REGULAMIN SĄDU POLUBOWNEGO PRZY RZECZNIKU UBEZPIECZONYCH (tekst jednolity) CZĘŚĆ I Zasady ogólne

REGULAMIN SĄDU POLUBOWNEGO PRZY RZECZNIKU UBEZPIECZONYCH (tekst jednolity) CZĘŚĆ I Zasady ogólne 1. 1. Sąd Polubowny działający przy Rzeczniku Ubezpieczonych, zwany dalej sądem polubownym, ma na celu rozpatrywanie sporów, o których mowa w 2, w trybie postępowania polubownego, zgodnie z upoważnieniem zawartym w art. 20 ust. 5 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz Rzeczniku Ubezpieczonych (Dz.U. nr 124 poz. 1153). 2. Siedzibą sądu polubownego jest Warszawa. 2. 1. Właściwość, organizację i tryb postępowania przed sądem polubownym regulują przepisy regulaminu sądu polubownego przy Rzeczniku Ubezpieczonych zwanego dalej regulaminem. 2. W braku szczegółowej regulacji regulaminu stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. nr 43 poz. 296 z późn. zm.). 3. 1. Sąd polubowny jest właściwy, jeżeli strony: 1) w umowie poddały pod jego rozstrzygnięcie spory, które powstały lub mogą powstać między nimi w związku z określonym umownym lub pozaumownym stosunkiem prawnym (zapis na sąd polubowny), 2) po wezwaniu złożyły oświadczenie o wyrażeniu zgody o poddaniu sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego. 2. Sąd polubowny orzeka w sporach o prawa majątkowe: 1) wynikające ze stosunku ubezpieczenia pomiędzy: 1

a) ubezpieczającymi, ubezpieczonymi, uposażonymi lub uprawnionymi z umowy ubezpieczenia a zakładem ubezpieczeń, b) podmiotami posiadającymi uprawnienie do dochodzenia roszczeń o odszkodowanie lub świadczenie od Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego a Ubezpieczeniowym Funduszem Gwarancyjnym, c) podmiotami, którym przysługuje roszczenie o odszkodowanie lub świadczenie od Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w przypadkach określonych w art. 123 pkt 1, 2 i 5 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. nr 124 poz. 1152) a Polskim Biurem Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, 2) pomiędzy członkami otwartych funduszy emerytalnych lub osobami uprawnionymi do otrzymania środków na wypadek śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego a Powszechnymi Towarzystwami Emerytalnymi, 3) pomiędzy uczestnikami pracowniczych programów emerytalnych lub osobami uprawnionymi do otrzymania środków na wypadek śmierci uczestnika pracowniczego programu emerytalnego a podmiotami prowadzącymi pracownicze programy emerytalne. 4) pomiędzy ubezpieczającymi, ubezpieczonymi, uposażonymi lub uprawnionymi z umów ubezpieczenia a agentami ubezpieczeniowymi 5) pomiędzy ubezpieczającymi, ubezpieczonymi, uposażonymi lub uprawnionymi z umów ubezpieczenia a brokerami ubezpieczeniowymi 3. Sąd polubowny, z zastrzeżeniem ust. 4, jest właściwy w sprawach, których wartość przedmiotu sporu wynosi co najmniej 1000 zł. Za zgodą stron sprawy wyłączone z właściwości postępowania polubownego mogą być rozpatrywane w trybie postępowania mediacyjnego. 4. Prezes sąd polubownego może z urzędu lub na wniosek jednej ze stron w przypadku, jeżeli przedmiot sporu nie przekracza wartości wskazanej w ust. 3 uznać właściwość postępowania polubownego z uwagi z na stopień skomplikowania lub z innych ważnych przyczyn. 4. Sąd polubowny składa Rzecznikowi Ubezpieczonych corocznie w terminie 45 dni od zakończenia roku kalendarzowego sprawozdanie ze swej działalności, zawierające informacje o prowadzonych sprawach oraz istotnych problemach wynikających ze stosowania przepisów prawa stanowiącego podstawę funkcjonowania rynku ubezpieczeń gospodarczych i emerytalnych, w szczególności w zakresie ochrony praw i interesów osób ubezpieczających, 2

