SKRYPTY BECKA Zobowiązania
W sprzedaży: A. Kawałko, H. Witczak ZOBOWIĄZANIA, wyd. 5 Skrypty Becka Z. Radwański, J. Panowicz-Lipska ZOBOWIĄZANIA CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA, wyd. 11 Podręczniki Prawnicze A. Olejniczak, Z. Radwański ZOBOWIĄZANIA CZĘŚĆ OGÓLNA, wyd. 11 Podręczniki Prawnicze K. Topolewski PRZEDMIOT ZOBOWIĄZANIA Z UMOWY ZLECENIA Monografie Prawnicze
Redaktor Prof. dr hab. Teresa Mróz Zobowiązania 2. wydanie Autorzy dr Urszula Drozdowska dr Piotr Konik dr Maciej Pannert WYDAWNICTWO C.H.BECK WARSZAWA 2016
Poszczególne rozdziały opracowali: Część I: Dr Urszula Drozdowska rozdz. I, II 2 pkt II, rozdz. IV, V, VI, VII 10, IX, X Dr Maciej Pannert rozdz. II 1 i 2 pkt I, III, IV, V, VI, 3, rozdz. III, VII 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, rozdz. VIII Dr Piotr Konik Część II: rozdz. I XXXII Redaktor naukowy: prof. dr hab. Teresa Mróz Wydawca: Aneta Flisek Wydawnictwo C.H.Beck 2016 Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Skład i łamanie: PanDawer Druk i oprawa: P.W.P. Interdruk, Warszawa ISBN 978-83-255-8477-1 ISBN e-book 978-83-255-8478-8
Spis treści Wykaz skrótów... XIX Skróty powoływanej literatury... XXI Bibliografia... XXV Wstęp... XXIX CZĘŚĆ I. Zagadnienia ogólne ROZDZIAŁ I. Zagadnienia ogólne... 3 1. Definicja oraz funkcje prawa zobowiązań w obrocie powszechnym i gospodarczym... 3 2. Prawo zobowiązań na tle innych części prawa cywilnego... 5 I. Prawo zobowiązań a prawo cywilne część ogólna... 5 II. Prawo zobowiązań a prawo rzeczowe... 5 III. Prawo zobowiązań a prawo spadkowe... 6 IV. Prawo zobowiązań a prawo na dobrach niematerialnych... 6 V. Prawo zobowiązań a prawo rodzinne... 7 3. Zasady prawa cywilnego zajmujące szczególne miejsce w prawie zobowiązań... 7 I. Zasada autonomii woli stron (ze szczególnym uwzględnieniem zasady swobody umów)... 7 II. Zasada bezpieczeństwa obrotu i ochrony praw nabytych... 8 III. Zasada słuszności... 10 4. Źródła i struktura prawa zobowiązań... 12 ROZDZIAŁ II. Elementy konstrukcyjne stosunku zobowiązaniowego... 15 1. Zobowiązanie jako stosunek prawny o charakterze względnym... 15 2. Podstawowe elementy więzi prawnej w stosunku zobowiązaniowym... 16 I. Podmioty stosunku zobowiązaniowego... 16 1. Oznaczenie stron zobowiązania... 17 2. Strona i podmiot stosunku zobowiązaniowego... 17 3. Zobowiązania z udziałem osób trzecich... 17 4. Osoby uczestniczące w wykonywaniu zobowiązania... 18 II. Wielość wierzycieli i dłużników... 18
VI Spis treści 1. Podstawowe modele stosunków zobowiązaniowych w przypadku wielości wierzycieli i dłużników... 18 2. Zobowiązania solidarne... 20 3. Ochrona prawna współdłużników i współwierzycieli w zobowiązaniu solidarnym... 22 4. Roszczenia regresowe i odpowiedzialność in solidum... 26 5. Zobowiązania niepodzielne a wielość wierzycieli i dłużników... 27 III. Przedmiot stosunku zobowiązaniowego... 29 1. Uwagi wstępne... 29 2. Godny ochrony interes wierzyciela... 29 3. Świadczenie jako przedmiot zobowiązania a przedmiot świadczenia.. 29 IV. Treść stosunku zobowiązaniowego... 30 1. Uwagi wstępne... 30 2. Wierzytelność... 30 3. Roszczenie... 31 4. Uprawnienia kształtujące... 31 5. Uprawnienia główne i uboczne... 31 6. Dług... 32 7. Cel zobowiązania... 33 V. Odpowiedzialność dłużnika... 33 1. Uwagi wstępne... 33 2. Dług a odpowiedzialność... 34 3. Rodzaje odpowiedzialności... 34 4. Zobowiązania niezupełne... 36 VI. Charakterystyka i podstawowy podział źródeł zobowiązań... 37 3. Świadczenie. Pojęcie, treść i rodzaje... 38 I. Uwagi wstępne o świadczeniu i przedmiocie świadczenia... 38 II. Treść świadczenia... 38 1. Dwie postaci świadczenia... 38 2. Oznaczenie świadczenia... 39 3. Wola spełnienia świadczenia jako element jego kwalifikacji prawnej... 40 4. Możliwość spełnienia świadczenia... 41 III. Rodzaje świadczeń... 