KONFERENCJA Odpowiedzialny sprzedawca Zorganizowana na zlecenie Urzędu Miasta Dzielnicy Bemowo m.st. Warszawy w ramach rocznego harmonogramu realizacji zadań Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych m. st. Warszawy
SKALA ZJAWISKA W POLSCE W Polsce jest ok. 860 tys. osób uzależnionych od alkoholu 707 tyś. to mężczyźni,153 tyś. to kobiety. (Źródło: Rekomendacje PARP-y z 2009r.) Około 1,5 2,0 mln. dzieci żyje w rodzinach z problemem alkoholowym, z czego 500 tyś. znajduje się w dramatycznej sytuacji zagrażającej ich zdrowiu i życiu.
UZALEŻNIENIE To rozłożony w czasie proces, w czasie którego organizm człowieka przyzwyczaja się do przyjmowania pewnej substancji psychoaktywnej i staje się od niej zależny. Uzależnienie psychiczne Pozostaje do końca życia! Uzależnienie Fizyczne Uzależnienie Psychiczne Uzależnienie Społeczne
Uzależnienie Uzależnienie fizyczne- brak dostępu do substancji uzależniającej wiąże się z wystąpieniem tzw. zespołu abstynencyjnego, w którym mogą występować różnorodne dolegliwości fizyczne Uzależnienie psychiczne- gdy potrzeba zażywania substancji uzależniającej bądź wykonywania jakiejś czynności nie wiąże się z przykrymi dolegliwościami fizycznymi. Stan charakteryzuje jednak kilka cech, takich jak: rosnąca tolerancja na działanie substancji uzależniającej, natręctwa myślowe, zachowania kompulsywne i obecność mechanizmów obronnych (prób uzasadnienia osłabionej woli i usprawiedliwienia szkodliwych zachowań) Uzależnienie społeczne- zachodzi po wpływem czynników socjologicznych, takich jak panująca moda, presja rówieśnicza, czy powielanie zachowań subkultury motywowane chęcią przynależności. Jego charakterystyczną cechą jest stopniowo pogłębiająca się zależność od grupy i rezygnacja z dotychczasowych ról społecznych.
Uzależnienie Osoby pijące alkohol mogą wielokrotnie w ciągu swojego życia zmieniać wzór spożywania alkoholu przemieszczając się na continuum od abstynencji, poprzez picie o niskim poziomie ryzyka, do spożywania alkoholu w sposób wysoce ryzykowny i szkodliwy. Niektóre z nich się uzależnią. Ryzykowne spożywanie alkoholu to picie nadmiernych ilości alkoholu (jednorazowo i łącznie w określonym czasie) nie pociągające za sobą aktualnie negatywnych konsekwencji, przy czym można oczekiwać, że konsekwencje te pojawią się, o ile obecny model picia alkoholu nie zostanie zmieniony. Picie szkodliwe to taki wzorzec picia, który już powoduje szkody zdrowotne, fizyczne bądź psychiczne; ale również psychologiczne i społeczne, przy czym nie występuje uzależnienie od alkoholu. J Fudała ; Czy moje picie jest bezpieczne?; PARPAMEDIA 2007
Picie alkoholu staje się problemem gdy zwiększa się ilość i częstotliwość spożywania alkoholu, zmienia się funkcja picia i rola alkoholu w życiu (picie nie jest już tylko elementem wzorca kulturowego, ale staje się lekarstwem na stres, smutek, samotność, lęk), postępuje przywiązanie do sytuacji picia (narasta koncentracja na sytuacjach związanych z piciem, oczekiwanie na moment picia, celebrowanie picia, niepokój w sytuacji niemożności napicia się), alkohol spożywany jest w nieodpowiednich sytuacjach jak: okres ciąży i karmienia piersią, prowadzenie pojazdów, przy spożywaniu leków wchodzących w reakcje z alkoholem, pomimo chorób wykluczających spożywanie alkoholu itp. nasilają się incydenty upojenia, pojawia się zaniepokojenie piciem i uwagi krytyczne wyrażane przez osoby bliskie oraz sygnały sugerujące ograniczenie ilości lub powstrzymanie się od picia, używanie alkoholu staje się sposobem usuwania przykrych skutków poprzedniego picia (klinowanie), pojawiają się trudności w przypominaniu sobie co się działo poprzedniego dnia w sytuacjach związanych z piciem, rosną negatywne konsekwencje nadużywania alkoholu, a mimo to picie jest nadal kontynuowane.
Prawo paradoksu prewencyjnego Suma szkód powodowana przez osoby nie uzależnione jest większa niż suma szkód powodowanych przez alkoholików. Celem działań jest więc zmniejszenie różnych problemów powodowanych przez alkohol w całej populacji a nie tylko w grupie wysokiego ryzyka.
