Tom III Dokumentacja projektowa Rekultywacja biologiczna

INWESTOR BENEFICJENT INWESTOR PARTNER: LOKALIZACJA: Instytucją Wdrażającą: WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO-POMORSKIE Plac Teatralny 2, 87-100 Toruń Gmina Lubiewo Adres ul. Hallera 9, 89-526 Lubiewo Miejscowość Bysławek dz. nr 211/3, 211/4 Obręb Bysławek Jednostka Bysławek Gmina Lubiewo Powiat Tucholski WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO-POMORSKIE Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu ul. Aleksandra Fredry 8,87-100 Toruń REKULTYWACJA SKŁADOWISK ODPADÓW W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO- POMORSKIM NA CELE PRZYRODNICZE DOKUMENTACJA PROJEKTOWA ZAGOSPODAROWANIA TERENU SKŁADOWISKA ODPADÓW INNYCH NIŻ NIEBEZPIECZNE I OBOJĘTNE w miejscowości Bysławek w Gminie Lubiewo Tom III Dokumentacja projektowa Rekultywacja biologiczna Kompleksowa Obsługa Inwestycji Jarosław Góral ul. Pocztowa 5, 89-500 Tuchola Specjalność Imię i nazwisko projektanta / podpis Nr uprawnień tech. Bogdan Skorupa Instalacyjna GT-III-7210/71/77 mgr inż. Mirosława Pilarska Instalacyjna 472/68 Tuchola 18 wrzesień 2014 1z 9

- Strona tytułowa - Spis treści - Opis rekultywacji biologicznej - Spis rysunków ZAWARTOŚC OPRACOWANIA Rys nr 1 - Konstrukcja ścieżki edukacyjnej 1: 100 Rys nr 2 - Schemat pokrywy rekultywacyjnej 1: 50 Rys nr 3 - Tablice informacyjne 2z 9

Spis treści 1. Wstęp..4 2.Opis warstwy glebotwórczej wraz z zabiegami agrotechnicznymi I Etap...4 3.Opis wykonania introdukcji roślin poprzez zasiewy i nasadzenia...4-5 4.Opis zabiegów agrotechnicznych i pielęgnacyjnych II Etap..5-6 5.Etap III (pielęgnacja krzewów )...6 6.Opis wyposażenia ścieżki edukacyjnej, w tym tablic wraz z treściami edukacyjnymi...6 7.Dobór projektowanej roślinności i obiektów małej architektury, w tym zaprojektowanie budowy ścieżki edukacyjnej oraz treści na tablicach informacyjnych...6 8.Opis wymaganych działań agrotechnicznych przed wykonaniem nasadzeń i zasiewów oraz po ich wykonaniu, w wymaganych przyrodniczo terminach...6 9.Opis projektu małej architektury, usytuowania na planie zagospodarowania terenu nasadzeń, zasiewów oraz usytuowanie tablic informacyjnych...6-7-8 10. Przedmiar robót.....8-9 3z 9

1. Wstęp Po zabezpieczeniu składowiska przed infiltracją wód opadowych przez wykonanie warstwy uszczelniającej wykonać należy rekultywacje biologiczną zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie składowisk odpadów, określone w załączniku nr 2 do Rozporządzenia. 2. Opis warstwy glebotwórczej wraz z zabiegami agrotechnicznymi I Etap Warstwa ziemista urodzajna stanowiła będzie ostatnią warstwę rekultywowanego składowiska. Jej miąższość wynosić będzie 0,6 m. Jest to szczególnie istotne w przypadku prowadzenia rekultywacji na cele przyrodnicze. Warstwa o takiej miąższości umożliwia prowadzenie nasadzeń tak, aby uszczelnienie składowiska było chronione przed uszkodzeniami przez korzenie rosnących krzewów, a jednocześnie zapewniała odpowiednie buforowanie wody opadowej. - Rodzaje ziemi do rekultywacji Masy ziemne dostarczone na teren składowiska należy rozplantować równą warstwą ze spadkiem 1,7 %. Wykonanie tej warstwy wymaga wbudowania gleby o zawartości próchnicy 2-2,5%. tj. ziemi klasy I i II użytków rolnych zmieszanych w proporcji 1:1, wskazanym byłoby wytworzenie dla potrzeb rekultywacji niniejszego składowiska urodzajnej warstwy humusowej rekultywacyjnej. W takim przypadku w celu wytworzenia warstwy glebotwórczej - humusu można alternatywnie zastosować następujące mieszaniny: Mieszanina gruntu mineralnego z osadami ściekowymi. Warstwa rekultywacyjna powinna składać się z gruntu mineralnego oraz ustabilizowanych i odwodnionych osadów ściekowych zmieszanych z piaskiem gliniastym; osady należy rozłożyć a następnie wymieszać z gruntem stosując techniki rolnicze. Uwaga : Mieszanina nie może zawierać nierozdrobnionych brył osadu! Mieszanina popiołowo-osadowa. Bardzo dobre rezultaty można uzyskać stosując mieszaninę popiołu z elektrociepłowni wraz z odwodnionymi osadami ściekowymi w odpowiednich proporcjach; popioły i osady należy zmieszać ze sobą przed transportem przy zastosowaniu wydajnej betoniarki poziomej, duża kapilarna i pojemność wodna oraz zasobność w składniki pokarmowe powoduje że otrzymana mieszanina stwarza bardzo korzystne warunki siedliskowe dla roślin; popiół użyty do mieszaniny popiołowo-osadowej musi posiadać atest dopuszczający go do stosowania jako materiał budowlany, Mieszaniny gruntu mineralnego z kompostem. W tym wariancie szkielet glebotwórczy stanowi grunt mineralny a jako materiał użyźniający należy wykorzystać kompost z odpadów miejskich z kompostowni z odpadów zielonych zbieranych selektywnie. Kompost może być klasy trzeciej (kompost rekultywacyjny), Piasek gliniasty użyźniony nawozami mineralnymi. Warstwa taka wymaga jednak do czasu utrzymania samowystarczalności siedliska w substancje organiczną stałego uzupełniania składników pokarmowych dla roślin; możliwe substancji jest także zastosowanie jako substancji użyźniającej nawozu organicznego w postaci obornika. Dobór rodzajów oraz ilości nawozów należy przeprowadzić na podstawie znajomości gruntu, jego żyzności i właściwości sorpcyjnych (oznaczonych laboratoryjnie). 4z 9