42 1. Świadczenia w zobowiązaniach rezultatu i starannego działania... 43 2. Świadczenia jednorazowe, okresowe i ciągłe... 44 3. Świadczenia podzielne i niepodzielne... 45 4. Świadczenia oznaczone co do tożsamości i co do gatunku... 46 5. Świadczenie zwrotu nakładów i wydatków... 47 6. Czynności przygotowawcze, świadczenia uboczne i świadczenia główne... 47 7. Świadczenia w zobowiązaniu przemiennym i w zobowiązaniu z upoważnieniem przemiennym... 49 IV. Świadczenia pieniężne... 51 1. Uwagi wstępne... 51 2. Pieniądz. Pojęcie, wartość i funkcje... 51 3. Świadczenie pieniężne. Istota i sposób spełnienia... 55 4. Reguła swobody wyboru waluty... 57
Spis treści VII 5. Nominalizm... 59 6. Waloryzacja... 60 7. Odsetki... 65 V. Świadczenie mające na celu naprawienie szkody... 72 1. Podstawowe przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej... 72 2. Zasady odpowiedzialności odszkodowawczej... 72 3. Rodzaje odpowiedzialności odszkodowawczej... 73 4. Funkcje odpowiedzialności odszkodowawczej... 74 5. Szkoda jako przesłanka odpowiedzialności odszkodowawczej... 74 6. Normalny (adekwatny) związek przyczynowy jako przesłanka odpowiedzialności odszkodowawczej... 76 7. Zasady ustalania wielkości świadczeń odszkodowawczych... 78 ROZDZIAŁ III. Umowy jako podstawa obrotu prawnego... 85 1. Miejsce i rola umowy w systemie źródeł prawa... 85 I. Uwagi wstępne... 85 II. Klasyfikacja umów zobowiązaniowych w ujęciu tradycyjnym... 86 1. Umowy jednostronnie i dwustronnie zobowiązujące. Umowy wzajemne... 86 2. Umowy odpłatne i nieodpłatne... 88 3. Umowy kauzalne i abstrakcyjne... 88 4. Umowy konsensualne i realne... 89 5. Umowy losowe... 89 6. Umowy nazwane, nienazwane i mieszane... 90 2. Treść umów zobowiązaniowych... 90 I. Pojęcie treści umowy zobowiązaniowej... 90 II. Swoboda kształtowania treści umowy zobowiązaniowej... 91 1. Uwagi wstępne... 91 2. Zakres swobody umów... 91 3. Granice swobody umów... 92 4. Skutki przekroczenia granic swobody umów... 94 III. Umowa o świadczenie niemożliwe... 95 IV. Wyzysk... 96 1. Przesłanki wyzysku... 96 2. Skutki zawarcia umowy w warunkach wyzysku... 98 3. Przygotowanie i zawarcie umowy zobowiązaniowej... 99 I. Uwagi wstępne... 99 II. Culpa in contrahendo... 100 III. Umowa przedwstępna... 100 1. Pojęcie i cel zawarcia umowy przedwstępnej... 100 2. Świadczenie w umowie przedwstępnej... 101 3. Zakres zastosowania umowy przedwstępnej... 102 4. Minimalna treść umowy przedwstępnej i forma... 102 5. Termin zawarcia umowy przyrzeczonej... 103 6. Skutki niewykonania zobowiązania z umowy przedwstępnej... 105 7. Przedawnienie roszczeń z umowy przedwstępnej... 106
VIII Spis treści 8. Umowa przedwstępna a umowa definitywna... 107 9. Umowa przedwstępna a umowa ramowa... 107 IV. Obowiązek zawierania umów... 108 4. Wzorce umów... 108 I. Uwagi wstępne... 108 II. Funkcje i postaci wzorców umownych... 109 1. Funkcje wzorców umownych... 109 2. Postaci wzorców umownych... 109 3. Charakter prawny wzorca... 110 4. Treść i forma wzorca... 111 5. Legitymacja do wydania wzorca... 113 6. Moc wiążąca wzorca... 113 7. Sprzeczność wzorca z umową... 117 8. Konflikt wzorców... 118 5. Wybrane zagadnienia umów konsumenckich... 118 I. Uwagi wstępne... 118 II. Niedozwolone postanowienia umowne... 119 1. Pojęcie niedozwolonych postanowień umownych... 119 2. Przesłanki uznania postanowienia umownego za niedozwolone... 120 3. Kryteria oceny postanowień umownych pod kontem ich zgodności z dobrymi obyczajami z art. 385 2 KC... 121 4. Lista postanowień niedozwolonych zawarta w art. 385 3 KC... 122 5. Skutki zastosowania postanowienia niedozwolonego... 123 6. Incydentalna kontrola treści stosunku prawnego... 124 7. Abstrakcyjna kontrola wzorca umownego... 124 III. Zawieranie umów konsumenckich w świetle ustawy o prawach konsumenta... 126 1. Uwagi wstępne... 