. w obróbce, w specjalistycznych sklepach jest dostępna samoprzylepna folia miedziana. Folię nakłada się podobnie jak w wersji z malowaniem po pokryciu farbą kadłuba po oplankowaniu, ale przed zamocowaniem delikatnych detali. Czynność tę można sprawnie wykonać samemu, ale trzeba zwrócić uwagę kilka rzeczy. Przede wszystkim nie należy naklejać na poszycie zbyt długich pasów folii miedzianej. Lepiej podzielić je na krótkie segmenty. Takie rozwiązanie wynika z faktu, że miedź pod wpływem ciepła rozszerza się dużo bardziej niż drewno. To zjawisko może z czasem doprowadzić do marszczenia się albo nawet do odpadania pasm miedzianej folii jeśli będą one zbyt długie. Wprawdzie naklejona folia miedziana będzie znacznie bardziej realistycznie naśladować pokrycie płytowe prawdziwej Victory niż farba, jednak typowa cegiełkowa struktura płyt nie zostanie odwzorowana chyba że potniesz miedzianą folię na tysiące malutkich płytek i do tego postarasz się o zachowanie jednolitych wymiarów każdej z nich... Z czasem na miedzianej powłoce pojawi się nalot. Jeśli zechcesz, to możesz samodzielnie przyśpieszyć powstanie takiego efektu. 4. Płyty miedziane W specjalistycznych sklepach można kupić już przygotowane, przycięte płytki miedziane. Nawet widać na ich krawędziach odwzorowane łebki gwoździ. Jednak one mają swoją cenę, a Tobie byłoby potrzebne tysiące egzemplarzy tego produktu. Jako że należałoby je przytwierdzać do poszycia sztuka po sztuce, taka praca pochłonęłaby mnóstwo czasu. Ponadto ta metoda nie zapewnia stuprocentowej dokładności. Po pierwsze, najmniejsze dostępne modelarskie płytki miedziane są trochę za duże (15 x 5,5 mm zamiast 14 x 3,5 mm), więc trudno byłoby za ich pomocą odwzorować układ płytek prawdziwej Victory. Po drugie, płyty na oryginale zachodzą na siebie, dlatego gwoździe na krawędziach trzeba byłoby wbijać przez dwie warstwy miedzi. Tymczasem układ gwoździ na modelarskich miniaturkach nie zgadza się z układem oryginału. Dlatego wielu modelarzy rezygnuje z odwzorowywania gwoździ na kadłubie modelu. Jeśli nawet udałoby się zachować odpowiednią skalę, to w efekcie końcowym gwoździki te byłyby prawie niedostrzegalne na poszyciu. Istnieje metoda pozwalająca na szybkie postarzanie miedzianych płytek. Służy do tego odpowiedni środek dostępny w specjalistycznym handlu (z branży złotniczej). Farby i lakier Do pomalowania drewnianych elementów modelu najlepiej nadają się wodne farby modelarskie. Są nietoksyczne, niemal bezwonne i szybkoschnące. Będą także potrzebne pędzle, rozpuszczalniki i farba gruntująca (dostępna w sklepach modelarskich). Na oficjalnej stronie internetowej HMS Victory (www.hms-victory.com; tylko w j. angielskim) znajdziesz szczegółowe informacje na temat muzeum, historii okrętu oraz jego kolorystyki. W kolejnych wydaniach otrzymasz dodatkowe wskazówki, które farby zastosować i gdzie je nałożyć. Rzecz jasna, kolorystyka Victory nie ogranicza się do czerni i ochry. Do odwzorowania oryginalnego malowania będą jeszcze potrzebne farby w kolorze czerwieni, bieli, błękitu i złota i inne. Farby można kupić w specjalistycznych sklepach. Lakierem bezbarwnym pokryjesz elementy Victory, które także w wersji z malowaniem nie otrzymają żadnej szaty kolorystycznej (np. pokłady). W wersji modelu bez malowania zaleca się pokrycie drewnianych powierzchni lakierem bezbarwnym, ponieważ to chroni drewno i w pełni uwydatnia deseń słojów. Potrzebne lakiery są dostępne w każdym dobrym sklepie modelarskim. Inną możliwością uwydatnienia niektórych szczegółów w wersji bez malowania jest zastosowanie bejcy (patrz: Odwzorowanie pokrycia płytami miedzianymi). Przed pomalowaniem modelu zawsze sprawdzaj, jak się prezentuje farba na testowym fragmencie drewna balsowego. 13