01. 2008. Detekcja wycieków metodą mokrą w zbiornikach dwupłaszczowych Ciągła kontrola szczelności Alarm optyczny i akustyczny Niezawodność działania urządzenia Możliwość stosowania różnych cieczy detekcyjnych Łatwość instalacji Wyjście na zewnętrzne urządzenia alarmowe 1. Zastosowanie Detektor wycieku LAG-14 ER służy do ciągłej kontroli (przy pomocy cieczy detekcyjnej) przestrzeni między ściankami naziemnego lub podziemnego zbiornika dwuściennego (dwupłaszczowego), pracującego w warunkach ciśnienia atmosferycznego, zgodnego z normami EN 12285-1, EN 12285-2, DIN 6818-3, DIN 6619, DIN 6623 oraz DIN 6624 lub posiadającego znaki kontrolne, z których wynika, że kontrolna przestrzeń międzypłaszczowa nadaje się do podłączenia detektora wycieku dla systemów cieczowych. W wyżej wymienionych zbiornikach składowane mogą być ciecze palne w klasach niebezpieczeństwa pożarowego AI, AII, AIII i B oraz ciecze niepalne grożące skażeniem wody. Składowane ciecze niepalne, grożące skażeniem wody muszą charakteryzować się - w zależności od konstrukcji zbiornika następującymi gęstościami: Zbiorniki wg DIN 6608 ø 2,5 m, dopuszczalna gęstość 1,90 g/cm 3 ø 2,9 m, dopuszczalna gęstość 1,75 g/cm 3 Zbiorniki wg DIN 6616, 6623 i 6624 ø 2,5 m, dopuszczalna gęstość 1,90 g/cm 3 ø 2,9 m, dopuszczalna gęstość 1,85 g/cm 3 Zbiorniki wg DIN 6618 część 3 dla wszystkich wielkości konstrukcyjnych dopuszczalna gęstość 1,00 g/cm 3 Zbiorniki wg DIN 6619 ø 2,60 m wysokości, dopuszczalna gęstość 1,90 g/cm 3 ø 2,76 m wysokości, dopuszczalna gęstość 1,84 g/cm 3 ø 2,84 m wysokości, dopuszczalna gęstość 1,78 g/cm 3 W razie pojawienia się nieszczelności wewnętrznego lub zewnętrznego płaszcza zbiornika, powyżej lub poniżej poziomu cieczy magazynowanej lub wody gruntowej, ciecz detekcyjna zaczyna wyciekać z kontrolnej przestrzeni międzypłaszczowej. Skutkiem tego poziom cieczy detekcyjnej obniża się i uruchomiony zostaje alarm. Sygnalizator detektora wycieków LAG-14 ER nie może pracować w strefach zagrożonych wybuchem. Praca sygnalizatora w strefie zagrożenia wybuchem może doprowadzić do powstania wybuchu bez fali akustycznej, pożaru lub wybuchu detonacyjnego. Obwód elektryczny sondy jest w wykonaniu samobezpiecznym, dzięki czemu może pracować w strefach 0, 1 i 2 obszarów zagrożonych wybuchem. 2. Budowa Detektor wycieku składa się z sygnalizatora SE2, sondy i zbiornika cieczy detekcyjnej. Sygnalizator połączony jest z sondą dwużyłowym przewodem, którego długość nie może przekroczyć 50 m. Sonda jest wprowadzana od góry do zbiornika cieczy detekcyjnej. Obudowa sygnalizatora SE2 wykonana jest z tworzywa sztucznego odpornego na uderzenia. Na płycie czołowej obudowy umieszczone są wszystkie elementy sygnalizacyjne i sterujące, a wewnątrz obudowy znajdują się elektroniczne podzespoły służące do oceny wartości i do przetworzenia sygnału z sondy na wyjściowy sygnał cyfrowy. Urządzenie wyposażone jest w przekaźnik z bezpotencjałowym, normalnie otwartym stykiem. Sonda składa się z dwóch metalowych prętów elektrodowych, które są zamocowane w korpusie o średnicy 34 mm. Korpus ten ustala położenie sondy w zbiorniku cieczy detekcyjnej. Sonda jest zaopatrzona w dwużyłowy przewód sygnalizacyjny o długości 1 m. 1