126 2. Obowiązki przedsiębiorcy w umowach innych niż zawierane poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość... 129 3. Regulacje chroniące konsumenta przed nadmiernymi kosztami związanymi z zawieraniem umowy z przedsiębiorcą... 130 4. Obowiązki przedsiębiorcy w przypadku zawierania umów z konsumentem poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość... 132 5. Obowiązek wydania określonych dokumentów związanych z zawarciem umowy... 134 6. Uprawnienie do odstąpienia od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość... 136 7. Umowy dotyczące usług finansowych zawierane na odległość... 142 6. Umowy dotyczące osób trzecich... 146 I. Uwagi wstępne... 146 II. Umowa o świadczenie przez osobę trzecią... 146 1. Treść umowy o świadczenie przez osobę trzecią... 146 2. Odpowiedzialność odszkodowawcza przyrzekającego dłużnika... 147 3. Zakres zastosowania umowy o świadczenie przez osobę trzecią... 148 III. Umowa o zwolnienie dłużnika z obowiązku świadczenia... 149 1. Treść umowy o zwolnienie dłużnika z obowiązku świadczenia... 149
Spis treści IX 2. Odpowiedzialność odszkodowawcza osoby trzeciej (gwaranta)... 149 3. Zakres zastosowania umowy o zwolnienie dłużnika z obowiązku świadczenia... 150 IV. Umowa o świadczenie na rzecz osoby trzeciej... 150 1. Treść i istota umowy o świadczenie na rzecz osoby trzeciej... 150 2. Zastosowanie konstrukcji umowy o świadczenie na rzecz osoby trzeciej... 154 7. Dodatkowe zastrzeżenia umowne... 155 I. Uwagi wstępne... 155 II. Zadatek... 156 1. Pojęcie i przedmiot zadatku... 156 2. Skutki zastrzeżenia zadatku... 157 III. Umowne prawo odstąpienia... 158 1. Uwagi wstępne... 158 2. Treść i zakres zastosowania umownego prawa odstąpienia... 159 3. Skutki odstąpienia od umowy... 160 IV. Odstępne... 161 V. Kara umowna... 161 1. Pojęcie i treść kary umownej... 161 2. Realizacja i miarkowanie kary umownej... 163 ROZDZIAŁ IV. Bezpodstawne (niesłuszne) wzbogacenie... 167 1. Uwagi wstępne zakres zastosowania... 167 2. Przesłanki odpowiedzialności i dochodzenie roszczeń... 168 3. Świadczenie nienależne jako rodzaj bezpodstawnego wzbogacenia... 170 4. Przedawnienie i zbieg roszczeń... 172 ROZDZIAŁ V. Czyny niedozwolone... 175 1. Uwagi wstępne... 175 2. Odpowiedzialność za czyn własny... 178 I. Wina jako podstawowa przesłanka odpowiedzialności za czyn własny... 178 II. Okoliczności wyłączające odpowiedzialność... 180 III. Współsprawstwo, współodpowiedzialność, solidarność na gruncie czynów niedozwolonych... 182 3. Odpowiedzialność władzy publicznej... 183 I. Uwagi wstępne... 183 II. Podmiot zobowiązany i uprawniony... 186 III. Przesłanki odpowiedzialności... 187 1. Wykonywanie władzy publicznej... 187 2. Niezgodność z prawem... 188 3. Pozostałe przesłanki odpowiedzialności odesłanie... 188 IV. Odpowiedzialność za bezprawie orzecznicze i legislacyjne... 189 V. Odpowiedzialność za szkody legalne... 191 4. Odpowiedzialność za cudze czyny... 192 I. Uwagi wstępne... 192 II. Odpowiedzialność osób zobowiązanych do nadzoru... 193 1. Przesłanki odpowiedzialności za podopiecznego na tle art. 427 KC... 193 2. Zastosowanie art. 428 KC... 194
X Spis treści III. Odpowiedzialność osób powierzających wykonanie czynności... 195 1. Odpowiedzialność za samodzielnego wykonawcę... 195 2. Odpowiedzialność za podwładnego... 196 5. Odpowiedzialność za zwierzęta i za rzeczy... 199 I. Odpowiedzialność za zwierzęta... 199 II. Odpowiedzialność za rzeczy... 201 6. Odpowiedzialność związana z ruchem elementarnych sił przyrody... 204 I. Uwagi wstępne motyw i zasady odpowiedzialności... 204 II. Odpowiedzialność osób prowadzących na własny rachunek przedsiębiorstwa wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody... 206 III. Odpowiedzialność związana z ruchem pojazdów mechanicznych... 207 1. Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka... 207 2. Odpowiedzialność na zasadzie winy... 211 7. Pozostałe podstawy odpowiedzialności w ramach tytułu VI KC... 212 I. Naprawienie szkody poniesionej w cudzym lub wspólnym interesie... 212 II. Odpowiedzialność prewencyjna na gruncie art. 439 KC... 215 III. Odpowiedzialność za szkody prenatalne... 216 8. Szczególne sposoby naprawienia deliktowej szkody na osobie... 218 I. Uwagi wstępne... 218 II. Wynagrodzenie szkód na osobie o charakterze majątkowym... 219 III. Wynagrodzenie szkód na osobie o charakterze niemajątkowym... 221 IV. Roszczenia osób pośrednio poszkodowanych... 224 V. Zbywalność i dziedziczenie roszczeń... 226 9. Przedawnienie i zbieg roszczeń z tytułu czynów niedozwolonych... 226 I. Przedawnienie... 226 II. Zbieg roszczeń z tytułu odpowiedzialności deliktowej z innymi roszczeniami... 228 ROZDZIAŁ VI. Odpowiedzialność za wprowadzenie do obrotu produktu niebezpiecznego... 231 1. Charakter prawny i zasada odpowiedzialności... 231 2. Podmioty uprawnione i zobowiązane do naprawienia szkody... 232 3. Przesłanki odpowiedzialności... 232 4. Okoliczności wyłączające i ograniczające odpowiedzialność... 234 5. Przedawnienie i zbieg roszczeń... 236 ROZDZIAŁ VII. Wykonanie zobowiązania i inne zdarzenia prawne powodujące jego wygaśnięcie... 239 1. Uwagi wstępne... 239 I. Sposób wykonania zobowiązania... 239 II. Współdziałanie wierzyciela... 241 III. Wymagana staranność przy wykonaniu zobowiązania... 241 2. Podmioty wykonania zobowiązania... 242 I. Dłużnik i osoby trzecie... 242 II. Wierzyciel i osoby trzecie... 243 3. Przedmiot wykonania zobowiązania... 245 4. Miejsce spełnienia świadczenia... 246
Spis treści XI 5. Termin spełnienia świadczenia... 248 I. Oznaczenie terminu spełnienia świadczenia... 248 II. Termin spełnienia świadczenia a wymagalności zobowiązania... 250 6. Wykonanie zobowiązań z umów wzajemnych... 250 I. Zasada jednoczesnego spełnienia wzajemnych świadczeń... 250 II. Obowiązek wcześniejszego spełnienia świadczenia... 251 7. Wpływ zmiany okoliczności na zobowiązanie... 252 I. Uwagi wstępne... 252 II. Zakres przedmiotowy zastosowania regulacji art. 357 1 KC... 253 III. Przesłanki zastosowania art. 357 1 KC... 253 IV. Zakres ingerencji sądu w treść zobowiązania na podstawie art. 357 1 KC... 254 V. Dyspozytywność regulacji art. 357 1 KC... 256 VI. Relacja między uregulowaniami art. 357 1 i 358 1 3 KC... 256 8. Prawo zatrzymania... 257 9. Dowody wykonania zobowiązania... 258 10. Zdarzenia prawne powodujące wygaśnięcie zobowiązania... 259 I. Uwagi wstępne... 259 II. Wygaśnięcie zobowiązania z zaspokojeniem wierzyciela... 260 1. Świadczenie w miejsce wypełnienia (datio in solutum)... 260 2. Odnowienie (novatio)... 261 3. Potrącenie (compensatio)... 262 4. Złożenie do depozytu sądowego... 264 III. Wygaśnięcie zobowiązania bez zaspokojenia wierzyciela... 265 1. Zwolnienie z długu... 265 2. Rozwiązanie umowy... 266 ROZDZIAŁ VIII. Skutki niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania... 269 1. Uwagi wstępne... 269 I. Istota odpowiedzialności odszkodowawczej... 269 II. Przesłanki odpowiedzialności dłużnika... 270 III. Odpowiedzialność dłużnika oparta na zasadzie winy... 271 1. Okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność... 271 2. Zasada winy jako przesłanka odpowiedzialności dłużnika... 271 IV. Odpowiedzialność za inne osoby... 275 V. Ciężar dowodu... 276 2. Następcza niemożliwość świadczenia... 277 I. Uwagi wstępne... 277 II. Pojęcie (następczej) niemożliwości świadczenia... 278 III. Skutki niemożliwości (następczej), za którą dłużnik nie odpowiada... 279 1. Zasada ogólna... 279 2. Zasada surogacji... 279 3. Niemożliwość jednego ze świadczeń z umów wzajemnych... 279 IV. Skutki niemożliwości (następczej), za którą dłużnik ponosi odpowiedzialność... 281 1. Zasada ogólna... 281
