PAŃST\r UWY TE AT R im. (Juliusza Osterwp \V G OR Z O 'V IE ' ;V LKP. PROGRAM
JULIAN TUWIM wt-dług D y n [ I\ T o n : l\11 R O S ŁAW S ~IOLA R RUSZKOWSKI EGO JADZIA WDOWA K I E R O W N I I\ L I T E H A C K I : BOGDAN DANOWICZ komedia muzyczna w 4-ch aktach Telefony: Dyrekcja - 26-10 Sekretariat - 25-HI PREMIERA D N I A 3 O G R U D N I A 1 9 6 1 R.
R e i. 11 " e r i a : BR O l~ L AVV K A S SONS K I ScenO l{ rufia: M C H AŁ PUKL CZ U k I t ł I i l 1 1 :'1 w : MARIA 0 SOWSKA R i e r o w n i k m 11 z 11 1 I n J ; EDMUND KUROWSKI
o p,j s.\ D J \ KOMEDIA T{;WDIA A w i~c JADZIA.. BARBARA i\!ielania. HORTENSJA EUFEMIA ANTOSIA FELIKS ADOLF. BOLESŁAW '\HECZYSŁA W KRZYSZTOF. JÓZEF GA WAŁECKI PISZCZALSKI DOK TOR KOS. KIC - KICO ~SK I ZA ŁGPALSKI. B. \ SJŃSKI K L CHARZ BAHBARA BARGIEŁOW SK.. NINA OGIŃSKA HALINA BULIK - KUJAWSKA KRYSTYNA CZARNECKA MARIA KASSOWSKA LUDWINA NOWICKA BOGDAN ZIELI '~KI. JERZY JAS l NSKI E UGENIUSZ KUJAWSKI.. TEOFIL ORD OŃS. I BRONISŁAW KASSOWS I STAI\ISLAW MASŁOWSKI JERZY ZA "S MIROSL AW SMOLAR. ANTONI JURASZ ZBIGNIEW KA'YIE KI. JEI ~Z Y SLElJZIN K I WITOLD r DRZEJEWSK!.. TADEUSZ LU CZAK gn1m y.turizif' \'.rd o\\'(,", po l'.l1rh. nh.stuarl, Antygonach, Cy ach i r i wnocześnic hodilj z fre n.\\'sl<imi ś lub t mi". e to dictum obruszy sie h. c m ożl! jakiś pozf uw iony pe.cz ucia humoru miłośnik Melp c>m ny, i pcv. ie, że po dc:t j r llhrz. n:e por; i m il j <:c w ti::a r7.f' rj m 1tyc1.nym na p o cieszne itgle sl<'rcj, a, antykwar ycznej ju ż pn 1wie r amot i. le h:kie fumy oka żą się t a kże n j motluym jui. d i' zrzi: dzanicm. Tc tro"' i, z wł d "l t l < a. Pr v 1 c jc'!v nemu. k ry gra coozi ennie p r zed zmienl.j KY :-O si<, a11 audylorium, grozi sl1..1rczy uwiąd <ili nl m < aby P ÓJISĆ n:' rad:rk lrn.1 zmi<. ~ce n i<. 1c. o miejs cowym ir. ( odwagi, r;ł u doz ian'.1. Kied)'ś w ie zbyt j1e zczc,.1mic.; c.1!v! c, eh. w pobliski m Pozn niu (i n ie tylko tam) za d t kr i n p. Szczurkiew iczcw grywano w te at rzl drai 1t lyc.11ym Ltlle Vveneci y" i. Otellów ", ilt: i \\'es<>le w'k \\ki"!.,m biny Marict. ". dtu rcilu1l' t'o przymierze poctk asd ej muzy ; JCJ najdostojniej szą s 1 o!'lrz y cą był o w yr łz l?m swcii. l J, oportunistycm j strate 'ii, i W7.' I d y kn;owc g rdy w r rn r ol w. le nie ba~<. tt!lną. le < Iz>~. kwdy uic ''"f<",zi n:.i l 1 wc. Ja K a l man;i lub L eh1rn do rzyb yl ku dl am, lyczrud m uzy, te:1lr m oże i ma n \W l ob(; wiąz ~. c oc' b Z wz1 le l 1 czy t 1 zdrowotnych cio podr a żn km owej - ;,m iew nt. j :yl." ltroć p r.;ez n. b rmu~ ~cn ych kryty ~ :iw - pr pr,1, _v. Bo komed 1 a zwh: zrz m uzyc rna l n il c1u11io.'lej 'l.y r< la l s - ja ~ n.iz) w1 Jt l CZ n ie len blo. h \ ipny sla I sychiczne o odp r ęż ni<t - lek rz<: psychia1-zv, W yb ra li ś m y.,j~dil~ w d wr", hl' r. mi"l'lo wyf:v i chlane < JUŻ w r - pcrtuarach tealralnyc ', banalnugo p ro t;,o(ulu - m J r; -