ubezpieczonych, uposażonych lub uprawnionych z umów ubezpieczenia, członków funduszy emerytalnych i uczestników pracowniczych programów emerytalnych. 5. 1. W skład sądu polubownego wchodzi nie mniej niż 20 arbitrów. 2. Co najmniej połowa składu sądu polubownego musi posiadać wykształcenie prawnicze. 3. Arbitrów powołuje bezterminowo Rzecznik Ubezpieczonych spośród osób: 1) wyróżniających się wiedzą oraz doświadczeniem zawodowym w zakresie ubezpieczeń gospodarczych lub zabezpieczenia społecznego, 2) dających rękojmię należytego wykonywania obowiązków arbitra, 3) posiadających wyższe wykształcenie, 4) posiadających pełną zdolność do czynności prawnych. 4. Rzecznik Ubezpieczonych, przy powołaniu, o którym mowa w ust. 3, kieruje się również wskazaniami kandydatów ze strony: 1) samorządów gospodarczych, skupiających podmioty działające na rynku ubezpieczeń, 2) Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, 3) organizacji konsumenckich oraz środowiska naukowego. 5. arbitrem nie może być osoba związana aktualnie stosunkiem pracy z Rzecznikiem Ubezpieczonych, zakładem ubezpieczeń, bądź powszechnym towarzystwem emerytalnym, w tym pełniąca funkcję członka w organach zarządzających tych podmiotów 6. Arbiter nie może wykonywać swych funkcji w zakresie konkretnego postępowania, jeżeli wiąże się to z okolicznościami rodzącymi wątpliwości co do jego niezależności lub bezstronności w tej sprawie. 7. Funkcja arbitra wygasa w przypadkach: 1) śmierci, 2) złożenia rezygnacji, 3) skazania prawomocnym wyrokiem za przestępstwo. 8. Prezydium sądu z urzędu lub na wniosek prezesa może odwołać arbitra w przypadku: 1) długotrwałej choroby lub innych okoliczności uniemożliwiających arbitrowi wykonywanie obowiązków, 3

2) naruszenia prawa bądź zasad współżycia społecznego, które mogą wpłynąć na rękojmię należytego wykonywania obowiązków, 3) rażącego niewypełniania obowiązków arbitra, 4). wystąpienia przesłanek określonych w ust. 5. 9. W razie zajścia okoliczności czasowo uniemożliwiających pełnienie funkcji przez arbitra, prezydium sądu na wniosek arbitra lub z urzędu, zawiesza go w pełnieniu funkcji. 6. 1. Arbitrzy wpisywani są na listę arbitrów, która ma charakter jawny. 2. Lista arbitrów zawiera imię i nazwisko arbitra, jego zawód i specjalizację oraz datę wpisu. Lista może również zawierać stopień naukowy i inne dane określające jego kwalifikacje. 3. Listę prowadzi sekretarz sądu polubownego. 7. Organami sądu polubownego są: zgromadzenie ogólne arbitrów, prezes, prezydium oraz sekretarz sądu polubownego. 8. 1. Zgromadzenie ogólne tworzą arbitrzy sądu polubownego. 2. skreślony 3. Prezes sądu polubownego może zwołać zgromadzenie ogólne w przypadku, gdy uzna to za pożądane dla funkcjonowania sądu polubownego lub jego orzecznictwa. 4. W posiedzeniach zgromadzenia ogólnego uczestniczy Rzecznik Ubezpieczonych oraz sekretarz sądu bez prawa udziału w głosowaniach. 5. Do kompetencji zgromadzenia ogólnego należy: 1.) zatwierdzania sprawozdania rocznego sądu polubownego, 2.) wnoszenie projektów zmian w regulaminie sądu polubownego oraz opiniowanie zmian zaproponowanych przez prezydium sądu polubownego, 3.) skreślony zarz. RU Nr 1/05 z dnia 28.01.05 r. 4.) opiniowanie propozycji odwołania członka prezydium sądu polubownego, 5.) ocena funkcjonowania sądu polubownego i jego orzecznictwa, 6.) wykonywanie innych czynności przewidzianych w regulaminie. 7.) skreślony zarz. RU Nr 1/05 z dnia 28.01.05 r. 4

6. Zgromadzenie ogólne podejmuje uchwały zwykła większością głosów przy obecności co najmniej połowy arbitrów. Głosowania w zakresie spraw określonych w ust. 5 pkt 4 są tajne. 9. 1. Prezesa sądu wybiera Zgromadzenie ogólne spośród arbitrów na okres 3 lat 2. Prezes reprezentuje sąd polubowny na zewnątrz, kieruje jego pracami oraz wykonuje inne czynności przewidziane w regulaminie. 10. 1. W skład prezydium wchodzi prezes oraz wiceprezesi sądu polubownego (zmieniony zarządz. RU nr 1/05 z dnia 28.01.05 r.) 2. Do kompetencji prezydium należą czynności przewidziane w regulaminie. 3. Wiceprezesów powołuje spośród arbitrów prezes sądu. 4. Do podejmowania uchwał Prezydium stosuje się tryb przewidziany w 8 ust. 6. 11. 1. Sekretarz kieruje pracami sekretariatu sądu polubownego oraz wykonuje inne czynności przewidziane w regulaminie. 2. Sekretarza powołuje prezes sądu po wysłuchaniu opinii prezydium sądu. 12. 1. Wygaśnięcie funkcji prezesa, wiceprezesów oraz sekretarza sądu polubownego następuje w przypadkach określonych w 5 ust. 9. 2. Osoby, o których mowa w ust. 1 odwołuje Zgromadzenie ogólne. 3. skreślony 4. skreślony 5. Przed odwołaniem sekretarza sądu polubownego Rzecznik Ubezpieczonych może zasięgnąć opinii prezesa sądu polubownego. 13. 1. Organizacyjne i administracyjne warunki pracy sądu polubownego zapewnia Rzecznik Ubezpieczonych. 5

