ul. Gliwicka 29, 44-153 tel. (032) 238 75 84, fax. (032) 238 75 03 e-mail: ior@ior.gliwice.pl web: www.ior.gliwice.pl 1 Autorzy: ANALIZA ZANIKU SKAśEŃ TERENU WOKÓŁ ZLIKWIDOWANYCH MOGILNIKÓW. mgr Irena Giza, mgr Tomasz Stobiecki, dr inŝ. Kazimierz Waleczek XLVII SESJA NAUKOWA IOR
2 PROBLEM Zanik skaŝeń pestycydowych w środowisku jest procesem nierozpoznanym róŝnorodność własności fizykochemicznych substancji biologicznie czynnych i gruntów, złoŝoność zachodzących procesów biologicznych i fizykochemicznych. Przebadanie zachodzących procesów w terenie jest praktycznie niewykonalne przemieszczanie się zanieczyszczeń w gruncie, trudności w poborze reprezentatywnych próbek.
3 CEL REFERATU Zaprezentowanie wyników wieloletniego monitoringu odcieków ze składowiska skaŝonego gruntu pochodzącego z likwidacji mogilników w miejscowościach i. Dane mogą być pomocne w analizie zagroŝeń wód powierzchniowych przy skaŝeniu terenu pestycydami.
4 SPOSÓB SKŁADOWANIA SKAśONEGO GRUNTU FOLIA USZCZELNIAJĄCA SKAśONY GRUNT TORF SKAśONY ODCIEK
5 INFORMACJE O SKŁADOWANYM SKAśONYM GRUNCIE Miejscowość Ilość skaŝonego gruntu [Mg] Okres składowania skaŝonego gruntu Okres monitoringu odcieków ~ 600 styczeń 1998 do grudzień 2004 marzec 1998 do czerwiec 2006 ~ 900 wrzesień 1996 do nadal czerwiec 1997 do sierpień 2006
WYNIKI ANALIZ INSEKTYCYDY CHLOROORGANICZNE 6 INSEKTYCYDY CHLOROORGANICZNE µg/l 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 01.1997 01.1998 01.1999 01.2000 01.2001 01.2002 01.2003 01.2004 01.2005 01.2006 Lata Aldryna pp'ddd pp'dde op'ddt pp'ddt α-hch β-hch γ-hch Metoksychlor Chlorfenson
WYNIKI ANALIZ INSEKTYCYDY FOSFOROORGANICZNE 7 INSEKTYCYDY FOSFOROORGANICZNE 110 100 90 80 70 µg/l 60 50 40 30 20 10 0 01.1997 01.1998 01.1999 01.2000 01.2001 01.2002 01.2003 01.2004 01.2005 01.2006 Lata Dichlorfos Fenitrotion Metyloparation Tiometon
WYNIKI ANALIZ HERBICYDY 8 HERBICYDY 220 200 180 160 140 µg/l 120 100 80 60 40 20 0 01.1998 01.1999 01.2000 01.2001 01.2002 01.2003 01.2004 01.2005 01.2006 Lata Atrazyna Symazyna Chlorpropham 2,4-D Dikamba MCPA Mekoprop
WYNIKI ANALIZ NITROFENOLE 9 NITROFENOLE 650 600 550 500 450 400 350 µg/l 300 250 200 150 100 50 0 01.1997 01.1998 01.1999 01.2000 01.2001 01.2002 01.2003 01.2004 01.2005 01.2006 Dinoseb DNOK Lata
POZOSTAŁOŚCI PESTYCYDÓW W ODCIEKU W KOŃCOWYM OKRESIE SKŁADOWANIA GRUNTU 10 Substancja biologicznie czynna pp DDT α HCH β-hch γ-hch Chlorfenson Chlorfenwinfos Tetradifon Propoksur Dinoseb DNOK Atrazyna Prometryna Listopad 2004 0,149 1,741 [µg/l] Czerwiec 2006 0,278 0,542 0,118 [µg/l] Sierpień 2006 0,14 0,33 0,094 0,44 0,292 1,36 0,228 0,78 5,5 3,7 11,4 0,63 Chlorpropham 4,8 MCPA 1,43 Mekoprop 1,1 SUMA 3,32 0,938 30,79
POZOSTAŁOŚCI PESTYCYDÓW W GRUNTACH W KOŃCOWYM OKRESIE SKŁADOWANIA 11 Substancja biologicznie czynna Wrzesień 2004 [mg/kg] Październik 2006 [mg/kg] Próbka I Próbka II StęŜenie dopuszczalne dla gruntów rolnych i leśnych wodoprzepuszczalnych [mg/kg] Σ DDT 1,34 289,7 12,0 0,025 Aldrin 0,915 0,025 Dieldrin 1,1 0,005 Endrin 0,095 0,01 α HCH 0,006 0,235 0,025 β-hch 0,006 0,01 γ-hch 0,059 0,232 3,36 0,005 Carbaryl 0,1 Carbofuran 0,178 0,1 Atrazyna 0,005 Ditiokarbaminiany (Maneb, Tiuram, Zineb, Metiram, Mankozeb) 0,82 1,3 2,65 0,1 (Maneb)
12 WNIOSKI Rozrzut wyników jest duŝy przez co wyciąganie szczegółowych wniosków jest niemoŝliwe. Obserwacja ogólnych tendencji pozwala na następujące stwierdzenia: W początkowym okresie składowania ziemi skaŝonej obserwuje się wysokie stęŝenia zanieczyszczeń pestycydowych w odcieku. Nie obserwuje się kumulacji zanieczyszczeń w gromadzonych odciekach wymywanych ze skaŝonego gruntu. Największe skaŝenia krótkoterminowe gromadzonych odcieków powodowane są przez substancje o wysokiej rozpuszczalności w wodzie. Śladowe ilości zanieczyszczeń w odciekach obserwuje się przez wiele lat.