Biologiczną zabudowę gruntu należy wykonać poprzez jego zadarnienie. Na warstwę gleby należy wysiać mieszankę traw, która powinna zostać poprzedzona przedplonem z roślin motylkowych lub mieszankami traw i roślin motylkowych, mających za zadanie wzbogacenie podłoża w azot i substancje organiczne. Ponadto do użyźnienia rekultywowanych gruntów należy zastosować: nawóz naturalny zgodnie z obowiązującymi zasadami agrotechniki. Nawóz naturalny zawiera niezbędne dla rozwoju systemu korzennego roślin związki azotu, potasu i fosforu; nawóz mineralny- szczególnie ważne jest intensywne nawożenie azotowe i potasowe. - Przygotowanie podłoża Przed przystąpieniem do siewu i nasadzeń teren należy oczyścić z resztek budowlanych, gruzu i kamieni. Warstwa gleby urodzajnej powinna być jednakowej grubości na całej powierzchni. - Zabiegi przed wykonaniem zasiewów Po wykonaniu technicznej rekultywacji terenu i wyprofilowaniu projektowej powierzchni wierzchowiny i skarp, należy wykonać następujące prace uprawowe: - spulchnienie gleby (brona talerzowa, glebogryzarka) - nawożenie, nawóz mineralny w dawce 50 kg/ha 3. Opis wykonania introdukcji roślin poprzez zasiewy i nasadzenia - Siew trawy Przed założeniem trawnika należy zawałować ziemie wałem i lekko zwilżyć (gleba powinna być lekko wilgotna, nigdy bardzo mokra). Siać należy w dni bezwietrzne. Nasiona trawy powinny być wysiewane na krzyż. Optymalna pora na wysiew nasion to okres kiedy temperatura powietrza stabilizuje się i nie spada poniżej 5-6 0 C. Pierwszym możliwym terminem siewu jest koniec kwietnia, a ostatnim pierwsza połowa września. W tym czasie nasiona traw mają dostateczną wilgotność gleby i nie grożą im jeszcze przymrozki co zapobiega wygniciu nasion w glebie. -Zastosować mieszankę traw: Materiał siewny W pierwszym etapie należy wprowadzić roślinność pionierską, tzn. trawy i rośliny motylkowe. Rośliny te zwiększą parowanie wody, pomniejszając spływ wód powierzchniowych. Zaprojektowano zastosowanie następujących mieszanek wielogatunkowych traw : kupkówka wiechlina łąkowa mietlica pospolita kostrzewa łąkowa Ilości poszczególnych nasion do wstępnego i trwałego zagospodarowania terenu rekultywowanej powierzchni przyjęto mieszankę podstawowych gatunków traw 5z 9