1. Przewód sygnalizacyjny a. Zielona lampka pracy 2. Korpus b. Kontrola 3. Pręty elektrodowe c. Czerwona lampka alarmu d. Potwierdzenie e. Brak funkcji Rys. 1. Po lewej: Wymiary oraz elementy zbiornika cieczy detekcyjnej; Po prawej: Wymiary oraz elementy sygnalizatora SE2 3. Zasada działania Detektor wycieku LAG-14 ER służy do kontroli szczelności dwuściennych (dwupłaszczowych). W razie pojawienia się nieszczelności wewnętrznego lub zewnętrznego płaszcza zbiornika, powyżej lub poniżej poziomu cieczy magazynowanej lub wody gruntowej, ciecz detekcyjna zaczyna wyciekać z kontrolnej przestrzeni międzypłaszczowej. Skutkiem tego poziom cieczy detekcyjnej obniża się i odpowiednio umieszczone pręty elektrodowe wynurzają się z cieczy detekcyjnej. Układ sygnalizacyjny rozpoznaje zmianę oporności elektrycznej w obwodzie sondy, inicjuje alarm optyczny i akustyczny oraz uruchamia przekaźnik wyjściowy. Elektrody sondy połączone są z sygnalizatorem detektora dwużyłowym przewodem elektrycznym. Sygnalizator monitoruje w sposób ciągły oporność elektryczną między obydwiema elektrodami sondy. W stanie gotowości operacyjnej świeci się zielona lampka. W momencie pojawienia się wycieku czerwona lampka alarmowa i alarm akustyczny załączają się. Zostaje też wzbudzony przekaźnik. W stanie alarmowym można odstawić akustyczną sygnalizację naciśnięciem przycisku Potwierdzenie. W razie zaniku napięcia zasilającego nie zostaje uruchomiony alarm. Po przywróceniu napięcia zasilającego urządzenie przechodzi natychmiast w stan gotowości operacyjnej. Wyciek, który nastąpił w czasie braku napięcia, zostaje zasygnalizowany natychmiast po pojawieniu się napięcia zasilającego. Przycisk Kontrola służy do sprawdzenia poprawności działania urządzenia poprzez symulację stanu alarmowego. 4. Montaż Przed przystąpieniem do montażu należy dobrać odpowiednią ilość cieczy detekcyjnej, zależnie od zastosowanego zbiornika/ dwupłaszczowych. Zbiornik cieczy detekcyjnej może być zainstalowany bezpośrednio przy sygnalizatorze lub w pobliżu dozorowanego zbiornika w strefach 1 i 2 zagrożenia wybuchowego (np. w studzience). Zbiornik cieczy detekcyjnej należy zamocować na tyle wysoko ponad kontrolną przestrzenią międzypłaszczową, by ciśnienie statyczne cieczy detekcyjnej w każdym punkcie kontrolnej przestrzeni międzypłaszczowej było wystarczające, aby w razie wycieku, wypływ cieczy detekcyjnej i obniżenie jej poziomu w zbiorniku z sondą spowodowało alarm. Najmniejsza różnica wysokości między najwyższym punktem sklepienia zbiornika cieczy składowanej, a dnem zbiornika cieczy detekcyjnej jest zależna od gęstości składowanego medium i w odniesieniu do podziemnych, od ewentualnego poziomu zwierciadła wody gruntowej lub też poziomu zwierciadła wody spiętrzonej powyżej najwyższego punktu sklepienia zbiornika. W przypadku podziemnych należy montować zbiornik cieczy detekcyjnej, co najmniej 30 cm wyżej od najwyższego punktu sklepienia zbiornika dozorowanego. Jeśli próbne nadciśnienie kontrolnej przestrzeni międzypłaszczowej zbiornika wynosi 0,6 bar, to nie wolno umieścić zbiornika cieczy detekcyjnej wyżej niż 5,5 m (w odniesieniu do śruby ograniczającej wysokość jego napełnienia) ponad dno zbiornika nadzorowanego. Połączenie rurowe między przestrzenią międzypłaszczową zbiornika cieczy magazynowanej, a zbiornikiem cieczy detekcyjnej musi mieć stały spadek w kierunku zbiornika cieczy magazynowanej i nie może posiadać żadnej armatury odcinającej. Wszystkie połączenia