Zarządzanie energią w Gminie Kisielice Tomasz Koprowiak Wiceprzewodniczący Zarządu Stowarzyszenia Gmin Przyjaznych Energii Odnawialnej Warszawa, 26 lutego 2015
Ogólna charakterystyka gminy. - powierzchnia 172,8 km 2, - liczba mieszkańców 6 450, - użytki rolne 12 490 ha, - lasy 2 190 ha, - obszar chronionego krajobrazu w płd. części gminy, - II strefa wietrzności wg mapy prof. H. Lorenc.
Wstęp Projekt pn. Samowystarczalność energetyczna Gminy Kisielice dotyczy realizacji przez małą gminę wiejską zadań mających na celu zwiększenie niezależności energetycznej i wykorzystania lokalnego potencjału, oraz zmniejszenie emisji CO2 poprzez uzyskanie akceptacji społecznej dla budowy w niezamieszkanych obszarach rolniczych farm wiatrowych przez zewnętrznych inwestorów, a z uzyskanych przychodów podatkowych realizację inwestycji mających na celu wykorzystania lokalnego potencjału energetycznego na potrzeby mieszkańców.
Założenia projektu, dotychczasowe efekty Cele które wyznaczyła sobie Gmina to niezależność energetyczna, ograniczenie emisji zanieczyszczeń, poprawienie jakości powietrza oraz wykorzystanie możliwości produkcyjnych lokalnego rolnictwa (słoma, kiszonka kukurydzy). Dotychczasowe działania Gminy Kisielice w zakresie OZE można podzielić na trzy główne grupy: - energetykę wiatrową, - wykorzystanie biomasy do produkcji ciepła i energii elektrycznej - wykorzystanie energii słonecznej do produkcji energii elektrycznej.
Początki działań sięgają pierwszej połowy lat 90-tych i dotyczyły stworzenia warunków do rozwoju energetyki wiatrowej zewnętrznym inwestorom. Następnie wykorzystano pozyskane środki z podatków od turbin wiatrowych na budowę własnych instalacji komunalnych wykorzystujących odnawialne źródła energii, zaopatrywanych przez lokalne rolnictwo.
Dotychczasowe działania polegały na uzyskaniu aprobaty społecznej i stworzeniu warunków prawnych do realizacji strategii polegającej na: - podniesienie dochodów własnych, - wykorzystanie lokalnych surowców, - ograniczenie emisji zanieczyszczeń, - rozwój inwestycji w zakresie OZE, - promocja Gminy.
I. Realizacja strategii - energetyka wiatrowa, - wykorzystanie biomasy do produkcji ciepła i en. elektrycznej, - wykorzystanie energii słonecznej, - promocja gminy poprzez aktywny udział w organizacjach ekologicznych: SGPEO, WMAE sp. z o.o., PRAZE Kwidzyn, BKEE.
II. Energetyka wiatrowa 1. Pomysł - doświadczenia państw zachodnich, - pozostałości przedwojennych wiatraków w gminie, 2. Przygotowania - zmiana Planu Zagospodarowania Przestrzennego (1998r. ), - badanie siły i zasobów wiatru (2001-2002r. ), - przygotowanie budowy gminnej turbiny wiatrowej 1,5 MW, - promocja energetyki wiatrowej w gminie- permanentna informacja.
II. Energetyka wiatrowa 3. Efekt - mieszkańcy gminy przygotowani do faktu pojawienia się turbin wiatrowych, - zaniechanie projektu gminnego rozbudzone oczekiwania mieszkańców. 4. Promocja możliwości inwestowania w gminie wśród inwestorów, 5. Dotychczasowe efekty: a) Łodygowo- I zadanie w gminie na terenie gospodarstwa wielkoobszarowego i dwóch przyległych. Inwestor Iberdrola (Hiszpania) 27 turbin x 1,5 MW= 40,5 MW moc zainstalowana.