t, rt i wcale n il'~z < bl owe teatralne uroki. R;,.motk tę 'nie nójmy sit; wc :łll) tl 60 słowa tak bardzo obniżając ego rzekomo range realiz u ; ą c ego ją teatru) o d k urzy ł i o dśw ie ~ył Julian Tuwim. Zrob ił to z właściwą mu ma estrią. Au tor.kwiatt1w polskich" miał kilka twórczycl": oblicz i mnostwo w~ 'tle nie prywatnych pasji. W pogoni za starymi k s i ą ż.ku mi 1 'rze trząsął wózki lady warszaw ~ki c h bukinistów j antyk riuszy. PE!cznialy notatki do jego bachicznego s łownika; ciągle niestety był na jdziwaczniejszych i najbarclziej fikuśnych bon - mots. czyli z~bawnych powiedzonek. J ak chomik gromadził sł owa i starte już przez czas i ludzk ą p a mięć pojęcia i różnorakie aforystyczne formułki. Był h umanistą, ben ed yktyńskim zbieraczem okruchów liter,ickiej drobnicy. Ale też ta pasja!\- vrcza nie trafiała nigdy kuhi w plot. Z zebrunych ułomk ó w lepił nowe, pocieszne ale i zjadliwe epigramaty, nasycał nimi swoją p c ezję, karmił swoją liryczną muzc. I dla tej podkasanej miał jeszcze zawsze c oś w zapasie. I ciął, s e kował z najwyższą premedytacją stare, teatralne ramotki, różne Królowe Madagas karu", Labiche' w, Schontanów i Ruszkowskich. Kom - dyjki te były dla Tuwima rusztowaniem, na którym w znosił nową teatralną budowle. Teatralne przeróbkarstwo T u wim a było jego drugą t a k że odświęt n ą, artystyczną pasjq. I Jadzia w dowa" jest tej wielkiej, teatralnej weny Tuwima przykładem wcale nie najgorszym. Bufona da komedyj ALEKSAl\D [ R 1~n r 1 Rozum mężc z.> z nq, białog ło wą af kt tylk r zą dzi, on;: kochn, c1 a z nienawidzi, nie gdzie ro ~ u m, ale gdzie afekt, tam wszystka". (Ludwik Maksym!liml Fredro) no SLUHY PANIENSKIE (CZYLI MAGNETYZM SERCAl komcd u w 5 aktach ki Ruszkowskiego jest przede wszystkim teatralną bufona dą samego Tuwima, i jego zamierzonej kpiny z tego świa tka, kt ór y odszedł już w h i s t o ryczną niepamięć i kt0rego sceniczna rekonstrukcja może mieć jedynie walor farsownej satyry s ką p ane.i Tuwima. w humorze kpiarskiego dowcipu Juliana Bogdan Danowicz I
\... ) Pr y omnijmy sohi<", "' jak c~ okoliczno ściach pn wal; ~ 1 ub y. Pierwszy r 1.11t kre śli pc;eta z począt k iem r. 1!'27, k i d) 1. 1 d t-(.( i( j beznadci i w ledwie rruje mu si m1 zl iw o ".c o lą\?l ni ~ 1.. z ukorh <' n.j kol''cl'l. Te p ipr w ze ~ 1 11 h y s I/ l.' in \\'i< r~;oen: : a cl uć pcet" r 1sze do bra ta, 1. oi1.: t 11'.i'" chc w y lwnl r 1 '.'Tla \\ 1 'Pj lekko~ci jak zw ykle : t;i czv u c11.1 \n;1c t ~n rzut, z k tórego. kty. z <' h zi; rymow <-> ną r edak r j 1 sztuk by u '.UĆ pr zep 1s ć, Juka dzil'li k dwie w-:rsje. Jaku ktl Ko 1, ii lu ~ Il n: p t. 11 ' Czy tymi s krzydł a m i i ' i U\\ ic n r.1t.w 11.Cil mili.. c: c - ~ o c,.1 la redakc ja k 1r w dli p o\', - ri ie. µr ci koi " n 1 l h..: l\ WÓWCZJS 1.,. rc:rł ro l; ył ju;i rs 1 i\ m!'1 ż..., Z t il S l< bkowcj. w. cj~ si ' nil w. tpli\\,, i e. nom1en ta ch, w, :eh Gu- " v m by..:,. pr.j \\. \".Z. t, ony, F ' o uż: cza mu \\ ł. 1- O S O B Y I. \~I DOBRÓJSKA. NINA OGIŃSKA ANIELA KLARA RADOST G USTAW ALBIN J 'o.n BARBARA DROGORÓB flbara BARGIEŁOWSKA RJWN ISL:\ W KASSOWS~I BOGDAN ZIELIŃSKI JERZY JASINSKI ANTONI JURASZ Sem : n;1 w i w domu pani Dobr(1jskicj Vt. łr._ L. '.'.'yrr : J. oje nc.ir.zu\\' T'\ ~,._ m ilo. Cl, tym ~ ~ myrn rl, "l si \\ orr I r r 1, ;k i t'- zenie l ębszy, m o ż" nad etan tego Guciu, iak i go znaliśmy do te j chwili, Guc i, lripio1a p ki tając go iigle, dzieci 1ka, k'(~r ego Klara ~zy HEZYSERIA B R!\! ~' LAW KASSOW.SK I :\nici.,\ odza na na. k u sw ej r.boj. n,s 1 iub \\ ojl J dr winy. szlego lljcu ro, z:nr- lo JU Ż t,uc'io, t _ in Fr dro. (... ) SCENOGRAFIA TEnI :).'. URBAŃSKA T. żclcń!ki - Boy ( lljr<:c 1u nl~i frcdrm".skie" )
