GMINA GIZAŁKI
Szanowni Państwo! Ladies and Gentlemen! Witam serdecznie i zapraszam do Gizałek gminy przyjaznej dla mieszkańców oraz wszystkich, którzy do niej zawitają. Nasz region jest miejscem otwartym na świat i ludzi, którzy potrafią łączyć tradycję z nowoczesnością. Potencjał intelektualny mieszkańców, ich gospodarność i życzliwość tworzą przyjazny klimat do rozwoju społeczno gospodarczego. Dobrze rozwinięta infrastruktura komunalna i drogowa sprawia, że nasza gmina jest miejscem atrakcyjnym dla potencjalnych inwestorów. Dodatkowym atutem są cenne zasoby środowiskowe, pozwalające w malowniczych zakątkach i w otoczeniu przyrody atrakcyjnie i miło spędzić czas. www.gizalki.pl Wójt Gminy - Robert Łoza Serdecznie zapraszam Państwa do gminy Gizałki, do której warto przyjechać, zamieszkać w niej i inwestować. Z poważaniem Robert Łoza Wójt Gminy Gizałki Welcome to Gizałki gmina which is friendly to its residents and everyone who visits it! Our region is open to the world and the people who are able to combine tradition and modernity. The intellectual potential of local residents, their diligence and kindness create a suitable atmosphere for social and economic development. A well-developed communal and road infrastructure make our gmina an attractive place for potential investors. Another advantage of our region are valuable natural resources, allowing to spend time in an attractive and pleasurable way in picturesque sites, surrounded by nature. 2 Przewodniczący Rady Gminy - Roman Rojewski Visit Gmina Gizałki worth coming, living and investing! Best regards Robert Łoza Mayor of Gmina Gizałki
Gmina Gizałki Gmina Gizałki Gmina Gizałki położona jest na Nizinie Wielkopolskiej w południowo wschodniej części województwa wielkopolskiego. Przez teren gminy przebiegają dwie drogi wojewódzkie: nr 442 Września Kalisz i 443 Jarocin Rychwał, które krzyżują się w Gizałkach. Dobrze rozwinięta sieć dróg zapewnia możliwość wygodnego komunikowania się z każdym miejscem w regionie. Powierzchnia gminy wynosi 109 km 2, a zamieszkuje ją 4700 mieszkańców. Na naszym terenie znajduje się 21 miejscowości stanowiących 17 sołectw. W obrębie gminy funkcjonuje 630 indywidualnych gospodarstw rolnych oraz 186 podmiotów gospodarczych. Gizałki są gminą wiejską, a jej niepowtarzalnym walorem jest przyroda, bowiem aż 45% powierzchni stanowią piękne lasy pełne runa leśnego i zwierzyny łownej. Region, położony w zlewni Prosny, jest wspaniałym miejscem dla miłośników przyrody, aktywnie spędzających czas i zainteresowanych urokliwymi zakątkami. Ze względu na warunki komunikacyjne, dobrze rozwiniętą infrastrukturę komunalną oraz wyznaczone tereny inwestycyjne nasza gmina jest miejscem atrakcyjnym i przyjaznym dla mieszkańców, turystów i inwestorów. Urząd Gminy Gizałki Gmina Gizałki is located on the Greater Poland Lowland, in the south-eastern part of Greater Poland Voivodeship. Two voivodeship roads run through the territory of the gmina: road no. 442 Września Kalisz and no. 443 Jarocin Rychwał, and they cross in Gizałki. A well-developed network of roads provides convenient communication with every corner of the region. The gmina covers the area of 109 km 2 and has the population of 4700. On our territory there are 21 villages forming 17 village administrative units. Within the gmina there are 630 individual farms and 186 business entities. Krajobraz przed żniwami Leśny pejzaż Prosna jesienią Krajobraz Nowej Wsi Gizałki is a rural gmina and its unique advantage is nature since 45% of the area is covered by beautiful forests full of ground flora and game. The region, situated in the drainage basin of the Prosna River, is a wonderful place for nature lovers who like to spend their time actively and are interested in charming corners of nature. Due to favourable communication network, well-developed communal infrastructure and established investment areas our gmina is attractive and friendly to its residents as well as tourists and investors. Plantacja pomidorów