Badania ostatnich dziesięcioleci pokazują udokumentowaną zależność między poziomem konsumpcji alkoholu a wieloma problemami zdrowia i porządku publicznego
DLACZEGO? Istnieje związek miedzy alkoholem a występowaniem ponad 60 typów chorób Wymierne koszty, związane z używaniem i nadużywaniem alkoholu, które ponosi rocznie Unia Europejska, w roku 2003 zostały oszacowane na 125 miliardów Euro 55 tysięcy młodych Europejczyków rocznie traci życie na skutek szkodliwego lub ryzykownego używania alkoholu Jedna z czterech śmierci w Europie w grupie wiekowej 15-29 jest spowodowana alkoholem
WZORY SPOŻYWANIA NAPOJÓW ALKOHOLOWYCH W POLSCE (badania na zlecenie PARPA PBS 2005) Osób pijących ryzykownie i szkodliwie jest ponad 4 razy więcej niż osób uzależnionych 70% 60% 50% 40% 30% 20% abstynenci (16%) uzależnieni (3%) pijący ryzykownie i szkodliwie (13%) pijący o niskim ryzyk 10% 0%
DLACZEGO? W społeczeństwie funkcjonuje stereotyp piwo jest najmniej szkodliwym napojem alkoholowym. Piwo, wino i wódka zawierają ten sam alkohol tylko w różnych stężeniach = = Szklanka 250 ml piwa o mocy 5% Lampka 100 ml wina o mocy 12% Kieliszek 30 ml wódki o mocy 40% alkoholu
Młodzież a alkohol Blisko 90% 15 oraz 16-latków piło alkohol przynajmniej raz w życiu. Inicjacja alkoholowa następuje średnio w wieku 12,5 lat, a pierwsze upicie 14 lat.
Picie alkoholu przez młodzież Prawie 90% uczniów III klas gimnazjalnych i ponad 95 % uczniów II klas liceów i innych szkół średnich przyznaje się do picia napojów alkoholowych. Napoje alkoholowe są najbardziej rozpowszechnioną substancją psychoaktywną używaną przez młodzież. (Raport w ramach Europejskiego Programu Badań Szkolnych na Temat Alkoholu i Innych Narkotyków (ESPAD), 2011) Badania zostały przeprowadzone w 2011 roku na grupie osób w wieku 15-18 lat
Picie alkoholu przez młodzież Najczęściej spożywanym napojem alkoholowym jest piwo. Niestety rosną również wskaźniki spożycia napojów wysokoprocentowych. Ponad 60 proc. chłopców oraz ponad połowa dziewcząt (53 proc.) uczących się w III klasach gimnazjalnych (15/16 latków) piła alkohol w ciągu miesiąca poprzedzającego badanie. Do upicia się w ciągu ostatniego roku przyznało się ponad 50 procent piętnastolatków i ponad 70 procent siedemnastolatków. Z raportu PARPA wynika, że co czwarty chłopiec w wieku 15-16 lat i co piąta dziewczynka w tym samym wieku upili się w czasie miesiąca przed badaniami. Godne odnotowania jest to, że spada odsetek młodzieży, która dostępność alkoholu ocenia jako łatwą, choć wciąż jest on bardzo wysoki. Łatwość dostępu do piwa jako wysoką ocenia ponad 80 procent piętnastolatków i ponad 70 procent siedemnastolatków.
Dlaczego nastolatki piją alkohol? chcą naśladować dorosłych, by uzyskać pozycję w grupie rówieśniczej, by wyrazić swoją potrzebę niezależności, by zaznać przygody i chwil ryzyka, by zaspokoić ciekawość, ponieważ ulegają pokusom reklamy i mody, ponieważ alkohol jest łatwo dostępny, by przestać być nieśmiałym, by załagodzić stresującą sytuację w domu, w szkole, by wyrazić bunt przeciwko rodzicom i tym, którzy mają władzę.
Szkody związane z upijaniem się nastolatków: -Wypadki drogowe, śmierć lub kalectwo -Konflikty rodzinne -Konflikty z prawem, przestępstwa lub wykroczenia -Wczesna inicjacja seksualna (HIV, choroby weneryczne, przypadkowe ciąże, gwałty) -Konflikty, bójki, utrata przyjaciół -Większa podatność na stanie się ofiarą przestępstwa -Zachowania ryzykowne, wypadki, utonięcia -Czyny chuligańskie -Samobójstwa
Pamiętaj!!! ALKOHOL JEST SUBSTANCJĄ CHEMICZNĄ ZMIENIAJĄCĄ ZACHOWANIE CZŁOWIEKA
Statystyki Co czwarte zabójstwo dokonywane przez młodych ludzi spowodowane było stanem upojenia alkoholowego. Co piąty młody człowiek w związku z piciem alkoholu brał udział w bójce (20,2%), w kłótni lub sprzeczce (22,4%). Co dwudziesta 15-latka po spożyciu alkoholu miała niechciane kontakty seksualne oraz kontakty seksualne bez antykoncepcji.