WOJCIECH NATA.:\SON W LKA O SZCZF"'CIE \\' 1 "! o ~ zczr: ś c ir> o orawo swobodnr go wyboru miłosnego, iest jtdynym z na.hva in i c j ~ zych pr ble m0w w c ałej twrrczosci F red ry. C ' H.J! u ' \\ "r2 źn y kc nflikt. Nawet w f r O\\ ) c 1 Do m ac.1 i huz. 1 1.i.. 1" Porucznik i ZO!'ia musz:i w a lczyc o pr two d o BZC7 C' ił. w trudno s i ę d my,;hc, że I.v o t czo ~t. Fredry jes pod lyrfl v:z lr dl m odzwie rc:edlenii: n j e 110 oscibistycn p rzeżyć. Ty 1 I int r,w ro i :r innych '. pr. ~.>eh m i!o,nych po ~ H I! Jro a znajac j j!;>!.utk(i\\ na, J Kj ~ ku r z-. Y c dziwllf o. że w Zem.'cie", \Vacław 1 o db:i.szym spor.:c dot\ "Z 1<':0'11 t ""JW m i.enstwa ;vyb1ega ze sceny, z poci 1 il, u. ; r,;.iakn ni ipnl \ yp0\\: 1da na km:<1t cnoty. \\' c, r> j a d t <1Ż1'11ą WwLWi,, k r\ czujl' w ri ich fals'; ~ n 1.. :le 'iij ż s rzeczne z jero v.. ldsnymi p og l ą <.J mi na mi łe ć. Dlotcg nie t)!ko sprzecza si. z Re; entem. ale i postar. w i dzia ła ć prze ciw nitm u. Przez nieśmhł -.ś.:, a t a kże i z trc, k i o l.s ojca (Z'lbr o:i: :1 go b a n k r ~1ctw m), n i1 posu \Va i~ tal, d leku R zia z D oż r.v t i ". le t biernoi.' nie ozn~ CZA że cór k bez b 1Jlu godzi si r- n::i dc c y zj ę r jc:i. Tak - łm > rnujl ~ i f! konflikt w Odludk 1c h i no.ie". W.,Z rzę duo ~c i i p?ucfr7.c" \' ł a Jz11 Z.''C 1 nad dzie ćm i m [l c "I - r!d er - k 1 p ry ~ u. Ta { sam o w Wi!k im czl w ieku do m a l 'C'h in t. csow". Zu lnip m y j st w..slu bacll pari-:!(1sk ich". Od poc zątku \iem ' ż e. n i<' la z os t ał ' ':l"l"'znaczona G ucio\\ i. Pani Dotrojsk.1 ws7.y tk.> 11ł1 f. I z R udosf.:~1. i,, cale nie k ryje s. yc zarni irów. Rado:.t t i. z te o nie - ob i taje:mj 'c:, m<'>w i c \ p lt>rw!'zym akcie do G mt: wa : Pa ii Jobr.j ka sam.; Cipie) <> ci d;:.je, HP i. c wzorem n.. i.., <o no, ~ ra nr. zą, Rit>dY w duszy o.t.ic:c ia w 7.) st kich świę' ych proszą ; Prr i n& twych n r<' c i n-o p ")j ~ni, c::wuj zamiar ~ zgl~r.l rn c b ie gło: i b huj I.ni. Gust;; / "ie o tym r <>brze, cale ie; ni ;;prz ciwia mewi z r z ~!:lllcjq : Że gdza; dwie rodzh zwj, zl u.obi ż. czy, Zwi'lzku si w J. 01\cu 'ipodziewat: w ypada Gustaw otrzymuje w i~c ; a d.lnie pozyskan iu mi łoś ci czy!:ympatii) - przy sz łe j narzeczone;. Pan na mu s it podoba, żad nej innej tajemnicy Sf: l'c<' jego n ie ltryje. Kunszt kome diopisarski Fr d ry pc'!eg, pozornie ru tym, że za c i ~ kaw i n nas przebiegiem ~ kcj1 - kt r.j rozw ią za ni e sami p r zewidujemy. Przeszkody na drodze do szr z(;ści sa tu przew a ż nie fikcyjne: np. ba jeczka o m ił o śc i do.,-inne;" Anieli, któr 1 poetycko uklatla Gustaw, a by troche pod r a żn ić, a trochę i oc7.a r o wać Anielę DobroJskq czy leż Ian a zja na temat rzekomego odkochania si c:" lbin <.i na pr awd ę wc ią ż!