XII Spis treści 2. Zasada surogacji... 281 3. Niemożliwość jednego ze świadczeń z umów wzajemnych... 281 3. Opóźnienie i zwłoka dłużnika... 283 I. Uwagi wstępne... 283 II. Opóźnienie zwykłe... 284 III. Zwłoka... 284 1. Ogólne następstwa zwłoki dłużnika... 284 2. Następstwa zwłoki dłużnika w wykonaniu zobowiązania z umowy wzajemnej... 287 3. Zwłoka wierzyciela... 292 ROZDZIAŁ IX. Zmiana wierzyciela lub dłużnika... 295 1. Uwagi wstępne... 295 2. Umowa o przelew wierzytelności (cesja)... 296 I. Charakter prawny, funkcje oraz przesłanki warunkujące byt prawny umowy o przelew wierzytelności... 296 II. Relacja cedent cesjonariusz... 298 III. Ochrona dłużnika... 299 IV. Wstąpienie osoby trzeciej w prawa zaspokojonego wierzyciela (cessio legis)... 300 3. Umowa o przejęcie długu... 301 ROZDZIAŁ X. Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika... 303 1. Uwagi wstępne... 303 2. Przesłanki zastosowania skargi pauliańskiej... 305 3. Skutki dokonania czynności z pokrzywdzeniem wierzyciela... 307 Część II. Zagadnienia szczegółowe ROZDZIAŁ I. Sprzedaż... 311 1. Sprzedaż ogólna charakterystyka... 311 2. Sposób zawarcia umowy sprzedaży i jej forma... 312 3. Obowiązki i prawa stron umowy sprzedaży... 313 I. Obowiązki i prawa sprzedawcy oraz odpowiadające im uprawnienia kupującego... 313 II. Obowiązki i prawa kupującego oraz odpowiadające im uprawnienia sprzedawcy... 316 4. Przedawnienie... 318 5. Rękojmia za wady... 318 I. Uwagi ogólne... 318 II. Charakterystyka odpowiedzialności z tytułu rękojmi... 319 III. Istota i rodzaje wad... 321 IV. Uprawnienia z tytułu rękojmi... 323 1. Uprawnienia z tytułu wad fizycznych... 323 2. Uprawnienia z tytułu wad prawnych... 328 3. Uprawnienia odszkodowawcze kupującego... 329 4. Roszczenia odszkodowawcze sprzedawcy w związku z wadliwością rzeczy sprzedanej... 330
Spis treści XIII 6. Gwarancja przy sprzedaży... 332 7. Szczególne rodzaje sprzedaży... 335 I. Uwagi wstępne... 335 II. Sprzedaż na raty... 335 III. Sprzedaż z zastrzeżeniem własności rzeczy sprzedanej... 337 IV. Sprzedaż na próbę albo z zastrzeżeniem zbadania rzeczy... 338 V. Prawo odkupu... 338 VI. Prawo pierwokupu... 339 ROZDZIAŁ II. Zamiana... 343 1. Zamiana ogólna charakterystyka... 343 ROZDZIAŁ III. Dostawa... 345 1. Dostawa ogólna charakterystyka... 345 2. Sposób zawarcia umowy dostawy i jej forma... 346 3. Obowiązki i prawa stron umowy dostawy... 346 I. Obowiązki i prawa stron uwagi ogólne... 346 II. Obowiązki i prawa dostawcy w zakresie wytworzenia rzeczy oraz odpowiadające im uprawnienia odbiorcy... 347 ROZDZIAŁ IV. Kontraktacja... 349 1. Kontraktacja ogólna charakterystyka... 349 2. Sposób zawarcia umowy kontraktacji i jej forma... 350 3. Obowiązki i prawa stron umowy kontraktacji... 351 I. Uwagi wstępne... 351 II. Obowiązki i prawa producenta rolnego oraz odpowiadające im uprawnienia kontraktującego... 351 III. Obowiązki i prawa kontraktującego oraz odpowiadające im uprawnienia producenta rolnego... 353 4. Przedawnienie... 353 ROZDZIAŁ V. Umowa o dzieło... 355 1. Umowa o dzieło ogólna charakterystyka... 355 2. Sposób zawarcia umowy o dzieło i jej forma... 357 3. Obowiązki i prawa stron umowy o dzieło... 358 I. Obowiązki i prawa przyjmującego zamówienie oraz odpowiadające im uprawnienia zamawiającego... 358 II. Obowiązki i prawa zamawiającego oraz odpowiadające im uprawnienia przyjmującego zamówienie... 360 4. Przeniesienie własności dzieła... 363 5. Rękojmia za wady... 364 6. Przedawnienie... 364 ROZDZIAŁ VI. Umowa o roboty budowlane... 365 1. Umowa o roboty budowlane ogólna charakterystyka... 365 2. Sposób zawarcia umowy o roboty budowlane i jej forma... 366 3. Obowiązki i prawa stron umowy o roboty budowlane... 367 I. Obowiązki i prawa wykonawcy oraz odpowiadające im uprawnienia inwestora... 367