II. Energetyka wiatrowa b) Łęgowo, Klimy, Pławty Wielkie II zadanie realizowane etapowo: - turbina 2 MW na gruncie dzierżawionym z gminy (2008r.) - pozostałe 20 turbin na gruntach kilkunastu rolników decydowały czynniki środowiskowe i merytoryczne, odległość od miejsc stałego pobytu ludzi, obszarów chronionych, lasów. 21 turbin x 2 MW. Inwestor Eolica (2009-2013r.) c) Jędrychowo- lokalizacja na gruntach prywatnych, decydujące były uwarunkowania środowiskowe. Inwestor Windprojekt - Steag. 4 turbiny 3 MW, łączna moc zainstalowana 12 MW (2014r).
II. Energetyka wiatrowa
II. Energetyka wiatrowa Podsumowanie - zainstalowana łączna moc turbin wiatrowych 94,5 MW, - 52 lokalizacje turbin dochody rolników, - budowa dwóch stacji GPZ, - budowa 12 km linii 110 kv, - modernizacja dróg gminnych o długości ok 30 km., - modernizacja drogi powiatowej Bałoszyce- Pławty o długości 4,5 km., - modernizacja drogi wojewódzkiej 522 o długości 6,5 km., - produkcja zielonej energii- efekt ekologiczny,
III. Wykorzystanie biomasy do produkcji ciepła Etap I 1. Budowa ciepłowni miejskiej zasilanej biomasą- słomą o mocy 3 MW (2004r.), 1.1. Finansowanie: - dotacja Ekofunduszu, pożyczka WFOŚiGW, - środki własne gminy, całkowity koszt 5,1 mln zł. 1.2. Zakres inwestycji oraz jej efekty: - budowa ciepłowni (2 kotły 1 i 2 MW), - sieć cieplna o dł. 1,3 km, 7 węzłów cieplnych, - wyłączenie z eksploatacji kotłowni węglowej o mocy 0,8 MW oraz 2 kotłowni olejowych o mocy 1,6 MW, - przyłączenie do sieci cieplnej budynków szkolnych, administracyjnych oraz wspólnot mieszkaniowych.
III. Wykorzystanie biomasy do produkcji ciepła Etap II 2. Rozbudowa sieci (2007-2008r.) 2.1 Finansowanie: - dotacja UE (program ZPORR), - środki własne gminy, całkowity koszt 3,1 mln. zł. 2.2 Zakres inwestycji oraz jej efekty: - budowa sieci ciepłowniczej o długości 5 km, - zakup i montaż 64 węzłów cieplnych wraz z automatyką, - podłączono budynki mieszkaniowe, handlowo-usługowe, - proces wyłączania kolejnych przydomowych kotłowni, - dalsza redukcja zanieczyszczeń powietrza,
III. Wykorzystanie biomasy do produkcji ciepła. Etap III 3.Rozbudowa ciepłowni i sieci (2010-2013r.) 3.1. Finansowanie - RPO Warmia i Mazury 2007-2013, - środki własne Gminy, - całkowity koszt 7,9 mln zł, dofinansowanie 6,3 mln zł. 3.2. Zakres inwestycji - rozbudowa budynku, - podwojenie mocy kotłowni - zakup kotła 3 MW, - unowocześnienie istniejącego systemu spalania-ekonomizery, - przyłączenie do sieci 185 budynków (zakup i montaż węzłów).
III. Wykorzystanie biomasy do produkcji ciepła 4.Projekt Przebudowa systemu grzewczego w SP w Łęgowie Gmina Kisielice. Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii poprzez zakup pieca na biomasę (2010r.) 4.1. Finansowanie - PROW 2007-2013, - środki własne gminy, - wartość projektu 135 tyś. zł, 4.2. Zakres inwestycji oraz jej efekty: - zakup i montaż pieca grzewczego HDG Bavaria 125 KW, - modernizacja kotłowni.
IV. Wykorzystanie biomasy do produkcji energii elektrycznej- elektrociepłownia biogazowa 1. Produkcja energii cieplnej 1,0 MW 2. Produkcja energii elektrycznej 1,0 MW- włączenie do sieci SN 3. Lokalizacja w sąsiedztwie ciepłowni, 4. Planowane efekty: - uniezależnienie energetyczne gminy, - dostarczanie części ciepła dla miasta, - wykorzystanie lokalnych surowców, 5. Realizacja zadania: - inwestor prywatny, - instalacja rozpoczęła pracę w maju 2014r.