2. Koszty postępowania przed sądem polubownym pokrywane są z opłat wnoszonych przez strony postępowania polubownego, zgodnie taryfą opłat za czynności sądu polubownego, stanowiącej załącznik do regulaminu. CZĘŚĆ II Postępowanie polubowne 14. Postępowanie przed sądem polubownym składa się z: 1) postępowania wstępnego, 2) właściwego postępowania polubownego, 3) orzekania, 4) postępowania końcowego. 15. 1. Postępowanie wstępne obejmuje czynności zmierzające do wszczęcia właściwego postępowania polubownego. 2. Do czynności, o których mowa w ust. 1 należą: 1) wniosek strony zawierający oświadczenie woli rozstrzygnięcia sporu w trybie postępowania polubownego przed sądem polubownym, 2) ocena właściwości sądu polubownego, 3) z zastrzeżeniem pkt. 4, zgoda drugiej strony sporu na uczestnictwo w postępowaniu polubownym przed sądem, 4) zgoda, o której mowa w pkt. 3 jest zbędna w przypadku istnienia wcześniejszego zobowiązania strony do poddawania wszystkich sporów, w których właściwy jest sąd polubowny pod jurysdykcją tego sądu, 5) określenie przedmiotu sporu i jego wartości, 6) wniesienie przez strony opłat wskazanych w taryfie, 7) wyznaczenie zespołu orzekającego. 3. Postępowanie wstępne kończy się, z zastrzeżeniem ust. 7, wydaniem postanowienia: 1) o wszczęciu właściwego postępowania polubownego bądź, 2) o odmowie wszczęcia postępowania polubownego. 6

4. Postanowienie, o którym mowa w ust. 3 wydaje zespół orzekający bądź w przypadku określonym w 23 arbiter orzekający. 4a. Postanowienie, o którym mowa w ust. 3 pkt 2 wydaje prezes sądu lub osoba przez niego upoważniona. 5. Na odmowę wszczęcia postępowania każdej ze stron przysługuje zażalenie do prezesa sądu polubownego. 6. Prezes rozstrzyga ostatecznie w przedmiocie zażalenia w terminie 14 dni od dnia otrzymania zażalenia. 7. skreślony 16. 1. Wniosek, o którym mowa w 15 ust. 2 pkt. 1), który w postępowaniu polubownym spełnia funkcję pozwu, strona wnosi na piśmie do sekretariatu sądu polubownego. 2. Wniosek powinien zawierać: 1) oznaczenie stron sporu, 2) dokładne określenie roszczenia wraz z uzasadnieniem oraz powołaniem dowodów, 3) przedstawienie okoliczności sporu, w tym zwłaszcza stanowiska strony przeciwnej, o ile takie znane jest stronie wnioskującej. 3. Do wniosku strona dołącza: 1) odpisy (kserokopie) dokumentów istotnych dla sprawy, 2) dowód wniesienia opłaty rejestracyjnej w wysokości określonej w taryfie, 3) wskazanie arbitra lub w przypadku sytuacji, o której mowa w 23 kandydata na arbitra. 4. Strona wnioskująca może udzielić pełnomocnictwa także podmiotom innym, niż określone w ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. nr 43 poz. 296 z późn. zm.). 17. 1. Sekretarz sądu polubownego dokonuje wstępnej oceny wniosku w zakresie zgodności z wymogami określonymi w 15 i 16. 2. W przypadku niespełnienia tych wymogów sekretarz wzywa wnioskodawcę o uzupełnienie wniosku w terminie 14 dni od chwili otrzymania wezwania. 3. skreślony 7

4. W przypadku oświadczenia strony o cofnięciu wniosku, postępowanie umarza się. 5. W przedmiocie umorzenia, o których mowa w ust. 4 wydaje prezes sądu polubownego lub osoba przez niego upoważniona 6. Postanowienie w przedmiocie umorzenia w przypadku upływu terminu, o którym mowa w ust. 2 podlega zaskarżeniu w terminie 14 dni od chwili otrzymania postanowienia. 15 ust. 6 stosuje się odpowiednio.. 18. 1. Gdy wniosek, o którym mowa w 16 został złożony prawidłowo lub gdy jego wady zostały usunięte, sekretarz sądu polubownego, z zastrzeżeniem ust. 3, zwraca się do drugiej strony, zwanej dalej stroną pozwaną z pytaniem o zgodę na poddanie sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego, zakreślając termin na odpowiedź nie dłuższy niż 30 dni od dnia otrzymania zawiadomienia 2. Do zapytania, o którym mowa w ust. 1 dołącza się wezwanie, aby w przypadku wyrażenia zgody na rozstrzygnięcie sporu przez sąd polubowny, strona pozwana ustosunkowała się do roszczeń zawartych we wniosku oraz wskazała arbitra bądź w przypadku, o którym mowa w 23 kandydata na arbitra. 3. W przypadku zaistnienia okoliczności, o której mowa w 15 ust. 2 pkt. 4, sekretarz powiadamia drugą stronę o wpłynięciu wniosku i o jego treści. Przepisy ust. 2 stosuje się odpowiednio. 4. W przypadku naruszenia terminu, o którym mowa w ust. 1 przepisy 17 ust. 3 i 4 stosuje się odpowiednio. 5. W razie odmowy poddania sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego bądź zaistnienia okoliczności określonych w ust. 4, postępowanie umarza się, o czym sekretarz niezwłocznie powiadamia wnioskodawcę. Przepis 17 ust. 5 stosuje się odpowiednio. 19. 1. Każde pismo w postępowaniu polubownym uważa się za doręczone, jeżeli zostało wręczone adresatowi, dostarczone do siedziby jego przedsiębiorstwa, do miejsca zwykłego pobytu adresata lub na wskazany przez niego adres pocztowy. 8