XIV Spis treści II. Obowiązki i prawa inwestora oraz odpowiadające im uprawnienia wykonawcy... 368 4. Solidarna odpowiedzialność wobec podwykonawców... 370 5. Przedawnienie... 371 ROZDZIAŁ VII. Umowa najmu... 373 1. Umowa najmu ogólna charakterystyka... 373 2. Sposób zawarcia umowy najmu i jej forma... 374 3. Obowiązki i prawa stron umowy najmu... 375 I. Obowiązki i prawa wynajmującego oraz odpowiadające im uprawnienia najemcy... 375 II. Obowiązki i prawa najemcy oraz odpowiadające im uprawnienia wynajmującego... 376 4. Odstąpienie używania rzeczy najętej... 378 5. Czas trwania najmu i jego zakończenie... 378 6. Przedawnienie... 380 7. Najem lokali... 380 8. Ochrona praw lokatorów wzmianka... 381 ROZDZIAŁ VIII. Umowa dzierżawy... 383 1. Umowa dzierżawy ogólna charakterystyka... 383 2. Odmienności w stosunku do najmu... 384 ROZDZIAŁ IX. Umowa leasingu... 387 1. Umowa leasingu ogólna charakterystyka... 387 2. Sposób zawarcia umowy leasingu i jej forma... 388 3. Obowiązki i prawa stron umowy leasingu... 389 I. Obowiązki i prawa finansującego oraz odpowiadające im uprawnienia korzystającego... 389 II. Obowiązki i prawa korzystającego oraz odpowiadające im uprawnienia finansującego... 391 4. Zbycie przedmiotu leasingu... 393 ROZDZIAŁ X. Umowa użyczenia... 395 1. Umowa użyczenia ogólna charakterystyka... 395 2. Sposób zawarcia umowy użyczenia i jej forma... 396 3. Obowiązki i prawa stron umowy użyczenia... 396 I. Uwagi wstępne... 396 II. Obowiązki i prawa dającego w użyczenie oraz odpowiadające im uprawnienia biorącego... 396 III. Obowiązki i prawa biorącego w użyczenie oraz odpowiadające im uprawnienia dającego... 397 4. Zakończenie użyczenia... 398 5. Przedawnienie... 398 ROZDZIAŁ XI. Umowa pożyczki... 399 1. Umowa pożyczki ogólna charakterystyka... 399 2. Sposób zawarcia umowy pożyczki i jej forma... 400 3. Obowiązki i prawa stron umowy pożyczki... 400
Spis treści XV I. Obowiązki i prawa pożyczkodawcy oraz odpowiadające im uprawnienia pożyczkobiorcy... 400 II. Obowiązki i prawa pożyczkobiorcy oraz odpowiadające im uprawnienia pożyczkodawcy... 401 4. Umowa pożyczki a umowa kredytu bankowego... 402 ROZDZIAŁ XII. Umowa rachunku bankowego... 403 1. Umowa rachunku bankowego ogólna charakterystyka... 403 2. Sposób zawarcia umowy rachunku bankowego i jej forma... 404 3. Obowiązki i prawa stron umowy rachunku bankowego... 405 I. Obowiązki i prawa banku oraz odpowiadające im uprawnienia posiadacza rachunku... 405 II. Obowiązki i prawa posiadacza rachunku oraz odpowiadające im uprawnienia banku... 406 4. Czas trwania umowy rachunku bankowego. Przedawnienie... 406 ROZDZIAŁ XIII. Umowa zlecenia... 407 1. Umowa zlecenia ogólna charakterystyka... 407 2. Sposób zawarcia umowy zlecenia i jej forma... 408 3. Obowiązki i prawa stron umowy zlecenia... 409 I. Obowiązki i prawa zleceniobiorcy oraz odpowiadające im uprawnienia zleceniodawcy... 409 II. Obowiązki i prawa zleceniodawcy oraz odpowiadające im uprawnienia zleceniobiorcy... 410 4. Zakończenie stosunku zlecenia... 411 5. Przedawnienie roszczeń... 412 ROZDZIAŁ XIV. Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia... 413 1. Ogólna charakterystyka instytucji... 413 2. Obowiązki i prawa stron... 414 I. Uwagi wstępne... 414 II. Obowiązki i prawa prowadzącego cudze sprawy oraz odpowiadające im uprawnienia osoby, której sprawa jest prowadzona... 414 III. Obowiązki i prawa osoby, której sprawa jest prowadzona oraz odpowiadające im uprawnienia prowadzącego... 416 ROZDZIAŁ XV. Umowa agencyjna... 417 1. Umowa agencyjna ogólna charakterystyka... 417 2. Sposób zawarcia umowy agencyjnej i jej forma... 419 3. Obowiązki i prawa stron umowy agencyjnej... 419 I. Obowiązki i prawa agenta oraz odpowiadające im uprawnienia dającego zlecenie... 419 II. Obowiązki i prawa dającego zlecenie oraz odpowiadające im uprawnienia agenta... 421 4. Czas trwania i jej rozwiązanie... 424 5. Świadczenia wyrównawcze. Ograniczenie działalności konkurencyjnej agenta po wygaśnięciu umowy... 425