Warto zobaczyć, warto poznać... Worth seeing, worth meeting... Niepowtarzalny urok gminy Gizałki stanowią niezmieniające się od stuleci walory przyrodniczo krajobrazowe: nieskażone lasy, woda, powietrze, niezwykłe bogactwo roślin i zwierząt. Gizalskie lasy słyną z obfitości grzybów i jagód. Przyciągają z całej Wielkopolski zbieraczy runa leśnego, zwabionych bogactwem prawdziwków i podgrzybków. Gmina Gizałki należy do terenów, które odwiedzają polscy i zagraniczni myśliwi. W naszych łowiskach można spotkać zające, bażanty i sarny oraz wiele gatunków ptactwa wodnego. Lasy są schronieniem dla łosi, jeleni, danieli, dzików i lisów. Wjeżdżając do gminy Gizałki możemy zobaczyć mozaikę pól, łąk i lasów porastających ubogie piaszczyste grunty na podłożu gliny zwałowej. Są tutaj piaszczyste wydmy, bagna i torfowiska porośnięte trzcinami, pałkami wodnymi, sitowiem i tatarakiem. Możemy je zobaczyć w okolicach Białobłot, Orliny i Wierzchów. Na terenach tych oraz w dolinie Prosny gromadzi się ptactwo wodne: dzikie kaczki, gęsi, żurawie i łabędzie. The unique charm of Gmina Gizałki is created by the natural and landscape features unchanged for centuries: unpolluted forests, water and air, and wide range of fauna and flora species. The Gizałki forests are famous for the abundance of mushrooms and blackberries. The gatherers of ground flora from all over Greater Poland are attracted with large numbers of penny buns and boletuses. Gmina Gizałki is visited by Polish and foreign hunters. In our hunting areas there are hares, pheasants and roe deer as well as numerous species of waterfowl. Our forests are home to elks, deer, fallow deer, boars and foxes. Entering Gmina Gizałki you can see the mosaic of fields, meadows and forests growing on poor sandy land with the deposits of glacial till. There are sandy dunes here as well as marshes and peatbogs covered with reeds, reed maces, bulrush and sweet flag. You can see them near Białobłoty, Orlina and Wierzchy. These areas as well as the Prosna valley are gathering sites of waterfowl: wild ducks, geese, cranes and swans. 5 4 Odkrywka darniowej rudy żelaza w Wierzchach Aktualnie na terenie gminy Gizałki istnieje dziewięć pomników przyrody (dęby szypułkowe) oraz jeden użytek ekologiczny (ekosystem bagienny). W Wierzchach można również zobaczyć pierwszą w Polsce odkrywkę darniowej rudy żelaza. Pomnik przyrody w Gizałkach Budząca się przyroda At present on the territory of Gmina Gizałki there are nine monuments of nature (English oaks) and one ecological site (marsh ecosystem). In Wierzchy you can also see the first Polish open-pit bog iron ore mine. Wonderful landscapes and clean environment are the pride of the community and authorities of the gmina. They are an inspiration to undertake educational and investment actions to maintain our natural heritage. Wspaniałe pejzaże przyrodnicze oraz czyste środowisko są chlubą społeczeństwa i władz gminy. Stanowią inspirację do podejmowania działań edukacyjnych i inwestycyjnych, pozwalających na zachowanie trwałości dziedzictwa przyrodniczego. Leśne wydmy