Rozumowanie dorosłych opiera się na fałszywych przesłankach: Jak ja mu nie sprzedam, to kupi u konkurencji Jedno piwo mu nie zaszkodzi To nie jest moje dziecko, moje nie pije alkoholu i jest bezpieczne Na pewno nic się nie stanie Takie opinie stoją w rażącej sprzeczności z faktami, które słyszymy w mediach i których jesteśmy świadkami w najbliższym otoczeniu.
Jak Polacy postrzegają problem sprzedaży alkoholu nieletnim? 96% Polaków uważa, że sprzedaż alkoholu nieletnim to negatywne zjawisko, jednocześnie ponad 80% społeczeństwa uważa, że nieletni mają łatwy dostęp do alkoholu. 33% badanych było świadkiem próby zakupu alkoholu przez nieletnich, a w ponad połowie tych przypadków sprzedawca nigdy nie poprosił o okazanie dowodu osobistego i w rezultacie sprzedał nieletniemu alkohol. Sprzedaż alkoholu nieletnim jest uznawana za przestępstwo przez 78% Polaków. 75% badanych jest zdania, że sprzedawcom, którzy sprzedają alkohol nieletnim należy odbierać koncesję. * TNS OBOP, badanie Omnimas, sierpień 2008, N=1005
Reakcja sprzedawcy na próbę zakupu alkoholu przez niepełnoletnich Jak zdaniem Polaków zachowują się sprzedawcy w sytuacji próby zakupu alkoholu przez nieletnich? Reakcja sprzedawcy 56% sprzedawców nie prosi o okazanie dowodu tożsamości 6% 38% 56% Nie poprosił nieletniego o okazanie dowodu osobistego Poprosił o okazanie dowodu osobistego Nie wiem/ nie pamietam / trudno powiedzieć
Sprzedaż alkoholu osobom niepełnoletnim w opinii samych sprzedawców 76% sprzedawców przynajmniej raz na miesiąc spotyka się z sytuacją, gdy nieletni chce kupić alkohol. Do sprzedaży w takiej sytuacji przyznaje się zaledwie 1% sprzedawców Niemal wszyscy badani sprzedawcy zgadzają się z koniecznością pytania o dowód osobisty: jedyny sposób upewnienia się co do wieku kupującego alkohol (61%) z uwagi na grożące konsekwencje prawne (22%) z pobudek moralnych ( nie wolno rozpijać młodzieży ) 14% * TNS OBOP, badanie Sprzedawcy wobec problemu sprzedaży alkoholu nieletnim, N=300, październik 2008
W jaki sposób niepełnoletni namawiają sprzedawcę do sprzedania alkoholu? Mówią, że zapomnieli dowodu (47) Udają, że są pełnoletni (22) Mówią, że kupują dla kogoś dorosłego (19) Proszą, błagają (9) Mówią, że zaraz doniosą dowód (6) Grożą, są agresywni, oburzeni (5) Pokazują bardzo szybko jakiś dokument (3) Mówią, że za kilka dni kończą 18 lat (3) Mają dokumenty innej osoby (3) Podrabiają legitymacje szkolne (2) Mówią, że piwo to nie alkohol (2) Mówią, że się śpieszą (1) Nie chcą pokazać dokumentu (1) Sposoby związane z dowodem tożsamości 55 % Sposoby związane z udawaniem starszego 24 %
Polskie prawo zabrania sprzedaży i podawania napojów alkoholowych osobom nieletnim Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Art. 15, Art. 43)
Art. 15. 1. Zabrania się sprzedaży i podawania napojów alkoholowych: 1) osobom, których zachowanie wskazuje, że znajdują się w stanie nietrzeźwości; 2) osobom do lat 18; 3) na kredyt lub pod zastaw. 2. W przypadku wątpliwości co do pełnoletniości nabywcy sprzedający lub podający napoje alkoholowe uprawniony jest do żądania okazania dokumentu stwierdzającego wiek nabywcy.
Alkohol jest tylko dla osób pełnoletnich. Dorosły wygląd nie oznacza dojrzałości. Tylko dokładne sprawdzenie dowodu tożsamości przez sprzedawcę może potwierdzić pełnoletniość osoby, która chce kupić alkohol.
Dowody osobiste Od stycznia 2001 roku dowody osobiste wydawane są również osobom poniżej 18. roku życia i różnią się tylko datą ważności (wydawane na 5 lat). Dowody wydawane osobom niepełnoletnim wyglądają dokładnie tak samo, jak dowody wydawane osobom pełnoletnim. Dlatego tak ważne jest, aby sprzedawca dokładnie sprawdził datę urodzenia na dowodzie i datę ważności.
Najbezpieczniej dla sprzedawcy jest wylegitymować młodego człowieka. Sprzedawca powinien to zrobić w swoim najlepiej pojętym interesie, chroniąc siebie i swoje miejsce pracy, w trosce o dobrą opinię sklepu w otoczeniu.