XVI Spis treści ROZDZIAŁ XVI. Umowa komisu... 427 1. Umowa komisu ogólna charakterystyka... 427 2. Sposób zawarcia umowy komisu i jej forma... 428 3. Obowiązki i prawa stron umowy komisu... 429 I. Obowiązki i prawa komisanta oraz odpowiadające im uprawnienia komitenta... 429 II. Obowiązki i prawa komitenta oraz odpowiadające im uprawnienia komisanta... 431 4. Własność na gruncie komisu... 431 5. Rękojmia przy komisie... 432 ROZDZIAŁ XVII. Umowa przewozu... 433 1. Umowa przewozu ogólna charakterystyka... 433 2. Sposób zawarcia umowy przewozu i jej forma... 434 3. Obowiązki i prawa stron umowy przewozu... 434 I. Uwagi wstępne... 434 II. Obowiązki i prawa przewoźnika przy przewozie osób oraz odpowiadające im uprawnienia pasażera... 435 III. Obowiązki i prawa pasażera oraz odpowiadające im uprawnienia przewoźnika... 436 IV. Obowiązki i prawa przewoźnika przy przewozie rzeczy oraz odpowiadające im uprawnienia wysyłającego... 436 V. Obowiązki i prawa wysyłającego oraz odpowiadające im uprawnienia przewoźnika przy przewozie rzeczy... 438 4. Wygaśnięcie i przedawnienie roszczeń... 440 ROZDZIAŁ XVIII. Umowa spedycji... 441 1. Umowa spedycji ogólna charakterystyka... 441 2. Sposób zawarcia umowy spedycji i jej forma... 442 3. Obowiązki i prawa stron umowy spedycji... 442 I. Obowiązki i prawa spedytora oraz odpowiadające im uprawnienia dającego zlecenie... 442 II. Obowiązki i prawa dającego zlecenie oraz odpowiadające im uprawnienia spedytora... 444 4. Przedawnienie roszczeń... 444 ROZDZIAŁ XIX. Umowa ubezpieczenia... 447 1. Umowa ubezpieczenia ogólna charakterystyka... 447 2. Sposób zawarcia umowy ubezpieczenia i jej forma... 450 3. Obowiązki i prawa stron umowy ubezpieczenia... 451 I. Obowiązki, powinności i prawa ubezpieczającego oraz odpowiadające im uprawnienia ubezpieczyciela... 451 II. Obowiązki i prawa ubezpieczyciela oraz odpowiadające im uprawnienia ubezpieczającego... 453 4. Zakończenie stosunku ubezpieczenia... 454 5. Przedawnienie roszczeń... 455 ROZDZIAŁ XX. Umowa przechowania... 457 1. Umowa przechowania ogólna charakterystyka... 457
Spis treści XVII 2. Sposób zawarcia umowy przechowania i jej forma... 458 3. Obowiązki i prawa stron umowy przechowania... 459 I. Obowiązki i prawa przechowawcy oraz odpowiadające im uprawnienia oddającego na przechowanie... 459 II. Obowiązki i prawa oddającego na przechowanie oraz odpowiadające im uprawnienia przechowawcy... 460 4. Zakończenie stosunku przechowania... 461 ROZDZIAŁ XXI. Odpowiedzialność, prawo zastawu i przedawnienie roszczeń utrzymujących hotele i podobne zakłady... 463 1. Ogólna charakterystyka instytucji... 463 2. Przedawnienie... 465 ROZDZIAŁ XXII. Umowa składu... 467 1. Umowa składu ogólna charakterystyka... 467 2. Sposób zawarcia umowy składu i jej forma... 468 3. Obowiązki i prawa stron umowy składu... 468 I. Obowiązki i prawa przedsiębiorcy składowego oraz odpowiadające im uprawnienia składającego... 468 II. Obowiązki i prawa składającego oraz odpowiadające im uprawnienia przedsiębiorcy składowego... 470 4. Zakończenie stosunku składu... 471 5. Wygaśnięcie i przedawnienie roszczeń ze stosunku składu... 471 ROZDZIAŁ XXIII. Umowa spółki (cywilnej)... 473 1. Umowa spółki ogólna charakterystyka... 473 2. Sposób zawarcia umowy spółki i jej forma... 474 3. Prawa i obowiązki stron... 475 I. Obowiązki wspólników... 475 II. Uprawnienia wspólników... 476 4. Rozwiązanie stosunku spółki i likwidacja... 477 ROZDZIAŁ XXIV. Umowa poręczenia... 479 1. Umowa poręczenia ogólna charakterystyka... 479 2. Sposób zawarcia umowy poręczenia i jej forma... 482 3. Obowiązki i prawa stron umowy poręczenia... 482 I. Obowiązki i prawa poręczyciela oraz odpowiadające im uprawnienia wierzyciela... 482 II. Obowiązki i prawa wierzyciela oraz odpowiadające im uprawnienia poręczyciela... 484 4. Zakończenie stosunku poręczenia... 484 ROZDZIAŁ XXV. Umowa darowizny... 485 1. Umowa darowizny ogólna charakterystyka... 485 2. Sposób zawarcia umowy darowizny i jej forma... 486 3. Obowiązki i prawa stron umowy darowizny... 487 I. Obowiązki i prawa darczyńcy oraz odpowiadające im uprawnienia obdarowanego... 487 II. Obowiązki i prawa obdarowanego oraz odpowiadające im uprawnienia darczyńcy... 488
