Monitoring środowiska w rejonie zrekultywowanych mogilników na terenie województwa kujawsko-pomorskiego

Transkrypt

1 Monitoring środowiska w rejonie zrekultywowanych mogilników na terenie województwa kujawsko-pomorskiego Jacek Goszczyński Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Bydgoszczy Przysiek, 10 października 2012 r

2 Przypomina się, że co roku po zakończonej akcji zabiegów ochronny roślin opróżnione opakowania oraz niepełnowartościowe pestycydy należy likwidować tylko w mogilnikach

3 Instrukcja w sprawie zasady i sposobu likwidacji niepełnowartościowych chemicznych środków ochrony roślin wycofanych z obrotu handlowego oraz opróżnionych opakowań po tych środkach

4 Likwidacja środków ochrony roślin wycofanych z obrotu handlowego zgodnie z wytycznymi podanymi w Zasadach ogólnych odbywa się poprzez: a) przekazanie do zakładu produkcyjnego celem zniszczenia lub dalszego wykorzystania, b) zakopanie w dołach ziemnych, c) umieszczenie w zbiornikach betonowych

5

6

7 Zasady klasyfikacji pestycydów w zależności od stopnia zagrożenia wód powierzchniowych Mało szkodliwe Umiarkowanie szkodliwe Szkodliwe Szczególnie szkodliwe

8 Zasady klasyfikacji pestycydów w zależności od stopnia zagrożenia wód powierzchniowych Kryteria Dawka śmiertelna dla organizmów przy wprowadzeniu drogą pokarmową Zdolność do kumulacji w organizmach Trwałość w środowisku

9 Metody oceny Wody podziemne Wskazówki metodyczne do oceny stopnia zanieczyszczenia gruntów i wód podziemnych produktami ropopochodnymi i innymi substancjami chemicznymi w procesach rekultywacji, PIOŚ, 1995 Klasyfikacja jakości zwykłych wód podziemnych dla potrzeb monitoringu środowiska, PIOŚ, 1993 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych ( Dz.U. Nr 143. poz. 896 ) Gleby rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia r. w sprawie jakości gleb oraz standardów jakości ziemi (Dz.U. Nr 165, poz. 1359). Dla oceny przyjęto wartości dopuszczalne stężeń w glebie w odniesieniu dla gruntów grupy B grunty zaliczane do użytków rolnych (...), grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione, nieużytki (...).

10 Podejście do problemu ochrony środowiska Zdroworozsądkowe ZAWSZE MOŻNA ZNALEŹĆ MILIARDOWĄ CZĘŚĆ CZEGOŚ Kategoryczne JEDYNA WARTOŚĆ SUBSTANCJI POTENCJALNIE SZKODLIWYCH JAKĄ MOŻNA ZAAKCEPTOWAĆ -TO ZERO

11 Poziom pestycydów w wodach powierzchniowych Polski w latach ( źródło: IMGW ) pestycyd ilość oznaczeń % wyników dodatnich DDT ,8 przekroczenia poziomu bezpiecznego γ HCH ,5 metoksychlor 308 6,8 chlorfenwinfos ,0 fenitrotion ,7 karbaryl ,9 2,4 - D ,0 MCPA ,6 brak przekroczenia przekroczenie

12 Stężenia bezpieczne* ( w μg/l ) γ HCH ( lindan ) Wielka Brytania 0,1 USA 0,02 RWPG 0,1 Polska 0,1 wg. Monitoring pestycydów w wodach powierzchniowych, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa 1993

13 Monitoring krajowy wód podziemnych w 2009 r. Na terenie województwa kujawsko-pomorskiego badania na obecność pestycydów ( razem 47 związków ) prowadzono w: Łęgnowo gm. Bydgoszcz Jagodowo gm. Osielsko Robakowo gm. Stolno Brzoza gm. Nowa Wieś Wielka Nie stwierdzono obecności zanieczyszczeń

14 Mogilnik Małe Pułkowo Ryc. 1 obszar mogilnika punkty poboru gleb punkty poboru wód gruntowych W N S E 15

15 A A obszar mogilnika punkty poboru gleb punkty poboru wód gruntowych cysterna na chemikalia kręgi betonowe

16 95,00 91,25 90,00 88,75 87,50 86,25 85,20 84,00 W E [m] Teren mogilnika Struga Wąbrzeska A A glina piaszczysta kier. spływu wód gruntowych