Art. 43. 1. Kto sprzedaje lub podaje napoje alkoholowe w wypadkach, kiedy jest to zabronione, albo bez wymaganego zezwolenia lub wbrew jego warunkom, podlega grzywnie. 2. Tej samej karze podlega kierownik zakładu handlowego lub gastronomicznego, który nie dopełnia obowiązku nadzoru i przez to dopuszcza do popełnienia w tym zakładzie przestępstwa określonego w ust. 1. 3. W razie popełnienia przestępstwa określonego w ust. 1 albo 2 można orzec przepadek napojów alkoholowych, chociażby nie były własnością sprawcy, można także orzec zakaz prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na sprzedaży lub podawaniu napojów alkoholowych. 4. Orzekanie w sprawach o przestępstwa określone w ust. 1 i 2 następuje na podstawie przepisów o postępowaniu karnym.
Konsekwencje nieodpowiedzialnej sprzedaży alkoholu Konsekwencje administracyjno-prawne utrata koncesji, zezwolenia Konsekwencje karno-finansowe grzywna w wysokości do 5000 PLN Konsekwencje moralne To sklep najwięcej traci, jeśli zostanie udowodnione, że alkohol w nim sprzedany nabyła osoba niepełnoletnia. Liczba odbieranych zezwoleń z roku na rok rośnie!
Odmowa sprzedaży alkoholu często może sprawiać trudność Zamiast odmówić: POUCZAMY: Jesteś za młody, żeby pić ROBIMY ALUZJE: A ile ty masz lat? ULEGAMY: Jak mu sprzedam, to sobie pójdzie (najczęściej)
Skuteczna odmowa stanowcza, ale uprzejma ASERTYWNA ODMOWA TO STANOWCZE I WYRAŹNE STWIERDZENIE, POWINNA ZAWIRAĆ JEDEN Z PONIŻSZYCH ARGUMENTÓW: Nie sprzedam ci alkoholu, bo jesteś niepełnoletni. Nie sprzedam ci piwa, ponieważ polskie prawo zabrania sprzedaży alkoholu nieletnim. Nie sprzedam ci piwa, bo sklep może stracić zezwolenie na sprzedaż alkoholu.
Skuteczna odmowa technika zdartej płyty W kontaktach z nastolatkami najlepiej sprawdza się spokojne powtarzanie krótkiego i zrozumiałego komunikatu (Technika zdartej płyty ). Warto odmawiając uzasadnić, bo chodzi również o propagowanie wiedzy: alkohol jest tylko dla osób pełnoletnich.
Co robić z agresywnym klientem? Nie można ulegać jego perswazjom i złości Nie daj się wyprowadzić z równowagi Powstrzymaj swoją agresję Możesz poprosić o pomoc kierownika sklepu Jeżeli uznasz za konieczne, wezwij policję lub straż miejską.
Warto pamiętać Nie sprzedawaj alkoholu: a) nieletnim, b) osobom nietrzeźwym, c) na kredyt lub pod zastaw. Gdy masz wątpliwości, że osoba nie ma ukończonych lat 18, żądaj okazania dowodu osobistego. Sprawdzaj czy okazany dowód należy do tej osoby. Gdy osoba legitymuje się innym dokumentem niż dowód osobisty, sprawdzaj datę urodzenia. Gdy mimo wszystko masz wątpliwości, co do wieku kupującego nie sprzedawaj. Przeszkol swój personel, aby dobrze wiedzieli komu nie sprzedawać alkoholu.
Tajemniczy klient Wyniki badania Mystery Shoping przeprowadzonego we wszystkich punktach sprzedaży i podawania napojów alkoholowych na terenie Dzielnicy Bemowo m. st. Warszawy
Badanie Tajemniczy klient Akcja. Mystery Shopping, zwana również Tajemniczym klientem odbyła się w 153 punktach sprzedaży i podawania napojów alkoholowych na terenie Dzielnicy Bemowo m.st. Warszawy, działających na podstawie ważnych zezwoleń wydanych przez Biuro Funduszy Europejskich i Rozwoju Gospodarczego. W ramach badania przeprowadzonych zostało 2 audyty w każdym punkcie: Audyt I odbył się na przełomie września i października 2015 r. Audyt II odbył się na przełomie października i listopada 2015 r. Akcja została opracowana tak, by stanowiła element diagnozy i profilaktyki społecznej nakierowanej na problematykę alkoholową w Dzielnicy Bemowo m.st. Warszawy.
Badanie Tajemniczy klient Profil tajemniczego klienta Kupującymi - tajemniczymi klientami były pełnoletnie kobiety, których wiek (w opinii wyrażonej podczas specjalnie zorganizowanego badania) oceniony został na 16 lat. Osoby te przed przeprowadzeniem prowokacji zakupu alkoholu została przeszkolona w zakresie: procedury zakupu, sposobu zachowania się w sposób niebudzący podejrzeń personelu obsługującego, reakcji na pytania sprzedającego czy ewentualne komentarze/uwagi (potencjalnych) klientów danego punktu handlowego/ usługowego, sposobu wypełniania protokołu po wizycie w punkcie, sposobu zabezpieczenia i dostarczenia zleceniodawcy wypełnionych protokołów.