> ZB le- 1 ącpgo za K l rą, lbo wreszcie rzekome zabiegi m atrymonialne Radosta o Kla rę, o kt ll'y<"h nic nie w ie za k.imien ia ły tar y ka waler. P' cichu marl!lc) zapewne - o mamie Anieli. I sam f'l kt, że s1 raw, niedoh.m e:go zw ią zk u młod ej.dziewczyny z n'.ekocl anym ph ez ni ą człow ie k i em m a Slubach" znaczenie!i~ lu czy żartu. :i nie sprawy istotnej (jak w wielu ; m ych komed i;;ch frndrowskich) -- uwyd atnia wyraźną pod ym w.igl!_dem re ż ni cr; Mo7..naby w ięc p owiedzieć, że wszystko w Slubcch" ukł ada sit,' jak w siela nce. Tylko, ż e wni() ck taki zav ienlby zaled wie ci~n ki c,.t.cwnc;trzne, p zory p rawdy. Spn!>u jmy sn o jrzeć gł ę bi ej 1 dopatrzeć s ię konfli d11w, kt ór ~ z ' m a z u ją pastelowe" barwy idylli. ru w s tępie n itkniemy i(' n sp a w <~ OWY< h ś lubów pa niel' skich", k lórc poet po vewnycr w ahani uch p rzyj <1 ł ja ko 'Jlcczny t ytu ł utworu. I 'redro r:icowa l n, d sw ą arcykom i:d i<j m iłosn:.1 bardzo długo : od r ok u 1827. kiedy ię zro Jził pierwszy p om y s ł, Hż do pr cz< tk v rd u 1833. W t~ 'łk de tej p r c.y kilkakrotnie zmieni 1 it: t yt uł utworu : Nien ~ 'ść m ~ż c z yzn', '! ł l'o t y m. Sluby p<..n iet'tskie". A ż d\\.1 z t eh tytu1uw ctotycz.1 we o, n, w po ł dzi<>c innego rn b owiąza n i a, jakle pocj!.'jm u Jq P 1 iebi i Klar1 : aby n igdy nie w ychodzi(' z:i m aż. W if'c, cho<' mot : w tc'n tr k tow ał ~ redro hl mory. t ~ cznie odgrywa on wa:i:n ll role w śrc d z'l ~adnie n t J komedii. zyim pom ysłl m b)!y o\>:e ~l u by", zobt>w i ąz u j ace do n i enawiści w obl'c m t.'.czyzn? Nie AniC'lJ hył a ich inicjatork ą. l <'CZ Klara. Aniela tylko uleg<. argum1.;niom i sugestiom kuzynki. v ierz:,: v.. 3cj roumd ~. z n;, boż ń s t w e m s ł uc ha Clpow iaa<m. W pewnych c.n 1: eh (i ~ n Jui. na. a m ym.vst ępie l jakby sh, trechc: ~ slyd i b ul nu t, z K J, r ą spi. k u Pl Z< iw rorlowi m k lrmu''. 1c w ii:c dz.iwn1;;go, fo A lela p!e;wsz opu; I,anty - m : trym on1alnu fortecę". Olaczeąo jednak 1 lnr- z t kim 1 g iem n uc < kuzynce wói pla 1 awanturo czy" P onil ' at v my.i ich tel dziew rzyny rodzi si opór prz ciw LctSudum c; l~c.1c~a.n 'l'j obyl'z<ijowoścl, ponieważ dostrzega sprzeczność: mil:dzy 1 eg u ła -
1 1 \\ rijanymi orl dzit-cip t a - d nbs1 r wowanvmi f k ta m". Lek tu1 y K l 1rY (k l r i; wyw1cr n nu 'li:i t a k mocn e> '' r -.(t: n i ) t ż do\\ cdz'l, że t. p iinicnl{..i p n bujc m ys l eć ~amr - ci iel:1 ie, czyt; ć n 'P to, co pnl c le. n'y~ t m-iczej, n i. bezp C'ś r dn ie oto «z e ni ~. S 1 ow IT' 1 l w r '10if' Kla r ze m c1 - t e r i a ł niemal na p op zednic. kf. na o µac 11, oczy, Ś" 1 e w d oś ć sk romnym w ydi;n iu. t~ Id.1: k i nµ. w k i lk adziesią t lat foie j zrpa lizu jc J\Jpt, ld z k mu:li i Wiei i czl01;\ ick do rmilyci1 in1 resl \ ". W k< żdyrn, ie l{j r" w r l Zr.'! swymi p <i niu1 k im i l u b.uni i b u nt 1mi- o pi n H ly _ymp tom zamri C'enia pa nu th j w Slub!L h" siel 11ki. P ier w ~ zy sygn'1 l świadc ;ac y, 7C l ~. re 1,,," de strzega 1 ak Żl' i tutaj" - wyrażm ''.: rrc i< y w <~ ~l en ob ow i ązu jąc y ch po jęt. Drugi prc.'>lem - to G 1.. l w. J s on. mimc sprytu, lek kom y ś l n vici i n rgi', tł 10_1.;cem H p o r p Mulnym. T k łatwo Sit? bod j IlJ \\, Ll kit p l lly r.'