2. W razie ustanowienia pełnomocnika w sprawie pismo doręcza się na jego adres. 20. (skreslon)y 21. 1. W przypadku, gdy strona pozwana wyraża zgodę na poddanie sporu pod rozstrzygnięcie w trybie polubownym powiadamia o tym sąd polubowny, dołączając jednocześnie odpowiedź na zarzuty zawarte w pozwie oraz ustosunkowując się do wysokości roszczenia. 2. Strona pozwana wskazuje arbitra bądź w przypadku, o którym mowa w 23 kandydata na arbitra, o ile nie wyrazi zgody na osobę kandydata wskazanego przez wnioskodawcę. 3. Stronom przysługuje jednorazowe prawo sprzeciwu co do osoby arbitra wskazanego przez stronę przeciwną. W braku zgody co do osoby arbitra wyznacza go prezes sądu 4. W przypadku wyrażenia zgody na poddanie sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego sąd zawiadamia o tym fakcie wnioskodawcę. Wnioskodawca uiszcza opłatę arbitrażową ustaloną zgodnie z taryfą opłat za czynności sądu polubownego w terminie 30 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o wyrażeniu zgody. Po upływie tego terminu postępowanie umarza się. 5. W razie powzięcia od pozwanego informacji o uznaniu roszczenia bądź zawarciu ugody, postępowanie umarza się zawiadamiając o tym wnioskodawcę. Na postanowienie o umorzeniu przysługuje zażalenie w terminie 14 dni od chwili jego otrzymania. 22. 1. Sąd polubowny, z zastrzeżeniem 23, orzeka w składzie trzyosobowym: przewodniczącego zespołu orzekającego wyłonionego zgodnie z ust. 3 i 4, zwanego dalej superarbitrem oraz dwóch arbitrów wskazanych przez strony. 2. Każda ze stron ma prawa wskazać jednego arbitra z listy arbitrów sądu polubownego. 3. Wybrani arbitrzy wskazują superarbitra spośród arbitrów sądu polubownego w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o ich wyborze 9

4. W razie niewskazania superarbitra w terminie określonym w ust. 3 wyznacza go niezwłocznie prezes sądu polubownego. 5. W przypadku wskazania prezesa sądu do składu orzekającego, w razie niewskazania superarbitra w terminie określonym w ust. 3 wyznacza go niezwłocznie prezydium sądu. 23. 1. Spory, w których wartość roszczenia nie przekracza 5000 zł sąd polubowny orzeka w składzie jednoosobowym. 2. Prezes sądu polubownego z urzędu lub na wniosek jednej ze stron może przekazać do rozpoznania w składzie 3 osobowym sprawę, o której mowa w ust. 1, jeżeli wartość przedmiotu sporu jest w tej fazie postępowania trudna do ustalenia lub - mimo zaistnienia przesłanki określonej w ust. 1 - ze względu na stopień skomplikowania lub z innych ważnych przyczyn powinna być rozpatrywana przez skład trzyosobowy. 24. 1. Zmiana w zespole orzekającym następuje w przypadkach: 1) śmierci arbitra, 2) skreślenia go z listy arbitrów, 3) niemożności wykonywania swych obowiązków przez okres co najmniej 45 dni, 4) wyłączenia arbitra w przypadkach określonych w 25, 5) odwołania arbitra z zespołu orzekającego. 2. Postanowienie, o którym mowa w ust. 1 pkt. 4) i 5) podejmuje prezydium sądu polubownego z urzędu lub w przypadku rażącego niewykonywania swoich obowiązków związanych z postępowaniem w danej sprawie także na wniosek innego członka zespołu orzekającego lub strony. Prezydium w miarę możliwości, przed jego wydaniem zapoznaje się z wyjaśnieniami arbitra. 3. Na opróżnione miejsce w zespole orzekającym, prezes sądu polubownego powołuje arbitra, stosując odpowiednio przepisy 22 i 23. 4. O powtórzeniu z udziałem nowego arbitra całości lub części postępowania postanawia zespół orzekający, bądź w przypadku składu jednoosobowego prezes sądu polubownego. 10