(300kg/ha tj. średnio po ok. 75 kg dla każdego gatunku) Do mieszanki traw należy dodać nasiona roślin motylkowych, takich jak : koniczyna biała lucerna łubin wieloletni w ilości(po 60kg/ha Dla powierzchni wierzchowiny kwater rekultywowanego składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w/m Bysławek wynoszącej 0,400 ha oraz powierzchni skarp/ powstałych na skutek zabudowy warstw rekultywacyjnych/ wynoszących ok. 0,150 ha oraz pozostałego terenu składowiska o pow. 0,475 należy obsiać: - mieszankę nasion traw w ilości 265,2 kg - mieszankę nasion roślin motylkowych w ilości 159,12 kg Powierzchnia przeznaczona pod zasiew trawy - wierzchowina 4000 m 2 - skarpy powstałe w ramach nadbudowy 1500 m 2 - pozostały teren składowiska 4750 m 2 Poz. Roboty podstawowe Tom III Rekultywacja biologiczna Ilość Jednostka 1 Wykonanie zabiegów agrotechnicznych 5500,0 m 2 2 Wykonanie obsiewów (mietlica pospolita, mietlica rozłogowa, kostrzewa czerwona, kostrzewa łąkowa, życica trwała, stokłosa bezostna, rajgras wyniosły) 20700,0 m 2 3 Wykonanie zabiegów agrotechnicznych i pielęgnacyjnych 20700,0 m 2 4. Opis zabiegów agrotechnicznych i pielęgnacyjnych II Etap Pielęgnacja trawnika Koszenie trawy: Pierwsze koszenie traw wykonujemy na wiosnę gdy trawnik osiągnie wysokość ok. 8 cm. Wysokość pierwszego cięcia należy ustalić nie niżej niż 4 cm. Skoszoną trawę należy koniecznie usuwać z trawnika. Podlewanie w zależności od warunków atmosferycznych. Mało intensywne podlewanie trawnika wpływa niekorzystnie na system korzeniowy traw, prowadzi do spłycenia systemu korzeniowego, co z kolei odbija się niekorzystnie nie tylko na wyglądzie powierzchni trawiastej, ale także na zdolności roślin do regeneracji. Suchy trawnik jest bardziej podatny na wydeptanie. Nawożenie mineralne W czasie nawożenia trawnik powinien być suchy. Zawsze nawozi się bezpośrednio po skoszeniu murawy. Wczesną wiosną i jesienią najlepiej stosować wieloskładnikowe nawozy 6z 9

granulowane, wolnodziałające. W zależności od używanego nawozu należy stosować się do zaleceń producenta i stosować podane dawki nawozu w zależność od jego przeznaczenia i intensywności użytkowania. 5. Etap III Trawy Należy pielęgnować poprzez wałowanie. Zabieg ten należy wykonać wczesną wiosną i ma on na celu dociśnięcia do gleby i wyrównania darni. 6. Opis wyposażenia ścieżki edukacyjnej Ścieżka edukacyjna Ścieżka edukacyjna będzie miała na celu prowadzenie działań edukacyjnych w dziedzinie ekologii, racjonalnego gospodarowania odpadami i ochrony środowiska. W związku powyższym zaprojektowano: wykonanie na składowisku ciągu komunikacji pieszej w postaci alejki,przy której ustawione zostaną tablice informacyjne. Dla uatrakcyjnienia ciągu wzdłuż ścieżki docelowo będą zabudowane tablice informacyjne z zakresu dziedzin jak ochrona środowiska, ekologia 7. Dobór projektowanej roślinności i obiektów małej architektury Jako materiał siewny zaprojektowano trawy wg opisu w pkt. 2 Małą architekturę stanowić będzie: - ścieżka edukacyjna - tablice informacyjne ustawione wzdłuż ścieżki edukacyjnej 8. Opis wymaganych działań agrotechnicznych Pielęgnacja traw jak w pkt.2 i 3. 9. Opis projektu małej architektury Dla przedmiotowego składowiska projektuje się następujące rozwiązanie. - Ścieżka edukacyjna Lokalizacja ścieżki edukacyjnej W projekcie przewiduje się wykonanie chodnika otaczającego cały teren zrekultywowanego składowiska. Projektowane zagospodarowanie terenu w tym urządzenia budowlane związane z planowanym układem komunikacyjnym. Opis planu sytuacyjnego. 7z 9

