Duchowny katolicki w szatach liturgicznych.
Mnich buddyjski z misą jałmużną.
Rabin czytający modlitwę w synagodze w Moskwie.
Imam Wielkiego Meczetu w Kuwejcie.
Duchowni hinduscy podczas rytuału ofiarowania światła bóstwu.
Chrześcijaństwo
Buddyzm Hinduizm
Islam Judaizm
Uzupełnij tabelę. Religie monoteistyczne Religie politeistyczne judaizm chrześcijaństwo islam hinduizm buddyzm Bóg/bóstwo Założyciel Czas powstania Święte księgi Dom/miejsce modlitwy Dzień święty Cechy charakterystyczne Zasięg Uzupełnij tabelę. Religie monoteistyczne Religie politeistyczne judaizm chrześcijaństwo islam hinduizm buddyzm Bóg/bóstwo Założyciel Czas powstania Święte księgi Dom/miejsce modlitwy Dzień święty Cechy charakterystyczne Zasięg
Scenariusz programu Wierzenia i religie dla Prowadzącego. Prowadzący: Witam Państwa w kolejnym odcinku programu Wierzenia i religie. Moimi i Państwa gośćmi będą przedstawiciele pięciu największych religii świata. Opowiedzą o tym, w Kogo i jak wierzą, o założycielach i cechach charakterystycznych ich religii. Dziś przed Państwem wyznawcy chrześcijaństwa, islamu, judaizmu, hinduizmu i buddyzmu. Serdecznie zapraszamy! O wypowiedź poproszę przedstawiciela judaizmu najstarszej religii. Proszę opowiedzieć nam o jej pochodzeniu. Wyznawca judaizmu: Szalom! Źródła naszej religii sięgają około dwóch tysięcy lat przed Chrystusem, kiedy Abraham otrzymał od Boga obietnicę ziemi i licznego potomstwa. Za oficjalny początek uważane jest otrzymanie przez Mojżesza Dekalogu na górze Synaj (ok. 1250 lat przed Chrystusem), kiedy to Bóg zawarł z nami przymierze. Bóg Jahwe jest tym, w którego wierzymy. Jest jeden, wszechmocny i wieczny. To On stworzył cały świat, a więc również i nas. On działa nieustannie i pozwala nam się poznawać. P: Jaka jest wasza święta księga? WJ: Jest nią Biblia, która opisuje działanie Boga. W jej skład wchodzą: Tora (Pięcioksiąg), księgi Proroków oraz księgi Pism. Mamy również Talmud, czyli kodeks 613 przykazań i wyjaśnień Prawa Mojżeszowego. Zawarte są w nim obowiązki dotyczące na przykład modlitwy trzy razy dziennie, przestrzegania postów, obchodzenia świąt i odpoczynku w szabat, który jest dniem świątecznym, przepisów pokarmowych itp. P: Gdzie się zbieracie na modlitwę? WJ: W szabat, czyli w sobotę, modlimy się w synagogach. Kiedyś mieliśmy świątynię w Jerozolimie, jednak została zniszczona przez Rzymian prawie 2 tysiące lat temu. Pozostała po niej jedynie Ściana Płaczu. P: Jakie jest główne przesłanie waszej wiary? WJ: Oczekujemy na przyjście Mesjasza, który nas wyzwoli. P: Bardzo dziękuję! Teraz o przybliżenie swojej religii poproszę przedstawiciela chrześcijaństwa. Chrześcijanin: Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus! Nas, chrześcijan, bardzo wiele łączy z wyznawcami judaizmu, naszymi starszymi braćmi w wierze. Wierzymy w Jednego Boga, ale w Trzech Osobach. Świętą Księgą dla nas także jest Biblia powiększona o Nowy Testament, gdzie opisane zostało życie Jezusa Chrystusa oraz początki chrześcijaństwa. Drogowskazem postępowania, podobnie jak w judaizmie, jest dla nas Dekalog. P: Kim jest Jezus Chrystus? Ch: Jezus Chrystus to obiecany przez Boga Ojca