Kultura Culture 7 Działalność kulturalna gminy Gizałki skupia się głównie wokół Gminnego Centrum Kultury, w skład którego wchodzi również Gminna Biblioteka Publiczna. Centrum, prowadząc swą działalność, współpracuje z placówkami oświatowymi, kołami gospodyń wiejskich, strażami pożarnymi oraz innymi organizacjami działającymi w sferze kultury. Działalność kulturalna kierowana do mieszkańców gminy jest bardzo urozmaicona. W kalendarz na stałe wpisały się takie imprezy jak: święto pieczonego ziemniaka połączone z happeningiem z okazji Sprzątania Świata, Gminny Turniej Wsi, gminne festiwale twórczości muzycznej, wieczornice muzyczno poetyckie poświęcone m.in. M.C. Abramowiczowi, przeglądy widowisk jasełkowych i bożonarodzeniowych, Gminny Dzień Seniora połączony z Jubileuszem Złotych Godów oraz wiele mniejszych imprez i konkursów o różnej tematyce. Na terenie gminy organizowane są również imprezy o zasięgu lokalnym, krajowym oraz międzynarodowym z udziałem gmin polskich i zagranicznych: Festyn Nocy Świętojańskiej i dożynki gminne. Istotną rolę w życiu kulturalnym społeczności gminy pełni Biblioteka Publiczna w Gizałkach. Jest to lokalne centrum informacji edukacyjnej i kulturalnej, w którym mieszkańcy mogą korzystać ze stanowisk komputerowych. W gminie działa od kilkunastu lat kapela ludowa Znad Prosny, znana z licznych występów w powiecie, a także w bliźniaczych gminach polskich i zagranicznych. Gminne Centrum Kultury dysponuje nowoczesną bazą lokalową, która mieści się w Tomicach. BAJM na Festynie Nocy Świętojańskiej w Gizałkach Korowód dożynkowy Cultural activity of Gmina Gizałki is mainly focused around the Communal Cultural Centre which also includes the Communal Public Library. In its work, the Centre cooperates with educational institutions, farmers wives associations, fire brigades and other organisations operating in the field of culture. The cultural offer intended for the inhabitants of the gmina is very diverse. There are some cultural events that became permanent festivals in the calendar of the local community: baked potato festival combined with the happening associated with the Clean Up the World action, the Communal Village Tournament, communal musical festivals, music and poetry meetings, e. g. devoted to M.C. Abramowicz, reviews of Nativity plays, Communal Senior Day celebrated together with Golden Anniversaries and many other smaller events and contests on various topics. The gmina also organises local, national and international events in which foreign as well as Polish gminas participate: Midsummer Night Festival and communal harvest festival. The Public Library in Gizałki serves an important function in the cultural life of the Koło Gospodyń Wiejskich local community. The library is the local w Gizałkach educational and cultural information centre where the residents can use computers. The Znad Prosny (From the Prosna banks) folk band has been operating in the gmina for several years. It is known for numerous concerts in our county and also in twin Polish and foreign gminas. 8 The Communal Cultural Centre offers modern facilities located in Tomice. Obrzęd Nocy Kupały Festyn Nocy Świętojańskiej Kapela Znad Prosny
Sport, rekreacja Sport, recreation Aktywność mieszkańców gminy przejawia się także w dziedzinie sportu i rekreacji. Kalendarz imprez sportowych jest bardzo urozmaicony. Organizowane są zawody sportowe i turnieje. Dominującymi dyscyplinami są: piłka nożna, tenis stołowy, siatkówka, piłka ręczna i szachy. Miłośnicy futbolu mogą uczestniczyć w rozgrywkach Gminnej Ligi Piłki Nożnej rozgrywanych na boisku Orlik w Gizałkach. Na terenie gminy działa klub sportowy GKS Unia Szymanowice a także uczniowskie kluby sportowe: Chrobry, Tobruk oraz Gizałki, które osiągają wiele sukcesów w piłce nożnej, siatkowej oraz tenisie stołowym. Zwolennikom aktywnych form wypoczynku oddajemy do dyspozycji ścieżki rowerowe, trasę do Nordic Walking, a pragnących przeżyć większe wrażenia zapraszamy na spływy kajakowe Prosną. Z pewnością zadowoli to wszystkich, którzy lubią wspólne spędzanie chwil z rodziną, znajomymi czy grupą rówieśniczą wśród lasów i malowniczych pejzaży. Krajobraz kulturowy gminy uzupełniają kapliczki, krzyże i figury przydrożne, które można spotkać na