muszą być szczelne. Ani rury, ani też kształtki czy złączki nie mogą być wewnątrz ocynkowane. Połączenie rurowe (nawet wykonane z rur stalowych), nie może być jedynym elementem konstrukcyjnym dźwigającym zbiornik cieczy detekcyjnej. Zbiornik cieczy detekcyjnej należy przymocować w studzience na pobliskiej ścianie, lub w przewidzianej do tego szafce, bądź też do naściennej konstrukcji wsporczej wykonanej z płaskowników lub kątowników. Zawór kontrolny należy zamontować na płaszczu zewnętrznym zbiornika cieczy składowanej na wysokości, co najmniej 100 mm poniżej dna zbiornika cieczy detekcyjnej, po przeciwnej stronie w stosunku do miejsca przyłączenia zbiornika cieczy detekcyjnej. 2
Sygnalizator należy zamontować poza strefą wybuchu, na trwałej, równej i suchej ścianie na wysokości oczu. Sygnalizator nie może być narażony na zalanie lub obryzganie wodą. Połączenia elektryczne wykonać zgodnie z instrukcją obsługi. 1. Sygnalizator 2. Przewód sygnalizacyjny 3. Zbiornik cieczy detekcyjnej 4. Sonda 5. Połączenie rurą lub wężem 6. Płaszcz zewnętrzny 7. Kontrolna przestrzeń międzypłaszczowa 8. Płaszcz wewnętrzny 9. Zawór kontrolny Rys. 2. Przykład zastosowania detektora wycieku LAG-14 ER 5. Dobór ilości z cieczą detekcyjną LAG-14 ER współpracujący ze zbiornikami podziemnymi (co najmniej 30 cm nadkładu ziemi). Pojemność użytkowa zbiornika cieczy detekcyjnej jest ograniczona do połowy zbiornika śrubą wskazującą wysokość napełnienia i wynosi 4,5 litra. Dla podziemnych wymagany jest 1 litr cieczy detekcyjnej w zbiorniku na każde 100 litrów objętości kontrolnej przestrzeni międzypłaszczowej. Zbiornik cieczy detekcyjnej mając pojemność użytkową 4,5 litra wystarcza do kontroli przestrzeni międzypłaszczowej o objętości 450 litrów; odpowiada to zbiornikom o pojemności składowanego medium 60 000 litrów. Korzystając ze dodatkowych, każdy o pojemności użytkowej 4,5 litra, detektor wycieku LAG-14 ER może być stosowany także do mających większą objętość kontrolnej przestrzeni międzypłaszczowej. Dodatkowe zbiorniki łączy się miedzy sobą oraz ze zbiornikiem podstawowym z sondą, przy pomocy węży z kauczuku etylenowo-propylenowego (EPDM). Objętość cieczy detekcyjnej w kontrolnej przestrzeni międzypłaszczowej zbiornika podziemnego wg tabliczki znamionowej zbiornika [litrów] cieczy detekcyjnej z sondą dodatkowych 0 do 450 1 0 450 do 900 1 1 900 do 1350 1 2 1350 do 1800 1 3 1800 do 2250 1 4 LAG-14 ER współpracujący ze zbiornikiem naziemnym (nadkład ziemi cieńszy niż 30cm). Dla naziemnych wymagany jest 1litr cieczy detekcyjnej w zbiorniku na każde 35 litrów objętości kontrolnej przestrzeni międzypłaszczowej. Zbiornik cieczy detekcyjnej mając pojemność użytkową 4,5 litra wystarcza do kontroli przestrzeni międzypłaszczowej o objętości 157,5 litrów, odpowiada to więc zbiornikom do 20 000 litrów pojemności składowania. Korzystając ze dodatkowych po 4,5 litra pojemności użytkowej każdy, detektor wycieku LAG-14 ER może być stosowany także do mających większą objętość kontrolnej przestrzeni międzypłaszczowej. Dodatkowe zbiorniki łączy się między sobą wężami wykonanymi z EPDM (kauczuku etylenowo- propylenowego). 3