25. 1. Wniosek o wyłączenie arbitra bądź superabitra mimo wyrażonej uprzednio zgody, bądź w przypadkach wyznaczenia arbitra przez prezesa sądu polubownego, może złożyć każda ze stron, wskazując na przyczyny, które ograniczają bezstronność lub niezależność arbitra. 2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1 musi być złożony w terminie 7 dni od momentu powzięcia wiadomości o okolicznościach uzasadniających jego złożenie. 3. W przedmiocie wniosku rozstrzyga w formie postanowienia prezes sądu polubownego po złożeniu wyjaśnień przez arbitra, którego wniosek dotyczy. Na postanowienie prezesa sądu polubownego nie przysługuje zażalenie. 4. Do momentu rozpoczęcia rozprawy strona, której wniosek został odrzucony może złożyć oświadczenie o wycofaniu się z postępowania polubownego. 5. Do chwili rozstrzygnięcia wniosku o wyłączenie arbitra postępowanie polubowne ulega zawieszeniu. 6. Powołanie nowego arbitra do zespołu orzekającego odbywa się w trybie określonym w 22 i 23. 26. 1. Zespół orzekający może w uzasadnionych przypadkach zawiesić postępowanie z urzędu lub na wniosek każdej ze stron. 2. Postępowanie zostaje podjęte na wniosek strony występującej poprzednio o jego zawieszenie lub z urzędu, po ustaniu przesłanek uzasadniających zawieszenie. 3. Zawieszone postępowanie zostaje umorzone, jeżeli w ciągu roku od wydania postępowania o jego zawieszeniu nie ustaną przesłanki uzasadniające zawieszenie lub strona nie wystąpiła z wnioskiem, o którym mowa w ust. 2. 27. 1. Postępowanie polubowne, o którym mowa w 14 pkt. 2) może być prowadzone: 1) na rozprawie, 2) na posiedzeniu niejawnym. 2. Czynności dowodowe mogą być dokonywane także poza rozprawą. 11

28. 1. Tryb postępowania określa superabiter zarządzeniem po zapoznaniu się z zebranym w sprawie materiałem. 2. Na zarządzenie przysługuje członkom zespołu orzekającego i każdej ze stron zażalenie, które może być wniesione w terminie 7 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o jego treści. 3. Zażalenie rozpatruje prezes sądu polubownego. Wydane w tej sprawie postanowienie nie podlega zaskarżeniu. 29. 1. Czynności, o których mowa w 27 odbywają się w siedzibie Rzecznika Ubezpieczonych, z wyjątkiem przypadków, gdy ich przeprowadzenie w innym miejscu ułatwi postępowanie lub przyczyni się do ograniczenia kosztów. 2. Postanowienie w sprawie zmiany miejsca postępowania podejmuje zespół orzekający z urzędu lub na wniosek strony. 3. O terminie i miejscu czynności zawiadamia strony sekretarz sądu polubownego. 4. Ustęp 2 i 3 28 stosuje się odpowiednio. 30. 1. Strony, z zastrzeżeniem ust. 2, mogą w każdym stadium postępowania zawrzeć ugodę. 2. Sąd polubowny może uznać za niedopuszczalne zawarcie ugody, gdy okoliczności sprawy wskazują, że jej treść jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego, a zwłaszcza rażąco narusza uzasadniony interes ubezpieczającego, ubezpieczonego, uprawnionego z umowy ubezpieczenia, członka funduszy emerytalnych lub uczestnika pracowniczych programów emerytalnych. 3. Jeżeli strony zawrą ugodę, zespół orzekający na ich zgodny wniosek może nadać jej formę wyroku; jej osnowę wciąga się do protokołu. 4. Strony podpisują ugodę po wciągnięciu jej treści do protokołu. 1. Rozprawa składa się z: 31. 12

1) przedstawienia sprawy, w tym zwłaszcza określenia stron, przedmiotu sporu i jego wartości, 2) wstępnych oświadczeń stron, zawierających w szczególności określenie stanowiska w sprawie oraz wniosków dowodowych, 3) postępowania dowodowego, 4) końcowych oświadczeń stron zawierających ich ostateczne stanowisko w sprawie, 5) zamknięcia rozprawy. 2. Rozprawą kieruje superarbiter. W przypadku określonym w 23 jego uprawnienia posiada arbiter. 3. Superarbiter ma prawo wydawania zarządzeń w przedmiocie prowadzenia rozprawy, w szczególności w zakresie przerw w rozprawie, a także porządku na sali obrad. 4. Termin rozprawy wyznacza superarbiter. 31 a 1. Sekretarz sądu, bądź upoważniona przez niego osoba sporządza protokół z przebiegu rozprawy. Protokół podpisuje superarbiter i protokolant, a w przypadku, o którym mowa w 23 - arbiter orzekający i protokolant. 2. Protokół powinien zawierać: 1) oznaczenie sądu, sprawy, miejsca i daty czynności, nazwiska arbitrów, protokolanta, stron, jak również obecnych przy czynności przedstawicieli ustawowych i pełnomocników, 2) przebieg rozprawy, w szczególności oświadczenia stron oraz wyniki postępowania dowodowego, 3) czynności stron wpływające na rozstrzygnięcie sądu (ugoda, zrzeczenie się roszczenia, uznanie powództwa, cofnięcie, zmiana, rozszerzenie lub ograniczenie żądania pozwu). 3. Przebieg czynności protokołowanych może być utrwalony za pomocą aparatury dźwiękowej, o czym należy przed uruchomieniem aparatury uprzedzić wszystkie osoby uczestniczące w czynności. 4. Ust. 1-3 stosuje się odpowiednio do czynności określonych w 33 ust. 4. 32. 1. Rozprawa prowadzona jest z wyłączeniem udziału publiczności, chyba że zespół orzekający na zgodny wniosek stron postanowi inaczej. 13