Mesjasz, który przyniósł ludziom zbawienie. On odkupił nas od grzechu i wybawił od śmierci wiecznej, dlatego wierzymy, że po śmierci wszyscy spotkamy się w niebie. Założenia naszej wiary realizujemy we wspólnocie Kościoła, wypełniając Dekalog i przyjmując sakramenty. P: Gdzie i kiedy się modlicie? Ch: Naszym dniem świątecznym jest niedziela, gdy zbieramy się w kościołach na Mszy Świętej. Modlimy się też w domach, czytamy Pismo Święte. Staramy się również przybliżyć do Boga przez post i jałmużnę. P: Co jest centralnym motywem waszej wiary? Ch: Wiara w zmartwychwstanie Jezusa i w Jego powtórne przyjście przy końcu czasów. P: Dziękuję bardzo! A jak to jest u wyznawców islamu? Muzułmanin: Nasz Bóg, Allah, swoją wolę objawił ludziom przez Koran świętą księgę islamu. Jej słowa na początku VII w. przekazał prorokowi Mahometowi Archanioł Gabriel. W Koranie znajdują się polecenia Boga odnoszące się do wszystkich dziedzin życia. Tam również zapisano, w co mamy wierzyć i jak żyć. Naszym obowiązkiem jest znać Koran na pamięć, aby móc się nim posługiwać w każdym momencie życia. P: Czy Koran to jedyna wasza święta księga? M: Dla większości muzułmanów bardzo ważna jest Sunna, w której zawarte są dodatkowe opowieści z życia Mahometa i wyjaśnienia niektórych tekstów Koranu. Podobnie jak żydzi i chrześcijanie jesteśmy duchowymi synami Abrahama, a wierzymy, że Jezus jest jednym z proroków. P: Jakie są zasady życia zgodnego z prawem Boga? M: Modlimy się 5 razy dziennie nie tylko w świątyniach meczetach, ale wszędzie tam, gdzie zastanie nas przeznaczona na modlitwę godzina. Oprócz tego pościmy, składamy jałmużnę i raz w życiu odbywamy pielgrzymkę do Mekki naszego świętego miasta. Poza tym naszym obowiązkiem jest święta wojna walka o prawa Koranu na całym świecie. P: Który dzień w tygodniu jest dniem świątecznym? M: Takim dniem jest piątek. W tym dniu każdy muzułmanin, który jest do tego zdolny, ma obowiązek uczestniczyć w południowej modlitwie zgromadzeniowej w meczecie. P: Dziękuję. Teraz zapraszam do przedstawienia swojej religii wyznawcę hinduizmu. Kiedy powstał hinduizm?
Wyznawca hinduizmu: Nasza religia nie ma jednego głównego założyciela. Jest to grupa wierzeń religijnych, które powstawały w indyjskim kręgu kulturowym od ok. IV VII w. przed naszą erą. Ich łącznikiem jest między innymi szacunek do świętych ksiąg Wed. P: Jakie są najważniejsze elementy waszej wiary? WH: Wierzymy, że naszym głównym bogiem jest Brahma, który ma do pomocy innych bogów Wisznu i Sziwę. W ciągu życia dążymy do wyzwolenia, czyli przejścia z życia ziemskiego do duchowego, co można osiągnąć przez reinkarnację, czyli ponowne wcielenia. Ta wędrówka duszy trwa aż do jej całkowitego oczyszczenia. P: Jak wygląda wasze życie religijne? WH: Obowiązkiem wyznawcy hinduizmu jest modlitwa 5 razy dziennie, składanie ofiar oraz asceza. Praktykujemy również różne formy medytacji. Większość tych praktyk odbywa się w świątyniach mandirach. Ważne są też pielgrzymki do świętych miejsc, szczególnie nad świętą rzekę Ganges, gdzie odbywamy rytualną kąpiel. P: Jakie są założenia moralne hinduizmu? WH: Nasza religia nakazuje nam szacunek do życia, staramy się