17 Zanieczyszczenie w gleb w rejonie zrekultywowanego mogilnika w Kąkolu Zanieczyszczenie (mg/kg sm) Głębokość 0 0,3 m ppt Stan. nr 1 Stan. nr 3 γ-hch DDE DDD DDT Benzo(a)piren Benzo(g,h,i)perylen Zanieczyszczenie (mg/kg sm) γ-hch DDE DDD DDT Głębokość ponad 0,3 m ppt Stan.nr 1 Stan.nr 3 (50 cm) (70 cm) (50 cm) (70 cm) brak przekroczenia norm przekroczenie norm

18 Klasyfikacja jakości wód podziemnych wokół mogilników w 2002 r. Ilość wyników w poszczególnych klasach rodzaj Wskaźniki nietoksyczne Wskaźniki toksyczne ppk Ia Ib II III Ia Ib II III KĄKOL P PO 4 P PO 4 P POKRZYDOWO P PE HCO 3 S PE STOLNO P NO 3 S PE, HCO NO 3 Klasa Ib wysokiej jakości Klasa II średniej jakości Klasa III niskiej jakości Nie odpowiada klasyfikacji

19 Zanieczyszczenia w wodach podziemnych wokół mogilników w 2002 r. brak substancji substancja obecna przekroczenie Kąkol Pokrzydowo Stolno P-1 P-2 P-3 P-1 Studnia P Studnia Głębokość do lustra 19,2 21,9 19,0 7,0 <20 6,2 5,6 wody Wysokość słupa wody 7,5 9,7 9,7 2,6-4,0 - WWA Fluoranten benzo(b)fluoranten benzo(k)fluoranten 0,032 benzo(a)piren 0,028 benzo(g,h,i)perylen indeno(1,2,3,c,d)piren Suma WWA 0,477 0,218 0,070 0,016 <0,001 0,042 0,067 THM Chloroform Bromodichlorometan 0,080 0,053 0,067 Dibromochlorometan 0,006 0,008 Bromoform Suma THM <0,001 <0,001 <0,001 0,080 0,059 <0,001 0,075 PCB PCB 28 PCB 52 PCB 101 0,003 PCB 153 0,007 0,02 0,005 PCB 180 0,03 0,004 Suma PCB <0,001 <0,001 <0,001 0,007 <0,001 0,005 0,016 Pestycydy chloroorganiczne γ-hch 0,020 0,002 0,143 DDE 0,003 0,060 0,002 0,008 0,004 DDD 0,009 0,164 0,003 DDT 0,162 0,007 0,158 0,003 DMDT 0,014 0,039 0,009 Suma <0,001 0,003 <0,001 0,233 0,025 0,512 0,020 Pestycydy fosforoorganiczne Paration metylowy 0,002 0,004 0,002 Fenitrotion 0,006 Malation Chlorfenwinfos Suma 0,002 <0,001 <0,001 <0,001 0,004 0,006 0,002 Obecna norma dla I - III klasy: 0,03 μg/l dla benzo(a)pirenu 0,3 μg/l dla sumy Obecna norma dla I - III klasy: 0,1 μg/l dla pojedynczego 0,5 μg/l dla sumy

20 Budowa sieci obserwacyjnej

21

22 Monitoring powykonawczy (wody podziemne) MOGILNIK Lubania - Lipiny Góry Witkowskie Małocin Puszcza Miejska Rogowo (Bożacin) WSKAŹNIK γ HCH γ HCH DDT i jego metabolity, γ HCH Dobry stan Poniżej dobrego stanu

23 Planowany zakres monitoringu środowiska w rejonie zlikwidowanych mogilników w 2013 r. Biogeny: NH4 NO3 PO4 Pestycydy Metale ciężkie: Al As Ba Cr Cd Hg Pb Σ = 47 wskaźników Inne: THM WWA BTX PER TRI

24 Pestycydy objęte monitoringiem Chloroorganiczne α HCH β HCH γ HCH Dieldryna Endryna DDT DDE DDD Izodryna Aldryna α endosulfan β endosulfan Fosforoorganiczne Trifuralina Symazyna Atrazyna Chlorfenwinfos Chlorpiryfos

25 Dziękuję za uwagę