Badanie Tajemniczy klient Charakterystyka procedury Akcja Mystery Shopping polegała na odwiedzeniu wskazanych punktów przez tajemniczego klienta w celu dokonania zakupu wybranego rodzaju alkoholu. Analizie poddano przebieg prowokacji oraz towarzyszące jej wydarzenia, związane przede wszystkim z przestrzeganiem przez sprzedawców postanowień Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Tajemniczy klient prosił o podanie alkoholu i uważnie obserwował reakcję sprzedawcy. W odpowiedzi na prośbę o potwierdzenie wieku na podstawie dokumentu, pracownik przekonywał o pełnoletniości, bądź w inny sposób próbował nakłonić osobę obsługującą do sprzedaży bez okazania dokumentu.
Badanie Tajemniczy klient Charakterystyka procedury Bezpośrednio po odwiedzeniu każdego punktu sporządzany był protokół, w którym odnotowano pozyskane w ramach prowokacji informacje. Akcja miała na celu scharakteryzowanie prowadzonej polityki sprzedażowej i postawy względem niepełnoletnich klientów w punktach sprzedaży i podawania napojów alkoholowych na terenie Dzielnicy Bemowo m.st. Warszawy Analiza wyników badań przeprowadzonych w trakcie badania (opracowana na podstawie protokołów wypełnianych przez tajemniczego klienta), przedstawiona została w dalszej części raportu.
Badanie Tajemniczy klient Wykres 1. Rodzaj alkoholu o jaki poprosił tajemniczy klient 70% 64% 60% 55% 50% 40% 30% 31% Audyt 1 Audyt 2 20% 14% 17% 19% 10% 0% piwo wino wódka
Badanie Tajemniczy klient Jak wynika z analiz przedmiotem zakupu w większości przypadków było piwo (m. in. z uwagi na fakt, że w opinii społecznej jest to środek stosunkowo niegroźny, często postrzegany jako napój bezalkoholowy), rzadziej wódka, czy wino. Tak w przypadku I, jak i II audytu tajemniczy klient starał się kupić trunek ten w ponad połowie odwiedzanych przez siebie punktów (kolejno: 55%, 64%).
Badanie Tajemniczy klient Wykres 2. Reakcja sprzedawcy na prowokację zakupu alkoholu przez tajemniczego klienta 80% 70% 71% 69% 60% 50% 40% Audyt 1 30% 29% 31% Audyt 2 20% 10% 0% tak nie
Badanie Tajemniczy klient Do sprzedaży alkoholu, osobie wyglądającej na niepełnoletnią, doszło niemal w 1/3 odwiedzonych punktów sprzedawcy ci bez przeszkód podali alkohol. Zarówno podczas pierwszej, jak i drugiej prowokacji ok 70% badanych nie zdecydowało się na podanie alkoholu.
Badanie Tajemniczy klient Wykres 3. Zapytanie tajemniczego klienta o jego wiek 90% 80% 82% 70% 71% 60% 50% 40% Audyt 1 Audyt 2 30% 29% 20% 18% 10% 0% tak nie
Badanie Tajemniczy klient Wykres nr 3. przedstawia wyniki dotyczące zapytania tajemniczego klienta o wiek (sugerowanie niepełnoletności). Według otrzymanych wyników: Zdecydowana większość sprzedawców wystosowała pytanie dotyczące wieku do osoby proszącej o podanie trunku (kolejno 82% i 72% badanych) Podczas II audytu niemal 1/3 przedsiębiorców, nie poczyniła działania, by upewnić się, czy osoba wyglądająca na niepełnoletnią ma 18 lat, czyli nie zapytała o wiek. Statystyki przedstawiają się nieco lepiej przy pierwszej prowokacji, podczas której 18% osób zasugerowało niepełnoletność tajemniczemu klientowi
Badanie Tajemniczy klient Wykres 4. Prośba o potwierdzenie pełnoletniości za pomocą dokumentu 90% 80% 78% 70% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 22% 30% Audyt 1 Audyt 2 10% 0% tak nie
Badanie Tajemniczy klient Niezwykle istotne w przypadku sprzedaży alkoholi jest poprawna weryfikacja pełnoletności młodo wyglądającego klienta poprzez poproszenie go o okazanie dokumentu tożsamości. Według analiz ok. 7 na 10 sprzedawców poprosiło tajemniczego klienta o okazanie dowodu osobistego lub paszportu.