.)tl l, i? jego i k t ~ V - n sć v. yg l <10~ n <i 7.am t s ko\\ ary. l -. t.m. Co by sil: st l- o.. 11dyby Ti adrst p ow riicil n 1 ~J o. \ ;Lh clav"n Vl h lnil- 7. t> ń i o iw! idczyl ~i ~ o r e_ k r J.\' c ;.1 j L m i Dr b ójsk iej '! Hzecz ja. na, że w t 1 <'l ' ) l u; cji pl 1 1:- m 1 rm u i< lne clotyczące Gust. '' i A'1i i p 1.e ta lyby mt r'.\. o a ć b o te 11 0 wujaszka. C'zy G ustaw b r t!z< \Jy S I( "1 d y bunl<,w dl' :\1y ś k. ze nic- j i;s t on ani n li 1 ib; s ma 1,.1 ' ln i. ani skł cn na do heroizm. Lecz n i woln o ~ nim w 1dziPC l) lim uroczej i wc->i; <'ł i m io.1l lki. l k ;( ' un em Z(; n tuje ju ż now 7Jcl Wbk a 1 p r ąd)., wyn 'L i ', ~i f' un idz ood Złotą Papu gę " W J d.1 ~ u n e l J 1m l" H:ć zabawy, al"-' i ciekaw o sć ży c i< z< in 1 t re. o\ ;, il l u dźm i. o jak s. m o wy Jaś nia z'lczynaj \l' ocl ~ ur u.vc i k ' ' :,: 1byczajowc 'o komt dianctwil obow!.1zuj 1cci,,o \ V '''I.,1ym środowisk u. Na małym wkc 11:0, co s ic w 11:1 1 im mieni, Gdzie k a żdy tr w ożn ie pe, slbkit: j pn e,trzeni Jakby m1 sz c z u dła. eh i.\ pr ;y łb '. c y chod li Tam, czym są ludzie, n ic chaj n ikt nip ll' da! Ale - ~dz i e czł owie r m ało pozt r ceni. Przybr nym k> 7.f a łt cm n ie" c rci;. i nie z [cjzi Gdzic " h;ce"j ""olei. niż ;c.zt- m nim \\ }, 'I;, ' Tdm chw.} taj lj~( ~ I z, to: gol r, ; C' zyż nie p1 zypomitl'l s ic: m nl? z l P : n ł J ow ialsk i go"? G ustawowi z w dzir_'c7.'lm y O\' Cll'Y. I Ub 1w, w k tóre F rpcl ro w pi i ł najp ieknit j z 1 \\ ~ 1\ tj tw c osci poezji: m ijosną.,~r r > podnlc.' ", Z<' m l ś' \\ y ' łc :t sna romjłl)~cl; romantyczną. m.ntynnowi - nil.ics t jesz ze Nie chnd 7.i o r 1el k ' 11ieszc. 'liw01 mi lo:ść b zwza je mną, czy o milo t:..:, y,,lf. o I 1 1 t?n.idzi jnoi:.c i kl t;sk~. Gust,n v z.slub '' I m pod tym w z1jr.dtm p ic wsp Jln go ze sv ym mil m ikiem z lv czcsc1,,d ziacluw, ni Zb igniew em 7. M ZLpy". W e lka,!don toc z11 J h nk vi F r d ry jest niem 1 -:~wsze pn bq pr ~wvci~ż 1i.1 tn:.lln o::ici m ożliw y ch tlo puk ran id. Nie jest sic_;.,aniem uo ni emożliwo~ć, zamyk a..,,, rai ica<'h drowepo r o7s clku. ; iemnie:j - j st "a lką pl wd7iw". naj- i ck11w il j, z te gr i.mkt u widz<'nia, r ~'l; U Je się, "" ć.'\i bin. J- oszturd l j e.i! po tr osz ~ t eg <' h łopc a, t ra. ktujr- go pob ł a żliw ie, a ~t r-1 (J :Im<.. i.i na w <'t pr-aw a o a lnej 1 lsl1 1k ia. lu.:~ " O,. ti,, r b r n ę. P rzecież Alb 1 o j11 : n m" Y styl z r i'l prze zny 7. µ oj~cii:1 m ' HadtJsL1, Dulnoi hl, ; e :<-<.sci o nawd ni' i i Gu t l e je-st to pos1 c w rt sci v..i i I. o~ r ' i,. i le i; k tów. _ 1 prr.ykł,1 -. c.ew ni ~ Jr,\ ctw, ili, d. s ły szy l 11 j~c zk, o ~ nkci m o pro1 m ah u I\\ 1' K ic. Y _ n ade. m. N ic w t1jjl'n'n czona w 'P c.k r. n Dobr <' Jska rnwet Oil p i 1Jb'IJl' j, ycl ov, 1 " N 1lom i<1st Ibi 1 Z< p.min J<1C () k 1 1 li CUI ku wohl I, "lp, l.rz~ z\ 1 1m znslubisz K lar~ \\ rz.,, mu t ) m chctni j. ~L tee \potr l te''' 1r y satyry<.znie, to J1.>.d h. p1, w dl!.1\ 'L i_,..,..._. z l-i w1 i k o 'ci) buntm 1ii::. r 1k ko.1 om 11,;, i 1 d~ 1 lnid n;.i; G u taw w 1E:rzy w 1t.sc: l ll tylk ' \v. Iumn c: wz j cm n ą. ale t " c-u"' e r i. zez : iwt. i,jno t onnt', n \\ 1 J mne Wojciech -atamoo