być życzliwi i współczujący. P: Wielu osobom z naszego kręgu kulturowego hinduizm kojarzy się z jogą WH: Joga to charakterystyczny dla hinduizmu sposób medytacji. Jest to rodzaj techniki panowania nad własnym ciałem. P: Dziękuję bardzo. A teraz oddajmy głos naszemu ostatniemu już gościowi przedstawicielowi buddyzmu. Co to jest buddyzm? Buddysta: Buddyzm to system filozoficzny rozwijający się od przełomu VI i V wieku p.n.e. Punktem wyjścia buddyzmu były nauki głoszone przez Buddę na polecenie Brahmy (bóstwa obecnego w hinduizmie), które zostały spisane w księdze zwanej Tipitaką. P: Jaki są najważniejsze elementy wiary buddystów? B: Podstawą naszego życia są Cztery Szlachetne Prawdy: wszelkie bytowanie to ból i cierpienie, źródłem tego cierpienia jest niewiedza, cierpienie można zakończyć, a umożliwia to tzw. Ośmioraka Ścieżka. Celem życia, podobnie jak w hinduizmie, jest wyzwolenie się z cierpień i osiągnięcie nirwany całkowitego spokoju. I również wierzymy w reinkarnację. P: Czyli, jeżeli dobrze rozumiem, nie wyznajecie wiary w konkretnego boga lub bogów? B: Nie, naszym celem jest podążanie ku wyzwoleniu ogłoszoną przez Buddę Ośmioraką Ścieżką. Budda nie jest bogiem jest naszym założycielem, mistrzem duchowym. P: Jakie są założenia moralne buddyzmu? B: Buddysta powinien ćwiczyć się w trzech głównych cnotach: powstrzymywać się od wyrządzania cierpienia, dbać o więź i przyjaźń z wszystkimi istotami oraz rozwijać w sobie miłosierdzie. P: Jak wygląda wasze życie religijne? B: Nasze modlitwy polegają na melorecytacji formuł modlitewnych, odprawianiu rytuałów, składaniu ofiar (np. kwiatów), oddawaniu czci posągom i relikwiom. Miejscem kultu są pomniki-relikwiarze oraz klasztory, w których mieszkają mnisi. P: Dziękuję państwu za uwagę, a naszym gościom za przybycie i podzielenie się informacjami na temat wyznawanych przez nich religii. (oprac. na podst.: Encyklopedia chrześcijaństwa, Kielce 2001; D. Olszewski, Z zagadnień religioznawstwa, Łódź 1996; Religia. Encyklopedia PWN, Warszawa 2001; Buddyzm, www.encyklopedia.pwn.pl)
Scenariusz programu Wierzenia i religie dla uczestników. Prowadzący: Witam Państwa w kolejnym odcinku programu Wierzenia i religie. Moimi i Państwa gośćmi będą przedstawiciele pięciu największych religii świata. Opowiedzą o tym, w Kogo i jak wierzą, o założycielach i cechach charakterystycznych ich religii. Dziś przed Państwem wyznawcy chrześcijaństwa, islamu, judaizmu, hinduizmu i buddyzmu. Serdecznie zapraszamy! O wypowiedź poproszę przedstawiciela judaizmu najstarszej religii. Proszę opowiedzieć nam o jej pochodzeniu. Wyznawca judaizmu: Szalom! Źródła naszej religii sięgają około dwóch tysięcy lat przed Chrystusem, kiedy Abraham otrzymał od Boga obietnicę ziemi i licznego potomstwa. Za oficjalny początek uważane jest otrzymanie przez Mojżesza Dekalogu na górze Synaj (ok. 1250 lat przed Chrystusem), kiedy to Bóg zawarł z nami przymierze. Bóg Jahwe jest tym, w którego wierzymy. Jest jeden, wszechmocny i wieczny. To On stworzył cały świat, a więc również i nas. On działa nieustannie i pozwala nam się poznawać. P: Jaka jest wasza święta księga? WJ: Jest nią Biblia, która opisuje