V. Energetyka słoneczna 1. Budowa instalacji fotowoltaicznej o mocy 99,84 kw, 2. Lokalizacja w sąsiedztwie ciepłowni na biomasę, 3. Wytworzona energia będzie służyła na potrzeby ciepłowni, 4. Umowa z WFOŚiGW na dotację w ramach RPO 2007-2013, 6. Wartość projektu 670 tysięcy złotych, 7. Termin realizacji: listopad 2014 r., 8. Inwestor: Gmina Kisielice.
Efekty ekonomiczne dla mieszkańców Wybudowane farmy wiatrowe przynoszą dwa rodzaje korzyści finansowych: - rolnicy na których gruntach posadowione zostały farmy otrzymują około 5 tys. euro rocznie opłat za dzierżawę od każdego wiatraka, co daje ponad 1 mln zł rocznie przychodu wśród mieszkańców gminy. - drugim rodzajem korzyści jest podatek dla gminy Kisielice. W roku 2014 z opłat podatku od wiatraków na konto Gminy wpłynęło 2 608 000,00 PLN co stanowi 10,27 % całkowitych dochodów gminy, 11,46 %, bieżących, 24,39 % własnych, Pieniądze z elektrowni wiatrowych przeznaczone były między innymi na inwestycje, w tym budowę kotłowi opalanej słomą oraz będą przeznaczone na wkład własny dla budowy instalacji PV.
Efekty ekonomiczne dla mieszkańców Budowa ciepłowni umożliwiła skup słomy od miejscowych rolników za kwotę ponad 1 mln PLN rocznie, co stanowi dodatkowy dochód mieszkańców. Środki te zostają spożytkowane na lokalnym rynku, natomiast dzięki budowie elektrociepłowni biogazowej rolnicy mają możliwość odsprzedaży znacznych, stałych ilości zielonki kukurydzy. Przychody rolników w tego tytułu również mają wpływ na lokalny rozwój gospodarczy.
Zagospodarowanie lokalnych surowców: - ok 4000 ton słomy/rok na potrzeby ciepłowni, - na potrzeby funkcjonowania elektrociepłowni biogazowej potrzeba kiszonki kukurydzy z powierzchni ok 500 ha. Efekty ekologiczne: Po likwidacji starej kotłowni węglowej i wyłączeniu dwóch kotłowni olejowych uzyskano efekt ekologiczny w postaci zmniejszenia emisji zanieczyszczeń do powietrza o: - SO 2 12,22 MG/a - NO 2 2,74 Mg/a - CO 2 2909,22 Mg/a - Pyły 14,10 Mg/a
Podsumowanie Nasz projekt stanowi przykład racjonalnego wykorzystania potencjału energetycznego regionu. W zakresie produkcji energii cieplnej osiągnięto stan bliski samowystarczalności. Warunki jakie stwarza korzystna proporcja między potencjałem produkcyjnym rolnictwa i potrzebami energetycznymi na cele bytowe mieszkańców oraz zaangażowanie zarówno władz, które zainspirowały działania i które wniosły olbrzymi wkład pracy w działania informacyjne i edukacyjne mieszkańców oraz duża pomoc w zakresie przystosowania miejscowego prawa jak i planów rozwojowych umożliwiły stworzenie wzorcowego systemu funkcjonowania małej gminy rolniczej.
Działania na przyszłość w zakresie OZE: 1. Procedowanie kolejnych farm wiatrowych a) akceptacja społeczna, b) potencjalne tereny do zainwestowania, ale c) efekt kumulacji, d) brak mocy przyłączeniowych, c) ogólny trend hamujący rozwój tego sektora, 2. Energia słoneczna- PV. Małe i średnie instalacje- na budynkach użyteczności publicznej i wydzielonych gruntach, 3. Energetyka prosumencka, 4. Gmina jako wyspa energetyczna.
Gmina Kisielice najlepsza w Europie
Dziękuję za uwagę www.kisielice.pl tomasz.koprowiak@gmail.com Tel. 604 258 509