naszym terenie. Po atrakcjach i miłych przeżyciach zapraszamy na posiłek oraz nocleg do motelu U Sąsiada w Nowej Wsi lub swojskie jedzenie w zagrodzie agroturystycznej Tomicówka w Tomicach. The residents of the gmina are also active in the field of sport and recreation. Our calendar of sports events is very diverse. We organise sports competitions and tournaments. The most popular disciplines are: football, table tennis, volleyball, handball and chess. Football fans can participate in the games of Communal Football League played on the Orlik field in Gizałki. On the territory of the gmina operates the GKS Unia Szymanowice sports club and the student clubs: Chrobry, Tobruk and Gizałki which are very successful in football, volleyball and table tennis. Lovers of active forms of relaxation are offered bicycle paths and a Nordic walking route. Those who wish to experience greater thrills are welcomed to go kayaking along the Prosna. It will certainly satisfy everyone who likes spending time with family, friends or peers among the forests and picturesque landscapes. The cultural landscape also includes roadside shrines, crosses and figures located in our area. 9 Trasa Nordic Walking nad Prosną After many attractions and pleasant experiences enjoy the meals and accommodation in the U Sąsiada (At the Neighbour s) motel in Nowa Wieś or homemade dishes in the Tomicówka agrotourism farm in Tomice. 10 Mecz siatkówki plażowej Turniej wsi Spływ kajakowy Prosną
Partnerstwo Samorządów Partnership of Local Governments Współpraca gminy Gizałki dotyczy zarówno gmin krajowych jak i zagranicznych. Opiera się na wymianie doświadczeń mieszkańców, w tym: organizacji społecznych, grup zawodowych oraz przedstawicieli samorządów. Gmina Gizałki podpisała porozumienia z 4 gminami w Polsce: Tymbark, Stawiguda, Postomino i Wierzchosławice. Współpracujemy również z 13 partnerami zagranicznymi: Gmina Momignies, Belgia (1995r.); Gmina Apen, Niemcy (1997r.); Gmina Morl, Niemcy (1999r.); Gmina Kukljica, Chorwacja (2000r.); Gmina Szkło, Ukraina (2000r.); Gmina Spišské Vlachy, Słowacja (2001r.); Gmina Schönau, Austria (2001r.); Gmina Starosilja, Ukraina (2002r.); Gmina Bácsalmás, Węgry (2003r.); Gmina Zujuny, Litwa (2003r.); Gmina Veľký Meder, Słowacja (2005r.); Gmina Anor, Francja (2007r.); Zrzeszenie Prywatnych Osób Niosących Pomoc dla Polski z Danii (1995 r.). Reaktywacja porozumień o współpracy Za szczególne zaangażowanie się w sprawy integracji europejskiej gmina Gizałki została uhonorowana dwoma prestiżowymi nagrodami europejskimi: Dyplom Europy (2002 r.); Flaga Europy (2004 r.). Dzięki nawiązanej współpracy realizowane są wspólne projekty z wieloma partnerami z kraju oraz Europy, które finansowane są przez Komisję Europejską. Poprzez kształtowanie relacji z partnerami samorządowymi budowany jest obszar wzajemnego zaufania oraz zrozumienia idei integracji europejskiej oraz partnerstwa samorządowego. Potwierdzeniem korzyści i pozytywnych doświadczeń płynących z długoletniej współpracy samorządów są obchodzone jubileusze partnerstwa, które skutkują odnowieniem zawartych porozumień. Gmina Gizałki collaborates with both Polish and foreign gminas. This cooperation is based on exchanging experiences of the residents including: voluntary and community organisations, professional groups and representatives of local governments. Gmina Gizałki signed agreements with 4 Polish gminas: Tymbark, Stawiguda, Postomino and Wierzchosławice. Delegacja z ukraińskiej gminy w Gizałkach Z wizytą w Anor we Francji We also collaborate with 13 foreign partners: Gmina Momignies, Belgium (since 1995); Gmina Apen, Germany (since 1997); Gmina Morl, Germany (since 1999); Gmina Kukljica, Croatia (since 2000); Gmina Szkło, Ukraine (since 2000); Gmina SpišskéVlachy, Slovakia (since 2001); Gmina Schönau, Austria (since 2001); Gmina Starosilja, Ukraine (since 2002); Gmina Bácsalmás, Hungary (since 2003); Gmina Zujuny, Lithuania (since 2003); Gmina Veľký Meder, Slovakia (since 2005); Gmina Anor, France (since 2007); Association of Private Persons Helping Poland from Denmark (since 1995). Organising Partnership Anniversaries which result in the renewal of agreements proves the benefits and positive experiences of many years of cooperation of the local governments. For outstanding commitment to European integration issues Gmina Gizałki was honoured with two prestigious European awards: The European Diploma (2002); The Flag of Honour (2004). 12 Słowacki zespół ZAHURACI podczas Festynu Nocy Świętojańskiej The cooperation has resulted in the implementation of joint projects with numerous partners from Poland and Europe, financed by the European Commission. By forming the relationships with local governmental partners, we build the area of mutual trust and understanding of the idea of European integration and local governmental collaboration. Gmina uhonorowana Dyplomem Europy
Rozwój społeczno- gospodarczy Social and economic development Gmina Gizałki dominuje w regionie pod względem atrakcyjności inwestycyjnej i dynamiki rozwoju gospodarczego. Dogodność dla mieszkańców stanowi dobrze rozwinięta sieć dróg. Gmina jest w całości zwodociągowana. Podłączenie kanalizacyjne posiada 55% gospodarstw domowych. Gospodarkę wodno-ściekową w rozproszonych regionach uregulowano poprzez budowę przydomowych oczyszczalni ścieków. Gmina Gizałki posiada oczyszczalnię ścieków oraz stacje uzdatniania wody w Gizałkach i Orlinie. W celu zapewnienia mieszkańcom dostępu do usług oświatowych, sportowych i kulturalnych podejmowane są inwestycje i działania poprawiające jakość tych usług. Na terenie gminy funkcjonują trzy szkoły: Zespół Szkół w Gizałkach, Zespół Szkół w Białobłotach oraz Szkoła Podstawowa w Tomicach, które w ostatnich latach zostały wyremontowane i doposażone w niezbędny sprzęt oraz nowoczesne kompleksy sportowe. Piekarnia w Tomicach Gmina Gizałki dominates the region in terms of investment attractiveness and dynamics of economic growth. A well-developed road infrastructure is a convenience for the local residents. The whole gmina also has a system of waterworks. 55 % of households are connected to the sewage system. Water and sewage disposal in dispersed regions was regulated by constructing adjacent wastewater treatment plants. Gmina Gizałki has a sewage plant and water conditioning stations in Gizałki and Orlina. In order to provide the residents with access to educational, sporting and cultural activities, we undertake investments and operations aiming at improving the quality of these services. In the gmina there are three schools: School Complex in Gizałki, School Complex in Białobłoty and Primary School in Tomice. During the last years they were renovated and retrofitted with the necessary equipment and modern sports complexes. 13 Wybudowaliśmy cztery nowoczesne place zabaw w miejscowościach: Szymanowice, Białobłoty, Gizałki, Tomice. W najbliższych latach planujemy budowę sali widowiskowo - sportowej. Rozwój gospodarczy gminy zależy od aktywności samorządu, który winien stworzyć najlepsze warunki do rozwoju przedsiębiorczości. Dominującym kierunkiem działalności na naszym terenie są usługi dla ludności, kotlarstwo oraz przetwórstwo rolno-spożywcze. Wytwarzane produkty znane są nie tylko na terenie kraju, ale również w Europie. Posiadamy także ofertę terenów inwestycyjnych zlokalizowanych przy drogach wojewódzkich nr 442 i 443 i w pobliżu autostrady A2, które czekają na potencjalnych inwestorów. Kompleks sportowy ORLIK w Gizałkach We built four modern playgrounds in Szymanowice, Białobłoty, Gizałki and Tomice. In the coming years we are planning to construct a sports and entertainment arena. Przetwórstwo rolno-spożywcze The economic growth of the gmina depends on the activity of the local government which should create the best conditions for business development. The predominant fields of business activity in our region are public services, coppersmithing and food processing. Our products are known not only in Poland, but also in the whole Europe. 