Badanie Tajemniczy klient Wykres 5. Podział personelu obsługującego ze względu na charakter zawodowy osoby sprzedającej 100% 90% 90% 80% 70% 64% 60% 50% 40% 30% 34% Audyt 1 Audyt 2 20% 10% 0% 10% 2% 0% właściciel pracownik trudno powiedzieć
Badanie Tajemniczy klient W protokole, na podstawie którego opracowano niemniejszy raport znalazło się pytanie dotyczące charakteru zatrudnienia, w punkcie sprzedaży lub podawania alkoholu, osoby obsługującej podczas akcji. Pogłębiona analiza rozkładu odpowiedzi pokazuje, że osobami obsługującymi tajemniczego klienta byli w przeważającej większości pracownicy placówek Pewność, że osoba obsługująca jest jednocześnie właścicielem placówki, pojawiła się jedynie u pierwszego tajemniczego klienta - w 3 odwiedzonych punktach. Stosunkowo dużą grupę stanowiły natomiast placówki, w których nie można było jednoznacznie wskazać stanowiska zajmowanego przez sprzedawcę alkoholu.
Badanie Tajemniczy klient Szczegółową charakterystykę sprzedawców - PŁEĆ Wykres 6. Podział sprzedawców ze względu na płeć 100% 90% 86% 80% 70% 69% 60% 50% 40% 30% 31% Audyt 1 Audyt 2 20% 14% 10% 0% kobieta mężczyzna
Badanie Tajemniczy klient Szczegółową charakterystykę sprzedawców - WIEK Wykres 7. Podział sprzedawców ze względu na wiek 80% 70% 69% 60% 53% 50% 40% Audyt 1 Audyt 2 30% 20% 23% 18% 22% 10% 0% 10% 2% 0% 1% 2% 0% 0% poniżej 20 lat 21-30 lat 31-40 lat 41-50 lat 51-60 lat powyżej 60 lat
Badanie Tajemniczy klient Wśród obserwowanych sprzedawców zdecydowanie przeważały kobiety Po podzieleniu sprzedawców ze względu na wiek (wg szacunku tajemniczego klienta) okazało się, że najliczniejszą grupę stanowią osoby w przedziale: 31-40 lat Warto także zwrócić uwagę, że w badaniu nie pojawił się choćby jeden sprzedawca który miał więcej niż 60 lat.
Badanie Tajemniczy klient Wykres 8. Liczba sprzedawców, którzy umieścili w punktach informację o szkodliwości alkoholu 60% 53% 52% 50% 40% 30% 32% 31% Audyt 1 Audyt 2 20% 16% 16% 10% 0% tak nie nie
Badanie Tajemniczy klient Jednym z zadań tajemniczego klienta była obserwacja czy w punktach sprzedaży i podawania alkoholu, w Dzielnicy Bemowo m.st. Warszawy, w widocznym miejscu znajdują się informacje na temat: szkodliwości alkoholu, zakazu sprzedaży alkoholu osobom poniżej 18 roku życia. Jak pokazują analizy placówki, posiadające wywieszoną informację o szkodliwości alkoholu, do której zobowiązuje art. 13 ust. 2 Ustawy, stanowią ponad połowę badanych obiektów
Badanie Tajemniczy klient Wykres 9. Liczba przedsiębiorców, którzy umieścili w swoich punktach informację o zakazie sprzedaży alkoholu osobom poniżej 18 roku życia 90% 80% 82% 70% 60% 57% 50% 40% 30% 31% Audyt 1 Audyt 2 20% 10% 0% 16% 12% 2% tak nie nie wiem
Badanie Tajemniczy klient W większości kontrolowanych punktów widniała informacja zakaz sprzedaży osobom poniżej 18 roku życia, co bez wątpienia świadczy o przestrzeganiu dobrych praktyk handlowych. Warto jednak zauważyć, że zarówno podczas I jak i II audytu, w wielu przypadkach tajemniczy klient nie był w stanie jednoznacznie stwierdzić, czy wymagane informacje znajdują w odwiedzanej placówce się czy też nie. Pewnym jest natomiast, że nie były one wystarczająco wyeksponowane.
Badanie Tajemniczy klient Podsumowanie Reasumując badanie Mystery Shoping należy zwrócić uwagę na fakt, że: w 80 punktach sprzedaży i podawania napojów alkoholowych na terenie Dzielnicy Bemowo m.st. Warszawy doszło do udanego zakupu alkoholu przez tajemniczego klienta, podczas przynajmniej 1 wizyty. Placówki te otrzymały List interwencyjny
Badanie Tajemniczy klient Podsumowanie 73 punkty sprzedaży i podawania napojów alkoholowych na terenie Dzielnicy Bemowo m.st. Warszawy tajemniczemu klientowi odmówiono wydania alkoholu Placówki te otrzymały CERTYFIKAT odpowiedzialnego sprzedawcy.
Badanie Tajemniczy klient Propozycje działań profilaktycznych Bazując na przeanalizowanym materiale badawczym i wysuniętych wnioskach końcowych, wskazuje się konkretne propozycje rozwiązań, które to mają na celu w sensie globalnym dbanie o jakość zdrowia i życia mieszkańców Dzielnicy Bemowo m.st. Warszawy. rekomendujemy dalszą edukację dla grup takich jak: sprzedawcy alkoholu i tytoniu, rodzice, opiekunowie, pedagodzy, nauczyciele, uczniowie czy społeczność lokalna. Środkami do realizacji tychże przedsięwzięć mogą być szkolenia, warsztaty czy też rozprowadzanie ulotek i plakatów informacyjnych traktujących o profilaktyce.