2. Nieobecność na rozprawie strony lub jej pełnomocnika, prawidłowo powiadomionych nie wstrzymuje biegu postępowania. 3. W razie nieobecności strony na rozprawie superarbiter lub wyznaczony przez niego arbiter przedstawia wniesione przez nią dowody, wnioski oraz oświadczenia znajdujące się w aktach sprawy. 4. Ustępy 1 i 3 stosuje się odpowiednio do innych czynności postępowania polubownego. 33. 1. Strona może składać wnioski dowodowe na uzasadnienie swych roszczeń lub dla odparcia twierdzeń i wniosków strony przeciwnej. 2. Przedmiotem wniosku dowodowego są okoliczności mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. 3. Zespół orzekający może oddalić wniosek dowodowy, jeżeli okoliczności, których dotyczy zostały już dostatecznie wyjaśnione. 4. W razie potrzeby przeprowadzenia postępowania dowodowego poza miejscem rozprawy, superarbiter może zlecić taką czynność jednemu z arbitrów lub przeprowadzić postępowanie dowodowe w inny sposób. 5. Protokół zawierający przebieg postępowania dowodowego przed wyznaczonym arbitrem podpisują, oprócz arbitra i protokolanta, także osoby przesłuchane oraz strony, jeżeli są obecne. 6. Odmowę lub niemożność podpisania stwierdza się w protokole. 7. Wyznaczony arbiter ma w zakresie zleconego mu postępowania dowodowego uprawnienia superarbitra. Na jego uchybienia strony mogą zwrócić uwagę superabitrowi nie później niż na najbliższej rozprawie. Superabiter po wysłuchaniu arbitra może zarządzić powtórzenie lub uzupełnienie czynności. 34. 1. Superabiter zamyka rozprawę, gdy zespół orzekający w świetle postępowania dowodowego uzna sprawę za dostatecznie wyjaśnioną. 2. Superarbiter może wznowić zamkniętą rozprawę, jeżeli przed wydaniem wyroku zespół orzekający uzna to za konieczne, ze względu na pojawienie się nowych faktów i dowodów nieznanych wcześniej zespołowi orzekającemu. 35. 14

1. Po zakończeniu właściwego postępowania polubownego zespół orzekający po niejawnej naradzie wydaje wyrok. 2. Narada obejmuje dyskusję, głosowanie nad wyrokiem oraz ustalenie zasadniczych elementów uzasadnienia. 3. Wyrok sądu zapada większością głosów.. 4. Arbiter, który nie zgodził się ze stanowiskiem większości zespołu orzekającego, może przy podpisywaniu sentencji zgłosić zdanie odrębne i uzasadnić je na piśmie. 36. 1. Wyrok składa się z sentencji i uzasadnienia sporządzonych na piśmie z zastrzeżeniem 37 ust 2. Sentencja wyroku zawiera: 1) podstawę właściwości sądu polubownego (zapis na sąd polubowny), 2) miejsce i datę jego wydania, 3) oznaczenie zespołu orzekającego, 4) oznaczenie stron, 5) rozstrzygnięcie w zakresie przedmiotu sporu, 6) rozstrzygnięcie w zakresie kosztów postępowania. 3. Sentencja wyroku musi być opatrzona podpisami wszystkich członków zespołu orzekającego. 4. Uzasadnienie wyroku na piśmie sporządza z urzędu superarbiter w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia sentencji wyroku. Uzasadnienie powinno zawierać wskazanie faktycznej i prawnej podstawy rozstrzygnięcia, zwłaszcza: ustalenie faktów, które zespół orzekający uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł przy wydawaniu orzeczenia i przyczyn, dla których odmówił wiarygodności innym dowodom oraz przepisów prawa stanowiących podstawę rozstrzygnięcia. 5. Oryginał wyroku musi być opatrzony podpisami członków zespołu orzekającego oraz prezesa i sekretarza sądu polubownego a także pieczęcią sądu polubownego. 37. 1. Ogłoszenie wyroku powinno nastąpić na posiedzeniu, na którym zamknięto rozprawę. Jednakże w okolicznościach uzasadnionych stopniem skomplikowania sprawy zespół orzekający może odroczyć ogłoszenie wyroku nie dłużej jednak niż o 7 dni. W postanowieniu o odroczeniu 15