Objętość cieczy detekcyjnej w kontrolnej przestrzeni międzypłaszczowej zbiornika naziemnego wg tabliczki znamionowej zbiornika [litrów] 6. Eksploatacja cieczy detekcyjnej z sondą dodatkowych 0 do 157,5 1 0 157,5 do 315 1 1 315 do 472,5 1 2 472,5 do 630 1 3 630 do 787,5 1 4 Detektor wycieku LAG-14 ER jest urządzeniem bezobsługowym. Dla zapewnienia niezawodności działania, należy przeprowadzić co najmniej raz w roku kontrolę sprawności przez zasymulowanie stanu alarmowego. Można tego dokonać przez obniżenie poziomu cieczy detekcyjnej lub przez wyjęcie sondy ze zbiornika cieczy detekcyjnej. Inną metodą sprawdzania poprawności działania urządzenia jest naciśnięcie przycisku kontrolnego na sygnalizatorze urządzenia. Powoduje to przerwanie obwodu sondy i uruchomienie alarmu. Należy także możliwie często sprawdzać stan czystości urządzenia, jego otoczenia, a także swobodę dostępu i widoczność. 7. Dopuszczenia, certyfikaty i deklaracje zgodności Detektor wycieku LAG-14 ER posiada dopuszczenie numer Z-65.24-1 wydane przez Niemiecki Instytut Techniki Budowlanej oraz certyfikat unijny nr TPS 03 ATEX 15639 6. Zgodny jest także z dyrektywami unijnymi dotyczącymi kompatybilności elektromagnetycznej EMC (89/336/EWG i 92/31/EWG), dyrektywami unijnymi dotyczącymi sprzętu elektrycznego niskiego napięcia LVD (73/23/EWG i 93/68/EWG) oraz dyrektywą dotyczącą urządzeń i systemów ochrony przeznaczonych do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem ATEX 94/9/EWG. 4
8. Specyfikacja Dane techniczne sygnalizatora SE2 Dane techniczne sondy i zbiornika cieczy detekcyjnej Wymiary (wys. x szer. x głęb.) 188 x 100 x 65 mm Wymiary (szer. x głęb. x wys.) 300 x 150 x 380 mm Masa 0,4 kg Wymagana przestrzeń 500 x 200 x 700 mm Grupa urządzeń (94/9/EG) II Masa 1,00 kg Kategoria (94/9/EG) (1) G Korpus sondy tworzywo sztuczne ø 34 mm Iskrobezpieczność [EEx ia] IIC lub [EEx ia] IIB Pręty elektrodowe V 2 A, ø 3 mm Klasa ochronności II Odporność Na ciecz detekcyjną Napięcie zasilania 230 V, 50 Hz Kabel przyłączeniowy H05VV-F, 2 x 1 mm 2 Maksymalne bezpieczne napięcie U m 253 V - długość standardowa - długość maksymalna 1 m 50 m (ekranowany) Ochronność obudowy IP 30 Napięcie sondy max. 17 V AC Opóźnienie reakcji brak Zbiornik hostalen lub 1 przekaźnik wyjściowy Dodatkowe przyłącza (przewodzący) czarny vestolen (1 styk normalnie otwarty) Obciążalność zestyku max. 250V, 3A, < 10 9 Ω wg Oporność powierzchniowa przekaźnika cos φ 0,7 DIN 53486 Zabezpieczenie zestyku przekaźnika T 2 A Pojemność użytkowa 4,5 l Sygnał akustyczny Min 70 db Pojemność całkowita 9,7 l Pobór mocy 5 VA Połączenia hydrauliczne Wąż EPDM 14 x 3 (LW 14) Bezpiecznik sieciowy M 32 ma Ex Temperatura składowania -10 C do + 60 C Dopuszczalne temperatury Dopuszcz. temp. otoczenia -5 C do + 50 C Otoczenie -5 C do + 40 C Ochronność obudowy IP20 wg DIN 60529 Przechowywanie -10 C do + 60 C Pole elektromagnetyczne Zakłócenia Wg EN 50081-1 elektromagnetyczne Odporność na zakłócenia Wg EN 50082-2 elektromagnetyczne Parametry obwodów prądowych Obwód prądowy ia U o =16,8 V, I k =57 ma, Wartości maksymalne P=240 mw, Charakterystyka liniowa Maksymalna pojemność 180 nf dla IIC, 675 nf dla IIb Maksymalna indukcyjność 1 mh dla IIC, 8 mh dla IIB Efektywna wewnętrzna pomijalne pojemność oraz indukcyjność Obwód prądowy ib U o =16,8 V, I k =57 ma, Wartości maksymalne P=240 mw, Charakterystyka liniowa Maksymalna pojemność 390 nf dla IIC, 1,5 µf dla IIb Maksymalna indukcyjność 11 mh dla IIC, 43 mh dla Efektywna wewnętrzna pojemność oraz indukcyjność IIB pomijalne 5