Badanie Tajemniczy klient Propozycje działań profilaktycznych Maksymalne zaangażowanie dzieci i młodzieży w kierowane do nich zajęcia (warsztaty) powinno wzmocnić działanie czynników chroniących przed uzależnieniami. Zakładanymi efektami są tutaj: zwiększenie świadomości w zakresie negatywnych skutków przyjmowania używek, nabywanie i ćwiczenie umiejętności psychospołecznych, których opanowanie pozwala m.in. na wykształcenie prawidłowych mechanizmów w przypadku styczności z negatywnymi wpływami rówieśniczymi, np. radzenie sobie z trudnymi emocjami, rozwiązywanie konfliktów, asertywna odmowa itp.
ŹRÓDŁO Dnia 4 sierpnia 2015 r. Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej wydał obwieszczenie w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. 2015 poz. 1286). Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2016r.
Czego będą dotyczyć zmiany? Sposobu naliczania opłaty i składania oświadczeń: polityka informacyjna organu zezwalającego co do prawidłowości wnoszenia oświadczeń o wartości sprzedaży, możliwość przedłużenia terminu do złożenia oświadczenia o wartości sprzedaży alkoholu o 30 dni konsekwencje prawne dla przedsiębiorcy, wniesienie raty opłaty za korzystanie z zezwolenia na sprzedaż alkoholu - jaki termin będzie obowiązujący, jak obliczyć prawidłowo wysokość opłaty, sankcje prawne w przypadku uchybienia nowych terminów do dokonania czynności skutki dla przedsiębiorcy, obowiązki organu. Pojęcia zezwoleń Opiniowania wniosków.
ZEZWOLENIA 1.Zezwolenia, o których mowa w art. 9 ust. 1 i 2, wydaje się oddzielnie na obrót hurtowy następującymi rodzajami napojów alkoholowych: 1) o zawartości do 4,5% alkoholu oraz na piwo; 2) o zawartości powyżej 4,5% do 18% alkoholu, z wyjątkiem piwa; 3) o zawartości powyżej 18% alkoholu. 2. Zezwolenia na obrót hurtowy wydaje się na czas oznaczony: 1) napojami alkoholowymi, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2 nie dłuższy niż 2 lata; 2) napojami alkoholowymi, o których mowa w ust. 1 pkt 3 nie dłuższy niż rok. 3. Dla zezwoleń, o których mowa w ust. 1 pkt 3, określa się limit w wysokości minimum 500 tys. litrów 100% alkoholu rocznie ZMIANA: 3.⁸) Dla zezwoleń, o których mowa w ust. 1 pkt 3, określa się limit w wysokości minimum 250 tys. litrów 100% alkoholu rocznie.
ZEZWOLENIA CD. 7. 9) Opłatę za wydanie zezwolenia, o którym mowa w art. 9 1 ust. 1 pkt 3, ustala się w wysokości 45 000 zł za 500 tys. litrów 100% alkoholu, z zastrzeżeniem ust. 8. ZMIANA: 7. 10) Opłatę za wydanie zezwolenia, o którym mowa w art. 9 1 ust. 1 pkt 3, ustala się w wysokości 22 500 zł za 250 tys. litrów 100% alkoholu, z zastrzeżeniem ust. 8.
Składanie Oświadczeń 12. Zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, wygasa w przypadku: 1) likwidacji punktu sprzedaży; 2) upływu terminu ważności zezwolenia; 3) zmiany rodzaju działalności punktu sprzedaży; 4) zmiany składu osobowego wspólników spółki cywilnej; 5) niezłożenia oświadczenia, o którym mowa w art. 11 1 ust. 4, lub niedokonania opłaty w wysokości określonej w art. 11 1 ust. 2 i 5 w terminach, o których mowa w art. 11 1 ust. 7 ZMIANA: 5) 21 niedopełnienia w terminach obowiązku: a) złożenia oświadczenia, o którym mowa w art. 11 1 ust. 4, lub b) dokonania opłaty w wysokości określonej w art. 11 1 ust. 2 i 5.
Składanie Oświadczeń 12a. W przypadku, o którym mowa w ust. 12 pkt 5 lit. a, zezwolenie wygasa z upływem 30 dni od dnia upływu terminu dopełnienia obowiązku złożenia oświadczenia, o którym mowa w art. ust. 4, jeżeli przedsiębiorca w terminie 30 dni od dnia upływu terminu do dokonania czynności określonej w ust. 12 pkt 5 lit. a nie złoży oświadczenia wraz z jednoczesnym dokonaniem opłaty dodatkowej w wysokości 30% opłaty określonej w art. 11 ust. 2. 12b. W przypadku, o którym mowa w ust. 12 pkt 5 lit. b, zezwolenie wygasa z upływem 30 dni od dnia upływu terminu dopełnienia obowiązku dokonania opłaty w wysokości określonej w art. 11 ust. 2 i 5, jeżeli przedsiębiorca w terminie 30 dni od dnia upływu terminu do dokonania czynności określonej w ust. 12 pkt 5 lit. b nie wniesie raty opłaty określonej w art. ust. 2 albo 5, powiększonej o 30% tej opłaty.