zespół orzekający powinien wyznaczyć termin i miejsce ogłoszenia wyroku i podać go stronom do wiadomości. 2. Prezes sądu polubownego może z urzędu, bądź na wniosek zespołu orzekającego przedłużyć termin, określony w ust. 1, o czas oznaczony nie dłuższy jednak niż 14 dni, jeśli uzna to za konieczne z uwagi na stopień trudności sprawy. 3. Ogłoszenia wyroku dokonuje się przez odczytanie sentencji. Po ogłoszeniu sentencji superarbiter przedstawia ustnie zasadnicze motywy rozstrzygnięcia. 38. Sąd polubowny doręcza stronom odpis wyroku podpisany tak jak oryginał. 39. 1. Zespół orzekający może z urzędu sprostować w treści wyroku oraz uzasadnienia niedokładności, błędy pisarskie albo rachunkowe lub inne oczywiste omyłki redakcyjne. 2. Strona może w terminie 14 dni od otrzymania wyroku sądu polubownego zgłosić wniosek o sprostowanie niedokładności, o których mowa w ust. 1. 3. O sprostowaniu wyroku umieszcza się wzmiankę na jego oryginale oraz na odpisach. Późniejsze odpisy powinny uwzględniać treść sprostowania. 4. Sprostowanie, o którym mowa w ust. 1-3 dokonuje się w formie postanowienia wydanego przez zespół orzekający. 40. 1. W uzasadnionych przypadkach zespół orzekający może wydać wyrok częściowy lub wstępny. 2. Zespół orzekający może wydać wyrok częściowy, jeżeli w wyniku postępowania dowodowego dostatecznie wyjaśnione zostały tylko niektóre okoliczności sprawy. 3. Zespół orzekający, z przypadku uznania roszczenia za uzasadnione co do zasady, gdy w postępowaniu dowodowym nie wyjaśnione zostały okoliczności wpływające na rozstrzygnięcie w zakresie innych elementów roszczeń, może wydać wyrok wstępny jedynie w tym zakresie, co do spornej zaś wysokości roszczenia zarządzić bądź dalsze z postępowanie, bądź jej odroczenie do chwili przedstawienia przez strony dalszych dowodów. 4. W razie podjęcia postępowania, wyrok co do wysokości roszczenia, jak również rozstrzygnięcie co do kosztów może zapaść dopiero po uprawomocnieniu się wyroku wstępnego. 16

41. Wyrok sądu polubownego jest wiążący; od wyroku sądu polubownego nie przysługuje odwołanie. 42. 1. Wyrok sądu polubownego oraz ugoda przed nim zawarta mają moc prawną na równi z wyrokiem sądu państwowego lub ugodą zawartą przed takim sądem, po stwierdzeniu przez sąd państwowy ich wykonalności 2. Każda ze strona może żądać uchylenia wyroku sądu polubownego, jeżeli zachodzą przesłanki określone w art. 1206 kodeksu postępowania cywilnego 43. 1. Każda ze strona może żądać uchylenia wyroku sądu polubownego, jeżeli zachodzą przesłanki określone w art. 1206 kodeksu postępowania cywilnego 2. Tryb postępowania w sprawie skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego określony jest w art. 1207-1211 kodeksu postępowania cywilnego. 44. 1. Jeżeli regulamin nie przewiduje wydania wyroku prezydium, prezes, albo zespół orzekający wydaje postanowienia. 2. Postanowienia nie podlegają zaskarżeniu. 3. Do postanowień stosuje się odpowiednio przepisy o wyrokach, o ile regulamin nie stanowi inaczej. 45. 1. Ogłoszenia postanowienia dokonuje się przez odczytanie sentencji. Po ogłoszeniu sentencji superarbiter podaje ustnie zasadnicze powody rozstrzygnięcia, jednak może tego zaniechać, jeżeli sprawa była rozpoznawana na postępowaniu niejawnym. 2. Postanowienia te doręcza się tylko tej stronie, która tego zażądała lub dotyczącej jej praw lub obowiązków. 17

3. Postanowienia wydane na posiedzeniu niejawnym zespół orzekający doręcza z urzędu obu stronom, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. 4. Postanowień, które odnoszą się wyłącznie do innych osób (świadka, biegłego, osoby trzeciej), nie doręcza się stronom; osobom, których te postanowienia dotyczą, doręcza się je tylko wówczas, gdy nie były one obecne na posiedzeniu, na którym postanowienia te zostały wydane. 46. Postanowienia nie kończące postępowania w sprawie mogą być uchylane i zmieniane wskutek zmiany okoliczności sprawy. 47. Przepisy dotyczące postanowień stosuje się odpowiednio do zarządzeń wydawanych w toku postępowania polubownego. 48. Prezydium sądu polubownego może wyrazić zgodę na publikację lub udostępnić do publicznej wiadomości orzeczenie w całości lub w części, zapewniając ochronę danych osobowych stron. Część III Mediacja 49. 1. Każdy z podmiotów określonych w 3 regulaminu może zwrócić się do sądu polubownego z wnioskiem o przeprowadzenie postępowania zmierzającego do ugodowego zakończenia sporu przedstawionego we wniosku, w trybie postępowania mediacyjnego. 2. Do wniosku w postępowaniu mediacyjnym stosuje się odpowiednio 16 ust. 2. 3. Jeżeli okoliczności sporu nie są przedstawione dostatecznie dokładnie Sekretarz sądu polubownego może zwrócić się do wnioskodawcy o uzupełnienie wniosku. 18