O WOJCIECHU NATANSONIE tego ~łowa " -!'twier dz ił Koenig i - zakonkludował,,nie ma w P olsce drugic:go Natansona, nie m a drugiego równie k onsekwentnego (niekiedy - upar tego) wytrwałego i ustabilizowant>go krytyka, pe> którym zaw sze ' iadomo czego się spodziew ać. Potrzebny jest naszemu życiu teatralnemu nawet wtedy, gdy wyw o ł uj e sprzeciw". I od giebie dodajmy : Wojciech ;~atanson jest św ie tnym pis arzem, konstruktorem pięknej, krytycznej i eseistycznej prozy. Zachwyca czytelnlk<i wycyz elowaną fra zą swoj j polszczyzny, ale i pr:ickonuje celnością i rzeczowością rozbudowanej literacko argumentacji. Aby być krytykiem, nie wystarcza umieć wyrażać w vdrębny sposób swoje wrażenia wywołane przez zjawisko rtystyczne. Trzeba jeszcze uczynić to w taki sposób, ażeby czytaj~cą. publicznoś ć zbliżyć do dzieła sztuki, ażeby jej ukazac p1~kno i m ~ d roś ć tego dzieła, ażeby ją nauczyć wr.1 żliwo śc i i odczuwania" - tak pisał Wojciech Natanson w jednym ze swoich szk'iców krytycznych w 1934 roku bo pa~ Wojciech Natanson uprawia zawód krytyka od t~zydz1e '>I ' t (w 1932 roku zasiadł już w fotelu r Ę cenzen ck! m słynn t> g krakowskiego Czasu"), i rlo dziś dnia pozos t a ł wierny w yznawanym przez siebie zasadom i ideałom krytyka.. J erzy K oeni_g <DIALOG, nr 2, 1959) - młody, dociekliwy 1 rozp or z ą dz a Jący już dużą erudycją teatralna kry tyk - n a pis ał o Wojciechu Natansonie, że Jest on polsk im olimpijczykiem, już ch o ć by dla olimpijskiego spokoju z jakim upraw ia swój recenzencki ogródek", i por0wnał typ gatunku pisarstwa Wojciecha Natansona do pisarstwa i osob wośc i twórczej P aula K empa, zmarłego w 1959 roku k o1 yfousza paryskiej k rytyki teartalnej. 1'tanson Jest krytyh iem - popularyzatort>m. W najszlachetniejszym s nsie Wojciech Natanson (dr praw Uniwersytetu Jc:gielońskiego, a także absolwent paryskiej Sorbony, byn nieżyjącego j uż głośnego uczonego krakowskiego, fizyka i matematyka, prof. Władysława Natansona) jest w ielkim mił oś nikiem fr;mcuskiej literatury. Ci, którzy interes uj ą sie francuskim teatrem napewno p a mi 1.;la j ą jego wnikliwą i finezyjną anali zę stylu gry Teatru Vila r a w Polsce z 1954 roku. publikowaną na łamach Teatru'. Wojciechowi Natansonowi zawdzięczamy też prze kład Kapitana Francasso" T. Gautiera, a l akż Kaliguli" Alberta C musa. Wojciech Natanson pr z eł oi.ył ta kże m iędzy innymi Szkice literackie" A. France'a i Stendhala Szekspira i Racina". Gorąco zach ~c a my też do lektury zbioru jego Szkiców tcatrnlnych" i wydanego niedawno zbioru jego recenzji pt. Do trzech razy sztuka''. Wojciech Natanson jest bardzo płodnym krytykiem. Rozliczne jego prace krytyczne drukuje między innymi Twórczość", Życie liter ack ie", Nowa Kultura", a z właszcza Teatr", któr go to czasopisma jest red. Nc:tanson sekretarzem. Pu blik u jąc szkic krytyczny red. Natansona, na pisany specjalnie z okazji inscenizacji gorzowskich ślubów p a nieńskich", pragniemy naw iąz ać: stałą w spó łp racę literacką z najwybitniejszymi ludźmi pióra polskiego teatru. B. D.