działanie Boga. W jej skład wchodzą: Tora (Pięcioksiąg), księgi Proroków oraz księgi Pism. Mamy również Talmud, czyli kodeks 613 przykazań i wyjaśnień Prawa Mojżeszowego. Zawarte są w nim obowiązki dotyczące na przykład modlitwy trzy razy dziennie, przestrzegania postów, obchodzenia świąt i odpoczynku w szabat, który jest dniem świątecznym, przepisów pokarmowych itp. P: Gdzie się zbieracie na modlitwę? WJ: W szabat, czyli w sobotę, modlimy się w synagogach. Kiedyś mieliśmy świątynię w Jerozolimie, jednak została zniszczona przez Rzymian prawie 2 tysiące lat temu. Pozostała po niej jedynie Ściana Płaczu. P: Jakie jest główne przesłanie waszej wiary? WJ: Oczekujemy na przyjście Mesjasza, który nas wyzwoli. P: Bardzo dziękuję! Teraz o przybliżenie swojej religii poproszę przedstawiciela chrześcijaństwa. Chrześcijanin: Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus! Nas, chrześcijan, bardzo wiele łączy z wyznawcami judaizmu, naszymi starszymi braćmi w wierze. Wierzymy w Jednego Boga, ale w Trzech Osobach. Świętą Księgą dla nas także jest Biblia powiększona o Nowy Testament, gdzie opisane zostało życie Jezusa Chrystusa oraz początki chrześcijaństwa. Drogowskazem postępowania, podobnie jak w judaizmie, jest dla nas Dekalog. P: Kim jest Jezus Chrystus? Ch: Jezus Chrystus to obiecany przez Boga Ojca Mesjasz, który przyniósł ludziom zbawienie. On odkupił nas od grzechu i wybawił od śmierci wiecznej, dlatego wierzymy, że po śmierci wszyscy spotkamy się w niebie. Założenia naszej wiary realizujemy we wspólnocie Kościoła, wypełniając Dekalog i przyjmując sakramenty. P: Gdzie i kiedy się modlicie? Ch: Naszym dniem świątecznym jest niedziela, gdy zbieramy się w kościołach na Mszy Świętej. Modlimy się też w domach, czytamy Pismo Święte. Staramy się również przybliżyć do Boga przez post i jałmużnę. P: Co jest centralnym motywem waszej wiary? Ch: Wiara w zmartwychwstanie Jezusa i w Jego powtórne przyjście przy końcu czasów. P: Dziękuję bardzo! A jak to jest u wyznawców islamu? Muzułmanin: Nasz Bóg, Allah, swoją wolę objawił ludziom przez Koran świętą księgę islamu. Jej słowa na początku VII w. przekazał prorokowi Mahometowi Archanioł Gabriel. W Koranie znajdują się polecenia Boga odnoszące się do wszystkich dziedzin życia. Tam również zapisano, w co mamy wierzyć i jak żyć. Naszym obowiązkiem jest znać Koran na pamięć, aby móc się nim posługiwać w każdym momencie życia. P: Czy Koran to jedyna wasza święta księga? M: Dla większości muzułmanów bardzo ważna jest Sunna, w której zawarte są dodatkowe opowieści z życia Mahometa i wyjaśnienia niektórych tekstów Koranu. Podobnie jak żydzi i chrześcijanie jesteśmy duchowymi synami Abrahama, a wierzymy, że Jezus jest jednym z proroków. P: Jakie są zasady życia zgodnego z prawem Boga? M: Modlimy się 5 razy dziennie nie tylko w świątyniach meczetach, ale wszędzie tam, gdzie zastanie nas przeznaczona na modlitwę godzina. Oprócz tego pościmy, składamy jałmużnę i raz w życiu odbywamy pielgrzymkę do Mekki naszego świętego miasta. Poza tym naszym obowiązkiem jest święta wojna walka o prawa Koranu na całym świecie. P: Który dzień w tygodniu jest dniem świątecznym?