4. W przypadku niespełnienia wymogów określonych w ust. 2 sekretarz sądu polubownego wzywa wnioskodawcę o jego uzupełnienie w terminie 14 dni od chwili otrzymania wezwania. Po upływie wskazanego terminu postępowanie mediacyjne ulega zakończeniu. 50. 1. Gdy wniosek został złożony prawidłowo, sekretarz sądu polubownego doręcza go drugiej stronie i wzywa ją do złożenia oświadczenia w przedmiocie wyrażenia zgody na wzięcie udziału w postępowaniu mediacyjnym. W przypadku wyrażenia, zgody druga strona uiszcza połowę opłaty mediacyjnej w terminie 30 dni od dnia doręczenia wniosku. Po upływie terminu postępowanie mediacyjne ulega zakończeniu. 2. Po wyrażeniu przez drugą stronę sporu zgody na postępowanie mediacyjne, sąd zawiadamia o tym wnioskodawcę. Strony wspólnie wyznaczają mediatora z listy arbitrów sądu polubownego. W braku zgody co do osoby mediatora wyznacza go prezes sądu polubownego. 3. Zawiadamiając wnioskodawcę o wyrażeniu zgody przez drugą stronę, sąd wzywa go do uiszczenia połowy opłaty mediacyjnej oraz przekazania dowodu jej wniesienia w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia. Po upływie tego terminu postępowanie ulega zakończeniu. 4. W razie, gdyby druga strona nie wyraziła zgody na przeprowadzenie postępowania mediacyjnego, sekretarz sądu polubownego powiadamia o tym wnioskodawcę. Opłata rejestracyjna nie podlega zwrotowi 51. 1. Mediator wyznacza termin i przeprowadza spotkanie pojednawcze, podczas którego, po zapoznaniu się ze stanowiskiem stron, przedstawia im propozycję polubownego rozwiązania sporu. Przed spotkaniem pojednawczym mediator może porozumiewać się ze stronami a także zwracać się do niech o przedstawienie swojego stanowisko na piśmie. 2. Postępowanie mediacyjne powinno się zakończyć na pierwszym spotkaniu, chyba że strony i mediator postanowią inaczej. 3. Jeżeli okoliczności sprawy tego wymagają, mediator, za zgodą stron, może włączyć do postępowania innego arbitra z listy arbitrów. 4. W przypadku rezygnacji mediatora, bądź okoliczności, o których mowa w 24 i 25 mediatora wyznacza z listy arbitrów prezes sądu polubownego. 19

52. 1. W razie akceptacji przez strony sporu warunków ugody przedstawionych przez mediatora treść ugody umieszcza się w protokole, który podpisują strony i mediator. 2. W przypadku niedoprowadzenia do zawarcia ugody, mediator składa do akt sądu polubownego odpowiednie oświadczenie na piśmie. 53. 1. Postępowanie mediacyjne kończy się w przypadku: 1) nieuzupełnienia braków formalnych w terminie wskazanym przez zespół orzekający lub Sekretarza sądu polubownego lub nieuiszczenia opłaty mediacyjnej, 2) niemożności uzyskania zgody drugiej strony na przeprowadzenie postępowania mediacyjnego, 3) zawarcia ugody, 4) złożenia przez mediatora oświadczenia o niedoprowadzeniu do ugody, 5) przekazania sprawy do rozstrzygnięcia w trybie postępowania polubownego, 6) niezłożenia przez drugą stronę oświadczenia w kwestii przystąpienia do postępowania mediacyjnego w zakreślonym terminie, 2. W przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 1, 2 i 6 sekretarz sądu informuje wnioskodawcę o zakończeniu postępowania mediacyjnego. 54. Wszelkie oświadczenia, wyjaśnienia i propozycje stron złożone w trakcie postępowania mediacyjnego w związku z możliwością ugodowego zakończenia sporu, mogą być za zgodą stron powoływane i brane pod uwagę w postępowaniu polubownym. 55. 1. W razie zawarcia ugody w postępowaniu mediacyjnym prezes sądu polubownego wskazuje arbitra właściwego do wydania wyroku zatwierdzającego ugodę. 2. Do ugody zawartej w postępowaniu mediacyjnym stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące ugody zawartej w postępowaniu polubownym. 20

CZĘŚĆ III Przepisy przejściowe i końcowe 56. 1. Akta spraw oraz dokumenty związane z postępowaniem polubownym oraz mediacyjnym przechowywane są w archiwum Biura Rzecznika Ubezpieczonych, zgodnie z obowiązującą instrukcją kancelaryjną. 2. Sąd polubowny na żądanie sądu państwowego przekazuje temu sądowi akta sprawy. 57. Zmiany regulaminu dokonuje Rzecznik Ubezpieczonych z urzędu lub na wniosek zgromadzenia ogólnego w formie zarządzenia po zasięgnięciu opinii prezesa sądu polubownego. 58. Niniejszy regulamin wchodzi w życie z dniem 5 kwietnia 2004 roku. 21