J. 1 l 1I:; U, Z L.. ł LL SKI- BOY (... ) Ogl<i da c ::> I ub y pe :i ń it na sct.'1ic Jes t zaw ze r ozkoszn : w iek- 1m : i E' lih ~ d< ~ i. li 1 1 ktorzy, ab. t~ r ozl:osz 7. m qcić.\ nrn t:m. I ż 11> lnilnyc h w spomnilń wiq że sic, z t l ~,,i t1)r 1'.. l P d mi ęta m S I ub y r.mc i,:czl niem 1 l 1k n w p 1 ł- cz esną kom edie ; 11 PL, 1 i \ J w -~w :c n: ch sukniach i surdu t'" Il. v ol o. ei ramie J. kir.:o: b:i n ttlnego, I tur o e o p ok< JU - 1., ne. i i- r. t '..n Ko-u;:ie. O ~l v lu f1edrow, km n ie i-1" : uznrr..l:i i w tec:lv b t t>n slył b ~ l jl:si:cz, ; ktoro!t' a P s ltd 0 <'7.r <\ b' rd :r. b lis k im sw ą traclyc, 1, " I " eh, \ I r. i 1, w t -ihto an.u wiersza. a /. -., k sip, "!:<i li 1 01 w c itm nowego le,,1 - puwic1 \\' ~, dn iy r'w ir n ;_ ni I' ' r <1 iqkiej w etrzyk muze lnv. d k 1 o i nn l c tc '''<> V cz., i. j<>s t to sztuk a par cell n Cl. tv w u ~ a w ściśle da t(!. w kt<1rej J"l);/;r -~, sit. ;~ k1 j ;_, ; ~ y p. 1 zci o,. -d e i ot d e, kantork;, "Zpincty mogly t "'Ć' w nnkoju, 1 mini tun i cbrazy wi s ieć n 1 ści<in ;.cb : skopiow nn ' ierni k<' tit n ole gii fryzur) panien, r ;i jt nez i \ 115 t "'' h 11 u~ i ' lbi;. ;. ł o r 1n k ż- d:i fi ur mr I po\ '-r:lro pro'! > do n uz\ urn z i ''lblotkt:. 1.-;t to Sit, m1 j, k; ~ C7. <i ;- ) (\ kc ił b; 1 dzn uczrm, J st) I i 7 < c 1. _ 1pod7i, ip c z1t ot I F n iry : bo st) l F r<>dr v to 1 rzr J.y thm życie ż ci 1 n li:rdy n ie- d "i odt\\,, r zyc z.po.. < zy m t 11. f am i - l;m.: ła 7'.C/:l j k PP'Z n : 1 ll' u L1l.k Jl h>'iwi f'ni, l't.inc pri. z \\ v orn)c r.. t \\.., z r.:, m,ictln0 7. n.i j- ' orszych prz ed ~ 1. \\ ień _. 1 u b L ''., k c w ;7v ~i u,. itli.iri - łem: z c1ip o,. ~ u 1 t 1 ~ ' ' d. niu t lk o jaki' mon t r ud In:> k nk n;. glo 1~ ni' (z. r "Wnr bar d zo \ ierny ) or; z tnpety i ku Ikt Gush1 wa ' l'to yc stylov. c wil'rcl 'lie kuperkiem r 1cr I ne-io n łn 1 "'''. u t al ni''' ne.o r t y. ty. 1 szczi;śc " e, oh:re te o nl'' t ityzjl1 11 <;t.diz 1cyJrL o, w JC rym 1 ek ~ iz yt 1r1. y 111cz.~I r ul r1 i 1 '7.. 1 e. niinr l, nat sz e z <; ~Li ve prz:> rn e r ć czy h ż 1 1 n i a a ~ m 1 k r a c y J - n a p c>m ię uzy duc hem Fred r y a rl uchem in t~ kw a i sk im, a r ezu lta lem j S!O.1est u shlenie tei:o t rafnr go c; l lu k tc ty u jmujuc: ży c ie nicdzisit'jsze r a my, :iit par al iżu ji: "" wsz lakv i zost nvia. oll m lo.o:;ci serl' pod star osw iecc,yzną k ostiumu. :vn odo sć! W tvm t ln " : ho<j j cz:v nie n. jw'eks7.a < z i;ć s krdu. P i m ic_l n,, że c; 1 u b y, r '" ' v.. 1 e., ~zor~ędnyc z~!'~ ła ch!i ' ' ' kl n y Zb Un " 1ni l t obu kochi1- jqcych s i ę pa r d i\\, ł y c rfr bl iz. t c n 200, j e źell me wyżej ; i w ted y, mlmn CEilego v. :vsokiel'o 3r\""'TI1U czego brakowało przeds! ;. i 1iu... J... t to j u.1 '/ t vc sz uk, ' k torych ła tw iej p ewn br kl \~Y ońc nit'. n drr.bić mlodokią niż od\u ot nie (... ). 1 r br chunk1 fredrowskie") OD DOYA DO K. TA l\.lte< Z..'IAR.'\ a nowvch Slu b cli pan1"'i: sk1ch" w Goi z de n i(' zdr - dz.i m y w;m Drodzy \ I idzo ~ ' dokłaclnej metryki A nieli, K l<1ry G ust.-> \'a i.\j"iin:. :Vl ożcmy Vias jedynie za pewni ć, i e zs~mow a ne lata "t>bu kucha j:4cych sip, p ur przekr c1czajt! zaled wie cyh'c; 100... Ale czv ta m ctryh.,1 Je t l ż t<.1 k istutl~i'.? Prof. Jan K ott n p i..a ł po w 1 s l <1 \ sk ich Slubach" w insceniz '!łc ji R oman a Zawistowskiego, że lz i 'i"l e A1' i le i Klary (transponuję dość swobodni po lqcl prof. h.otta l, żeby wyrazić mog ły g.:stcm, spo jrzcnlc:m i C I m zachowaniem ::. i ~ na. scenie m en t a ln ość w pó ł e zr n/eh im n wił!śnic, pov. lnny b ) c mł o dziu tk1t, ha ~ lk uruist lchll 1nwel. no tylko wte d Y b~ dą a u 1e111 y c z n e, cho ć pokaz<\ sic_ w irowni w stylov-.: ~J llprawie kostiumowej i dckorm;y;nej. Ze t m t" H cdrowsk'.: p; nnic~ ze SLdre~o po! i.ilo:go dv. orku - w -r z._c ~zo_ne d z~ na set.nie dla pa ominu rwej t l-oćb y k untrontacj I z ich d z1- sie3sz: mi 1 óv. i eśnicam - raz ił y by swoia psy h1czn4.n a_iwnośc i~ i obyczajo)\ ym zacofaniem. Sk.ila b owiem d_osw1; d c zeń nowego ob yczaju 1 nov.ego pojmt>wania m łocloscl, oraz nowe.o modelu to u nk~ >bu p łci - dzieli Anid i Kl arę sprzl d wiek u od zmmych nam ich d z1si jszych pra - i:ir a wnuczek w. po ub niebotyczny. uro ly, sylwdki i pwychicznl!go port etu, z (: mm owinny dzisiejsze. od tw orc1. yni Ani('li K :. rv? Boy - Z J n ski w Jl'dnl 1 / nc nj.ji ze $lub w" p s.ał ;p. " /\nic i, że to n.ib rdzi j u r ocze w cielenie ":'oli boże. Jak kj d~k il w il k drcpf lo n. \\ e h l.ipkach w.hte - 1" turze polskiej", i da 1 cj że to pols. c Lid ątk. o, (:;C'. \.m el~), i<ló go ras 1 rozpln1ła sit' p 1:7.nit:, t k ;,;:1 roku". M y,lę, ze napcwno BJ&ta J'' iatk< w I J (l,1 i m m u ) ld.jn j b ~ prz~~ szlo zcigr ć Iredrowsk-i ~ leic: - i.buntował a b y s1~ dz1 I
ppeciw k o b iyowski J rece1 tt ze, okre:h ją cej literacki, ale i hlslorycz. o - obyczajowy wizerunek Anieli. Dlateg o rację m il prof. K ott twierdząc, że n a j prawd i wszego wizerunku Anieli i Kl; ry d o s :zu k '. ć możemy sir; n Pj~ zybci e j i najkuteczniej \\. w p, Jłc ze s nych nam filmach (i od siebie dodajmy: na adkac h Przekroju" ule i w fikcji literacki tagdy L ji i Kotowski J lub w obserwacji m ł odych dziewczyn w s tudenckich klubach i na fajfach w wielkomiejskich kafojkach). Prof. Ko t (znakomity i bodaj najefektowniejszy dzi ' \\ Polsce krytyk teatralny, a propos, zachęcamy do lektury świetnych Szkicuw o Szekspirze") napisał też w rec1:nzji ze ~lub'! ' " (PRZEGLĄD KULTURALNY ~r 44, 1059 rok), że prof. Kreczmar - rektcr Paflstwowej Wyższe j Sz koły Teatralne 1 r:zekł mu (Kottowi), że najautentyczniejsu> Aniele i Kl c.1r...- znajdzie: na pier wszym lub drugim rakli lu it'iw. a](' późni ej, to znaczy - na dalszych latach, j uż nie. Dlaczego, pc'1źn i c j już nie" - zapy Iem o to n ieduwno reklcra Kreczma ra. Bo, pużniej moje p;1nnice są już zbyt ' yrufinowane" -- od:-zel l mi n ktor. Wyrafinowane? - dz iwiłem si ~ Ano - 7.ak onkl u dował Rektor - bo t aka dziś mod; panuje choćby w czy to zewm;trznym wizerunk11 obyczajowym młodych di.iewczyn". ZESPÓŁ TECHNICZNY KIER. PRAC. KRAWIECKIEJ - SYLWESTER MELLER GŁÓWNY ELEKTRYK - ROMAN HERMANOWSKI KIER. PRAC. STOLARSKIEJ - MIECZ. ADAMKIEWICZ ŚWIATŁO - CZESŁAW WALKOWIAK Bogdan Danowicz OPRACOWANIE PROGRAMU GRAFICZNE JIHCHAL PUKLICZ REDAKCJA STANISLA W lllaslowski
I G or zów - 1: OO brus i. - _( 04 - F -:\ -! ~. 81