14 Moreover, we offer investment areas located by the voivodeship roads no. 442 and 443, and near the A2 motorway, awaiting potential investors. Plac zabaw w Szymanowicach Produkcja kotłów grzewczych Gminna oczyszczalnia ścieków w Gizałkach Gmina Gizałki miejsce dla Twojego domu, biznesu, nauki Gmina Gizałki a place for your home, business and education
Urokliwe zakątki gminy Gizałki Charming corners of Gmina Gizałki Kaplica w Świerczynie W malowniczy krajobraz gminy Gizałki ukształtowany przez naturę wpisuje się wiele magicznych miejsc, które warto zobaczyć. Urok cudownych okolic pełnych zieleni, lasów oraz świeżego powietrza zaprasza do odwiedzenia naszej gminy, w której można podziwiać piękne widoki. Próbą ocalenia cząstki historii i kultury gminy Gizałki było zinwentaryzowanie budynków wzniesionych przy użyciu rudy darniowej, co wyróżnia nas z setek podobnych lub może atrakcyjniej położonych i bogatszych gmin w Polsce. Domy te, w otoczeniu malowniczego pejzażu, są niezwykłe i warte obejrzenia. Niektóre z nich zostały wpisane do Gminnej Ewidencji Zabytków. Nienaruszone piękno natury podziwiać można nad Prosną, której wstęga przecina naszą gminę. Na wędrówki po lasach bogatych w runo leśne i do parku w Szymanowicach zapraszamy wszystkich miłośników spacerów i aktywnego spędzania czasu. 15 Wiatrak w Leszczycy In the picturesque, shaped by nature landscape of Gmina Gizałki there are numerous magical places that are worth seeing. The charm of this wonderful area full of greenery, forests and fresh air invites you to visit our gmina where you can enjoy beautiful views. 16 An attempt to save a part of history and culture of Gmina Gizałki was made through the inventory of the buildings constructed from the bog ore, which distinguishes us from hundreds of similar and maybe wealthier and more attractive in terms of location gminas in Poland. These houses, surrounded by picturesque countryside, are unique and worth seeing. Some of them are listed in the Communal Register of Historic Monuments. You can admire the untouched natural beauty by the Prosna River that crosses our gmina. Krajobraz gminy If you are a lover of hiking and active ways of spending free time, come to Gmina Gizałki and hike in the forests abundant in ground flora and in the park in Szymanowice. Cmentarz ewangelicki w Orlinie Dużej Niezapomniane chwile Unforgettable moments Pejzaż gminny
Przydrożny krzyż Wydawca: VEGA Studio Adv. Tomasz Müller 82-500 Kwidzyn, ul. Grudziądzka 22/3A www.grupavega.pl, e-mail: biuro@grupavega.pl Tekst: Urząd Gminy Gizałki Tłumaczenie: Ewa Androsiuk Zdjęcia: Archiwum Urzędu Gminy Gizałki 17 Leśny zakątek Opracowanie graficzne i przygotowanie do druku: Agnieszka Zdaniewicz 18 Marketing: Adam Talarczyk Koordynator wydania: Magdalena Klamecka, Joanna Müller Wydano na zlecenie: Urzędu Gminy Gizałki 63-308 Gizałki, ul. Kaliska 28 Pejzaż gminy tel. 62 741 15 17, fax 62 741 11 95 www.gizalki.pl, e-mail: ug@gizalki.pl VEGA Studio Adv. Wszelkie prawa zastrzeżone / All rights reserved Printed in Poland Kwidzyn 2012 Przedruk i powielanie w jakiejkolwiek formie jest zabronione Park w Szymanowicach ISBN 978-83-63075-60-6 Witacz dożynkowy
Urząd Gminy Gizałki 63-308 Gizałki, ul. Kaliska 28 tel. 62 741 15 17, fax 62 741 11 95 e-mail: ug@gizalki.pl www.gizalki.pl