Projektowany chodnik zlokalizowany jest na działce 211/3, 211/3 na terenie składowiska odpadów w Bysławku, gmina Lubiewo. Chodnik budowany będzie o spadku w kierunku północnym zgodnie ze spływem wód powierzchniowych. Ścieżka z dwóch stron otoczona będzie zarówno istniejącym pasem zieleni ochronnej jak i zielenią niską na skarpach i nasypach ( wykonaną w ramach prac rekultywacyjnych ). Pozostałe utwardzenia zlokalizowane będą przy istniejących elementach zabudowy terenu, w ramach edukacyjnego wykorzystania powyższych obiektów ( w ramach prac rekultywacyjnych związanych z ich wykorzystaniem do celów edukacyjnych). Ukształtowanie wysokościowe chodnika Projektuje się niweletę chodnika w nawiązaniu do istniejących punktów wysokościowych oraz z uwzględnieniem projektowanych skarp i nasypów na terenie składowiska. Projektuje sie wykonanie ukształtowania terenu w sposób zapewniający odpływ wód opadowych zgodnie ze spływem wód powierzchniowych. Konstrukcja nawierzchni chodnika Zaprojektowano chodniki wokół terenu poddanego do rekultywacji oraz w pobliżu istniejącej zabudowy, oraz na wjeździe do terenu składowiska. Konstrukcję nawierzchni chodników zaprojektowano : - warstwa ścieralna z nawierzchni wodoprzepuszczalnej gr. 4 cm. - warstwa dynamiczna o zagęszczeniu 95% i gr. 6 cm - warstwy podbudowy: - 15cm - tłuczeń skalny o granulacji 4-32 - ze spadkiem 2-3% równolegle do podłoża - 10cm - warstwa odsączająca z piasku średnioziarnistego Konstrukcja krawężników. Zaprojektowano krawężniki betonowe 8/30 cm ułożone na ławie betonowej z oporem z betonu C 12/15 (B-15 ) Krawężniki należy ułożyć na wysokości 5-8 cm ponad krawędź ścieżki. Krawężniki należy układać na : - podsypce cem.-piask. gr 4cm - podbudowie z betonu C12/15 (B-15) gr 15cm - warstwie odsączającej gr 15cm Zestawienie powierzchni chodników. - długość krawężnika 860 mb - powierzchnia chodnika 826 m2 10. Przedmiar robót Tabela przedmiarów robót KSZTAŁTOWANIE TERENÓW ZIELONYCH Lp. Kod poz. przed. Numer S.T. Nazwa, opis i obliczenie ilości robót Jedn. miary Ilość j.m. Uwagi 8z 9

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Rozdział 1 Rekultywacja biologiczna 1. 3.1.1. ST- BO5 Mechaniczne wykonanie trawników dywanowych siewem z nawożeniem w gruncie kat. I-II lub w urodzajnej warstwie humusowej rekultywacyjnej m 2 8400 Rozdział 2 Wykonanie ścieżki edukacyjnej 1. 3.2.1. ST-B05 Mechaniczne wykonanie koryta gł. 20 cm w gruncie kat. I/IV m 2 826 2. 3.2.2. ST-B05 Warstwa odsączająca w korycie zag. m 2 826 mechaniczne gr. 10 cm 3. 3.2.3. ST-B05 Obrzeża betonowe 30*8 cm na podsypce m 860 piaskowej z wypełnieniem spoin piaskiem 4. 3.2.4. ST-B05 Warstwa dolna podbudowy z kruszywa m 2 826 łamanego gr. 15 cm 5. 3.2.5. ST-B05 Nawierzchnia grysyowo-żwirowa m 2 826 łączona żywicą - warstwa gr. 4 cm - analogia 6. 3.2.6. ST-B05 Słupek znaku drogowego z rur stalowych szt. 6 szt. 6 70 - kierunkowskaz 7. 3.2.7. ST-B05 Przymocowanie kierunkowskazu o pow. do 0,3 m 2 8. 3.2.8. ST-B05 Słupek znaku drogowego z rur stalowych 50 - tablica informacyjna ( wraz z tablicą) szt. 2 9. 3.2.9 ST-B05 Przymocowanie tablicy informacyjnej o szt. 1 pow. ponad 0,3 m 2 - tablica pamiątkowa 10. 3.2.10. ST-B05 Ławka parkowa szt. 8 m 17,60 11. 3.2.11. ST-B05 Osadzenie stojaka i kosza na odpadki - analogia szt. 8 Rozdział 3 Roboty uzupełniające 1. 3.3.1. ST-B05 Rozebranie chodnika z płyt betonowych 50x50 cm na podsypce piaskowej - opaska wokół zbiornika m 2 82 2. 3.3.2. ST-B05 Chodnik z płyt betonowych 50x50 cm na podsypce piaskowej z wypełnieniem spoin piaskiem z materiału uprzednio rozebranego dodając 25 % nowego - opaska wokół zbiornika 3. 3.3.3. ST-B05 Wykonanie ogrodzenia z sitaki wys. 1,5 m, słupki z rur 70 w rozstawie co 2,4 m w cokole - wokół zbiornika 4. 3.3.4. ST-B05 Malowanie 2-krotnie farbą olejną siatek z ramiakami stalowymi 5. 3.3.5. ST-B05 Montaż furtki stalowej 1,0x2,0 m w środku przęsła m 2 82 m 91 m 2 561 szt. 2 9z 9

6. 3.3.6. ST-B05 Zasypanie wykopu spycharką 75 KM z zagęszczeniem warstwami gr. 30 cm w gruncie kat. 1/2 - po obiektach kubaturowych m 3 35 7. 3.3.7. ST-B05 Reper rurowy wkręcany na gł. do 2,5 m szt. 1 10z 9