XVIII Spis treści 4. Odwołanie darowizny i jej rozwiązanie... 489 ROZDZIAŁ XXVI. Umowa przekazania nieruchomości... 493 1. Umowa przekazania nieruchomości ogólna charakterystyka... 493 2. Sposób zawarcia umowy przekazania nieruchomości i jej forma... 494 3. Obowiązki i prawa stron umowy przekazania nieruchomości... 495 I. Obowiązki i prawa przekazującego oraz odpowiadające im uprawnienia nabywcy... 495 ROZDZIAŁ XXVII. Umowa renty... 497 1. Umowa renty ogólna charakterystyka... 497 2. Sposób zawarcia umowy renty i jej forma... 498 3. Obowiązki i prawa stron umowy renty... 498 I. Uwagi wstępne... 498 II. Obowiązki i prawa zobowiązanego do renty oraz odpowiadające im uprawnienia drugiej strony... 499 ROZDZIAŁ XXVIII. Umowa dożywocia... 501 1. Umowa dożywocia ogólna charakterystyka... 501 2. Sposób zawarcia umowy dożywocia i jej forma... 502 3. Obowiązki i prawa stron umowy dożywocia... 503 I. Obowiązki i prawa zobowiązanego do przeniesienia własności nieruchomości oraz odpowiadające im uprawnienia drugiej strony... 503 II. Obowiązki i prawa nabywcy nieruchomości oraz odpowiadające im uprawnienia drugiej strony... 503 4. Wygaśnięcie dożywocia. Zamianą na rentę... 504 ROZDZIAŁ XXIX. Ugoda... 505 1. Ugoda ogólna charakterystyka... 505 2. Sposób zawarcia ugody i jej forma... 506 ROZDZIAŁ XXX. Przyrzeczenie publiczne... 507 1. Przyrzeczenie publiczne ogólna charakterystyka... 507 2. Dokonanie przyrzeczenia publicznego i jego forma... 509 3. Obowiązki i prawa przyrzekającego i adresata... 509 I. Obowiązki i prawa przyrzekającego oraz odpowiadające im uprawnienia adresata... 509 II. Obowiązki i prawa adresata ogłoszenia oraz odpowiadające im uprawnienia przyrzekającego... 510 4. Wygaśnięcie przyrzeczenia publicznego... 510 ROZDZIAŁ XXXI. Przekaz... 511 1. Przekaz ogólna charakterystyka... 511 Rozdział XXXII. Papiery wartościowe... 515 1. Papiery wartościowe ogólna charakterystyka... 515 Indeks rzeczowy... 519
Wykaz skrótów 1. Źródła prawa KC... ustawa z 23.4.1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.) Konstytucja RP... Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm. i sprost.) KP... ustawa z 26.6.1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.) KPC... ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.) KRO... ustawa z 25.2.1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 2082 ze zm.) KW... ustawa z 20.5.1971 r. Kodeks wykroczeń (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 1094 ze zm.) KWU... ustawa z 6.7.1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 790 ze zm.) NBPU... ustawa z 29.8.1997 r. o Narodowym Banku Polskim (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 908 ze zm.) NieuczPrRU... ustawa z 23.8.2007 r. ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 3) OchrLokU... ustawa z 21.6.2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r. Nr 31, poz. 150 ze zm.) PrKons... ustawa z 30.5.2014 r. o prawach konsumenta (Dz.U. z 2014 r. poz. 827 ze zm.) PrBank... ustawa z 29.8.1997 r. Prawo bankowe (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 128 ze zm.) PWKC... ustawa z 23.4.1964 r. Przepisy wprowadzające kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 94 ze zm.) 2. Publikatory i czasopisma Biul. SN... Biuletyn Sadu Najwyższego Biul. SA... Biuletyn Sądu Apelacyjnego CBOSA... Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych