Szkoła Zawód Praca
PÓŁROCZNIK Szkoła Zawód Praca nr 9 Bydgoszcz 2015
Szkoła Zawód Praca nr 9/2015 Redaktor Naczelny Ryszard Gerlach Sekretarz Redakcji Renata Tomaszewska-Lipiec Członkowie Rady Redakcyjnej Tadeusz Aleksander Augustyn Bańka Waldemar Furmanek Marek Gawrysiak Stefan M. Kwiatkowski Walentyna Łozowiecka Bernd Meier Krasimir Spirov Zygmunt Wiatrowski Bożena Wojtasik Redaktorzy tematyczni: Elżbieta Kasprzak (psychologia pracy) Adam Solak (filozofia pracy) Jerzy Stochmiałek (andragogika) Janusz Sztumski (socjologia pracy) Renata Tomaszewska-Lipiec (pedagogika pracy, rynek pracy) Zdzisław Wołk (poradoznawstwo, zawodoznawstwo) Redaktor statystyczny: Barbara Ciżkowicz Redaktorzy językowi: Dominika Goltz-Wasiucionek (język angielski) Elżbieta Komsta (język rosyjski) Włodzimierz Kucharek (język niemiecki) Adres Redakcji ul. Chodkiewicza 30 85-064 Bydgoszcz Uniwersytet Kazimierza Wielkiego Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Pedagogiki Katedra Pedagogiki Pracy i Andragogiki Komitet Redakcyjny Sławomir Kaczmarek (przewodniczący) Zygmunt Babiński Katarzyna Domańska Grzegorz Kłosowski Andrzej Prószyński Marlena Winnicka Jacek Woźny Ewa Zwolińska Grażyna Jarzyna (sekretarz) Przygotowanie do druku Aleksandra Szymańska / Poligrafia UKW Copyright by Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Bydgoszcz 2015 Utwór w całości ani we fragmentach nie może być powielany i rozpowszechniany bez pisemnej zgody posiadacza praw autorskich ISSN 2082-6087 Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego (Członek Polskiej Izby Książki) 85-092 Bydgoszcz, ul. Ogińskiego 16 tel./fax 52 32 36 755, 52 32 36 729, e-mail: wydaw@ukw.edu.pl http://www.wydawnictwo.ukw.edu.pl Rozpowszechnianie 52 32 36 730, jarno@ukw.edu.pl Poz. 1654. Ark. wyd. 8
Spis treści Od Redakcji... 7 Artykuły i rozprawy Krzysztof Jakubiak, Praca jako postawa twórcza obywatela w polskiej myśli filozoficznej i pedagogicznej czasów nowożytnych... 11 Czesław Plewka, Szkoła jako agora dla młodego pokolenia współczesnej cywilizacji... 28 Tadeusz Aleksander, Studia podyplomowe ukoronowaniem współczesnej edukacji dorosłych... 40 Raporty z badań Kazimierz Wenta, Wyższe wykształcenie w warunkach degradacji zawodowej na rynku pracy... 61 Agnieszka Hłobił, Synergia aktywności nauczyciela i uczniów w procesie przyswajania wiedzy i umiejętności w kontekście nowych wyzwań w kształceniu nauczycieli... 76 Izabela Paprocka, Mateusz Terlecki, Kompetencje twarde czy miękkie? Analiza ofert pracy pod kątem pożądanych przez pracodawców kompetencji zawodowych... 87 Krzysztof Kraszkiewicz, Mateusz Bogdziński, Wiedza i postawy menedżerów wobec psychologów pracujących w środowisku biznesowym... 97 Diana Chwedorczuk, Katarzyna Góralska, Patrycja Michalska, Psycholog biznesu w percepcji menedżerów średniego szczebla... 108 5
Spis treści Recenzje Recenzja książki pod redakcją naukową Renaty Tomaszewskiej-Lipiec Relacje praca życie pozazawodowe drogą do zrównoważonego rozwoju jednostki, Bydgoszcz 2014 Zdzisław Wołk... 123 Recenzja książki Czesława Plewki Kierowanie własnym rozwojem zawodowym. Studium teoretyczne i egzemplifikacje praktyczne, Koszalin 2015 Marta Dobrzyniak... 129 Sprawozdania i informacje Ogólnopolska konferencja naukowa Relacje praca życie pozazawodowe drogą do zrównoważonego rozwoju jednostki, Bydgoszcz, 17.04.2015 Łukasz Brzeziński... 135 Międzynarodowa konferencja naukowa Przygotowanie studentów do wejścia na rynek pracy w kontekście oczekiwań pracodawców, Poznań, 10.06.2015 Magdalena Barańska, Monika Bartkowiak... 139 III Międzynarodowy Kongres Profesjologiczny Profesjologia i ergonomia w kontekście nauk o pracy PROFERG 2015, Zielona Góra, 22 23.06.2015 Eunika Baron-Polańczyk, Aneta Klementowska... 143 4 th International Scientific Forum ISF 2015 Education, climate change and economic development, United Kingdom, Oxford, 1 3.09.2015 Renata Tomaszewska-Lipiec... 147 Table of contents... 149 6
III Międzynarodowy Kongres Profesjologiczny Profesjologia i ergonomia III Międzynarodowy Kongres Profesjologiczny Profesjologia i ergonomia w kontekście nauk o pracy PROFERG 2015, Zielona Góra, 22 23.06.2015 Międzynarodowy Kongres Profesjologiczny PROFERG 2015 został zorganizowany przez Instytut Inżynierii Bezpieczeństwa i Nauk o Pracy Uniwersytetu Zielonogórskiego, Polskie Towarzystwo Profesjologiczne oraz Polskie Towarzystwo Ergonomiczne (oddział Zielona Góra) w dniach 22 23 czerwca 2015 roku. Z uwagi na potrzebę przeanalizowania problemów związanych z procesami profesjonalizacji kadr pracowniczych i profesjonalnego funkcjonowania organizacji w złożonych współczesnych uwarunkowaniach hasłem przewodnim niniejszego przedsięwzięcia była Profesjologia i ergonomia w kontekście nauk o pracy. W Kongresie uczestniczyli przedstawiciele zarówno krajowych, jak i zagranicznych ośrodków naukowych, reprezentanci instytucji lokalnych, pracodawcy, a także studenci UZ. Łącznie w obradach wzięło udział 140 osób. Zasadnicze cele Kongresu skoncentrowane były na analizie i dyskusji na temat: zagadnień teoretycznych nauk o pracy w zakresie problemów profesjologicznych i ergonomicznych; zmieniających się potrzeb gospodarki w zakresie kadr pracowniczych; możliwości ergonomicznego doskonalenia środowiska pracy i pracowników; możliwości kształtowania potencjału zawodowego pracowników; możliwości zdynamizowania i urealnienia rynku pracy i organizacji (zakładów pracy). Organizatorzy wyodrębnili następujące obszary problemowe: 1) nauki o pracy wobec potrzeb kształtowania aktywności pracowniczej i organizacji; 2) gospodarka i jej wymogi wobec kapitału intelektualnego i społecznego; 3) przygotowanie kadr dla rozwijającej się gospodarki; 4) ergonomiczne kształtowanie środowiska pracy; 5) zintegrowane bezpieczeństwo środowiska; 6) rozwój zawo- 143
SPRAWOZDANIA I INFORMACJE dowy pracowników oraz ich dążenie do kariery; 7) wspomaganie procesu rozwoju potencjału zawodowego pracowników; 8) rynek pracy i zatrudnienia wobec wyzwań społeczno-gospodarczych i cywilizacyjnych. Kongres otworzył Prorektor ds. Nauki i Współpracy z Zagranicą UZ prof. zw. dr hab. Zdzisław Wołk oraz Przewodniczący i Główny Organizator konferencji prof. dr hab. Bogusław Pietrulewicz. Pierwszego dnia (22 czerwca) odbyła się sesja inauguracyjna pt. Problemy pracy i edukacji wyzwania. Głos w niej zabrali: prof. zw. dr hab. Kazimierz Wenta, prezentując temat dotyczący pracy i zawodów w futurologii, prof. dr hab. Kazimierz Marian Czarnecki, omawiając teorię profesjonalnych zmian rozwojowych człowieka (podstawowe jej twierdzenia), prof. zw. dr hab. Ewa Solarczyk- -Ambrozik, zwracając uwagę na zmiany we wzorach przebiegu karier pod kątem perspektywy organizacyjnej i jednostkowej, prof. zw. dr hab. Jerzy Olszewski, poruszając najnowsze trendy rozwoju ergonomii oraz prof. dr hab. Tatiana Ronginska, która przedmiotem swoich rozważań uczyniła akmeologię naukę o synergii podmiotowej w badaniach profesjologicznych. Kolejna sesja poświęcona została zagadnieniu Człowiek w organizacji. W tym obszarze uwzględniono aspekty pedagogiczne, profesjologiczne, prakseologiczne, prawne, ekonomiczne, ergonomiczne, socjologiczne oraz psychologiczne. W sesji tej wystąpili: prof. zw. dr hab. Zdzisław Wołk (z tematem obejmującym aktualne uwarunkowania przebiegu dróg zawodowych), prof. zw. dr hab. Ryszard Gerlach (prezentujący pedagogiczne aspekty funkcjonowania człowieka w organizacji), prof. zw. dr hab. Edward Kowal (przedstawiający zróżnicowanie poziomu kultury bezpieczeństwa i jej wpływ na bezpieczeństwo pracy), prof. dr hab. Maria Fic (omawiająca problemy niedopasowania kwalifikacji ludzi młodych w Unii Europejskiej po kryzysie 2008 2009), prof. dr hab. Daniel Fic (skupiający uwagę na dylematach rozwoju nauk o pracy), dr Artur Pastuszek (ukazujący współczesny kontekst i perspektywy filozofii pracy) oraz dr Renata Tomaszewska-Lipiec (eksponująca środowisko pracy jako obszar realizacji idei zrównoważonego rozwoju). Obrady i dyskusje popołudniowe podzielono na osiem sesji problemowych, które realizowano pod hasłem Teoretyczne i praktyczne doświadczenia w kształtowaniu aktywności zawodowej pracowników. W ramach sesji problemowych wyróżniono: 1. Poradnictwo i doradztwo zawodowe, kariera zawodowa przewodniczący: prof. zw. dr hab. Zdzisław Wołk, prof. dr hab. Daniel Kukla. 2. Edukacja w kontekście rynku pracy prowadzący: prof. zw. dr hab. Ryszard Gerlach, prof. dr hab. Wojciech Walat. 3. Problemy współczesnego rynku pracy prowadzący: prof. dr hab. Maria Fic, prof. dr hab. Roman Uździcki. 144
III Międzynarodowy Kongres Profesjologiczny Profesjologia i ergonomia 4. Technologie informacyjno-komunikacyjne w kontekście edukacji i pracy przewodniczący: prof. dr hab. Eunika Baron-Polańczyk, prof. dr hab. inż. Waldemar Uździcki. 5. Problemy zarządzania potencjałem zawodowym pracowników prowadzący: prof. dr hab. Daniel Fic, prof. dr hab. Andrzej Michalski. 6. Ergonomia w środowisku pracy prowadzący: prof. zw. dr hab. Edward Kowal, prof. zw. dr hab. Jerzy Olszewski. 7. Osoby z niepełnosprawnościami na współczesnym rynku pracy prowadzący: prof. dr hab. Kazimierz Marian Czarnecki, prof. dr hab. Bogdan Ślusarz. 8. Interdyscyplinarny wymiar nauk o pracy prowadzący: prof. dr hab. Włodzimierz Deluga, prof. dr hab. Andrzej Rabenda. Drugi dzień obrad (23 czerwca) rozpoczynała sesja plenarna pt. Problemy pracy i edukacji wyzwania: kontynuacja, której przewodniczyli: prof. dr hab. inż. Justyna Patalas-Maliszewska, prof. dr hab. inż. Waldemar Uździcki. Referaty wygłosili kolejno: prof. dr hab. Erik Bratland (Norwegia): ICT and the role of knowledge knower structures in education; prof. dr hab. Tatiana Ronginska, prof. dr hab. Natalia E. Vodopyanova (Rosja): Wypalenie zawodowe w kontekście alienacji psychologicznej i przeżywania subiektywnego znaczenia wykonywanego zawodu; prof. dr hab. inż. Karol Balog (Słowacja): Integrovaná bezpečnosť v praxi a univerzitná výchova špecialistov pre bezpečnosť práce a ochranu zdravia; prof. dr hab. inż. Irene Krebs (Niemcy), prof. dr hab. inż. Justyna Patalas- -Maliszewska (Polska): Proces motywowania pracowników wiedzy na przykładzie przedsiębiorstw branży informatycznej. W dalszej części Kongresu odbyła się debata W poszukiwaniu spójności. Teoria praktyka. Edukacja praca warunki pracy rozwój zawodowy, kariera zawodowa pracowników. W debacie udział wzięli zarówno przedstawiciele nauki, jak i praktycy reprezentanci lubuskiego środowiska pracodawców. W trakcie otwartej i dynamicznej dyskusji poruszono wiele aspektów związanych m.in. z uwarunkowaniami kształcenia ogólnego i zawodowego przyszłych pracowników, pożądanymi społecznie kompetencjami, możliwościami zatrudnienia, potrzebami współczesnego rynku, czy też oczekiwaniami pracowników i pracodawców. Debata wywołała wielkie poruszenie i duże zainteresowanie zaproszonych gości oraz uczestników Kongresu. III Międzynarodowy Kongres Profesjologiczny PROFERG 2015 został podsumowany przez Przewodniczącego oraz Głównego Organizatora prof. dr. hab. B. Pietrulewicza, który podkreślił istotę poruszanych zagadnień w kontekście dynamicznych przemian rynku pracy i cywilizacji technicznej. Reasumując, Kongres umożliwił wymianę przemyśleń, dobrych praktyk i doświadczeń między przedstawicielami różnych ośrodków krajowych i zagra- 145
SPRAWOZDANIA I INFORMACJE nicznych oraz między teoretykami i praktykami zajmującymi się szeroko pojętym rozwojem ogólnym i zawodowym człowieka oraz kształtowaniem bezpiecznego środowiska pracy. Wymianie myśli naukowej i praktycznej sprzyjała zarówno otwarta debata, jak i obrady w tematycznych sekcjach problemowych. W imieniu organizatorów już dziś zapraszamy na kolejny, IV Kongres w czerwcu 2017 roku. Eunika Baron-Polańczyk, Aneta Klementowska Uniwersytet Zielonogórski 146