M: Takim dniem jest piątek. W tym dniu każdy muzułmanin, który jest do tego zdolny, ma obowiązek uczestniczyć w południowej modlitwie zgromadzeniowej w meczecie. P: Dziękuję. Teraz zapraszam do przedstawienia swojej religii wyznawcę hinduizmu. Kiedy powstał hinduizm? Wyznawca hinduizmu: Nasza religia nie ma jednego głównego założyciela. Jest to grupa wierzeń religijnych, które powstawały w indyjskim kręgu kulturowym od ok. IV VII w. przed naszą erą. Ich łącznikiem jest między innymi szacunek do świętych ksiąg Wed. P: Jakie są najważniejsze elementy waszej wiary? WH: Wierzymy, że naszym głównym bogiem jest Brahma, który ma do pomocy innych bogów Wisznu i Sziwę. W ciągu życia dążymy do wyzwolenia, czyli przejścia z życia ziemskiego do duchowego, co można osiągnąć przez reinkarnację, czyli ponowne wcielenia. Ta wędrówka duszy trwa aż do jej całkowitego oczyszczenia. P: Jak wygląda wasze życie religijne? WH: Obowiązkiem wyznawcy hinduizmu jest modlitwa 5 razy dziennie, składanie ofiar oraz asceza. Praktykujemy również różne formy medytacji. Większość tych praktyk odbywa się w świątyniach mandirach. Ważne są też pielgrzymki do świętych miejsc, szczególnie nad świętą rzekę Ganges, gdzie odbywamy rytualną kąpiel. P: Jakie są założenia moralne hinduizmu? WH: Nasza religia nakazuje nam szacunek do życia, staramy się być życzliwi i współczujący. P: Wielu osobom z naszego kręgu kulturowego hinduizm kojarzy się z jogą WH: Joga to charakterystyczny dla hinduizmu sposób medytacji. Jest to rodzaj techniki panowania nad własnym ciałem. P: Dziękuję bardzo. A teraz oddajmy głos naszemu ostatniemu już gościowi przedstawicielowi buddyzmu. Co to jest buddyzm? Buddysta: Buddyzm to system filozoficzny rozwijający się od przełomu VI i V wieku p.n.e. Punktem wyjścia buddyzmu były nauki głoszone przez Buddę na polecenie Brahmy (bóstwa obecnego w hinduizmie), które zostały spisane w księdze zwanej Tipitaką. P: Jaki są najważniejsze elementy wiary buddystów? B: Podstawą naszego życia są Cztery Szlachetne Prawdy: wszelkie bytowanie to ból i cierpienie, źródłem tego cierpienia jest niewiedza, cierpienie można zakończyć, a umożliwia to tzw. Ośmioraka Ścieżka. Celem życia, podobnie jak w hinduizmie, jest wyzwolenie się z cierpień i osiągnięcie nirwany całkowitego spokoju. I również wierzymy w reinkarnację. P: Czyli, jeżeli dobrze rozumiem, nie wyznajecie wiary w konkretnego boga lub bogów? B: Nie, naszym celem jest podążanie ku wyzwoleniu ogłoszoną przez Buddę Ośmioraką Ścieżką. Budda nie jest bogiem jest naszym założycielem, mistrzem duchowym. P: Jakie są założenia moralne buddyzmu? B: Buddysta powinien ćwiczyć się w trzech głównych cnotach: powstrzymywać się od wyrządzania cierpienia, dbać o więź i przyjaźń z wszystkimi istotami oraz rozwijać w sobie miłosierdzie. P: Jak wygląda wasze życie religijne? B: Nasze modlitwy polegają na melorecytacji formuł modlitewnych, odprawianiu rytuałów, składaniu ofiar (np. kwiatów), oddawaniu czci posągom i relikwiom. Miejscem kultu są pomniki-relikwiarze oraz klasztory, w których mieszkają mnisi. P: Dziękuję państwu za uwagę, a naszym gościom za przybycie i podzielenie się informacjami na temat wyznawanych przez nich religii. (oprac. na podst.: Encyklopedia chrześcijaństwa, Kielce 2001; D. Olszewski, Z zagadnień religioznawstwa, Łódź 1996; Religia. Encyklopedia PWN, Warszawa 2001; Buddyzm, www.encyklopedia.pwn.pl)