Składanie Oświadczeń - CD. Literalne brzmienie przepisu art. 18 ust. 12 b ustawy (sformułowanie powiększonej o 30% tej opłaty") wskazuje, iż w przedmiotowym przypadku chodzi o 30% opłaty, a nie 30% raty opłaty. Zatem owe 30% powinno zostać naliczone od całości rocznej opłaty określonej w art. 11 1 ust. 2 lub art. 11 1 ust. 5 ustawy. W przypadku, gdy przedsiębiorca nie złoży oświadczenia o wartości sprzedaży w roku poprzednim, wówczas zgodnie z brzmieniem art. 18 ust. 12 a ustawy składając oświadczenie obowiązany jest on do uiszczenia opłaty dodatkowej w wysokości 30% opłaty określonej w art. 11 1 ust. 2 ustawy (całej opłaty, a nie raty opłaty).
Składanie Oświadczeń - CD. Natomiast w sytuacji, gdy przedsiębiorca nie złoży zarówno oświadczenia o wartości sprzedaży w roku poprzednim jak i nie uiści w terminie należnej opłaty, wówczas jego opłata wzrośnie łącznie o 60% z dwóch różnych tytułów: - zgodnie z brzmieniem art. 18 ust. 12 a ustawy składając oświadczenie obowiązany jest on do uiszczenia opłaty dodatkowej w wysokości 30% opłaty określonej w art. 11 1 ust. 2, - zgodnie z art. 18 ust. 12 b ustawy do uiszczenia należnej opłaty powiększonej o 30% opłaty określonej w art. 11 1 ust. 2 albo 5. W przypadku, gdy przedsiębiorca nie złoży oświadczenia, ale uiści opłatę w kwocie niższej od opłaty należnej, wówczas również ma obowiązek uiścić opłatę dodatkową (w wysokości 30% opłaty określonej w art. 11 1 ust. 2) przy złożeniu oświadczenia, jak również opłatę w należnej wysokości (w tym przypadku dopłatę do opłaty podstawowej) powiększoną o 30% opłaty określonej w art. 11 1 ust. 2.
ZEZWOLENIA CD. Art. 18 1. 1. 23) Na sprzedaż napojów alkoholowych przedsiębiorcom posiadającym zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych oraz jednostkom Ochotniczych Straży Pożarnych mogą być wydawane jednorazowe zezwolenia, do których nie stosuje się przepisów art. 18 ust. 4, ust. 5 pkt 5, ust. 6, ust. 7 pkt 4 i 6 oraz ust. 9 14. ZMIANA: 1. 24) Na sprzedaż napojów alkoholowych przedsiębiorcom posiadającym zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych oraz jednostkom Ochotniczych Straży Pożarnych mogą być wydawane jednorazowe zezwolenia, do których nie stosuje się przepisów art. 18 ust. 3a, ust. 4, ust. 5 pkt 5, ust. 6, ust. 7 pkt 4 i 6 oraz ust. 9 14. 4. 25) Przedsiębiorcom, których działalność polega na organizacji przyjęć, zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych mogą być wydawane na okres do dwóch lat. Do zezwoleń nie stosuje się przepisów art. 18 ust. 5 pkt 5, ust. 6 pkt 2 4, ust. 7 pkt 4, 5 i 7, ust. 9, ust. 10 pkt 3 oraz ust. 12 pkt 1 i 3. ZMIANA: 4. 26) Przedsiębiorcom, których działalność polega na organizacji przyjęć, zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych mogą być wydawane na okres do dwóch lat. Do zezwoleń nie stosuje się przepisów art. 18 ust. 3a, ust. 5 pkt 5, ust. 6 pkt 2 4, ust. 7 pkt 4, 5 i 7, ust. 9, ust. 10 pkt 3 oraz ust. 12 pkt 1 i 3.
Przedłużony termin składania oświadczeń przez przedsiębiorców Zmiany w pracy KRPA (opiniowanie wniosków) Sposób wydawania zezwoleń jednorazowych Wiele instytucji i organów zajmujących się szeroko pojętą profilaktyką alkoholową, postulowało, by zmiany dotyczyły również innych zakresów, np. pojęcia najbliższej okolicy reklam alkoholu, usytuowania na terenie gminy miejsc sprzedaży alkoholu i in., jednak ustawodawca nie uwzględnił tego w obwieszczonych zmianach.?
Dziękujemy za uwagę Ośrodek Psychoprofilaktyki Nowa Perspektywa Ul. Krasickiego 27/1, 30-513 Kraków Strona: www.nowa-perspektywa.pl Email: biuro@nowa-perspektywa.pl Tel. 12 442 82 30